Tôi Đã Thấy Nước Tàu Thuở Hànvi

 Bútký: dchph

1  

Thúphiêudu

Cólẽ trong đời tôi, tôi chỉ yêunhất có hai thứ: dulịch và viếtlách. Dulịch thì tôi đi cũng chưa nhiềulắm — hầunhư chỉ lẫnquẫn ở những nước Áchâu. Viếtlách thì cũng chưađược baonhiêu tranggiấy. Thờiđại bâygiờ tôi chỉ mơ cóđược cái máyvitính xáchtay thật xịn, gọnnhẹ, cóthể viết lăngnhăng xongrồi nốimạng đưalên trangnhà của tôi — tôi cần phải gọnnhẹ để xáchđi tungtăng các xứ.

Bạnbè mỗilần gặpnhau, mỗikhi chúng muốn tôi nóichuyện (bảnchất tôi hơi ít nói mộttí) là gãi ngay vào hai chỗngứa nầy của tôi — cứthế là tôi cóchuyện để nói hànggiờ. Đôikhi tôi cũng cảmthấy mình hơi quálố, biết cókhi là mình nói những chuyện mà người khác không thích lắm, mà nếu để tronglòng thì đôilúc buồnbuồn làmsao. Tâmtrạng tôi giốngnhư tâmtrạng của một ngườigià côđơn, bắtđược dịp là nói. Tôi đã nhiềulần lọt vào trong tìnhtrạng làm người ngồi nghe những ngườigià nóichuyện, và thấuhiểu được nỗi khổcực khi phải nghe những chuyện mà mình không thích mấy. Vìvậy tôi quyếtđịnh chọn khônggian và phươngtiện nầy, viết lăngnhăng, riêng ở đây là để kểtruyện dulịch điđó điđây, để thoảchí tangbồnghồthuỷ, ônlại mộtsố mãnhđời đãqua với cùng mộtsố suynghĩ về đờisống. Từđó, bạnbè ai thích đọc thì đọc, chẳngphải miễncưỡng nghe mình nói hết. Ai đọc những trang này, tôi cũng hoannghênh, chỉ trừ một người — my boss! Ai muốn hiểusaothìhiểu.

Mớiđầu tôi định dùng tiếngAnh để viết, nhưng sau nghĩlại cảmthấy tiếngAnh của mình cũng chẳngtớiđâu. Vảlại, độcgiả của tôi, ngoài bạnbè ra, còn nhiều ngườikhác, cólẽ phầnlớn ai cũng thích đọc tiếngViệt hơn, thứđến là ngônngữ tiếng Việt cho tôi cơhội truyềnbá thêm ýtưởng cảicách cách viết tiếng Việt mới mà tôi đặttên là tiếngViệt Năm 2020.

Tôi còn nhớ hồinhỏ, tôi thường đọc tạpchí Thờinay (xuấtbản ở Việtnam trongkhoảng giữa thậpniên 60 đến năm 1975) trongđó mỗikỳ đềucó đăng bài kýsự của một ngườiviết mà nếu tôi không nhớ lầm thì đólà Trần Lê Nguyễn. Ông viết về những chuyếnđi và những lần dừngchân ở một nơi nàođó trên đất Châuâu, dọc theodòng Danube thơmộng. Tôi thường mơmộng được làm những chuyếnđi nhưvậy. Và dườngnhư bạnbè tôi ai cũng thích những bài kýsự (haylà bútký?) nầy. Làm một cậuhọcsinh sắp bướcvào ngưỡngcửa trunghọc thời bấygiờ, tôi mơứớc được đi đến những chântrời viễndu xaxôi và thơmộng ấy.

Để thựchiện được giấcmộng nầy, tôi phải học cho rahồn, kiếmđược một cái họcbỗng duhọc thì mớicó cơmay bướcchân rakhỏi một miềnđất nghèokhó thời chiếntranh lúcbấygiờ. Điđâu? Họcbỗng nhiềunhất là Pháp, Mỹ, Đức. Thếlà tôi cắmđầu mà học, ngoài giờhọc phổthông (trường Petrus Ký) tôi lấy đủthứ lớp tiếngAnh ở Hội Việt-Mỹ, Anhvăn Ziênhồng. tiếngPháp ở Viện Vănhoá Pháp, tiếngĐức ở Viện Vănhoá Goethe Đức...

Tháng 4 năm 1975 chấmdứt giấcmộngvàng của tôi. Tiếptục vào đạihọc khoa Anhvăn ở Đạihọc Tổnghợp TP Hồ Chí Minh, tôi códịp được học thêm tiếngNga. Nhưng tôi chưa baogiờ cómộng đi Liênxô cả. Cóđichăng thì là chuyếntàu Oriental Express XuyênẤu và XuyênÁ băng sang Nga để đến nước Tàu!

Thuởnhỏ tôi cũng đã códịp theo ba tôi đi vài nơi. Vàokhoảng tuổi mườibốn mườilăm gìđó ba tôi chotiền chophép tôi đivới bạn tôi làm một chuyến đithăm Huế. Ngoàira tự thờinhỏ tôi mộtmình cũng đã làm vài chuyếnđi đến miền caonguyên Trungphần nhưlà Pleiku, Kontum, Đàlạt v.v.

Tôi sanhra và lớnlên tại Bồngsơn, một thịtrấn nhỏ gần Quinhơn, thuộc tỉnh Bìnhđịnh. Những năm tiểuhọc tôi được đihọc tại Quinhơn, một ngôitrường Tàu dạy tiếng Quanthoại cho thiểusố ngườiHoa ở thànhphố venbiển nầy. Lớnlên tôi theohọc tại trường Trunghọc Petrus Ký, và đây là nơi tôi đãcó những giấcmộng lấpđấtvátrời.

Học ờ Sàigòn, mỗi năm tôi đượcdịp về thămgiađình một lần. Ngoài những lần ngồitàubay hai tiếngđồnghồ là tới Quinhơn, xong đi xeđò về quê Bồngsơn, chẳngcógì để nói ngoài chuyện sânbay nhỏ, tàubay DC 4, hay DC 6 4 cánhquạt chạy lễunhễu dầu. tôi vẫn nhớ nhất là những chuyến xeđò chạysuốt từ Sàigòn về MiềnTrung, dài đâu độkhoảng 12 tới 14 tiếng đồnghồ. Tôi nhớ những bếnxe, những trạm dừngchân dọcđường. Tôi nhớ những tiếngrao la bánhàng ơhớ ở những bếnxeđò. Tôi nhớ những tráimận miềnNam dọcđường ngọtlịm nước, những conmựckhô todày vàngóng thơmphức ở vùng Phanthiết, và những xâu chảlụa Tuyhoà Phúyên mặnmà. Tôi nhớ những khúc bờbiển có những giãicát trắngxoá và những hàng dừa laoxao trong gió khi ngangqua Phanrang, Nhatrang, đèo Cùmông. Những hìnhảnh dọc trên conđường Quốclộ 1 xuyên miềnTrung cólẽ sẽ cònmãi trong kýức tôi mộtcách sinhđộng. Dĩnhiên là khôngnhững chỉmỗi conđường nầy — thuởnhỏ tôi maymắn códịp đi nhiều nơi khác trên giãiđất được gọilà Miềnnam Việtnam, ngoài miềnTrung và caonguyên ra còncó những vùngđất miền Tây nhưlà Vĩnhlong, Cầnthơ. Sau giảiphóng, trong mộtvài năm cuối thậpniên 70, tôi đilại nhiềulần những nơichốn nầy vì đólà những nơi có ghetàu vượtbiên nhiềunhất. Tôi nhắclại những nơichốn nầy vì cólẽ đâuđó trong bàiviết nầy tôi cóthể ngẫuhứng nhắcnhở lại những chuyệnxưatíchcũ. Và chắc có nhiều người, như là bạnbè tôi, là những nguời đã trãiqua những kinhnghiệm đó. Những chuyện nầy dẫn đến chuyện sang Mỹ, và chính vùngđất giàucó này đã cho tôi cơhôi chudu đến vài nước Áchâu: Trunghoa, Đạihàn, Đàiloan, Tháilan, Mãlai, Namdương... Mà Trunghoa là nước đã gâycho tôi nhiều ấntượng sâuđậm nhất.

2

Từ Bắchải Trungquốc đến biêngiới Móngcái

Cứ mỗilần tôi với my boss có lấncấn xàoxáo chuyện gì là tôi nghĩ ngay đến chuyện dulịch. Tôi muốn đixathậtxa nơi nào đó, một chântrời lạ không phải là nơi mình sinhhoạt mỗingày nơi có những dòng xecộ ồnào, mặcdù thànhphố San Francisco nơi tôi đang ở là một thànhphố khá đẹp, nơi mà tôi biếtchắc có lắm người mongước đến — cũngnhư tôi, tôi mongước được rađi đến một nơi nào đó, đơnthânđộcmã. Ôi kiếpsống độcthân điđâyđó ôi sướng làmsao. Đôikhi tự nghĩ tôi thầm tộinghiệp cho chính tôi và cho những tên đànông độcthân đang muốn cắmđầu vào vòng tụcluỵ.

Đi là thoát. Đi là Đạo. Dulịch đối với tôi nó tônnghiêm như thế đó.

Tôi nhớ những chiều Hànội nongnóng ngồi bên Hồ Hoànkiếm uống ly bia nhìn phốphường ngoàikia ngườixe tấpnập. Tôi nhớ những conphố cũ ở Hộian nơi ghidấu những vếttích lịchsữ đã điqua. Tôi nhớ những viêngạch đã bị soimòn dưới biếtbao những gótchân và phongsuơng hàng trămnăm trướcđây trên bờthành Trườngan (naylà Tâyan, Trungquốc) hay hàngngàn năm trướcđây trên dãy Vạnlýtrườngthành ngoài ngoạivi thànhphố Bắckinh. Tôi nhớ cảnhtrí mêhồn bên Tâyhồ ở Hàngchâu với những cành liễurũ đungđưa trong gió nhẹ hay cáicảnh hùngvĩ tuyệtvời của Vịnh Hạlong mênhmông sóngnước và noncao, và cảnh ngồithuyền vào cuối chiều từ Động Chùahương vềlại BếnĐục.

Tôi baogiờ cũng cảmthấy hạnhphúc và sống thựcsự với mình mỗikhi được đixa. Tôi nhớ dadiết, nhớ rayrứt những tiếng còihụ và tiếng bánhsắt của chuyếntàu đêm băngqua những sânga nhỏ trênđường từ Hànội vào Đànẵng. Tôi nhớ những côgái đang tuổixuân đẹp tuyệtvời trên khắp miền ChâuÁ. những thiếunữ xinhxắn hầurượu trong những quánbar canhạc ồnào đầy khóithuốc ở Sàigòn hay trong một khiêuvũtrường ở Thẩmquyến hoặc Quảngchâu. Ôi những đôimôi những ánhmắt ngọtngào mờigọi. Những vùng đấtcấm nơi những gã đànông sẽ quyluỵ buôngrơi.

Chuyếnđi mới đây nhất của tôi là vào một tháng sau Tết của mùaxuân mátmẻ năm 1999 từ biêngiới Trungquốc đi đườngbộ qua cửakhẩu Móngcái, xuống Vịnh Hạlong, về Hànội, đi Hộian, ghé Bồngsơn rồi vào Sàigòn.

Đó cũng là một đêm tôi lênhđênh ngoàibiển trên chiếctàuphà cũkỷ đôngđúc chở xe và khách từ Hảikhẩu, đảo Hảinam, đi Bắchải, thuộc tỉnh Quảngtây, Trungquốc. Đêm đứng trên đầu boong tàu, khi quanh tôi vắnglặng mộtmình với bốnbề biểncả đenngòm xungquanh. Tôi lắngnghe những cơngió biển ràorào và tiếng mũitàu chẻ sóngnước xầmxập từng nhịp tiếntới phíatrước. Đêm ngoài biểncả mênhmông đốivới những người đãtừng vượtbiên bỏ Việtnam rađi sau thời chiếntranh là một kinhnghiệm, một nỗiámảnh, hay là một niềmthivị. Chỉ có những người nầy mới cảmnhận được hết cáiquạnhhiu ghêgớm của biểnkhơi ngútngàn. Biển đốivới tôi baogiờ cũngnhư một lời mờigọi của một thiếunữ xuânthì chứa đầy những khêugợi và quyếnrũ. Biển mangđến cho tôi một nỗinhứcnhối khônnguôi, vừa đằmthắm vừa rayrức vì những hìnhảnh quákhứ baogiờ cũng chờchực sẵn trong đáysâu của trínhớ, cứ chờ códịp là vùngdậy.

Chuyến tàuphà nầy rờibến Hảikhẩu vào xếchiều và cậpbến Bắchải vào rạngsáng ngày hômsau khi trời còn tốimịt. Tôi đứng trên boong tàu nhìn xuống thấy xe bắtđầu rời khoangtàu chạy ra bến và đám hànhkhách láonháo ồnào tranhnhau rời phà xuống bến. Tôi, trong cảnh nầy, baogiờ cũng mang cái vẻthưthái của một người thoáttục, giốngnhư ôngtrời trêncao nhìnxuống thếgian xem đámngườita như đànkiến nhốnnháo lăngxăng trên quảđịacầu nhỏbé. Sau một đêm hầunhư không chợpmắt đến lúcbấygiờ tôi mới cảmthấy buồnngủ. Tôi xem đồnghồ thấy kim chỉ 5 giờ 30 sáng. Tôi nhẫmtính phải còn một tiếng đồnghồ nửa trời mới hừngsáng. Nếu tôi xuống bến quá sớm ra ngoài phố ở một thànhphố Tàu không quenthuộc erằng không được anninh cholắm, chonên tôi chuồn trởlại cabin trên đầu boong tàu tôi mướn (cabin nầy là của thuỷthủtàu họ nhườnglại với giá 250 nhândântệ, độ 30 đôla Mỹ, nếukhông thì tôi đã phải trãiquađêm dưới hầmtàu trong một cabin chậthẹp, nồngnặc hơingười hơikhói ởchung với khoảng năm hànhkhách khác), leo lên giườngxếp hẹp nằm mơmơmàngmàng khoảng hơn nửa tiếngđồnghồ mới dậy xuốngtàu.

Thànhphố Bắchải là một thànhphố nhỏ venbiển ở miền Nam tỉnh Quảngtây Trungquốc. Gần hai năm trước tôi đã đến đây một lần. Đây là một thànhphố nhỏ (nói nhỏ chứ thựcra cũng gần bằng thànhphố Quynhơn hoặc Tuyhoà) với nhiều toànhà caotầng mới xây và những kháchsạn tránglệ, trướcđây khônglâu là một làng đánhcá nhỏ bên bờbiển Namhải. Năm 1979, hàngvạn người Hoa sống ở miền Bắc Việtnam khi trànqua biêngiới Việt-Hoa họ đã được đưa đếnđây địnhcư lậpnghiệp. Ngàynay họ tậptrung sống vớinhau thành một cộngđồng trong một vùngđất rộng nằm sát bờbiển, trôngnhư một khu chungcư lớn giốngnhư khu chungcư Minhmạng Sàigòn, dânsố có cảthảy khoảng 50 nghìn người, đasố dườngnhư khôngcòn ai biết nói tiếngViệt mặcdù khi đibộ vào khu nầy tôi có thấy những hàngquán viết bằng chữViệt: Bánhcuốn Hànội, Chảgiò, Phởbắc, v.v.

Bắchải nằm về phíanam thànhphố Namninh, thủphủ của tỉnh Quảngtây, khoảng 200 câysố đườngbộ. Rakhỏi Bắchải khoảng 50 câysố trên đường đivề hướng Móngcái biêngiới Việt-Trung là một xalộ caotốc mới được xâycất xong mớitoanh, rộng 6 lànxe, mỗibên 3 làn, thỉnhthoảng nămmười phút mới có một chiếcxe chạy ngangqua trên xalộ nầy. Cólẽ vì đây là xalộ phải trảtiền nên hầuhết chỉ thấy đasố là xekhách máylạnh chạy đi và về từ Bắchải đến Đônghưng, một đoạnđường dài chừng 150 câysố. Đônghưng là một thànhphố Trungquốc nằm sát biêngiới với những cửahiệu baogiờ cũng treo bảnghiệu với hai thứtiếng, và trên những đườngphố hìnhnhư có khôngít ngườiViệt sang chơi đang đi dạophố. Từ đây qua khỏi câycầu biêngiới là vào thịtrấn Móngcái, Việtnam. Conđường caotốc nầy cho tôi một số nghĩngợi mônglung về sự pháttriển kinhtế nhanhchóng của Trungquốc ngàynay. Xalộ này ngàynay được xâydựng để phụcvụ mụcđích kinhtế. Nhưng tôi nghĩ, nếu chiếntranh Việt-Hoa lại xảyra, đây là một conđường huyếtmạch vậnquân của Trungquốc. Họ cóthể điềuđộng được khoảng 50 ngàn quân từ vùngsâu gần Namninh trong đấtliền đến biêngiới Hoa-Việt chỉ trongvòng hai tiếngđồnghồ!

Cólẽ tôi là một ngườiViệt hiếmhoi mang hộchiếu Mỹ vào bằng cửakhẩu Móngcái nên thủtục hảiquan bênphía Trungquốc chậmchạp và rườmrà khôngkém phía bên Việtnam. Đibộ qua khoảng nửa câycầu biêngiới dài khoảng 200 thước là bước vào ranhgiới Việtnam nơi có bảng chàomừng viết bằng hai thứ tiếng Hoa Việt. Khi quacầu, nhìnxuống consông cạn bêndưới, nơi có những cồnđất nhoilên khỏi mặtnước, có những chútrâu và những chú mụcđồng, tôi tựhỏi khônghiểu cả người và vật thuộc quốctịch nào. Tứccảnhsinhtình, lòngtôi không khỏi cảmkhái xônxao lẩmbẩm trong miệng hát bài "Câycầu Biêngiới" của Phạm Duy.

Phíatrước là lãnhthổ Việtnam, nơi đầucổng trụximăng cao, trông giốngnhư cổngtamquan của một ngôichùa nào đó, có treo mấy lácờđỏsaovàng bayphấtphới trong làngió núi mátrượi của một buổisáng mùaxuân. Tôi nghe lòngmình thoảimái vôngần, lòng cảmthấy một niềmvui và hồihộp khi nghĩ tới cuộchànhtrình mới sắptới, lẫn một chút loâu vuvơ nàođó khi bănkhoăn khônghiểu sắptới khi nhậpcảnh vào Việtnam sẽ có bị hảiquan biênphòng làm khódễ gì không.

Tôi nhìn quảnhquất thử tìm có quán càphê hay quánước nào không để ngồixuống thưởngthức những giâyphút tuyệtvời trong đờisống của những giâyphút phiêudu lãngtử. Tôi baogiờ cũng cảmthấy lòngmình xônxao khi đang trên đườngđi, nếu còn đihoàiđimãi và khôngcó cáiđích nhấtđịnh nào để đến là lòngtôi sungsướng vôngần. Một cảmgiác khoankhoái, sungmãn, vôtưvôlự, không dĩvãng không tươnglai, chỉcó hiệntại và niềm hoancảm tràntrề. Tôi có ýtưởng sosánh cáicảmgiác nầy với cảmgiác khi người đànông đang làmtình, baogiờ cũng cảmthấy mêtơi trướckhi bắn tinhkhí rakhỏi ốngtinh, càng kéo lâu càng tốt. Lúcmà tớiđích ra rồi thì mọithứ chỉ còn một cảmgiác rãrời mệtmỏi.

Ởđây làmgì có quán càphê nào! Ở giữa khoảngcách nằm trong khusân trướckhi vào toànhà hảiquan có một cửahàng bánđồ miễnthuế duty free khálớn của Việtnam.

Tôi bướcvào ngóquanhquất, đi lòngvòng dạoxem. Xem hàng thì ít mà xem các cô bánhàng thì nhiều. Khônghiểu họ lựa đâra mà toàn là các côgái xinhxắn, trẻtrung, mỹmiều, datrắng như ngà, máđỏmôihồng, ănnói ngọtngào, giọng Bắckỳ, cólẽ là dân Hànội có họcthức, ai cũng nói trôichảy babốn thứtiếng: tiếngQuảng, tiếngQuanthoại, tiếngViệt, tiếngAnh. Nhìn các cô mơnmỡn đầyđặn trong tàáodài màuhồng phơnphớt thướttha ômlấy những thânhình thonnhỏ, đôigiò thonnhỏ ẩnhiện sau lànvải quần trắng mõng, đố có ôngthánh nào mà không độnglòng trầntục. Tôi như cậuhọctrò nhỏ, cứ ngẫntòte nhìn các côgiáo đẹp và dễthương, mặcdù mình biết cái tuổihọctrò của mình đã xatítmùkhơi. Nhìnnhắm congái đẹp, đànbà đẹp đôngphương là một trong những thú dulịch của tôi. Đến bấtcứ nơinào tôi cũng đểý xem congái xứđó và mỗi nơichốn tôi điqua đẹp đến cởnào, xinh đến mứcnào, và nếu duyênkiếp có đẩyđưa, baogiờ tôi cũng thử nếm chútít mùi trầnthế và đểlại một chútít vấnvương.

Trong cửatiệm nầy tôi chỉ mua được một câythuốclá basốnăm, chẳngrẻ hơn mua tại Sàigòn baonhiêu nhưng đủ cungứng cho nhucầu hútthuốc của trong thờigian ngắn sắpđến. Các cô bảo tôi coichừng côngan hảiquan cóthể lụcsoát và sẽ đánhthuế trên mónhàng tôi mua vì đasố hànghoá miễnthuế ởđây là dành để bán cho kháchdulịch Trungquốc hơnlà khách Việtnam, vì đasố khách Việtnam là dân địaphương trong vùng, họ khôngđược mua hàng miễnthuế.

Trướckhi vào được thịtrấn Móngcái, tôi phải mất cả tiếngđồnghồ làm thủtục nhậpcảnh. Côngan hảiquan cầm hộchiếu của tôi xemtớixemlui, lậtqualậtlại, rồi lậtsổ xemxem gìđó, rồi quayhỏi người đồngsự bêncạnh để xem phải làmgì. Tôi có cảmtưởng như tôi là ngườingoạiquốc đầutiên, hay nói đúnghơn là Việtkiều đầutiên từ Mỹ nhậpcảnh vào Việtnam qua ngã biêngiới Móngcái, hảiquan khôngquen việclàm, phải làm cáigì trước cáigì sau, mặcdù trên tờgiấy thịthực visa Việtnam của tôi do Sở Côngan Thànhphố Hồ Chí Minh ghirõ là đượcphép nhậpcảnh cửakhẩu biêngiới rànhrành. Trìnhtrạng nầy cũng xảyra ở phía bênkia cửa hảiquan của Trungquốc, nhưng bênđó họ làmviệc nhanhhơn, có anh côngan biếtđọc chútít tiếngViệt, đọc êa hàng chữViệt trên tờthịthực visa như trẻ học vởlòng đang tậpđọc.

Trong thờigian chờđợi làm xong thủtục nhậpcảnh, tôi códịp quansát sinhhoạt và khungcảnh nhậpcảnh vào vùng biêngiới nầy. Đasố nhữngngười nhậpcảnh vào Việtnam là từ phía Trungquốc sang. Họ đi từng đoàn, mười người có, mườilăm người cũng có. Tôi nghe họ nói bằng tiếngQuảngđông vớinhau. Họ đang trênđường vào Việtnam đi thăm Vịnh Hạlong. Hìnhnhư họ khôngcó hộchiếu mà chỉ sửdụng sổthônghành biêngiới, thựcsự thì cũng giốngnhư hộchiếu màthôi nhưng họ chỉđược đivào những vùng quiđịnh trước. Trong khoảngthờigian nầy tôi tínhnhẩm có gần mười đoàn dulịch nhưvậy nhậpcảnh vào Việtnam. Hảiquan làmviệc với những người nầy rất nhanh, và họ quen nhẵn mặt các hướngdẫnviên dulịch, nam có nữ có, mà đôikhi tôi khôngchắc là những hướngdẫnviên này thuộc Việtnam hay Trungquốc vì họ nói hai thứ tiếng Hoa Việt làulàu như tiếngmẹđẻ.  

Trong thờigian nầy tôi còn chứngkiến cảnh một dukhách, đúnghơn là một phụnữ Trungquốc cólẽ sống quanh vùng biêngiới, đã điđilạilại nhiều lần. Người nầy đánhmất sổthônghành biêngiới, không quayvề được lại phíabênkia. Côngan hảiquan phải làmviệc thôngqua thôngdịchviên ngườiViệt nói tiếng Quảngđông tiêuchuẩn, trongkhi người phụnữ hìnhnhư nói tiếngQuảng với một giọng địaphương lớlớ nàođó. Dođó cuộc biệnbạch đôibên giữa bàta và người côngan biênphòng cóvẻ lấncấn. Khônghiểusao ngườithôngdịchviên nhìn tôi cườicười, nói với côngan nhưng nhưlà nhắmvào tôi, biệnbạch là bàta nóichuyện khóhiểu quá. Tôi mĩmcười, có muốn giúpgì cũng khôngđược, tiếng Quảng của tôi còn tệhại hơnnhiều. Cuốicùng thì côngan hảiquan cũng cho bàta đi, bắt bàta ký gìđó vào sổ, miệng nóilầmbầm gìđó mà tôi nghehiểu là giốngnhư có mộtsố người qualại buônlậu gìđó ravào không chínhthức nên làmbộ nóilà đã đánhmất thônghành. Cái ýnghĩ của tôi lúc bấygiờ là tôi liêntưởng đến một thờiđiểm nàođó trong lịchsử trướcđây dân hai nước đã qualại vùng biêngiới mộtcách dễdàng không giấytờ gìcả. Thídụ như đãcó biếtbao nhàcáchmạng Việtnam đã lưulạc khắpnơi trênkhắp các vùngđất Trunghoa nhưlà Cônminh, Quảngchâu...vânvân....

Xem phongcách làmviệc của hảiquan biênphòng, tôi nghĩ nếu mình kẹp tờ 5 đô vô hộchiếu, chắclà thủtục xong rồi. Nhưng tôi không vộivã vì tôi thíchthú tậnhưởng cáicảmgiác đangcó là mình đang trên một vùng biêngiới xaxăm trên miềnBắc, vào biêngiới Việtnam bằng đườngbộ, và chắccólẽ tôi là ngườiViệt đầutiên từ nướcngoài về nhậpcảnh bằng ngõ nầy. Khi dulịch đóđây, tôi cũng ưa làm mộtvài chuyện nghịchthường, phiêulưu mộtchút, và chotớinay chưa bị chuyện trụctrặc nào ngoàiýmuốn xảyra. Hôm trongnăm, tôi đáp tàubay hãng Hàngkhông Phươngnam Trungquốc đi Quảngchâu, phải ngủlại đêm ởđó sáng hômsau mới đápphicơ đi Hảinam, chuyếnđi mộtchiều luộmthuộm này cũng tốn gần 300 đôla mà không gặthái đượcmấy cảmgiác phiêulưu nên tôi đã quyếtđịnh băngđườngbộ vềlại Việtnam.

Khi xong thủtục nhậpcảnh là mất gần nămmươi phút. Rồi đến thủtục khác — tôi đã được đẩy từ quầy nầy sang quầy khác cáchđó không gần. Cô hảiquan xồnxồn ômốm lần nầy xét giấykhaibáo hànghoá mang vào Việtnam. Hànhlý không có baonhiêu ngoạitrừ cái máyquay video và máychụphình kềnhcàng. Không cógì trởngại nhưng bấtngờ côta hỏi tôi giấychíchngừa... quốctế. Làmgì tôi có mangtheo! Tôi thấpgiọng hỏi tôi phải làmsao để cóđược giấy nầy? Cô bảo đưa cô 5 đôla Mỹ để cô làmcho. Thếlà tôi xìara tờ 5 đô, lãnh ngaytạichỗ tờgiấy nhonhỏ vàngvàng ghi bằng nhiều thứtiếng chứngnhận là tôi đã chíchngữa một số bịnh liệtkê trong sổ nhỏ.

Bướcra khỏi cổng hảiquan biêngiới là gần 3 giờ chiều. Trời đã lênnắng từlâu. Chiếc xeôm (xethồ, còn gọi là xe honda ôm) chở tôi vào thịtrấn Móngcái không tới mười phút. Khi kiếm được chiếc xekhách nhỏ để đi Vịnh Hạlong, tôi códịp được chiếc xe nào rãorão quanh khuchợ chính của thịtrấn để đón thêm khách, tôi được nhìn tậnmắt cảnhsinhhoạt của một thịtrấn biêngiới. Khuchợ nhonhỏ giống như chợ Đàlạt, nhưng đườngphố rộngrãi hơn và nhiều nhàlầu hai hoặc ba tầng mới được xâycất. Nhiều cửahàng buôn với những bảnghiệu ghi bằng hai thứ tiếng Hoa Việt. Người trên các đườngphố không đôngđúc lắm. Nhiều người khi tôi nhìnthấy là tôi nhậnra ngay là ngườiHoa. Họ đến dạophố và muasắm, giốngnhư những ngườiViệtnam tôi trôngthấy bênkia biêngiới ở thànhphố Đônghưng. Bưuđiện Việtnam có toànhà làmviệc khá tươmtất, cũng với những cô phụcvụ mặc áodài xanh như tiếpviên hàngkhông xinhđẹp. Ba phút điệnthoại đánhđi Hảinam Trungquốc hìnhnhư tốn khoảng 60 ngàn đồng.

Hìnhnhư cũng phải hơn bốn giờchiều xe mới đầy khách và khởihành đi Vịnh Hạlong. Rakhỏi thịtrấn là xe chạy gậpgềnh chậmchạp trên conđườnglộ chậthẹp lởlói ổgà ổvoi. Nếu có xe ngượcchiều chạy đến là hai xe phải lách vô lề mộttí để tránhnhau. Sovới xalộ caotốc phía bên Trungquốc là mộttrờimộtvực. Tôi cảmthấy thươnghại cho đấtnước nghèonàn của mình. Conđường nầy một ngày đưađón không ít kháchdulịch Trungquốc sangchơi dulịch trên đường điđến Vịnh Hạlong mà trìnhtrạng đườngxá nhưvậy thực là đáng hổthẹn. 

Đoạnđường vừa rakhỏi Móngcái, có những khuvực rào dâykẻmgai chằnchịt, treobảng cấm laivãng. Tuy khôngthấy bóngdáng lính biênphòng nhưng nó mang cho tôi ngay một cảmgiác của thời chiếntranh cáchnay gần haimươilăm năm ở một vùng nàođó trong miềnNam. Ngoài chuyện đườngxá xấuxí, conlộ không khác chimấy những conđường nôngthôn trên bấtkỳ vùng nào của đấtnước Việtnam. Lúc thì đồnglúa, lúc thì nhàcửa vườntược. Một trong những đặcdiểm của nôngthôn Việtnam ngàynay cólẽ nổibật nhấtlà dườngnhư tôi khôngcòn trôngthấy những ngôinhà lợptranh váchđất xiêuvẹo, nếucó thì đó cóthể là nhàkho nhàrạ hay chuồng nuôi giasúc.

Xe chạy chưatới nửa giờđồnghồ là đến trạm kiểmsoát kinhtế! Côngan lênxe khámxét xem có ai chuyênchở buônbán hànglậu gì không, và cũng cóthể là họ đểmắt khámxét người nữa. Nhưng khôngkhí củacuộc khámxét đốivới tôi bớt cănthẳng vì tôi đang ở bên phía Việtnam, sovới việc khámxét bên phía Trungquốc khi xeđò (trangbị máylạnh) gần vào đến thịtrấn biêngiới Đônghưng. Tuy tôi chẳngcógì bấthợppháp nhưng nhìn cách khámxét và những khuônmặt lạnhlùng của những côngan biênphòng Trungquốc tôi vẫn có cảmgiác lànhlạnh người. Tôi nhớlà họ đã xétgiấytờ nămbảy người gìđó. Hìnhnhư là họ muốn chậnxét những người tìnhnghi là nhậpcảnh lậu. Khuônmặt vócdáng của ngườiHoa và ngườiViệt của vùng này thựcra không khác khácnhau mấy, đasố là những khuônmặt dầmmưagảinắng. Dadẻ của tôi thì cũng chẳng trắngtrẻo gì, ngămngămđen, nhưng cách ănmặc của tôi chắcchắn là khác người địaphương nhiềulắm. Tôi nhớ là mình đã bấtgiác thòtay lên túi chuẩnbị lấy hộchiếu ra, nhưng dườngnhư họ chỉ liếcnhìn thoángqua tôi rồithôi.

Côngan khámxét ở Việtnam cho tôi một cảmgiác thânthiệnhơn vì cólẻ họ nhậndiện ra vài ngườiquen trên xe và họ mĩmcười traođổi lờichàohỏi. Cáisuynghĩ của tôi vào lúcbấygiờ là: hãycòn kiểmsoát kinhtế là hãycòn lạchậu. Tôi nghĩ đến những chuyếnxehàng đibuôn hoaquả từ miềnBắc vào đến miềnNam sẽphải qua baonhiêu trạm kiểmsoát kinhtế như thếnầy, tạora biếtbaonhiêu cơhội cho thamnhũnghốilộ! Tưởngtượng cảnh nầy bên Mỹ nếucó thì đúnglà một chuyện nựccười!

Tuyếnđường từ Móngcái điđến Hòngai (Vịnh Hạlong) hìnhnhư phải mất hơn sáu tiếngđồnghồ. Tới Hòngai là đã hơn chín giờtối. Đoạnđường đâuđộchừng 200 câysố nhưng saomà thấy xaxôi quá!

3

Những Kiềunữ Áchâu

Toànbộ chương nầy sẽ dành cangợi cáiđẹp trầngian mà người đànbà Áđông đã mangđến từ thiênđàng để tôđiểm cho trầnthế. Trênđường viễndu châuÁ của kẻ phàmphutụctử nầy, tôi đã mãihoài tìmkiếm và nângniu cáiđẹp vừa hiền vừa bạo của những tiênnga giángtrần và chưabaogiờ thấyđủ. Xaoxuyến trước cáiđẹp của đànbà là những âmba vangđộng xảyra trên bướchànhtrình đángnhớ cảđời; nó hàmchứa tínhcách thiêngliêng khôngkém gi sovới cuộchànhtrình đi Thiêntrúc thỉnhkinh của thầytrò Tamtạng; chỉcó điều khácvới Tamtạng là khi lạcvào một nữquốc ngài đã từchối nhữnggì đời đã bancho, còn tôi thì vừa tiếpnhận và vừa cố theodấu bước chân của vị Ðườngtăng nầy để truytìm lại nữquốc đó như một đeođuổi triếtlý của đờisống. Trong đờisống thườngngày tôi thỉnhthoảng đem cái triếtlý "tritúc tiệntúc" ra dạyđời kẻ khác, nhưng tôi chẳngbaogiờ thấyđủ trong cáithú giaohoà mỹnữ hoàlẫn với sựrungđộng của tráitim trước cáiđẹp quyếnrũ của mỹnhân là điều đã khôngngớt thôithúc tôi tìmhoài tìmmãi và chỉ tìmthấy ở những ngườiđẹp Ðôngphương.

Tôi không nói là người đànbà phươngTây không đẹp bằng đànbà phươngÐông, nhưng cánhân tôi vẫn yêuthích người đànbà phươngÐông hơn, hay nóiđúnghơn, những côgái Áchâu đang tuổi xuânthì và được nhìnngắm họ giốngnhư ngườiyêuhoa vào được vườnhoa mộng, ởđó đoáhoa nào cũng rựcrỡ và quyếnrũ, thơmngát hươngxuân và cuốnhút, nhưng tôi khôngbaogiờ dám có ýnghĩ ngắt một đoáhoa mangvề để cắmbình làm củariêng.

Khi đến một thànhphố ở xứlạ nàođó, tôi thường thích đilangthang dạo qua những phốxá, những cửahàng, chủý là để quansát cáchsinhhoạt và đờisống tại một xứlạ. Hơnthếnữa, tôi thích nhìnngắm những côgái Áchâu xinhđẹp ởđó mà tôi mệnhdanh là "những kiềunữ Áchâu", "mỗingười một vẻ mườiphân vẹnmười". Trên bướcđường duhành xuyênÁ qua khôngbiếtbaonhiêu đôthị và phốchợ lớnnhỏ của nhiều xứ, tôi khôngbaogiờ quên dànhriêng cho mình thờigiờ nhìnngắm cáiđẹp vừa thầmkín vừa sôibỏng của ngườiđànbà Áđông.

Tại các đôthị ở ChâuÁ, dườngnhư ngườita thích đỗxô rangoài đườngcái hơnlà giấumình trong những tiệnnghi ởnhà như ta thấy ở Mỹ, dođó lẫnlộn trong đámđông trên đườngphố của các xứ nầy là nơi baogiờ cũngcó sự hiệndiện của những nàngtiênnữ hạthế, mặctìnhcho những taonhânmặckhách lãngmạn như tôi thahồ nhìnngắm. Baogiờ tôi cũng tìmthấy một nétđẹp trỗibật ở ngườiđànbà Áchâu trong đámđông đadạng giốngnhư nhữngđoáhoa lạlẫm muônngàn sắctíahồng nằm lẫnlộn giữa trămngàn cọngcỏ dại. 

Có người hỏi tôi congái Áchâu ở xứ nào đẹpnhất và đẹp ở chỗnào? Tôi phải tự nhìnnhận là mình cũng có những xúccảm "libido" (dồnnén) haylà cáinhìn thôlậu của kẻ phàmphutụctử. Có nhữngđiều mà khi tôi nóira chắc nhiều ngườiđànbà liênhệ phải bấtbình. Thídụ khi quansát phụnữ Ðạihàn (hay đúnghơn là căncứ vào đasố các cô tiếpviên hàngkhông Ðạihàn hơnlà những quansát khi tôi langthang trên những ngõngách ở Hánthành) và tôi có nhậnxét là mông của họ dẹp và "phẳngphiu". Một ngườibạn trikỉ của tôi hayđi côngcán luitới Hánthành còn phánrằng "cáiấy" của đànbà Ðạihàn rất... hẹp. Haylà thídụ như chuyện tôi thích ngồi phicơ của hãng Hàngkhông Singapore khôngphải vì hãng này có lịchsử antoàn lâudài đángtincậy (bằngchứng là tôi cũng rất thích điphicơ Hàngkhông Việtnam!) mà là thích cáiđẹp của những thânhình thonnhỏ rõnét của những nữtiếpviên trong những mãnh sàrông lụa kiểu Mãlai mềmmại bósát lấyngười và dángđi yễuđiệu thụcnữ của họ dọctheo lốiđi trên phicơ. 

Và dườngnhư khôngphải tìnhcờ mà có mộtlần saukhi đã lên phicơ tôi được môt côtiếpviên chỉđịnh ngồi ngay ở dãyghế saucùnghết và đó chiếcghế ngoàicùng sátlốiđi, phíasau tôi là tấmphên ngăn chỗ phụcvụ, và phíatrên đầu tôi là cáigiá đựng tạpchí. Và cũng chính côtiếpviên xinhđẹp đó mỗilần đingangqua chỗ tôi ngồi là quẹt cái mông của côta vào cườmtay của tôi. Khi cô nầy cần lấy hoặc cất tạpchí ở cáigiá nằm phíatrên chỗ tôi ngồi là côta, mộtcách ungdung thongthả, (và chođếnnay khi nhớlại, tôi vẫn khônghiểu là côta tựnhên, vôtình hay cốý) áp nguyêncả thânhình nóngbỏng của cô lên ngườitôi lúc côta rướnmình lên để vóilấy sáchbáo! Tôi cảmthấy mình lúcbấygiờ giốngnhư một chàngtrai mớilớn khờdại, ngồi thụđộng tậnhưởng cái cảmgiác đêmê khi một thânhình đànbà tràntrề nhựasống kềsát ngườimình nhưng chẳngdám làmgìhết, dù chỉ cần ngướcmặtlên nhìn là nguyên haitrái đàotiên chínmọng nằm phíasau làn áolụa căngphồng mềmmại ápsát vào hai bờmá của mình (?) Cólẽ khôngphải tôi thẹnthuà, mà vì tôi nhìnthấy ánhmắt của ngườiđànông ngồi ghếgiữa cách tôi hai ghếtrống cóvẻ khôngđược thânthiện lắm (ganhtị chăng?)  

Khi tôi kểchuyện nầy cho một ngườibạn đồnghành nghe, nó bảo tại tôi "libido" quá chonên mới cảmthấy vậy. Tôi nghĩ chắc cũng cólẽ nhưvậy, vì có nhưvậy chonên cả conngười tôi mới toảra sức thuhút nàođó (đôimắt, cáinhìn?) cámdỗ đànbà đến vào những phútgiây hàmchứa ẩndụ đó? Trong thếgiới loàivật convật khácphái thường bị quyếnrũ đếnvới những đốitượng khácphái khi nó toátra mùivị của pháitính đó?

Nhântiện nóichuyện nữ tiếpviên hàngkhông, tôi có nhậnxét là tiếpviên Singapore rất xinh và ănmặc rất đẹp như đã kểtrên; tuynhiên, đẹpnhất phải kể đến chiếc áodài màuhồng mõngmãnh của nữtiếpviên Hàngkhông Việtnam (chánnhấtlà đồngphục của nữtiếpviên của các hãng hàngkhông Korea, China, Eva, Japan, và các hãng hàngkhông của Mỹ. Bạn nghĩ sao?) Trong những chuyến chờ chuyểntiếp phicơ về Việtnam ở phitrường Kimpo cũ (Hánthành), Kaitak cũ (Hồngkông), hay Trungsơn (Ðàibắc), tìnhcờ đôilần vừa đúnglúc phicơ Việtnam vừa tới và các nữtiếpviên Hàngkhông Việnam vừa ra, các cô nóichuyện líulo tíutít như chimsáo, đithànhhàng với vạtáodài màu hồng phấtphơ thathướt và lũlượt như một đàn thiênnga bay thànhđàn trên bầutrời cuốichiều rạnrỡ ánhnắng hồng! Trên những chuyến phicơ của Hàngkhông Việtnam đến hay đi trong vùng châuÁ, khi phicơ vừa mới cấtcánh khônglâu là có phần biểudiễn chỉdẫn những biệnpháp antoàn, và người phụhoạ là vài cô nữtiếpviên Việtnam. Tôi khôngbaogiờ bỏqua phần nầy chodù tôi đã xem khôngbiết baonhiêulần trong những chuyếnbay. Tôi khônghiểu ngườiđànông khác khi ngắmnhìn các cô tiếpviên xinhđẹp dịudàng kia trong những chiếc áodài thathướt yêukiều họ đã chúý nhìn vào chỗnào trên thânhình của những kiềunữ Việtnam kia nhiềunhất? Nhìnthấy cáiđẹp thanhtao hay phàmtục?

Tôi khôngmuốn đisâu vào chitiết diễntả cáiđẹp gợicảm và quyếnrũ dụctình của người đànbà phươngÐông trong những mẫu truyệnkể chắpvá trong chương nầy vì đây khôngphải là mụcđích của bàiviết nầy. Tôi chỉ muốn viết mộtcách ungdung như tôi nóichuyện với bạnbè trong những buổi tràdưtửuhậu, nhớgìnóiđó, chitiết nào kểra nghe ngượngmiệng thì thôi không kể, chodù bànđánhchữ cóthể giảiphóng tôi rakhỏi những suycảm ràngbuộc tươngtự. Tuynhiên, dùmuốndùkhông cũng có những lúc sựviệc cần môtả mộtcách khôngcâunệ mới cóthể đạtđược cái chânthiệnmỹ của cuộcđời (C'est la vie s'il est la vrai!). Nếu bútký nầy được viết bởi một nữ vănnhân nàođó và môtkhi đã thànhthật với lòngmình thì tôi nghĩlà họ cũng khôngthểnào viết khác hơn. Ðó cólẽ là lýdo tạisao khi pháinữ viết bạo thường dễ nỗitiếng, còn pháinam viết bạo thường bị xem là lácải (?), nghĩalà vănchương baxu rẽtiền! Ðốivới tôi viết cũng như nói, phảilà một nhucầu, cógì đángnói mới nói, mới viết. Bàiviết cóthể là biểuhiện cho những suynghĩ, những ướcmuốn, dùlà đôikhi tácphẩm đó chỉlà một sảnphẩm của hưcấu siêuthực, nhưng đó lại phảnánh đúng những cáinhìn giốngvới ngườikhác thì bàiviết đó sẽ có lýdo để tồntại... Nóimộtcáchkhác, tôi khôngcó ýđịnh viết dâmthư hay thích đọc dâmthư, nhưng dâmthư tồntại trong mọi thờiđại và trong một thờiđại nhấtđịnh, một tácphẩn cóthể đượcxem là dâmthư nhưng đến một thờiđại khác ngườita lại xem nó là vì nó tácphẩm vănhọc (thídụ như "Hồnglâumộng", bạnđọc ngàynay thấy nó có "dâm" chútnào không?) nóilên được mộtsố những dụcvọng thầmkín của congười. Bàiviết nầy đơngiản là những ghichép thànhthực về cáinhìn, cáicảmnghĩ, cái tồntại của nhânvật tôi namphái đốivới nữphái, và đốitượng nữphái đó là những kiềunữ Áchâu trong thờiđại nầy.

Trởlại câuhỏi congái Áchâu ở nơinào đẹpnhất và đẹp ở chỗnào? Khôngkể congái Việtnam, tôi nhậnxétthấy congái Tàu rấtđẹp. Quanniệm đẹp ởđây cũng có một giátrị tươngđối rất chủquan và tuỳtheo đốitượng. Nhưng ởđây chúngta cóthể có cáinhìn chung và cùng đồngý: congái Việtnam đẹp! Và khi tôi nói: congái Tàu đẹp, thì cái kháiniệm đẹp dànhcho congái Việnam cóthể ápdụng cho đốitượng kia. Nhưvậy, bạn cóthể hiểu là congái Tàu đẹp theo cáinghĩa tôi dùng để diễntả cho congái Việtnam. Nhưng congái Tàu thì đadạng vôcùng. Congái phươngBắc khác congái Giangnam. Congái Ðàiloan khácvới congái Hồngkông... 

Congái Hồngkông đasố có vócngười nhỏnhắn, thườngthì cóvẻnhư đẹp đềunhau, nghĩalà vẻđẹp của một kiềunữ ngoàiphố và cáiđẹp của nữminhtinh cáchbiệt khôngnhiều. Tuynhiên, cáiđẹp của họ dườngnhư dựavào trangsức và yphục nhiềuhơn. Cô nào cô nấy hầunhư đều ănvận theo thờitrang, nhưng cóvẻnhư ai cũng có một lốiđiđứng vộivàng biểulộ chothấy họ có một nếpsống vộivàng.

Lần đầutiên tôi đặtchân đến Hồngkông là vào ngày 22 tháng 12 năm 1979, khi đáptàubay từ trạitỵnạn chuyểntiếp ở Tângiaba đến Hồngkông, lưulại một đêm qua sáng hômsau là đi Mỹ. Nhưng ấntượng đầutiên và sâusắc nhất mà thànhphố rựcrỡ của muônngàn ánhđèn màu kia là những kiềunữ khôngngai trên khắp nẽođường thànhphố. 

Bảy năm sau tôi trởlại mãnhđất đó và vềsau Hôngkông trởthành một thànhphố Áchâu quenthuộc mà mỗilần đến dườngnhư tôi lại khámphá rađược những đổimới và sứcsống ngàycàng mãnhliệt của nó. Tuyvậy tôi cơhồ khôngcó một kinhnghiệm nào về đànbà Hồngkông, cólẽ tạivì mỗikhi tớiđó tôi thường đichơi với ônganhhọ, và ông nầy thì chămchỉhạtbột, ngàyngày đilàm, một tuần đúng 7 ngày, suốt từ năm 1972 tớinay, cólẽ chẳngbiết ănchơi làgì, ngoàichuyện nhậunhẹt. Tôi vẫncòn ấmức vì chưa "phátrinh" được cái vùngđất thuộcđịa cũ của Ănglê này. Vívon một tí thì cóthể nói giốngnhư một chàngtrai cònđang đeođuổi một côgái mà vẫnchưađược "toạinguyện!" Tôi có thằng em họ ở Mỹ, quậy ởmức chọcđấtvátrời, nó và ôngchủ Hồngkông của nó mỗi năm đóngđô ở Hồngkông cólẽ không dưới sáu tháng... để quậy. Cólần tôi hỏi ở Hôngkông cógìđâu mà quậy? Nó nói có chứ, kểlại đủthứ chuyện mà tuýp người như tôi sẽ khôngbaogiờ đạt tới hàng caothủ võlâm như nó được! Cólẽ vìvậy mà chỉtrongvòng vài năm sau là chủtớ phásản, nợ tíndụng đầyđầu bên Mỹ, mỗi người một phương cầuthực... (Hiệnnay nó đang làmăn ngành Karaoke ở Namvang đã gần mười năm. Cólẽ tôi sẽ đến thămnó một ngày gầnđây để xem các kiềunữ bên Namvang như thếnào!)

Hồngkông thànhra đốivới tôi mớichỉlà nơi dừngchân chẳngđặngđừng làm bướcđạp vào đạilục Trungquốc hay để về Việtnam. Lần ngắnnhất tôi lưulại đâylà vàokhoảng năm 1998, khi mới đáptàubay từ Ðảo Hảinam Trungquốc tớinơi khoảng 10 giờsáng, khi đến vănphòng dulịch đặt muađược vé tàubau về Việtnam cùngngày vào tối hômđó, thì trướcsau lưulại mãnhđất này được 10 tiếng đồnghồ. Trong thờigian nầy tôi có thử tìm mộtvài barrượu dậpdìu mỹnữ và định bướcvào, nhưng có một điềugìđấy làm tôi engại thoáibước bỏđi. Xin nóithêm là Hồngkông là một thànhphố có giácả sinhhoạt khá đắtđỏ. Một ngườiViệtnam tôiquenbiết sống ở Hồngkông đã lâunăm đãtừng lắcđầu khuyên tôi là chớ mótới, vào barrượu sờmó chútít là bay vài trăm đô Mỹ nhưchơi. Anhta nóithêm là Việtnam mới chínhlà thiênđàng hạgiới!

Năm 1997 sau Tết độ nửa tháng, tôi bay từ Ðàiloan trởlại Hồngkông lầnnữa trênđường về Việtnam, lần lưulại đó ở trên 1 tuầnlễ khôngkể các chuyếnđi từđấy vào đạilục Trungquốc qua Thẩmquyến, đến Quảngchâu, và những thànhphố khác sâu trong nộiđịa nước Tàu. Và chưa lầnnào nếm được mùi ănchơi của Hồngkông! Hồngkông đốivới đasố người, cólẽ là một nơi muasắm, còn tôi khôngphải là tuýpngười thích muasắmđồ. Hồngkông đốivới tôi vẫncòn là vùngđất "còntrinh", chờ khaiphá.

Trong thờigian chờđợi côngty dulịch ởđây làm visa Việtnam chotôi, tôi bèn sang Thẩmquyến, Trungquốc, với ýđịnh tới đấy quậy mộphen! Thẩmquyến là một thànhphố mớiđược xâydựng đếnnay độchừng 20 năm, trên một vùngđất trướcđây là đồngruộng, nay trởthành thànhphố thíđiểm cho chínhsách mởcửa và đổimới kinhtế dưới triềuđại Ðặng Tiểubình. Thànhphố nầy đãđược xây theo quyhoạch hiệnđại nên nhàcửa và đườngxá rất khangtrang, nằm phía bênkia biêngiới của Hồngkông, khu Cửulong, đi xeđiệnngầm từ trungtâm thànhphố Hồngkông tớiđó mấtđộ 45 phút. Vừa bước quakhỏi câycầu biêngiới Lahồkiều là vào một thànhphố có nhịpđiệu dồndập, vộivã và cáchsống không khác Hồngkông baonhiêu, thanhniên thiếunữ vào thờibấygiờ có cáimốt xài điệnthoại cầmtay nóichuyện liêntục, và với những toàlầu mớitoanh đẹpđẻ caongất làmcho tôi có cảmgiác là đang ở Hồngkông.

Congái Thẩmquyến chưngdiện khôngkhácgì congái Hồngkông, kểcả kiểucách điđứng vộivàng. Bướcvào một trong hàngchục nhàhàng ănnhanh McDonald mọclênnhưnấm ở thànhphố nầy, tôi quansát nhậnthấy đâylà nơi thườngxuyên luitới và hẹnhò của những cặptìnhnhân rấttrẻ ở tuổicậpkê. Tôi tựhỏi với giátiền khôngchênhlệch mấy sovới một tiệm McDonald bên Mỹ, đám ngườitrẻ kia, đasố cólẽ còn cắpsách đếntrường, lấyđâuratiền để thườngxuyên luitới những nơi đắtđỏ sovới đồnglương còn kháthấp của ngườidân dù là dân Thẩmquyến? Tuynhiên phảinóilà những nhàhàng ănnhanh nầy có cách trangtrí khá thanhlịch, rộngrãi trônggiống như một tiệmcàphê lớn sovới những thiếtkế trong nhàhàng tươngtự ở Mỹ. McDonald ởđây được giớitrẻ làm nơi tụtập hẹnhò, giốngnhư quáncàphê ở Việtnam vậy. Ở nhàhàng nầy vừamới bướcra khỏicửa là có người chàohàng ngay: họ mời thamdự đấmbóp thứthiệt! Ở Trungquốc tôi cũng đã thửqua nămbalần đấmbóp, thiệt có mà giả cũng có, lầnthì ở tiệm hớttóc thanhnữ, lầnthì ở "trungtâm" đấmbóp sangtrọng mà bênngoài xếhộp tưnhân đậu chậtđường, lầnthì ở trong phòng kháchsạn... đủcách đủkiểu (Tàu, Thái...) và đủgiá ( từ 10 đô đến 80 đô.)

Buổitối khi tôi đibộ ngangqua một khuphố có nhiều kháchsạn sangtrọng bốnnămsao trởlên, tôi trôngthấy rấtnhiều cô thiếunữ trẻđẹp, ănvận hợpthờitrang mộtcách quyếnrũ, đứng dọctheo vệđường bênngoài những kháchsạn nầy đang chờ kháchlàngchơi đến chọn. Tôi còn nhậnthấy cuối gócphố, có sựhiệndiện của những côngan mặc đồngphục gácđường, cóvẻnhư khôngđểý gìđến chuyệnlạ đang xảyra ở khu giữaphố. Và lãngvãng đâyđó là những thanhniên trẻtuổi dẫnmối cho kháchtìmhoa. Bấtchợt vào lúcấy tôi nghĩlà trong đám côgái và những thanhniên trẻtuổi kia là mộtsố trong những ngườitrẻ mà tôi gặp vào buổibantrưa ở McDonald? Trông những côgái còntrẻ mỡnmà lòng ai mà chẳng xaoxuyến, nhưng tôi chợt nhậnthấy mình dườngnhư đang tìmhoa giữachốnbaquân! Ðâylà lần thứhai tôi đến thànhphố nầy, và mỗilần đến, dườngnhư khôngbaogiờ giống lầntrước — tấtcả mọisự không lầnnào giống lầnnào.

Tôi trởvề khu côngtrường nơi gần chỗở, cảmthấy mỏimệt liền thuậnchân quặt bướcvào một tiệm đấmbóp quốcdoanh đòi chođược một kiềunữ ra xoanắn đấmbóp — thựctế tôichỉ thuầntuý muốn đấmbóp màthôi nhưng tôi lại khôngthích có đôi bàntay đànông lựclưỡng sờnắn trên ngườimình nên tôi có lời yêucầu nhưvậy — gã quảnlý bằnglòng nhưng lại nói thòng thêm một câu:

— Ởđây chỉ phụcvụ đấmbóp thuầntuý thôi nhá!

Biếtrồi, khổlắm, nếu muốn thứkhác tôi chuiđầu vào cửahiệu quốcdoanh làmgì? Cólẽ khítụ tạinão, khi ôngquảnlý nhìnthấy sắcmặt bừngbừng khíphách của khách chonên ôngta lêntiếng như vậy chăng?

Qua ngày hômsau tôi đổisang kháchsạn khác ngaytrong khu côngtrường — suốtđêmqua về kháchsạn cũ định đingủ sớm nhưnglại khôngngủ được — và nửađêm cũng chẳngcó ai gọiđiệnthoại hay gõcửa. Cólẽ tại tôi ở trong một kháchsạn quốcdoanh. Thựctế lýdo tôi đổi kháchsạn là vì thấy kháchsạn mới nầy ở khu côngtrường đangcó chươngtrình khuyếnmãi bớt tiềnphòng và tôi không cưỡnglạiđược những nụcười và ánhmắt của các cô tiếpthị, bận áodài sườngsám mềmmại với vạtáo xẻ lêntới trên bắpđùi nỏnnà, đứng cảđàn trước cửa kháchsạn chàokhách. Nênnhớ là những xứ Áchâu thường chọn những người trẻđẹp vào làm trong các ngành dịchvụ, thườngthì pháinữ trên bamươi tuổi là bắtđầu tìm không ra việc trong những nghề như tiếpthị, bánhàng, phụcvụ... này.

Saukhi đổisang kháchsạn khác, điều tôi chờđợi vào đầuhôm đến nửađêm ở phòng mình, như đãtừng chờ theonhư kinhnghiệm trướcđây, đã không xảyra (hômđó lại đúngngày Ðặng Tiểubình mới quađời nên tôi phải về kháchsạn sớm, vì tấtcả câulạcbộ, karaoke, vũtrường, barrượu và những nơi duhí côngcộng đều đóngcửa để mặcniệm ngườitiênphong của Ðảng Cộngsản Trungquốc đã phávỡ bứcmàntre.)

Ðiềuđó đã xảyra với tôi tại nhiều nơi trênbước hànhtrình xuyênÁ của tôi. Thídụ như cólần tôi và một ngườibạn nữa đến Hoaliên, Ðàiloan, chơi vào mùahè năm 1986. Ðêmđến chúngtôi ngủlại một kháchsạn nhỏ nơi mà chủnhà kiêmluôn quảnlý và bồiphòng, kiểu như kháchsạn tưnhân ở Sàigòn hay Hànội, mỗingười một phòng. Nửađêm, chủnhà gọi điệnthoại về phòng tôi, dĩnhiên là ôngta nói bằngtiếng Quanthoại, bảo tôi bật TV lên xem chươngtrình đặcbiệt. Ðúnglà chươngtrình đặcbiệt nửađêm vì đây là chươngtrình của kháchsạn, chiếu phim conheo sảnxuất tại Ðàiloan. Xem đâuđược nửagiờ, khi chủnhà đoánchừngđược là conlợnlòng của khách chắc cũng vừa hừnghực lửa, ôngta lạigọi điệnthoại lênphòng hỏi tôi có muốn gọi gái tới hầuhạ chăng? Tôi ưngthuận. Thếlà tôi được hưởng và trảiqua một đêm của mộtngànlẻmộtđêm kỳdiệu của một xứ Áchâu, ấmcúng ngọtngào bên một côgái ănsương tỉnhlẻ.

Sáng hômsau xuống phòngăn tôi nhìn thằngbạn tôi tủmtỉm cười, tưởng nó cũng được hưởng một đêm tuyệtvời như tôi. Nhưng đợi hoài chẳng nghethấy nó nóigì, tôi hỏi:

— Sao, đêm qua ngủ đượckhông?

Nó nói:

— Dễ giận thiệt, đang mới dỗ được giấcngủ thì chảbiết thằngcha nào gọiđiệnthoại lộnsố....

À, thìra là vậy... Xin nói thêm là thằngbạn người Tàu chínhgốc nầy của tôi nói tiếng Quanthoại sỏi hơn tôi nhiều!

Qua ngày hômsau, khi xuốngphố uống càphê ănsáng, tôi nhậnthấy những nơi duhí vẫncòn treo miễnchiếnbài. Khôngdodự, tôi bèn khăngóiquảmướp ra gaxelửa nằm cách kháchsạn tôi đang ở chưa tới haimươi bước. Chắc nhàga mớixây theo kiểu hiệnđại nầy trong lịchsử của nó chưacó một vịkhách nào như tôi: khôngbiết là mình sẽ đi đâu, tôi đứng tầnngần đọc bảng giờgiấc khởihành mà khôngcần nhìn cột ghi nơiđến. Tôi chọn chuyến khởihành sớmnhất nửa tiếngđồnghồ sauđó — và nơiđến là Quảngchâu!

Từ trướcđếnnay, giốngnhư Hồngkông, Quảngchâu cũng là thànhphố quenthuộc tôi đã đến nhiềulần trong mỗi chuyếnđi ngaodu Trungquốc. Và congái Quảngchâu tuy khôngphải ai cũng ănmặc theo thờitrang do ảnhhưởng của xứ Hồngkông kếcận, nhưng họ có cáiđẹp naná gầngiốngnhư congái Hồngkông, nhưng điđứng chẫmrãi và thơthới hơn. Và thựcra, nétđẹp của congái Quảngchâu dễ bị lẫnlộn với nétđẹp của congái Việtnam. Nếu bạn để haimươi côgái Quảngđông chungvới năm côgái Việtnam vào mộtnhóm, bạn sẽ khó phânbiệt ai là ngườiViệt ai là ngườiTàu, vì bởi congái tỉnh Quảngđông nóichung cũng có vẻmặt, vócdáng, thânhình, cách điđứng và xửsự thì không khácgìmấy sovới congái Việtnam. Thídụ, nếu bạn bôngđùa trêughẹo nó bônglơn cườicợt với họ, thoạtđầu cóthể các cô còn thẹnthùa, nhưng sauđó cóthể sẽ mạnhdạnhơn, ănmiếngtrảmiếng. Cảhai sắctộc đềucó đặcđiểm chung là dữngầm. Cólẽ từ thời xaxưa cảhai sắcdân đều xuấtphát từ những sắctộc chung gọilà Báchviệt màra.

Thựcra tôi khôngcó nhiều kinhnghiệm với congái Quảngchâu nhưng cũngcó vàicú "close encounters of a third kind", haylà "đụngđộ củalạ". Thídụ như lần đến Quảngchâu gầnđâynhất là vàodịp gần Tết năm 1998, khi tôi ghélại nơinầy một đêm sau chuyếnbay từ Sàigòn đến Quảngchâu, phải ởlại đó chờ sáng hômsau đápphicơ đi đảo Hảinam. Gần phitrường có một kháchsạn hạngtrung cở basao, mà tôi quênmất têngọi, dànhcho kháchvãnglai. Khinào bạn códịp lỡchân phải ghélại ngủquađêm tại phitrường Bạchvân, Quảngchâu, như tôi, saukhi ăn xong bữacơmtối trong cùng kháchsạn là bạn cóthể bướcvào phòng Karaoke, thơthới gọi 2 lonbia (họ không bán 1 lon!), kèmtheo đồnhậu và ngườinhậu đichung! Ðốitượng baogiờ cũnglà nữgiới, thườnglà giainhân cũng "thườngthường bậctrung", màyngài mắtphượng (dùngchữ có đúng khôngnhỉ? lâuquá khôngđọc truyệnTàu quênhết mộtsố từvựng), da tuyếtbạch, đôicánhtay bạchtuộc, và đôichân thondài ẩnẩnhiệnhiện sau vạtáodài sườngsám... cáikhổ là bạn cứ bịép hát nhạc.. Tàu. Quảlà "cótiền mua tiên cũngđược."

Nhưng đángnhớ là lần từ Thẩmquyến chọnđại chuyến tàulửa tốchành rời ga sớmnhất đi Quảngchâu. Trên chuyến tàulửa kéodài trên 2 tiếngđồnghồ nầy ngồi bêncạnh tôi là một côbé tuổi độ đôimươi, vócngười nhỏnhắn xinhxắn. Theo lời cô tròchuyện thì cô làmviệc ở Thẩmquyến, trênđường về quê Quếchâu thămnhà. Vétàu cô đã muasẵn, chỉ đến nhàga là đổi tàu đitiếp về Quếchâu. Chuyệntrò qualại, ánhmắt đẩyđưa, và nươngtheo sự rungđộng nhịpnhàng của chuyếntàu chạy, vai tựa vai, đôilúc phải ghésát vàotai ngườinghe vì tiếng bánhxe lửa vanglên sầmsập... Quảlà congái Thẩmquyến khá dạndĩ... Cô hỏi tôi vềđâu? Tôi nói đại là trênđường đi Namninh... nghỉmát, nhưng chưa muađược vé. Cô rũ tôi đến thăm Quếchâu, nơi mà ngườidântộcthiểusố ở đó rấtnhiều. Tôi nghelòng mình xônxao và rạorực như chàngtrai mớilớn, nhưng tiếcthay tôi nào mua được vétàu đi Quếchâu; thayvàođó, tôi lại chỉ muađược vé đi Namninh! Thôi đành giãbiệt người emgái Quếchâu!

Chuyến tàu suốt kếtiếp khởihành từ Quảngchâu và sau cuộc hànhtrình dài trên mườilăm tiếngđồnghồ đã đưa tôi tới Namninh, và đêm ngủ ở Namninh tại một kháchsạn cở 3 sao, tôi quênmất tên nhưng toạlạc tại khu gầnchợ, cách nhàga không xa. Ynhư tôi tiênliệu, khoảng 10 giờ rưỡi khuya là cóngười gọiđiệnthoại lại. Bênkia đầudây là mộtgiọng ngọtngào trongvắt nhưng nghenhư đang thìthào. Nếu phải diễndịch ra tiếngViệt thì mẫu đốithoại ngắn đầuđuôi vỏnvẹn nhưsau:

— Dạ chào anh... em lên phòng anh đượckhông?

— Em biết đấmbóp không?

— Dạ anh muốn gì cũngđược....

— Anh mệt quá, muốn được đấmbóp...

— Dạ để em lên đấmbóp cho anh....

Thếlà chưatới mườilăm phút sau là có tiếnggõ cửa... Cóthể nói, đây là một côgái đẹptuyệtvời mà trong đời tôi có diễmphúc được hầuhạ. Khuônmặt côgái xinhxắn như trong tạpchí hình minhtinh Hồngkông là quả nhưvậy, khôngchừng thựctế còn đẹp hơnnhiều. Có cầnphải diễntả lại cáiđẹp như tiêngiángtrần với thânhình thonnhỏ, da mượttrắng nỏnnà, êmmướt và mátrượi như tơluạ kia không nhỉ? Tôi không nhớrõ là đêmđó là đêm thứmấy trong mộtngànlẻmộtđêm ở một xứ Áchâu mà tôi đã trãiqua trongđời. Chỉtiếc có mộtđiều là ngày hômsau tôi lại vácgói đi nơikhác — Bắchải. Côbé có cho tôi số điệnthoạidiđộng, nói khinào anh về nhớ gọilại em. Rấttiếc là từ Bắchải tôi lại đáp phà ra đảo Hảinam, và từ Hảinam tôi lại bay tới Hồngkông để về Việtnam. Từđóđếnnay, tôi vẫnchưa códịp đithăm lại Namninh.

Tómlại là congái phươngNam nướcTàu baogồm luôncả Hồngkông và Ðàiloan có vócngười nhonhỏ như congái Việtnam — ngoạitrừ congái Ðàiloan ra, tấtcả những nơikhác đềucó cáiđẹp đềunhau, khôngchênhlệch nhiều.

Congái Ðàiloan, ai đãtừng xemphim bộ Ðàiloan cứtưởng congái của xứ này ai cũng đẹpnhưtiên cả nhưng trênthựctế dườngnhư những người có nhansắc mặnmà đều đi đóngphim làm tàitử minhtinh hoặc tiếpviên hầurượu hay bán... trầucau hết! Xin nóithêm là dân đảo Ðàiloan còncó thóiquen ghiền ăntrầu khủngkhiếp, kểcả thanhniên, lúcnào miệng cũng nhainhópnhép như nhai kẹocaosu, nhất là ở những thànhphố nhỏ, và dođó những quầy và sạpbán trầucau hiệndiện nhannhãn khắpmọi gócđường, giốngnhư sạpbán thuốclá ở Việtnam. Vì có sựcạnhtranh gaygắt (tiền ăntrầu mỗingày của một người chiphí trên 5 đôla Mỹ!) nên những hàngquán bán trầucau lại nẩyra sángkiến mướn những côthanhnữ xinhđẹp váyngắn củncởn đểlộ cặpđùi dàithon mátmắt ngồi vắtgiò trên ghếđẩu caotrước cửatiệm để chào kháchhàng.

Tôi không nói là congái Ðàiloan không đẹp, nhưng màlà các nàng có cáiđẹp không đềunhau. Khoảngcách của cáiđẹp của ngườiđẹp ngoàiphố đến ngườiđẹp minhtinh cáchnhau kháxa. Ðây cũng là nơi mà tôi đãđến cũng phải trên ba lần, mỗilần ởđó không dưới một tuần, và lần cuối gầnnhất là vào dịp Tết năm 1997, nếu tôi nhớkhônglầm là tôi đã lưulại đó trên 3 tuầnlễ, từ Ðàibắc đến tận mũi Cănđinh (Kenting) ở cựcNam của đảo nầy.

Kinhnghiệm của tôi về congái làngchơi của xứ mầy chỉ nằm hạnhẹp giữa bốn bứctường kháchsạn — đasố các kháchsạn cở haiba sao đều có dịchvụ nầy, thườngthường là do các bà quảnlý từng tầnglầu liênlạc chàohàng với kháchtrọ. Riêng về các mục Karaoke hoặc biaôm thì tôi chỉ nghe một vài người quenbiết dân Ðàiloan làmăn ở Việtnam nói là những nơi nầy dịchvụ tươngtự như một nơi ở Việtnam đắt gấp 10 lần: thídụ ở Sàigòn bạn đến một nơi phải trả trướcsau là 60 đô thì ở Ðàiloan phảilà 600 đô. Cólẽ vìvậy mà khi các ngài Ðàiloan sang Việtnam đều quậy tưngbừng.

Nếu tôi đoánkhônglầm thì những mỹnữ trắngxinh như mộng ở Ðàiloan đều có nguồngốc của dân phươngBắc nướcTầu thuộc thếhệ chaông ditản đếnđây hồi năm 1949. Dân bảnxứ chínhgốc của đảo Ðàiloan đều cóchung nguồngốc với các sắcdân hảiđảo thuộc chủngtộc Mãlai hay Polynesian, cho nên congái thuộc nguồngốc nầy có nétđẹp của dânhảiđảo. Thídụ như sắcdân Alisan (Álysan). Tổtiên của họ và dân Philuậttân là một. Dođó họ có một sắcda hơingăm, môi hơi thâm và dày, vócngười không caolớn lắm.

Còn congái phươngbắc nướcTàu thườngcó thânhình caolớn, trắngtrẻo. Rõrệt nhấtlà congái Thượnghải, họ có một nétđẹp kiêusa đàicác, giốngnhư các côgái Việtnam con nhàgiàu hay các cô Việtnam cao 1 mét 7 đỗlên dựthi hoahậu, cao hơn người Việtnam trungbình, thườnglà một cáiđầu! Khi bướcvào thangmáy mà phải đứng chungvới các côgái Thượnghải, bạn thườngphải ngướcđầulên mới cóthể được chiêmngưỡng dungnhan của họ. Dođó, tôi hay cúiđầu nhìn xuống bêndưới... tìmkiếm cáiđẹp gầnvới thếgian hơn. Tôi thì thấy mình thích cái vẻđẹp của congái nhànghèo hơn, vảlại, ở nhữngchỗ ápdụng được, tôi hay mang cái vũkhíchiếnlược "cótiền mua tiên cũngđược" ra sửdụng.

Congái Bắckinh cũng khôngkémgì, nhưng cũngcó người thếnầy thếnọ. Tôi còn giữlại nhiều tấmảnh chụpchung với một côgái Bắckinh (những tấmhình mà my boss khôngbaogiờ tin là bạnhọc cũ ở Mỹ của tôi,) đứngcạnh và tôi mớivừa cao tới tầmtai của nàng, Khônghiểusao tôi thườngcó ýnghĩ sosánh congái Bắckinh với congái Hànội, Việtnam. Khôngphải vì họ đềucó nétđẹp giốngnhau mà là chỉlà sựvívon sosánh trong khuônkhổ đốixứng bắc-nam của riêng hai nước: thídụ, tôi cholà congái Hànội đẹp hơn congái trongNam, và tôi nghĩ là "somehow" congái Bắckinh đẹp hơn congái Quảngchâu. Ðẹp ở chỗnào? Thựclà khónói. Về nhansắc và vócdáng thì sựkhácbiệt dễ thấy, nhưlà cao, trắng, thanhtú... Về cátính thì congái phươngBắc nóichung cóvẻ mạnhbạo, vừa nhínhảnh vừa kiêukì và cólẽ ít dịudàng hơn congái phươngNam (?) nhưng ngượclại giaodu với họ baogiờ cũng cho ta cái cảmgiác tựmãn ("trảthù dântộc"?) khógiảithích.

Tôi đã đến thăm Bắckinh hailần, một lần vào mùađông tháng 12, 1985 và một lần nữa vào mùahè tháng 7, 1986. Giốngnhư khôngthểnào quênđược cái khíhậu cựcđoan của miềnBắc nướcTàu với cái lạnh giábuốt của mùađông đốilại với cái nóng oiả bứcrức của mùahè tại thủđô Trungquốc, khi nghĩnhớ tới congái Bắckinh, tôi khó quênđuợc một người vì hìnhảnh người này còn lưulại trong vài bứcảnh tôi còn giữđược (và trùngtên với my boss!) Môtả choravẻ lãngmạn mộtchút là tôi gặp nàng tại một quán càphê vănnghệ tại Bắckinh, do một taytổ dân bảnxứ dẫnđến để thưởngthức mùivị của những năm đầutiên mới mởcửa. Nhạctình, nhạcngoạiquốc, đủloại nhạc hoàlẫn khóithuốc, đènmàu, tiếng cườinói của đasố là thanhniên Hồngkông trong cái khôngkhí cóvẻlà phòngtrà hơnlà khôngkhí của một quáncàphê vănnghệ. Tôi nhớlà mình đã uống nhiều bia — tôi baogiờ cũng thích uống bia hơnlà càphê trong một khungcảnh ồnào nhưthế. Nhưng khôngphải vìthế mà đêmvui ởđó thiếumất cái tính vănnghệ lãngmạn nhờ vào những giọnghát trữtình và những casĩ khôngchuyênnghiệp mớilên dìu hồn ta vào "động hoavàng".

Sỡdĩ tôi phải dàidòng môtả nhưvậy trướckhi nhắmtới nhânvật chính là cô congái Bắckinh sắpđược đềcập đến làđể nhấnmạnh đến sắcthái trữtình của một cuộc taongộ hơnlà mộtsự đổichác quenbiết có mụcđích, vì với mụcđích nầy thì ở nơichốn nào trên quảđất nầy mà chẳngcó, cầnchi phải tìmđến tậnmãi một nơichốn lạlẫm xaxôi? Thựcsự chuyện chẳngcógì để đángviết nhưng ítra trong buổi tràdư tửuhậu có chuyện kể đủđể tôson điểmphấn cho cuộcđời tươimát và thivị hơn. Có những chấmphết nhưvậy trên bứctranh vâncẫu, những chuyếnngaodu thiênhạ khôngphải là thêm ývị sao?

Congái Giangnam, haylà vùng phíanam nước Trunghoa, bắtđầu từ Hàngchâu, Tôchâu của hai tỉnh Triếtgiang và Giangtô đỗxuống, có vócngười nhỏ và mảnhkhảnh, và cóvẻ dịudàng nhỏnhẹhơn. Congái ở hai vùng nầy cáchnay độ 15 năm dườngnhư còn quêmùa và ngâythơ hơn congái ở những đôthị lớn như Thượnghải và Quảngchâu cùngthời. Khi đến chơi Tôchâu, tôi còn nhớ trong truyệnTàu chobiết đâylà nơi có congái đẹpnhất vùng Giangnam (bạncòn nhớ chuyện Tây Thi nướcViệt? "NướcViệt" nầy ngàynay tứclà vùng nầy và baogồm cả tỉnh Phúckiến nằm ở mạnNam, nếu tôi khônglầm. NướcNgô cũ là từ vùng Thượnghải đỗlên phía bắc.) Ðây chínhlà nơi mà ngàyxưa thiếunữ trong dândã thườngđược tuyểnvào cungvua làm cungtần mỹnữ, quýphi và cũng chínhlà nơi vua Cànlong và vua Khanghi thường luitới thoảchí đatình. Tôi đã đến đó và cũng đã đểý xem quảthực có đúngnhư lờiđồnđại đó chăng? Trên thựctế thì congái của vùng nầy sắcđẹp khôngphải là tuyệtsắc giainhân sovới vài vùng khác — cólẽ congái đẹp thờitrước đã bị các vịvua bắtđi hết thì làmsao mà còn, phảivậykhông? Concháu của những người này chắc đã địnhcự lâuđời ở phươngBắc cho đếnnay.  Luật ditruyền sinhsản cóthể đã candự mộtphần vào việc táitạo nhânsinh — nướcchảy đámòn, thànhphố cổ Tôchâu với những conlạch chằnchịt và những câycầu đá vòmcung bắt ngangqua những con kênh ở khắpmọinơi tuy vẫncòn đó trơgan cùng tuếnguyệt nhưng bóng những kiềunữ ngàyxưa đâutá?

 Nhưng nóichocùng, điđâuthìđi cũng khôngbằng 'ta về ta tắm ao ta." Congái Việtnam đốivới tôi baogiờ cũng đẹp. Tôi nghĩ là congái Việtnam đã đẹp từ nghìnxưa và cho đếnnay. Nhìnngắm cho kỹ mọi khíacạnh của cáiđẹp tìmthấy trên thânngười congái Việtnam — dườngnhư ta tìmthấy ởđó những nét đadạng hợpchủng. Một ngàn năm bị ngườiTàu đôhộ và trong lịchsử dài hàng mấy nghìn năm ngườiTrunghoa từ phươngBắc đã khôngngừng dicư và trànxuống phíanam. Một điều khôngthể tránhkhỏi là sự hoàchủng giữa người bảnxứ và dânphươngBắc (Trunghoa). Sử Tàu và ngànhkhảocổ có ghinhận sựhiệndiện của ngườiphươngBắc ở phươngnam nướcTàu (nơi trúngụ của dânBáchViệt từxưađếnnay) cả ngàn năm trước Côngnguyên và quátrình namtiến diễnra liêntục saukhi Tần Thỉ Hoàng thốngnhất nước Trunghoa.

Nhưtađãthấy, nếuđược dinhdưỡng đầyđủ vócngười Việtnam không nhỏ như vócngười thuộc chủngtộc hảiđảo như Philuậttân hay Mãlai....  Người Philuậttân dicư sang Mỹ đã lâu, nhưng đến thếhệ thứba đasố vócdáng của người thuộc sắcdân nầy khôngkhác với dânbảnxứ ở Philuậttân mấy trongkhi những thếhệ thứhai và thứba của dân Việtnam ở nướcngoài khi đã được ănuống đầyđủ, ai nấy đều caolớn và trắngtrẻo. Trong lịchsử hiệnđại sựhiệndiện ồạt của lính Mỹ ở Việtnam trongvòng 10 năm từ 1965 đến 1975 đã chora trên 50 ngàn conlai Mỹ thì một ngàn năm dướisự đôhộ của ngườiTàu đãlàm biếnđổi sắcthái về chủngtộc của dântộc Việtnam thì khôngcógìlạ. Vócngười caolớn và trắngtrẻo là một đặcđiểm về chủngtộc mà thườngthường tìmthấy ở người thuộc phươngbắc nướcTrunghoa. Cóthể bạn khôngđồngý vớitôi về điểm nầy, nhưng ởđây khôngphải là diễnđàn tranhluận về nguồngốc ngườiViệt. Tôi chỉ đưara sựquansát nầy là để điểmtô thêm cho nétđẹp của người congái Việtnam. Bạn có nhậnthấy congái Việtnam mớilớn ở Mỹ rấtđẹp không?

Khi nóiđến congái Việtnam ngườita khôngthể khôngnóiđến chiếcáodài Việtnam. Tôi không làmnghiêncứu về xuấtxứ và lịchsử của chiếc áodài nhưng theo sựquansát và hiểubiết củatôi thì tàáodài Việtnam pháttriển từ bộáo tứthân cùngvới chiếcváy mà ngườidân miềnBắc vẫncòn đôikhi mặc như ta thườngthấy trên sânkhấu qua các vũđiệu dânca. Mộtlầnnữa, tôi xin nhấnmạnh đây khôngphải là một nghiêncứu về vấnđề nầy, mà tôi chỉ đưara ýkiến riêng dựavào những quansát cánhân chứ khôngcó tàiliệu cơsở nào dùngđể biệnluận. Thànhthử nếu nhậnxét của tôi có saisót, xin người hiểubiết chỉgiáo cho. Và đoạnvăn nhỏ trong phầnnày xin chỉ xemlà câuchuyện nhỏ lúc tràdư tửuhậu.

Bộáodài Việtnam chắcchắn có mốiquanhệ nguồngốc với bộáodài khănđóng của đànông Việtnam. Ðồngthời chiếcáodài của phụnữ Việtnam mặc ngàynay chắc cũng có mốiliênhệ đến những bộquầnáo đầy màusắc của tầnglớp quýtộc trong triềuđình NhàThanh (Mãnchâu) — triềuđại caitrị Trunghoa trên 300 năm cho đến mãi đầu thếkỷ haimươi nếu ta liênhệ đến chiếcáodài tứthân điđôi với chiếcváy của phụnữ Việnam. Ðànông trong tầnglớp dândã sống dưới triềuđại NhàThanh bênTàu nầy thường mặc áodài giốngynhư bộáodài của đànông Việtnam vẫncòn mặc ngàynay vào nhữngdịp lễlạc hộihè. Nhưng vìthế ta cóthể xácđịnh bộ áodàitứthân và váy, rồi biếndạng sangthành chiếcáodài, có mối liênhệ với các sắcphục của giớiquýtộc kểtrên? Cũng rấtcóthể chiếcáodài pháttriển độclập với chiếcáodài tứthân và váy vì chúng mang nét thuầntuý dântộc Việtnam hơnhết. Sắcthái của bộáodàitứthân và váy này rấtgiống yphục điđốivới chiếckhănđóng mà cả đànông và đànbà — kểluôncả chiếcnónvànhrộng, khôngphải nónlá thường — đều đội của mộtsố sắcdântộc thiểusố hậuduệ cùngdòng BáchViệt hiệnđang sinhsống tại nhiều vùng thuộc miềnNam nướcTrunghoa ngàynay. Ta khôngcó nhiều hìnhảnh và tưliệu về khảnăng cóthể nầy nhưng những hìnhảnh về những bộđồ cổtrang do giớiquýtộc NhàThanh ănmặc thì rấtnhiều qua những phimảnh cổtrang Trungquốc. Khi xem loại phim nầy, bạn cóthể mườngtượng, hìnhdung và liênhệ đến sựbiếndạng từ hìnhthức nầy sang hìnhthức khác.

Bànvề nguồngốc của chiếcáodài sườngxám (thựcsự tiếngQuảngđông cónghĩa là "áodài") Thượnghải xuấtphát từ những bộáodài của dânMãnchâu quýtộc (?) — biếnđổi qua nhiều giaiđoạn từ khởiđiểm chiếcáo nầy được mặc với váy hoặc quầnống chotớilúc chiếcáodài tiềnthân của sườngxám nầy xuấthiện với đườngxẻ haibên áo (hay váy?) lên sát đùitrên của ngườiđànbà. Và với chiếcsườngxám khi được mệnhdanh xuấtxứ từ Thượnghải người phụnữ không mặc thêm quầndài hoặc váy bêntrong bởi lýdo cóthể làdo xuấtphát từ thànhphố ănchơi Thượnghải của những thậpniên trước năm 1949 (năm Cộngsản Trungquốc nắmchínhquyền) để làmcho thânhình đànbà thêm gợicảm? Lấy chiếcsườngxám Thượnghải ra làmmẫu nếu ta thêmvào chiếcquầnlãnh và cho xẻ chiếcsườngxám lên đến eo thì ta sẽ có ngay bộáodài của đànbà Việtnam! Nóinhưvậy, rấtcóthể là lịchsử và ngồngốc của chiếcáodài Việtnam khôngquá 300 năm. (Dođó những vai đóng Hai Bà Trưng mà cứcho mặc áodài theo kiểu tathườngthấy thì e không chínhxáclắm vềmặt cổtrang. )

Chiếcáodài ta thấy ngàynay là kếtquả biếndạng về hìnhthức và kiểucách qua nhiều thờiđại. Chiếcáodài ngàyngay người phụnữ Việtnam thường mặc với quần ốngrộng dễ cho ta liênhệ đến yphục Mãnchâu nhưđãkểtrên. Ðingược dòngthờigian vềtới thời thậpniên 1970 ta đã thấy sựxuấthiện của chiếcáodài được mặc chungvới cặp quầntây! Bìnhluận về sự biếnđổi của bộáodài kiểunầy, tồi cònnhớ nhàvăn Võ Phiến lúcbấygiờ tỏra phậtlòng, vì cáiquầntây cứngnhắcđã làmmấtđi vẻmềmmại của thândưới của ngườiphụnữ. Quảvậy, ngườiphụnữ Việtnam trong tàáodài cólẽ đã nhậnthấy nốibấtbình chung của giớiđànông chonên họ đã trởvề với dạngnguyênthuỷ của bộyphục nầy. 

Nếu phải đisâuvàochitiết thì biếtbaonhiêuđiều cầnphải mangra mỗxẻ, từ cáchmayráp thânvai kiểu raplan từ bảvai chéo xuống (?) ngàynay trởvề ngượcdòngthờigian ta sẽ thấy chiếcáodài được ráp với haicánhtayáo vàongay khoảnggiữa bắptay trên. Kếđó phảikểđến sựthayđổi của chiếc cổáo, cao có, thấp có, khôngcổ có, hở mộtphần của đôivai cũng có... Và màusắc từ màusẫm chođến đủmàu đủhoa, và đặcbiệt ngàynay chiếcquầnống khôngđơnthuần chỉ mỗi màuđen hay trắng màcònlà bấtcứ màugì hoặc đồngmàusắc với chiếcáodài...

Cóthểnói chiếcáodài cùngvới chiếcquầnlãnh khi dánlên ngườiphụnnữ Việtnam với vócdáng thonnhỏ mãnhkhãnh củahọ, dù họ ănmặc kínđáo nhưthếnào đichăngnữa thì họ vẫn để lộra cái nétquyếnrũ và hấpdẫn kỳlạ. Nóimộtcáchkhác chiếcáodài và chiếcquầnlãnh Việtnam là rất gợicảm. Nhìnvào thântrên của họ, chiếcáodài bósátlấy đôibờvaithonnhỏ, ômsát theo đườngcong chắcnịch của đôivú căngphồng vươnra mộtcách vữngchãi và tựtin. Và kia là tấmlưngong congveo đườngeo tuyệtmỹ xuôixuống thândưới mộtcách hàihoà rồilại trỗinhôra với cặpmông tròntrịa và mềmmại. Vạtáodài trướcsau hai mãnh áo phủxuống mộtcách thathướt che bênngoài chiếcquầnlãnh làm cặpđùi thonnhỏ bêntrong như có lúcẩn lúchiện, lúc nhôlên hehé lộ nétđanthanh ngay haibên chỗxẻ của hai vạtáo màu dabụng trắngngần, thểhiện đúng nét thẹnthùa của ngườitrinhnữ nửa muốn phơibày nửa muốn giấukỹ cáiđẹp cựckỳ quyếnrũ bêntrong, nhấtlà mỗikhi có cơngió nhẹ thoảngqua làm hai tàáo trướcsau phấtphới, và sau lớpvãi của chiếcquầnlãnh épsátvào thândưới cùngvới cặpđùi thonnhỏ của nàng... Khôngthểnào họ chegiấu đượchết những bímật ở trênngười nàng. Chính cái nửhởnửakín kia mớilàm chếtmêchếtmệt quíngài.

Rấttiếc tôi chưaphải là nhàvăn để miêutả, lộttả hết những đuờngnét và sứcquyếnrũ hấpdẫn củangười congái Việtnam trong bộáodài mongmõng thathướt mềmmại yêukiều của họ... Ðólà lýdotạisao quýông cóngười chỉ thíchyêu ngườiphụnữ Việnam trong tàáodài và tà áodài truyềnthống kia vẫncòn được mặc rađường trongkhi congái Nhật và Ðạihàn khôngcòn mấyai mặc kimono truyềnthống của họ rađường nữa.

　

Rấttiếc là đasố congái Việtnam vẫncòn sống trong những điềukiện sinhhoạt khókhăn hơn — nhưng khó mà phủnhận cáiđẹp của họ, cái nétđẹp đềunhau không chênhlệch nhiềulắm từ ngườimẫu, minhtinh mànbạc, tiếpviên hầurượu chođến những kẻ chânlấmtaybùn. Ðâylà một đặcđiểm kháchẳn congái Ðàiloan — không tráchchi đànông Ðàiloan đã nườmnượp đến Việnam tìmvợ!

Sựpháttriển còn chậmchạp của nềnkintế Việnam đã thuhút khôngít thiếunữ vào những ngànhnghề như karaoke (thứdỡm,) biaôm, hầurượu... Và họ là những đoáhoabiếtnói dànhcho những đànông thuộc giaicấpmới ở Việtnam giàuxụ saunầy như doanhgia, giámđốc, chủsự, côngan... và dĩnhiên là có Việtkiều và dân Ðàiloan làmăn bênđó. Khôngkể kỹnghệ mãidâm, sốlượng kiềunữ Việtnam làm trong ngành dịchvụ biaôm nóichung là khôngít. Nhànước Việtnam đã nhiềulần quétdọn nhưng sauđó đâulạivàođấy. Ðiểunầy dễhiểu vì lýdo kinhtế — nghề biaôm là một nghề dễlàm và kiếmđược nhiềutiền. Ðasố những ngườicongái mà tôi gặp trong ngànhnghề nầy đều nóirằng họ ở dướiquêlên, kiếmđược íttiền là họ sẽ giảinghệ. Thựctế rasao khôngrõ, nhưng cánhân tôi khôngcó thiênkiến xấu gì về ngànhnghề nầy, khôngphải bởivì nó là nguồngảitrí và xảhơi cho lũ đànông rữngmỡ như tôi, màlà tôi chorằng mỗingười có một hoàncảnhsống riêng và mình chỉlà một ngườikháchvãnglai trong cuộcđời — làm ngườiViệtnam aiđó ítnhiều đều đãtừng trảiqua những ngụplặn trong bểdâu, và việc mình laivãng trong cảnhđời ôtruỵ kia cũnglà mộtcách anủi những kiềunữ là những người cònđang chìmđắm trong cảnhđời dâubể.

Tổngsố thờigian tôi lưulại Việtnam trong những năm trướcđây trướcsau khoảng hơn một năm. Trong cáithú ănchơi (thời Tản Ðà có thú hátẢđào) thì cáithú đihát karaoke là khá phổbiến. Gặplại bạncũ gái hay trai đều cuốicùng đưađến chỗ cahát. Hát thiệt hát giả, hát chỉ riêng cho mấy cô nghe hay hát trước đámđông quầnchúng cũng đều là hát. Trong chương dànhriêng viếtvề kiềunữ Áchâu phần lớn bạnđọc khó tìmthấy chỗ taonhã thanhtao nếu phải nhắcđến những nàngtiênnữ trầngian.

Lầnđầutiên khimới đặtchân vào những càràôkê nầy tôi thựcsự chẳngbiết mình sẽ nên làmgì cho taychân khỏiphải thừathải. Dĩnhiên là đámbạncũ của tôi là những taychơi cựphách dẫndườngđưalối. Thằngbạn thânquen dùimàikinhsử ngàyxưa chỉdẫn vắntắc: "Cứ thấy tao làmsao thì cứ bắtchước làmvậy. Chảcógì để ngượngngùng hết." Chỗ tôi đến lầnđầu khôngcógì caosang lắm, nhưng chọnđược người có sắcđẹp ngồicạnh hầuhạ thì khôngkhó gì. Bạn thửnghĩxem bạn nên làmgì khi có ngườiđẹp ngồi cạnhbên nângkhănsửatúi, mớmcho từng miếngăn, mồi cho từng điếuthuốc, rót cho từng cốcbia, và biếtý bạn sẽ hát những bảnnhạc gì... Tản Ðà mà sốngdậy thì cáithú đihát Ảđào cólẽ sẽ nhườngcho cáithú hát karaoke. Sỡdĩ tôiphải mang Tản Ðà vào câuchuyện nầy là để quývị taonhân thisĩ cócái để sosánh, kẽo họ lại bảo toànbộ chương nầy là dâmthư tráhình.

Xin kểtiếp: Ðèn trong phòng hátnhạc baogiờ cũng tờmờ như thiếuđiện. Cách bàitrí và bày biện trong phòng sẽ trởthành thứyếu khi biarượu được bàyra. Tuỳtheo cáchphánđoán của bàtàiphán (?) về bạn và những người đưabạnđến có quenmặt haykhông mà họ biểulộ tháiđộ cũngnhư cáchxửsự và đốiđãi bạn. Cóthể là bà sẽ chọn những tuyệtsắcgiainhân để choramắt bạn. Và rồi trongsuốt cuộcvui thỉnhthoảng bàtàiphán sẽ ghéngang phòngbạn mộtđôilần hỏithăm tìnhhình, và dĩnhiên là với ýđịnh chờ bạn "buộcboa" riêng cho bả.

Ðiềuđángđểý là những nơi nầy thường luitới những taychơi sànhsõi đãcó địavị trong xãhôi trên bamươi. Ðámtrẻtuổi trêndưới haimươi thườngcó những nơikhác để đi, thídụ như những phòngtrà vangầm tiếngnhạc chátchúa, thuốclá mùmịt, những cánhvaitrần, những chiếcváyngắn, những bờmôi mọngước, múanhảy như điêncuồng trên những sànnhảy chớpsáng ánhđènmàu muônhồngnghìntía. Tôi cũngđã đến những nơiđó, đã nhìnthấy biếtbao kiềunữ diễmkiều ngồi chờkhách tại những chiếcbàntrống mộtmình. Nhưng cólẽ tôi khôngcòn cảmthấy mình sungsức như những côcậu thanhniên thiếunữ tràntrề nhựasống kia nên tôi chỉ thường luitới tại những barrượu nhạc nơi có những tiếpviên trẻđẹp quenmặt cứ gọi chú bằng anh và biết chìuchuộng và nói chuyệncàrỡn và bỡncợt. Và chỉ thường đến karaoke hátnhạc khi đivới nhiều người bạn saukhi rượubia đã bừngbừng trênmặt sau một trậnnhậunhẹt nàođấy tại một nhàhàng nhậu. Chuyện bênlề ởđây là Sàigòn ngàynay có quánăn quánnhậu nhiều khôngthể đếmnổi, đủkiểuđủcở và đủhạng. Hầunhư bấtkỳ một conđườngphố nào cũngcó hàngăm quánnhậu, khắp hangcùngngõcụt, từ bờsông Bìnhtriệu cho tới bếnBạchđằng. Tậptrung tại khu đầuđường Lê Thánh-Tôn là nơi dànhcho hạngngười khakhá. Nghèo nhậu theo nghèo, cótiền nhậu theo cótiền.

Mộtkhi bạn đã savào conđường ănchơi truỵlạc kiểunầy rồi là bạn cứ muốn sốngmãi những ngày thầntiên đó. Một ngày một đêm trôiqua mà không thoảmãn consâurượu trongngười cũngnhư cáithú bỡncợt đànbà thì khólòng mà nhịnnỗi. Ðây đúnglà những cáilòbátquái hũbạihoá biến những đảngviêncánbộ trungkiên của chếđộ thành những conmọt gặmmòn cái guồngmáy đãtừng đượcxem là kỹluậtsắt.

Ðọc tớiđây cólẽ sẽ cóngười buộcmiệng nói: lạithêm một têncầmbút đạođứcgiả! Thựcvậy, về Việtnam những nơi tôi thường luitới là những barrượu, nhàhàng và Karaoke tráhình... tôi chìmđắm trongnhững truyhoan táctáng nhưng vẫn làm ôngthánh lênmặt dạyđời. Khôngphải là tôi đã viết trong lờimởđầu của chương nầy là tôi chỉ sẽ viết về đànbà và những "kiềunữ" Áchâu thôisao? Ðànông khi bànbạc chuyện đànbà thì ngoài chuyện truytìm thútruyhoan ra thì còn chuyệngì nũa để nói? Mà muốn tándương cáiđẹp của đànbà là ngoài cáiđẹp với những áoquần trangsức bênngoài còn cáiđẹp tuyệtvời của thânthể trầntruồng của họ. Trên trầngian này cólẽ khôngcó cáiđẹp tựnhiên nào bằng thânhình loãlồ của đànbà. Máitóc mềmmại, khuônmặt thanhnhtú , ánhmắt trữtình, lànda trắngmướt, đôi bờvai mãnhkhảnh, đôigò đàotiên mọngnước, hoàlẫn vớinhững nétcong hàihoà, những chỗnhô và cơiphồng của vùng tráicấm, cặpgiò dàithon gợicảm, và đôimông chắcnịch... Muốn được nhìnngắm những thânhình tuyệmỹ kia không laivãng tới những chỗ các "kiềunữ" kia hànhnghề thì "cótiền làmsao muađược tiên?"

Phảinói là Việtnam là nơichốn ănchơi cóhạng của Áchâu và thanhlịch hơn nhiều nơi trên thếgiới. Thídụ, ở Bangkok, Tháilan, khi đến khu "đènđỏ", ngườita bướchẳn vào cái thếgiới muavui nhụcdục mộtcách trầntục. Còn ở Việtnam, nếu khôngphải là nơi thổđịa đưađườngchỉlối hay chỗ bạn thườngxuyên luitới, nhiều nơi vídụ như bềngoài của những nhàhàng hay Karaoke trông vôtội như khôngcógì, nhưng bêntrong là những độngtiên. 

Cáithú ănchơi của những taytàitử như tôi cũng lắm côngphu, dàycôngkhéoluyện mới thành. Và tuỳvào cái nãotrạng khi xuấtquân, tôi cóthể chỉ chọn vào một barrượu uống nămbảy chaibia, nóilời bônglơn đùacợt thiếutaonhã mớmý với những nữtiếpviên hầurượu diễmkiều và thựctế lắm cô thích nghe những lời đùacợt đó. Nhiều cô hầurượu trong những barrượu nầy, thídụ như Nhạctrẻ Số 1 Lý Chánh Thằng Và Nhạctrẻ Số 2 bus ở Lê Thánh Tôn, đasố theo chỗ tôi biết là những côgáiquê thựcthà còntrinhtrắng mới vàonghề và những sinhviên đilàm thêm catối để kiếmtiền ănhọc. Có những khi sau một bữanhậu ănuống tưngbừng với những đứabạn hoangđàng nhất, và khi menrượu chưa đủ nồng, lửatình vừa mới vừa khơidậy, thếlà năm bađứa chúngtôi kéonhau vào những chỗ thượngvànghạcám Karaoke để hát lời tìnhyêu. Rượuvào lờira, toànlà những lời tụctĩu mà bìnhthường một người thuộcloại được xếphạng taychơi tàitử như tôi khôngdám nói mộtcách bìnhthường. Dođó rượu là cái môigiới mà conngườita thườnghay mượn nó để làmđònbẩy cho những giảiphóng tâmlinh!

Hoạtđộng của kỹnghệ biaôm Việtnam lantràn trên khắp mọi ngõngách của đấtnước ngèokhó của chúngta. Ítra sinhhoạt này cũngcó những cái hay của nó là nó tạo côngănviệclàm cho mộtsố người và là nơi xảxúbắp cho những dònnén tìnhdục của xãhội cũng là những nơichốn muavui cho nhữngkẻ cótiền để nuôidưỡng hoạtđộng kinhtế chìm này nếukhôngthì sẽ cóngười chếtđói.

Bạn cóthể tìmthấy những thúvu tươngtự trên khắp nẽođường đấtnước từ thànhthị đến thônquê — đasố là biaôm, và những hoạtđộng tráhình khác. Chắc bạn rồi cũng sẽ chẳng có gì ngạcnhiên hay bỡngỡ khi cólúc những tay taito mặt lớn của tầnglớp thốngtrị đều thamgia tíchcực vào những sinhhoạt giảitrí trầntục nầy. Khôngphải một mà nhiềulần tôi cóđược cái vinhdự thamgia vào những cuộcduhí tưngbừng của nhữngtay gộcgậy cốtcán của chếđộ. Họ cũng phátrời không mời thiênlôi ynhư những người dândã như tôi, và đi chung với những đámngười nầy tôi còn được hưởng thêm cáithú ănmày quyềnlực, nghĩalà ănké cái uyphong quyềnthế của kẻkhác để được hầuhạ và chìuchuộng như một ônglãnhchúa con.

Tổngcộng số thờigian tôi về chơi Việtnam trướcsau là hơn một năm. Một năm trường trongsuốt những chuyếnđi đâyđó từbắcchínam tôi đãng dừngchânlại khôngbiết baonhiêu lần, và mỗilần dừng tại một thànhphố nàođó, tôi đã khaiphá những điạphận tiêncảnh hạgiới va khôngngừng truytìm những kỳnữ diễmkiều. Khỏiphảinói là những nơi tôi thường luitới là nhữ barrược, phòngtràcanhac, nhàhàng karaoke, càphê biaôm... đủdạng đủcở... Nhưng đừng vìthế mà bảo tôi cà consâu dâmdật. Tôi có cái triếtlý sống riêng của mình, chuyện giảiquyết sinhlý thựcra cũng rất chừngmực và đềuhoà. Cáiđiều tôi tìmkiếm trong triếtlý sống của mình là khámphá cáiđẹp, cái mỹmiều của những tiênnữ trầngian. Tôi cũng khôngcòn nhớrõ là cáithú thanhtao này bắtđầu đếnvới tôi từ baogiờ nhưng tôi biếtchắcrằng tới mãi vào nhữngnăm đầu của tuổi đôimươi tôi chưa thựcsự bị cái gợicảm của thânhình congái đầy quyếnrũ đằngsau những tàáodài Việnam mõngmãnh. Cũng vào lứatuổi đó, tôi còn thích nhìnngắm những khuôn mặt thanhtú sánlạn đẹpđẻ của phụnữ hơn là đưamắt chúý nhìn bộngực hay cặpmông chắcmọng của pháiđẹp. Mãi vềsau khi bướcqua khỏi ngưỡngcữa bamươi, tôi mới thựcsự bi cuốnhút đến những tấmthân ngàngọc ngìnvàng của đànbà. Và phụnữ Áchâu cái cáinamchâm có sứchút mãnhliệt hơn phụnữ datrắng.

Tôi là người yêuthích dulịch và tôi đã kếthợp những viễntrình về phươngÐông với ýthích chiêmngưỡng thânhình trầntruồng của người phụnữ Áđông thành một cáithú khôngthể thiếusót trên cõiđời nầy. Thựcsự nói là tôi háosắc cũng khôngđúng, yêuthích cái vẻđẹp thanhtú của đànbà Áchâu thì đúnghơn. Và khi sựyêuthích trên đủ cuồngnhiệt để bốccháy thành những ngọnlửa dụctình hừnghực thì đến lúcđó cáiđẹp khi đã dânghiến đến tầmtaytôi, thì, ô kìa, tôi cũng chỉ là ngườiđànông bìnhthường chỉ biết ktìmkiếm cáiđẹp với đôibàntay trầntục thôkệt dàyxéo trên những vùngđất cấm nẩylửa, vừa mềmmại, vừa trơnẩm, mướtma nuộtnà đủlàm cho ngủquan của conngườimình têdại đờđẫn. Và những kiềunữ Việtnam trong những chỗ muavua rượuchè là những nguồn hoanlạc vôhạn mà cõiđời nầy đã dànhtặng cho một thiểusố người cơmno ấmcật.

Ðólà cáiđẹp tổngquan tôi muốn môtả về congái Việtnam nóichung, cái đẹp ởđây baogiờ cũng đikèm những xúccảm tựnhiên và dàodạt. Ðôikhi chânlý của cuộcđời mình là người thấyrõ nhưng khôngphải ai cũng thấyđược. Cáiđẹp của nữphái khôngphải baogiờ cũngđược thưởngthức và cảmnhận trong cùng một mứcđộ nhưnhau đốivới đànông. Aiđúng ai sai khôngbiết nhưng khi tôi sosánh tôi và mộtvài ngườibạn khác, họ có lốithưỏngthức khác tôi. Thídụ có đứa khôngmuốn phí thờigian để vỡnvở với cáiđẹp, mà nó khi raquân là lâmtrận ngay, xong vềnhà nằm lănra ngủquay để ngày hômsau trên thânmình khôngcòn hơihám vếttích gì của niềm hoanhạc đêmqua còn sótlại. Tôi thì thích dòdẫm, thích nângniu những cảmgiác của cáithời mớibiếtyêu, mới biết gần người đànbà lầnđầu để tậnhưởng cáicảmgiác rạorực đêmê của đườngđi khôngđến hay khôngbaogiờmuốn tớiđích cả, như cáchnói của Huy Cận (hay của Xuân Diệu?): tình chỉ đẹp khicòn dangdỡ. Khi người đànông đã chiếmđoạt đơợc ngườiđànbà, thườngkhi họ khôngcòn trântrọng nângniu quíhoá cái họ đã cóđược. Cólẽ vìvậy mà trong thờigian ở Sàigòn tôi thườnglui tới những barrượu nhạc và ngườiđẹp, chọn mộtvài cô làm đốitượng để uống bia tánngẫu, mạnhmồm, bỡncợt, ỡmờ ýtứ, đùanghịch, đụngchạm mộtcách cốý nhưng làmravẻ vôtình, tỏra simêđatình thắmthiết... cuốicùng làđể tậnhưởng cái cảmgiác lânglâng của chàng thanhniên mớilớn và mới biếtyêu lầnđầu... Cái thuở banđầu lưuluyến ấy, ngàn năm hồdễ mấyai quên! 

Cũng vìthế chonên baogiờ tôi cũng cảmthấy mình như đếnhẹnlạilên, ngày trôngngóng đêm, đấthạn đang chờ mưa... lúcnào cũng dườngnhư đang trênđường kiếmtìm cáichânthiệnmỹ....

Nóivề mứcđộ ănchơi thì có giaiđoạn kiểuchơi Hànội vượttrôi cáchchơi của Sàigòn. Tôi cònnhớ hồi năm 1997, ở Hànội, khu ănchơi khéttiếng Quảngbá nằm phía bênkia HồTây, nơi có những dãy nhàlầu và biệtthự mới xâycất đẹpđẽ có màuvôi vàngcam sậmmàu... Bêntrong khu nầy là một thếgiới ănchơi longtrờilỡđất của dân có máumặt ở Hànội. Bướcvào một barrượu, chọn một chỗngồi cóthể nhìnlên phía sànnhảy mộtcách rõràng là nơi có trêndưới haimươi cô thiếunữ trẻđẹp ănmặc tânkỳ hấpdẫn đứngngồi nhảynhót đủkiểu, nhìnchung là gốngnhư họ đang bàyhàng rabán, mà mónhàng đó là chính họ. Uống chưahết một chaibia là gãthanhniên phụcvụ trongquầy bướcra điđến chỗ tôi ngồi và kềtai hỏi hỏi:

— Sao, anh chọnđược cônào chưa?

Tôi vộivã đưamắt nhìnkỹ lên phía những côgáinhảy — vừa lúcấy đúnglúc có một cô mớivừa bướcxuống từ thanglầu bêntrong nằmđốidiện phíatường bêntrái xuấthiện. Tôi đoánchừng là côta mới tiếpkhách ra — côbé có một cáiđẹp ăntiền(?) rấtdễ lôicuốn kháchlàngchơi, rất bắtmắt, rất gợicảm với cáiváy ngắn màuvàng cóhoabósát lấy tấmthân thonnhỏ dịudàng và cặpđùi dài quyếnrũ. Không cưỡnglạiđược sứcthuhút quyếnrũ của côgái đó, tôi nói ngay với ngườihầubàn: cô đó! Thếlà anhta lấy chìakhoá và thẻphòng (phíatrên barrượu là kháchsạn) dẫntôi bướcvề phía thanglầu bannãy và radấu cho côgái mớira đitheo. Cuộcmây mưa kếtheo đó xảyra trên phòng của tầnglầu kháchsạn chẳngcó gì đángnói ngoài những chừngmực ấy... Tôi chỉ muốn nhấnmạnh ởđây là cách làmăn táobạo của khuănchơi này. Vào năm 1999, tôi đọcthấy trên báo Tuổitrẻ ở Sàigòn là khu này đã bị dẹp sau một cuộctảothanh của côngan cấp thủđô (côngan khuvực hay quận đã bị mua đứt!) Cólẽ khunầy trướcđây là do conôngcháucha đứngra tổchức và quảnlý. Cólẽ nộibộ có cuộc tranhchấp thanhtrừng nàochăng?

Ở Hànội vào mùaxuân năm 1999 trênđường về Sàigòn từ Vịnh Hạlong ghéngang, buổitối tôi đibộ rãoquanh khu Quanthánh gần kháchsạn là tìmra đượcngay một quán vừalà barrượu bêndưới, vừalà dịchvụ karaoke bên trên lầu... Cũngnhư các quánbarrượu và karaoke ở Sàigòn, bạn cóthể vừa hát với cả miệng lẫn tay, bêncạnh là côemgái nhỏ miềnquê hầurượu hầu tình. Ðúnglà thiênđàng hạgiới!

Ở Sàigòn, tôi cólần đọcđược một bài phóngsự dài viết trên tờ Tuổitrẻ về hiệntượng karaoke biaôm ở Sàigòn, và tờbáo có đăng lời tríchdẫn trảlời câu phỏngvấn một thanhniên là tạisao anhta thích lacà tại những nhàhàng biaôm. Anhta trảlời với ý đạikhái là khi anh đếnđấy anh cảmthấy mình trởthành ông hoàngđế con, được ngườiđẹp ngồi cạnhbên nângniu chìuchuộng, nângkhănsửatúi, giục uống nhiều hơn ăn, và gảiđúngchỗngứa... những thứ mà anh khôngbaogiờ đượchưởng ởnhà... mà ngượclại, tôi đoánchừng là anhchàng nầy phải phụcvụ bàxã anh kiểuđó. Với sựkhảosát riêng của tôi, không ngườiđànông nào tôi gặp từ Sàigòn đến tỉnhnhỏ, khôngai không thích lacà đến những nơi đó. 

Khônghiểu cáckiểu, các hìnhthức biaôm đadạng ở Việtnam bắtđầu thànhhình từ baogiờ nhưng theo chỗtôibiết thì hồi Sàigòn trướcđây sau năm 1975, hìnhthức biaôm xuấthiện trên các vĩahè nơi mà trướcđây thường chỉ thấy là càphê vĩahè haylà càphê concóc. Cóthể đâylà sảnphảm tấtyếu của những năm mới giảiphóng cơcực thiếuthốn mà người phụnữ bấthạnh phải bướcvào nghề nầy để kiếmsống.  Ở những "quán" biaôm nầy là những côhàngquán kiêmluôm ngườihầurượu. Thườngthì mỗi "quán"có nhiều cô. Dĩnhiên làphải trẻđẹp mănmà. Bạn vào ngồi, thườnglà trên những ghếđẫu nhỏthấp đặt quanh một cáibàn hìnhchữnhật thấplètè, phíatrên thường trãi tấmkhănbàn nylon, gọirượubia, tiếptheo là sẽcó một côgái đến ngồichung vớibạn. Thờiđó thườngthì chỉ mớitới mứcđộ khi ngồichung với các emgái nhỏ hậuphương, bạn cóthể vaikềvai, tayđantay, khôngphải là đi trênphốnhỏ màlà ngồi trên một vĩahè nàođó của Sàigòn, ở một nơi mà cóthể có lắmngườiqualại dòmngó soimói. nhưng đôikhi nếu bạn chọntrúng được chỗ vắngvẻ thì đôibàntay nhạycảm của bạn cóthể làmviệc tấtbật hơn. Cứ bia vào là tình ra. Ðến mộtlúc nào đấy khi em cảmthấy bạn uống thêm bia khôngnổi nữa là em sẽ đềnghị bạn đưa em về cõitiênbồng.

Biaôm ngàynay cơbản vẫncòn giữ đủ mấy món cháolú đó nhưng lại xuấthiện dưới nhiều hìnhthức tânkỳ, mớimẻ, và táobạo hơn. Cởnào giánào cũng có. Có thể đólà một nhàhàngăn với phòngănriêng, cóthể đólà một vũtrường sangtrọng, haylà một barrượu ngợpngười với khóithuốc nồngnặc và tiếngnhạc vỡtai. Nhưng thường thì đólà một quán tổnghợp: nhàhàng karaoke barrượu. Nhưng cóđiều cần nhấnmạnh rằng khôngphải quán karaoke nào hay barrượu nào cũngcó dịchvụ biaôm. Những hàngquán đó thườngcó treo bảngmiễnchiếnbài: karaoke giađình! Khi vào quán bạn sẽđược đưalên phòngriêng, trong một cănphòng đủrộng lớn hơn phòngkhách nhà bạn đôichút, đôikhi trangtrí rấtđẹp và đôikhi rất cẩuthả, và giànmáy canhạc cóxịn haykhông còn tuỳ nơi sangtrọng hay rẽtiền. Nhưng những thứ ngoạivật kểtrên khôngđángkể, biarượu nơinào cũng thếthôi, đángkể là nơiđó có gáiđẹp và biết chìuchuộng kháchthậpphương haykhông? Cókhi bạn sẽ gặp những nàng trờiđánhthánhđâm, mớisờmó mộttí là thốtlên em chả... emchả.. ơiới... Nếu gặptrườnghợp nầy bạn nên đổi "ghệ" là tốthơnhết, đôikhi còn nên nângcấp sang quán khác. Câu "tiềnnàocủanấy" khôngbaogiờ đúng mộttrămphầntrăm, nhấtlà ở Hànội, vừa rẽ vừa sang lại vừa đẹp. Ở Sàigòn có mộtvài chỗ giácả chắc chỉ để phụcvụ kiềubào yêunước, nhưng có chỗ tôi biết là chỉcó những ngườimẫu và áhậu đổinghề phụcvụ! Có những nơi chỉcó dân ănchơi thứthiệt ở Sàigòn mới biếtđuợc. Thànthử đốivới dân taymơ tàitử, nếucần phải đổi quán liêntục thìđó là chuyệnthường chođếnkhi bạn chọnđược quán vừaý.

Kháchhàng của những nơi tuyểnlựa casĩ này khôngphải ai vào là cũng thuộc loại quậy hết. Có người vì chiêuđãi khách bạnhàng hay côngankhuvực, hoặc để hù ônganhrễ mới ở Mỹ về, cóngười đến đấy vì tinhthần vănnghệ caođộ yêu cahát và muốn luyệngiọng. Còn đasố thườnglà dânquậy, như tôi đây tôi thường đến để rửamắt, rửamiệng, luyện ngủchỉkhícông, và hát bài "Giết người trong mộng"...

Vào những nơinầy tôi nghĩlà phảibiết cầmcự với nămbảy chaibia (đasố các côhầurượu ởđây đều uốngbia như hủchìm) lúcđó mới cảmthấy xuấtthần, cứ tưởng mình đang ở trong một nơi của tamcunglụcviện với cungtầnmỹmữ dưới Ngoạtriều Lê Long Ðỉnh. Có mộtvàilần tôi điđến những nơinầy với mộtvài nhânvật đángnhớ nhưlà với một cô kýgiả cho một tờbáo nặngký ở Sàigòn, giámđốc đạidiện cho một hãngtàubiển lớn nhấtnhì của Ðàiloan, hay những taygậygộc củachếđộ tạithànhphố ngồitrênăntruớc. Khi vào những nơinầy, khôngmấyai còn đeo những mặtnạ khảái, tấtcả đều hiệnra nguyênhình cái cựckỳ khảố của những conthú "nửangười nửangợm nửađườiươi", thôtục và dâmđãng.  Ăntục nóiphét, giỡthói phàmphutụctử là "order of the day" (kinhnhậttụng). Trong biển rượu với tìnhnồng mensay, kẻ thì "vẫn hát lời tìnhyêu", kẻ thì tàymày tẳnmẳn nắntượng mộtcách xuấtthần chămchú giữa những cáinhìn tòmò táymáy của kẻkhác, còn tôi thì luyệntập thuầnthục từ chiêu ngủchỉkhícông đến chiêu nhấtdươngchỉ, đisâu đisát quầnchúng để hiểusâu hiểucạn địchtình đúngy nhưlời Bác dạy với tưtưởng chỉđạo đúngđắn là "mười năm trồngcây, trăm năm trồng người." "Sông có cạn đá có mòn, song chânlý ây khôngbaogiờ thayđổi."

Tôi có mộtvài người bạn, có người hồithời còn cắpsách đếntrường, hiềnlành như cụcbột, mà nay thì ngàynào cũng đóngtụ ở những nơiđó, trởthành kẻ saysưa nghiệnngập và truỵlạc bêtha... Còn một vài ngườibạn khác lúc ởnhà baogiờ cũnglà một ngườichồng ngườicha mẫmực khôngchê chỗnào được, nhưng vẫncứ lacà đến những lầuhồng gầnnhư hằngđêm... Ðang mêmẫn với giainhân mà vợ mà có gọi điệnthoại lại là nhanhnhẩu phóngvụt ra khỏiphòng để tiếngnhạc ầmỉ không làm kinhđộng giấcngủ của con ở bênkia đầudây. Và theonhư nhậnxét và kinhnghiệm của tôi, những ngườinày thích tìm củalạ, thích những cảmgiácmạnh và lànhmạnh... Lànhmạnh là vì họ cảmthấy vũkhí của họ còntốt, trămtrậntrămthắng, và cũng cùng cái vũkhí đó mangra tậpdợt với bàxã ởnhà và baogiờ cũng hãnhdiện là thựchiện tốt nhiệmvụ của chồng. 

Cólẽ điềuđó đúng, những cú "close encounters of a third kind" thường truirèn thêm vũkhí chiếnlược của các ôngchồng... có mangra màidũa hoài thì condao mớibén...  Trên cơthể conngười nếucó bộphận nào mà bạn ít xài tới thường dễ bị làmmất chứcnăng của nó. Vívon một cáchkhác, cứ một món thịbò ănhoài thì sẽ chán... phải đổimón... Ðổimón rồi mới thấy món thịtbò của bàxã làm ngonhơn. Cuốicùng thì các bàxã vẫn được lợi, và nhờđó giađình êmấm hơn(?) Và theokinhnghiệm của tôi, khi đụngđộ củalạ baogiờ tôi cũng cảmthấy những rungđộng thuở banđầu khi mớibiết gầngũi đànbà vẫncòn dàodạt trong tôi... Khi ngắmnhìn một ngườiđẹp và cảmthấy lòng hammuốn nhụcdục nổilên, thếlà tôi bèn nghĩ, cóthể vợmình khôngđẹp bằng nhưng vũkhí của côkia có là bàxã mình có, saolại không xài câynhàlávườn mà phải tìmkiếm đâuxa? Hômnào nẩyra được ýnghĩ nầy là hômđó bàxã mình đuợc thiếttiệc trầngian. Các bà nghĩsao?

Ðem ngượclại vấnđề trên ra thảoluận, chỉ khác góccạnh hoánđổi vaitrò, nếu các bà hànhxử mọiviệc như mấy ông nộitướng đãlàm, nghĩa là thườngxuyên đitìm "hoàngtử của lòngnàng" thì các ôngcụ sẽ nghĩsao? Tôi thì d'accord hếtmình, nêncó những barrượu hay karaoke mà nơiđó có những chàng hoàngtử bạchmã sẽ ra hầurượu các bà... Ðây không phải "ông ănchả bà ănnem" mà là đểcho đờisống đadạng, ývị và tươimát (fresh) hơn. Và nếu tôi khônglầm thì ở Sàigòn từ nhiều nămnay đãcó dịchvụ này nhưng mới chỉ giớihạn trong lãnhvực phụcvụ bằng điệnthoại diđộng của các ôngdànhcho cácbà, từ đấmbóp cho tới "full escort services" (tùngphụ tòngsự?), và kháchhàng chỉ mới giớihạn dànhcho đasố những bà giàucó nhưng côđơn gốichiếc, và dịchvụ nầy được họ biếtđến thôngqua phươngtiện rỉtai. Năm 1999, tờ Tuổitrẻ ở Sàigòn đã làmphóngsự về dịchvụ nầy. Tuynhiên vẫncòn thiếusót những nơi luitới dànhcho các bà để giảiphóng ngườiphụnữ Việtnam rakhỏi những ràngbuộc giáođiều và những hysinh thiệtthòi khôngbìnhđẳng.

Nói đếnđây cóngười sẽ giẩynẩy lên nói tênnầy là conquỷsứ, ai mà nghelời nó sẽ làm bạihoại giaphong, thuầnphongmỹtục, phávỡ những giátrị lâuđời của bốn ngàn năm vănhiến của nướcViệt! Thựcra tôi khônghề có ýđịnh mượn bàiviết nầy để cổvỏ nghề mạidâm dù là chínhthức hay tráhình, tôi chỉ đềcập đến một thựctại mà ai cũng biết, là nghề xưanhưtráiđất nầy qua các thờiđại nó đã từng tồntại sẽ còn mãimãi vềsau. Ta chẳngcần làm luật để hợppháphoá nghềnầy, nhưng ta cóthể biến nó thành mộtnghềmang hìnhthức taonhã hơn và xếp nó vào loại dịchvụ giảitrí cho cả ông lẫn bà, nơi mà mọingười có chỗ để xảxúbắp. Bên Mỹ có những nơi đànông thoáty cho đànbà xem, sao lại không? Thà tạođiềukiện để cho ông và bà có chỗ luitới giảitrí mộtcách côngkhai hơnlà để cả ông lẫn bà đều thích ănvụng và đi đến những nơi không ai haybiết.

Tôi cólẽ đã đi quáxa rakỏi chủđề kiềunữ qua những mạnđàm tràdưtiểuhậu kểttrên, nhưng thựcsự những luậnđàm đó vẫncòn xoayquanh vấnđề đànbà và thútruyhoan, chẳngqua ởđây nhân khi viếtvề Việtnam, tôi muốn phóngbút bànđến mộtsố vấnđề (Việtnam có hiều vấnđề để bànluận quá nhỉ?) liênquan đến kỹnghệ giảitrí trầmlặng của nướcnhà. Dùmuốndùkhông, đâylà một thựctế, các bà cóthể giảbộ không haybiết gì về đườngđinướcbước của ôngnhà nhưng ôhay, ông vẫn cứđi chơikhuya, chứngnàotậtnấy. Lydị ông chăng? Lấy ông khác thì cũng vậy, mà đasố những ông hiềnnhưmasoeur là những ông khờkhạo nhất. Có ai muốn lấychồng khờ? Có quơđủacảnắm khôngnhỉ? Cólẽ trông ônghiềntriết đó hiền nhưng có khờ không thì chưachắc— đôikhi tráitim ông còn sôisục hơn dầusôi lửabỏng, chỉ không nóira màthôi, nhưng một ngày nàođấy mọisự mới lỡlàngra là "xemvậy chứ khôngphải vậy!"

Trởvềlại chuyện kiềunữ Việtnam, ởđây tôi muốn dành mộtít bútmực để tántụng những "đứctính tuyệtvời" của ngườiphụnữ Việtnam bêncạnh cáiđẹp về nhansắc của họ. Từlúc sinhra chođến cóchồng cócon và cho đếnchết, cólẽ sự hysinh của họ quá lớnlao sovới những đềnđáp mà họ nhậnlại được từ ngườikhác. Ai có maymắn lấyđượcvợ Việtnam chắcchắn nhậnbiết điềunầy. Nếu nói đólà những đứctính đã cấuthànhmộtphần của "gen" của ngườiđànbà Việtnam. Câunói cỗlỗxỉ "tạigiatòngphụ, xuấtgiátùngphu, phutửòngtử" nếu còn đượcxem nhưlà một đứctính thì đâylà một đứctính nổibật của ngườiđànbà Việtnam — bên xứ Mỹ nầy bảođảm bạn thắpđốt trợntrắng con mắtra để tìm sẽ khôngbaogiờ tìmthấy. Phải nhìnnhận là nhữnggiátrị đạođức và xãhội của Việtnam còn phongkiến hơn nước phongkiến Trunghoa là nơi nguồngốc xuấtxứ của nó. Tôi không cổvũ nướcta phải gìngiữ tínhcách nầy vì với tôi, tôi khôngxem đó là đứctính, màlà những ràngbuộc nôlệ dànhcho conngười mà trongđó có mẹ của ta, chị và em gái ta, vợ và congái ta, bạngái ta... vànhững ngườiphụnữ khác đã bị những giátrị đó chiphối, và kếtquả là  tạora sự bấtbìnhđẳng và bấtquânbình trong xãhôi. Ðólà một hìnhthức nôlệ còn tồntại như một giáođiều. Mộtkhi xãhội đã mất quânbình ta khôngthể kỳvọng nó sẽ đạtđược một sưpháttriển lànhmạnh ở nhiều lãnhvực. 

Tôi có mâuthuẩn khi đã tántụng ngườiphụnữ Việtnam với những "đứctính tuyệtvời" như đã viết ởtrên? Ðể tôi nóitiếp là ngườiphụnữ Việtnam cầnphải được giảiphóng rakhỏi những kềmchế, những ràngbuộc, những lềlối của xãhội còn phongkiến của Việtnam. Tạisao, vìđó là lýdo làm cho những tồntại đốixử bấtcông với ngườinữ vẫncòn — đànông vẫncòn tự dànhcho mình cáiquyền tựdo rượuchè mèomỡgàđồng trongkhi ngườiđànbà chỉ biếtquanhquẫn trongnhà lochuyện bếpmúc concái.... bạn suynghĩ thửxem, nhưvậy xãhội Việtnam cóthể coi là xãhội lànhmạnh không? Bạn sẽ không ngạcnhiên chútnào khi tôi kếtluận rằng xãhội Việtnam không lànhmạnh — nơi mà đànông đasố đều rượuchè đoạlạc — trongkhiđó mangra sosánh với xãhội của nướcMỹ — trảlời tôi đi hỡi những ông ngườiMỹgốcViệt: cóphải là xãhội Mỹquốc có một cuộcsống lànhmạnh hơnnhiều, phải vậy không?

Thếlà tôi đã điđến một phảnđề của nhữngđiều tôi đã viếra về cáithú truytìm cáiđẹp ở những kiềunữ Áchâu, trongđó có kiềunữ Việtnam. Tôi khôngthấy cógì trởngại trong vấnđề nầy — trênquảdất, không một lềluật nào có thể viết thành luậtlệ ngăncấm tôi trong việcthưởngthức những mónngonvậtlạ mà ởđây cụthể là chiêmngưỡng suytôn cáiđẹp thầnthành kỳdiệu của những nàng kiềunữ Áchâu!  

4 

Ðuổitheo bóng nàng Dươngtửgiang

Hưcấu:

Theo báocáo của Sở Côngan Thànhphố Dươngchâu, Tỉnh Giangtô, Trungquốc, vàokhoảng 6 giờchiều ngày 19 thángbảy, 2005, một ngườiđànông tên Ð. mang hộchiếu Hoakỳ, quốctịch gốc Việtnam, đến kháchsạn quốcdoanh Tânhồ mướn phòng. Ngườinày nóiđược tiếngPhổthông nhưng giọng đặcsệt âm "Quảngđông".

Theo quyđịnh nhiều năm trướcđây, kháchsạch haisao này chỉ dànhcho dân bảnxứ chonên banquảnlý đã liênlạc côngan khuvực và yêucầu ông Ð. đến trìnhbáo côngan sởtại trướckhi cóthể đăngký trúngụ tại kháchsạn này. Tuynhiên ngườiđànông này đã từchối khôngchịu và nói rằng ông đã ở trên mườimấy kháchsạch tại mườimấy thànhphố trongsuốt một tháng qua ở Trungquốc và chưahề cóchuyện kháchtrú phảiđi trìnhbáo côngan khuvực. Ông Ð. nói đâylà côngviệc của kháchsạn, khôngmắcmớgìtới ông. Ông còn nóithêm ở Thượnghải, có kháchsạn ngườita chỉ hỏi tên, ông Ð. nói tên bằng tiếngHán của mình ra, ngaycả hộchiếu họ cũng khôngthèm ngóđến.

Banquảnlý giảithích rằng kháchsạn này chỉ dànhcho ngườibảnxứ, chonên có ngườingoạiquốc đến mướn là một chuyện ít xảyra, suốtnăm chotớinay đâylà trườnghợp thứhai. Ông Ð. nóirằng ông bảo taxi chở ông tới kháchsạn tốtnhất, thì côtàixế taxi đã chở ông lại kháchsạn này. Vì khôngmuốn mấtkhách, chonên banquảnlý đã nhận ngườikhách nầy và mượn hộchiếu của ông mang đến trìnhcho côngan khuvực.

Chiều ngày 21, theo báocáo một tàixế taxi nữ đưa ông Ð. về kháchsạn đã chạyvào quầytiếptân nhờ đổi tờ 100 đồng Yuan, nóilà ông Ð. hết bạclẻ, có đưa tờ 50 Yuan, nhưng đólà tiềngiả. Ông Ð. nóirằng aiđó trongngày đã thốilại tờgiấybạc đó cho ông mà ông quênmất. Ôngta xămxoi tờbạc nóilà sẽ giữ nó làmkỷniệm, 50 Yuan đốivới ông chẳngquantrọng.

Côngan khuvực tốiđến liênhệđược ngườinữtàixế taxi thì bàta cho biếtlà buổichiều bà đãđón ông Ð. về kháchsạn từ tiệmcàphê Milo Coffee (Mêla) sangtrọng trong thànhphố. Theo lờitrìnhbày của các nhânviên phụcvụ trong quán, ông Ð. đã đến quán vào khoảng 3 giờtrưa. Một nữtiếpviên đónchờ kháchhàng ở cửa không nghĩrằng ông Ð. là một ngườikhách vào uốngcàphê. Theolời côta trông cách ănmặc của ôngta, mặc áosơmi bỏ ngoài quầnjean, chân đidép xăngđan, nướcda ngămđen, tócrối, mồhôi đẫm áo, khônggiống những ngườikhách sangtrọng thườngxuyên luitới ảoquầnbảnhbao, nên đãcó hỏi ông Ð. vào quán có chuyệngì không? Ông Ð. mĩmcười hỏi:

— Tôi vào uốngcàphê cóđượckhông?

Khi thấy ông Ð. gọi món bòbíttết, một mónăn Tây đắctiền có kèmtheo sàlát, súp, ly sinhtố dưahấu... 80 Yuan, ông gọithêm chai bia Tsingtao, 15 Yuan. Uống xong bia ông còn gọithêm ly càphê lạnh Milo đặcbiệt, hơn 25 Yuan. Xemra ôngta là một kháchsộp của quán ngày hômđó. Ôngta chẫmrãi uốngcàphê, hútthuốc basố, ngómônglung ngoàiđường cả tiếngđồnghồ, xong gọi tínhtiền. Cảthảy tổngcộng là 120 Yuan. Ông đưa một tờ 100 Yuan và một tờ 50 Yuan. Nhânviên cátxê xemkỷ lại thì nhậnra tờ 50 Yuan là tiềngiả. Nhânniên tínhtiền lịchsự trảlại tờ 50 Yuan cho ôngkhách và nóirằng quán khôngcó tiềnthối. Ôngta móctiền lựa ra hai tờ 10 Yuan duynhất nằm trong xấptiền nhiều tờ 100 Yuan đưatrả và nói là ông định giữlại hai tờ giấybạc nhỏ để đi taxi. Ông còn nóithêm là ôngta cóthấy quảngcáo ghi trên cửakính là sángsớm khách đến uốngcàphê được tặng bữaănsáng miễnphí, thì sángmai ông sẽ đến. Nhậnxétchung của nhânviên quán là ôngkhách khôngcó vẻgì là người cốý xài tiềngiả, nhưng vì ôngta ănuống xàitiền thoảimái, lại khôngphải là ngườibảnxứ, và còn ănvận khônggiống dâncótiền ở lụcđịa Trungquốc, nên cũng đâmra thắcmắc.

Sáng ngày 22, khoảng 9 giờ, một viêncôngan thườngphục đứngchờ ngoài Kháchsạn Tânhồ thì thấy ông Ð. buớcra đibộ ngoàiđường đến một quáncàphê sangtrọng khác có tên Thượngđảo nằm cùng trên một conđường cáchđó độ 200 mét. Ông gọi càphêsữa nóng đặcbiệt của Thượngđảo, và tiệm nầy cũng có món sanwich jambon và trứngchiên miễnphí dànhcho khách uống càphê điểmtâm. Khi trảtiền, dĩnhiên là ông xài tiềnthật. Tuynhiên, thắcmắc vì sao ông Ð. không trởlại quán Milo ngàyhômqua như ông đã hứa, viêncôngan đánhdấuhỏi cóphảilà ôngta chiều hômtrước cóphải vì bạilộ chuyện xài tờ giấybạc 50 Yuan giả nên áynáy không đitới đó nữa? Ðể làmsángtỏ vấnđề, viêncôngan đã mời ông Ð. về Sở Côngan Thànhphố Dươngchâu để điềutra.

Thoạttiên, ông Ð. khi viết báocáo đã ghi tómtắc nhưsau:

上海 Shanghai — Thượnghải (6/21/2005)
蘇州 Suzhou — Tôchâu (6/24/2005 — 12:39 pm)
週庄 Zhouzhuang — Châutrang (6/24/2005 — 4:40 pm)
杭州 Hangzhou — Hàngchâu (6/25/2005)
南京 Nanjing — Namkinh (6/28/2005)
四川城都 Sichuan Chengdu — Thànhđô, Tứxuyên (6/29/2005)
四川九寨泃 Sichuan Jiuzhaigou — Cửutrạicâu, Tứxuyên (7/1/2005)
重慶長江 Chongqing Changjiang — Trườnggiang — Trùngkhánh (7/3/2005)
宜昌長江 Yichang Changjiang — Trườnggiang — Nghixương (7/6/2005)
荊州 Jingzhou — Kinhchâu (7/7/2005 — 2:58pm)
武漢黃鶴樓 Wuhan Huanghelou — Hoànghạclâu — Vũhán (7/9/2005)
岳陽洞庭湖 Yueyang Dongtinghu — Ðộngđìnhhồ, Nhạcdương (7/11/2005)
長沙 Changsha — Trườngsa (7/11/2005 — 5:30pm)
南昌 Nanchang — Namxương (7/13/2005)
江西盧山 Jiangxi Lushan — Lưsơn, Giangtây (7/13/2005)
安徽黃山 Anhui Huangshan — Hoàngsơn, Anhuy (7/16/2005)
浙江千島湖 Zhejiang Qiandaohu — Hồ Thiênđảo, Triếtgiang (7/17/2005)
無錫太湖 Wuxi Taihu — Tháihồ, Vôtích (7/18/2005)
揚州 Yangzhou — Dươngchâu (7/20/2005)
上海 Shanghai2 — Thượnghải (7/24/2005)

[ Ghichú: Xin bấmvào địadanh nốikết để xem hìnhchụp.]

Lãnhđạo Sở Côngan thànhphố đãphải yêucầu ông Ð. tườngthuật rõrànghơn, banđầu là để biếtrõ tờ 50 Yuan bạcgiả từ đâura, nhưng sau lại đâmra tòmò muốn biết ông Ð. đã điđâu và làmgì kểtừ ngày 21 thángsáu khi đặtchân đến Thượnghải cho đến ngàyhômđó ở Dươngchâu....

Tựthuật:

Ýđịnh banđầu khi tôi đi Trungquốc nămnay là để làmrăng ở Thượnghải. Một bạnhọc cũ của bàxã tôi, tên Quang, ởđó đã thuxếp hẹngặp khámnhasĩ tại một yviện nhakhoa, nhưng cuốicùng khônglàmđược vì có hai cáirăng cầnphải nhổ, mà nhổ xong thì phải đợi babốn tháng sau mới làmđược. Phépnghỉhè 5 tuần của tôi dĩnhiên là khôngđủ. Ðã cấtcông ngồi phicơ mườiba tiếngđồng đến Trungquốc chẳnglẻ lại khăngói quảmướp vềlại Mỹ? Dù lần nầy khôngbiết là lần thứmấy tôi đã đến Trungquốc, tôi quyếtđịnh ởlại tìmchỗ đichơi, dù chưabiết sẽ điđâu. Vàlại tôi còn một cáihẹn khámrăng khác tại Thànhphố Namkinh, phải đợi tớiđấy khám cáiđã rồisẽ hay.

Mấy ngày đầutiên ở Thượnghải ngộtngạt nóngnực khôngđược thoảimái lắm. Quang có nhà ở phía bênkia bờđông khu đôthị mới Phốđông. Khu Phốđông của Thượnghải mới được xâydựng đâuchừng 15, 16 năm trởlại, trên một khuđất xưakia là đồngruộng, cólẽ lịchsử pháttriển của khu nầy giốngnhư khu Sàigònnhỏ ở Quận Cam, miềnNam Cali. Năm 1986 lần đầutiên tôi đến Thượnghải, chỉcó khuphố Phốnam cũkỹ chậtchội đôngngười, xetaxi chỉlà những chiếc xevan nhỏ hìnhdạng như ổ "bánhmì" ngắn. Ngàynay taxi chạy ngợp phố. Như nhiều thịdân khác trúngụ khu bờđông mới nầy, nhà Quang nằm trong một chungcư, tầngtrệt. Cănnhà khá rộngrãi, có ba phòngngủ, một phòng đã dọndẹp dànhsẵn cho tôi nhưng tôi từchối, vì thích ở kháchsạn hơn. Vìvậy chonên Quang thuxếp mướn kháchsạn cho tôi ở. Ðólà một kháchsạn nhỏ basao, 380 Yuan (1 đôla=8,2 Yuan) một đêm, giốngnhư một motel nằm trong một thànhphố mớipháttriển nàođó bên Mỹ, nằm khuất bêntrong đườngcái, bước rangoài chẳngcó chỗ dạophố, tươngtự như thànhphố San Jose hay Westminster bên Mỹ, chánphèo!

Tôi vẫn thích khu Phốnam, khu cũ, có chỗ dạophố, nhìnngắm người qualại trên những đườngphố nườmnượp ngựaxe. Ði trên những conphố cũ, nhìn dángvẻ kiếntrúc cũkỹ Tâyphương chenlẫn Ðôngphương, chúng gợicho tôi nghĩnhớ một thời nàođó, một cảmgiác tươngtự như khi tôi đi trên những conđường phốcũ ở Hànội, Việtnam, mà chỉ có cáikhác là nhàcửa ở đây đasố nơinào cũng cao ngấtngưởng.

Conđườngchính của khu Phốnam là đường Namkinh, conđường hẹp dẫnra khu "The Bund", hay là khuphố tàichính cũ có một dãy những toànhà cấttheo kiểu Tâyphương kiếntrúc Gothic Lamã, là mặttiền nhìn ra Sông Phốgiang thấy bênkia bờđông khu Phốđông là những dãy nhàchọctrời caongất. Dọctheo bờnam, có hànhlang đibộ nângcao — nằmkhuất bêndưới là khuđậuxe — rộngrãi đẹpđẻ nay dànhcho kháchdulịch dạomát, nơi mà nămxưa khôngcógì ngoài bờsông và dòngsông đụcngầu bẩnthỉu và hôihám — khungcảnh này bấtchợt cũng làm tôi gợinhớ đến Bến Bạchđằng, Sàigòn. Banđêm ngườita đỗđầy ra bờsông, nhìnngắm nhàcửa haibên bờsông đènđóm rựcrỡ, trongđó nổibậtnhất là ngôitháp phátsóng hiệnđại của Ðàitruyềnhình Trânchâu của Thượnghải bênkia bờđông, áthẳn ánhđèn của một toàbuilding cho đếnnay vẫn là toànhà chọctrời caonhất thếgiới.

Ðoạnđường đầu phíatây gần Quảngtrường Nhândân của đường Namkinh nay trởthành khuphố đibộ, cấm xecộ. Kháchdudịch ai đến Thượnghải đều biết conđường nầy, giốngnhư khu Lê Lợi và NguyễnHuệ, Sàigòn, nhưng phongcách hằngngày của khu nầy lại giống khutrungtâm Ðôngkinh, Nhậtbản, vào một ngày Chủnhật khi nhiều đoạn đườnglộ được chậnlại để chỉ dànhcho kháchbộhành, và cà hai nơi đềucó một khíphái tởmở, rộnrịp, rộnrả và tươimát. Tôi thíchnhất là khoảngđất ngồi ngoàitrời của quáncàphê Mijo, nơi tôi đã ngồi trên ba giờđồnghồ uốngcàphê và uốngbia với cô emhọ dân Canada đang làmviệc ởđó cho một côngty mỹphẩm của Pháp. Tôi muốn nhấnmạnh những điểm nóitrên là mongsao ngàynàođó khuphố Nguyễn Huệ và Lê Lợi cũng sẽ được thiếttrí nhưvậy, saocho ngàynào cũng như là những ngàyhội cuốinăm nơi cho những khuchợhoa vuivẻ cho ngàyTết (tiếcthay, ngàynay ngaycả ChợHoa ngàyTết cũng khôngcòn!). Ðây khôngnhững là khumuasắm và ănuống, nó cònlà khusinhhoạtvănhoá banđêm thườngcó trìnhdiễn vănnghệ với sânkhấu lớn với hai mànảnh TV khổnglồ rõnét haibên và một hệthống âmthanh tinhxảo. Ðira chút nữa là khu đạilộ, sao giống khuđường Market của San Francisco, dễthương làmsao! Gầnđó trên đường Phúcchâu, có tiệmsách Thượnghải tolớn, bêntrong có sáu tầng rộng mênhmông như Macy Department Store bên Mỹ. Eo ơi, sách ơi là sách — điều đángkể là người đi xem sách và mua sách đông như đitrẩyhội ChùaHương, cơhồ như khôngcó chỗ chenchân (gợiý: bíquyết của sựpháttriển kinhtế thầntốc của Trungquốc?)

Ngoài cáihiệnđại của Thượnghải, giốngnhư bấtcứ một thànhphố pháttriển nàokhác ở Áchâu như Hánthành hay Ðàibắc, thànhphố nầy cũngcó những khuditích "cổkính" của nó. Cổkính kiểu hiệnđạihoá biến một khuphốcổ thành nơi ănuống, quáncàphê, barrượu.. như khu "Tânthiênđịa"), cũng còncó những ditích thựcsự là cổ với những kiếntrúc có từ đời NhàThanh (300 năm? 400 năm?) còn lưulại, nhưng ai đã từng đếnthăm những ditích cổ ở Hàngchâu hay Tôchâu, thì những ditích đó của Thượnghải thì còn quá trẻtrung.

Nói đến Hàngchâu hay Tôchâu, là hai nơi kếtiếp ngườiquen tên Quang láixe trên những đườngxalộcaotốc rộng 4 lànxe mỗi hướng và đến Tôchâu trongvòng một giờ rưỡi đồnghồ. Nếu không bị nạn kẹtxe kinhhồn trên đường từ Thànhphố Thượnghải ra xalộ thì trong vòng một giờđồnghồ là cóthể tớiđược Tôchâu — so với mườimấy năm trước chắcchắn phảimất gần 3 tiếngđồnghồ.

Chúngtôi đếnchơi Tôchâu và Hàngchâu vào ba ngày cuốituần của tuầnlễ đầutiên ở Trungquốc, tôi thậttình thấtvọng. Cái hìnhảnh lãngmạn và nênthơ của hai nơi nầy tôi vẫncó cáchđây 19 năm khi lầnđầutiên tôi đến viếngthăm giờđây khôngcònnữa. Thànhphố Hàngchâu, vẫn Hồ Tây, vẫn bóng liễurũ venbờ, vẫn những đoásen nởrộ vào mùaHè, vẫn những conđò soi bóngnước... Tôi đi trên ghe bềnhbồng trên Hồ Tây, ngắmnhìn sóngnước mônglung nhưng khôngcòn cảmthấy thoảimái và hưởngthụ như trướcđây. Ðidạo trên bờ Hồtây, tôi lại có ýnghĩ sosánh với Vịnh Hạlong, hai nơi trong phongcách pháttriển thành khudulịch đều cóđiểm giốngnhau là tấtcả dườngnhư đãđược thươngmạihoá, gầydựng và thiếtkế cho dukhách đếnxem. Ởđây, ngaycả những nơi ditích lịchsử cổkính như Tháp Lụchạp, vườn tràxanh Longtỉnh... khôngcòn cái vắngvẻ tịchmịch uhoài của lịchsử (cái khôngkhí chẳngkhácnào Thànhphố Huế và Thànhnội Huế của Việtnam ngàynay!) lúcnào cũng nườmnượp những đoàn kháchdulịch và inh-ỏi những loaphóngthanh từ những hướngdẫnviêndulịch ồnào bằng nhiều thứ tiếng trên trênthếgiới nhưlà tiếng Anh, Ðức, Nhật, Namdương... Thậtvậy, Hàngchâu khôngcòn nétthanhtao điềmđạm của "côcongái nhàlành" còn eấp trong phòng khuêcác đắmsay trong mộngmơ hay nhưlà cáihồnthơ lãngmạn sayđắm hoàiđượm trong những bài Ðườngthi. Banđêm, bướcra bờhồ dạo là cóbaonhiêu kháchdulịch là cóbấynhiêu còdẫndắt mốilái đitheo hỏi có muốn xem thoátyvũ, muốn đấmbóp, muốn tơtình không? Chính cáikhôngkhí choánngợp của Hàngchâu đã làm tôi phủiđít bỏđi không mộtchút hốitiếc vào dịp quaytrởlại lầnnữa khi ghéngangqua vàolúc đã xếchiều trên đườngđi Tháihồ ở Vôtích (China's Lake "Tahoe") 17 thángbảy.

Ở Tôchâu bàxã tôi cũng có một ngườibạn học chung thời thiểuhọc rađón chúngtôi. Tôi cònnhớ Tôchâu ngàyxưa là một thànhphố títẹo với những conđường nhỏ ngợptràn bóngmát với những tànglá của hai hàng câyphong vươnra chephủ kín lốiđi trong một buổitrưahè nắngnóng. Tôi thèmnhớ những dángngười bướcđi thongthả thơthới hay lẻloi vài chiếc xeđạp trôilờlững chẫmrãi trên những conđường gợicho tôi nhớđến "conđường Duytân, cây dài bóngmát" của Sàigòn ngàynào nămxưa. Thựcra những conđường nhỏ dài với những hàng câyphong vẫncònđó, nhưng nay xecộ ồnào dậpdìu và những tànglá đã bị cắt caohơn đểcho xetải chạyqua không bịvướng. Tôchâu khôngcòn tìmthấyđâu vẻđàicác mỹmiều của những côgái tuổiđôimươi. Mức đôthịhoá của thànhphố nầy quánhanh làm tôi choánngợp và cảmthấy lạclỏng. Ngàynay Tôchâu là một thànhphố côngnghiệp với khu thànhphốmới với những conđuờngphố lớnrộng thênhthang với nămbảy làn xehơi, câycối tolớn cả chục tuổi haibênđường được trồng hômtrước hômsau là xong!

Côngbằngmànói, Tôchâu cũngcòn giữ cáinét cổkính và vẻđẹp riêng của thànhphố nầy. Ditích lịchsử rảiđầy ra khắpnơi khắpchốn trong khu thànhphốcũ. Cónơi được trangđiểm chảichuốt như nàngdâu sắp vềnhàchồng, nhưng cũngcó nơi bị bỏbê hờhững, trong một buổitrưa nắnghè nóngnẩy, chúng như nằm chìnhình ngáingủ giốngnhư gãđànông đứngtuổi lườibiếng sau bữăntrưa hay sau một cuộcmâymưa tìnhtự.

Khi ngườita nhắcvề Tôchâu như là một Venise ở Ðôngphương là ngườita nói về Thịtrấn Châutrang.Từ thànhphố Tôchâu đến thịtrấn Châutrang mấtđộ 20 phút đường xehơi. Buổichiều chúngtôi đếnđó đã sau 5 giờ nên dukhách chỉcòn rảirác đâyđó nămbảy người. Có nhóm thì đighe trên conmươngnước chính cắtngang thịtrấn. Conđò nhènhẹ lướtqua. Ðôilúc có côláiđò cấttiếnghát ngânnga một bài dânca nàođó, giọng đưacao lêncao hoàlẫn với tiếnggió xìxào xuyênqua những hàng dươngliễurũ bênven hai bờkênh. Chúngtôi ngồi trên một ghếdựa của một quántrà kêsát bờkênh, gọi hai lytrà và một baothuốclá 555 thì chủquán mangra baothuốc có dán contem thuế Việtnam! Ở Thượnghải tôi cũng đã gặp trườnghợp này, hút toàn thuốclá basố dán temthuế Việtnam.

Châutrang là một thịtrấn có nhiều kênhrạch, thuỷlộ chằngchịt, nhàcửa cũkỷ nằm dọctheo haibên conmương, và lữnglờ trên connước là những conđò tambản nhỏ chầmchậm chèoqua rạch hoặc đang buôngneo bên bờkênh dưới một bậctamcấp của một ngôinhàcổ nằmsát trên bờkênh. Tấtcả những hìnhảnh nầy gộplại tạonên một hìnhảnh nênthơ và êmđềm hoàlẫn với nếpsống thanhtao giảndị của dânchúng sống trongvùng. Ðâylà cái nétđẹp độcđáo của vùng Giangnam Trunghoa mà chúngta thườngđược thấy nhắcnhở trong những ángthơvăn cổ và trong những tấmtranh thuỷmạc ủymị và thướttha.

Ðẹpnhất là những câycầuđá hìnhcung bắtvòng ngangqua haibên bờkênh. Cứ một đoạn kênh là có một câycầu, mỗi cầu một vẻ. Mentheo lốiđi hẹp quanhco nằm phíabêntrong của dãynhà nằm dọctheo conkênh, chúngtôi có vàothăm một vài ngôinhà cổ có lịchsử hàng vàitrăm năm. Có những ngôinhà lớn trướckia thuộcvề dòngdõi quanlại quýtộc. Cónơi có đánhdấu bướcchân của Vua Cànlong, Vua Khanghi... đâylà vùng sôngnước Giangnam mà hai vi vua NhàThanh ngàyxưa thích luitới thườngxuyên. Sôngchảyđámòn, vậtđổisaodời... cảnhvật cònđây mà ngườixưa đâutá? Cũngcó những ngôinhà dândã nhỏbé, có nhà đã tàntệ theo thángnăm, cónhà mớiđược sửachửa sơnphết lại, nhưng nhìnchung, tấtcả còngiữ cáisắcthái cổkính thờixưa. Nhà nào cũngcó lịchsử riêng của nó, tuổigià cũng đã lênđến hàng mấy trămnăm. Ðặcbiệt là những ngôinhà của quanlai cũ, dườngnhư nhà nào cũng rộnglớn, sâuhunhút, và đasố đềucó cửatrước sânsau ănthông bếnđò (để chạy khi bị thấtsủng và truynã?) 

Tôi, cũngnhư mọi ngườidukhách, đến nơiđây, đến mộtcách lặnglẻ không ai haybiết và cũng sẽ chẳng đểlại dấutíchgì. Ðến và đi, khôngchừng trong đờisống nầy sẽ còn trởlại lầnnữa nếu tôi lại sẽ phảiđến viếngthăm vùngnày — đâylà nơi đáng đếnviếngthăm nhất của vùngđất Tôchâu, mặcdù thịtrấn nầy cũng đã thiếtkế biếnthành nơi cho dukhách thưởngngoạn. Nếu bạn khôngthích đoạn kênhlạch đã được dọndẹp sửasang tươmtất thì cóthể chọnlựa những dòngkênh chằnchịt cắtngangdọc khác trong vùng để nhìnthấy tậnmắt nét sinhhoạt thựcsự và nhàcửa cũkỷ chậthẹp của ngườidân địaphương trongvùng, phươngtiện dichuyển chính của họ là những conđò tambản hoặc những chiếcthuyền con. Những conkênh trong vùng nầy rất hẹp nên ghelớn khôngthể qualại được, bềngang khoảng năm đến bảy thước. Tôi nhớ ngàyxưa cólần ngồi tàudulịch chởkhách ngoạiquốc dungoạn từ Tháihồ đến Tôchâu đã chạy suốt hơn năm tiếngđồnghồ trong những conlạchnước rộng hơnnhiều, cũng khungcảnh lãngmạn trữtình của sôngnước Giangnam nhưng có nhiều tàughemáy lớn đỗxô qualại. Tôi có hỏithăm và nghenói ngàynay dườngnhư khôngcòn những tàudulịch đi trong kênhthuỷlộ nhưvậy. Cũng nên nóithêm rằng hệthống giaothông kênhrạch chằngchịt vùng "Giangnam" nầy trong lịchsử đãđược xâydựng tươmtất hằng 300 năm trước vào đời NhàThanh.

Thấtbại trong việcsửachửa răngcỏ ở Thượnghải, một tuần saukhi đặtchân xuống Phitrường Quốctế Phổđông, Thượnghải, tôi đáp tàulửa đi Namkinh, nơi mà bàxã tôi cũng có ngườiquen đã hẹntrước là sẽ dẫn tôi đi khámrăng. Buổisáng từ kháchsạn bên khu Phốđông ngồitaxi đến một nhàga nằm bên phíatây (Thượnghải có bốn ga xelửa) mất trên một tiếngđồnghồ vì kẹtxe và 50 Yuan  (cólẽ tôi nên đi xeđiệnngầm chăng?), trongkhi véxelửa tới Namkinh chỉcó 48 Yuan. Nói đến tàulửa Trungquốc, theo quansát của tôi sau năm tuầnlễ langthang ở Trungquốc, hầunhư ngàynay tuyếnđường nào cũng chạy bằng những toatàu có gắn máyđiềuhoàkhôngkhí, rộngrãi, êmái, và gầnnhư khôngcòn nghethấy tiếng bánhxesắt chạy xậpxình rầmrập inh-ỏi. Nhàgaxelửa nào cũng tolớn, rộngrãi, ngănnắp, và có tổchức cửara tàu đúnggiờgiấc. Kháchxelửa dườngnhư cũng lịchsự hơnnhiều.

Tàulửa chạy từ Thượnghải đến Namkinh mất độ 3 giờđồnghồ. Từ trên tàulửa tôi đã dùng điệnthoạidiđộng (do Quang, bạn của bàxã, traocho tôi từ ngàyđầu tôi đến Trungquốc mặcdù tôi cónói là tôi ghét điệnthoại vôcùng) liênlạcđược với ngườianh của một côbạngái của bàxã tôi ở Mỹ, tên Giavăn, ra nhàga đón tôi. Ðiềuthúvị là Giavăn có một ngườibạnkhác hômđó cũng cùngđi trên chuyếntàulửa Thượnghải-Namkinh. Ðiệnthoại qualại vớinhau, xenlẫn với điệnthoại của bàxã từ Mỹ gọiđến (!), kếtquả là khi tôi bướcrakhỏi nhàga là tấtcả đều đã cómặt sẵnsàng với xehơi riêng đếnđón tôi. Giavăn và bạn của hắn, "Già Hoàng", cùng làm vớinhau trong ngành bán thuỷsản cho các nhàhàngăn, đốivới họ chuyện sắm xehơi riêng khôngphải là vấnđề tolớn gì. Tôi nhắcđến chitiết này là muốn đệmthêm rằng ở Trungquốc ngàynay chuyện mua xehơi không khókhăn gì nếu đừngcó chọn xehơi ngoạinhập mang nhãnhiệu lớn. Ngườibạn của bàxã tôi ở Tôchâu chạy chiếc xe van nhỏdẹp (xe "bánhmì") hiệu TrườngAn, giá độ 3800 đô.

Một người trong đámbạn của Giavăn, cóchứcvụgì đó trong Hộiđồnghương NgườiPhúckiến (họ đềulà ngườiPhúckiến) ở Namkinh và thườngxuyên đặt phòngngủ cho hộiviên, dùng cạt VP giảmgiá gìđó đặt cho tôi phòngủ tại một kháchsạn bốnsao giá độ 360 Yuan. Kháchsạn nầy trướckia là thuộc ToàLãnhsự Pháp dưới thời Tưởng Giớithạch khi Namkinh còlà thủđô của Quốcdânđảng. Thựcsự toànhà dùnglàm sứquán nằm ở mặttrước, có kiếntrúc kiểuTây giốngnhư một biệtthự Tây nàođó ở Sàigòn, ngàynay dùnglàm vănphòng dulịch. Building dànhcho khách ở mới xây vềsau nầy. Kháchsạn khátươmtất, cóđủthứ :)

Buổitối ở Namkinh, cũngnhư ở những thànhphố khác, lúcnào cũng nhộnnhịp người qualại trên đườngphố. Tối đó Giavăn, vợ và con, già Hoàng, và ba người bạn khác của họ đặttiệc tẩytrần đãi tôi tại một nhàhàng sangtrọng nằmkhuất rakhỏi đườnglộ lớn ở một nơi nàođó trong thànhphố Namkinh. Mónăn Namkinh đậmđà, caynóng, khá ngon... Chưa baogiờ tôi ăn một bữaăn mà có nhiều mónăn lạmiệng nhưthế, nhiều không đếmxuể, mà khôngcó mónăn nào ăn hết... Bia Namkinh thì cứ rót liêntục... Thuốclá Trungquốc hiệu đắtnhất (tôi quênmất tên, hìnhnhư tiếngAnh là "Silk" thì phải, độ 60 Yuan bán ngoàiđường, trong kháchsạn bán độ 120 Yuan — trongkhi đó tôi có mang một câythuốclá Trungquốc hiệu Chunghwa mua ở Phitrường San Francisco, giá miễnthuế là 32 đô, tặngcho Giavăn, giáthịtrường của loại thuốclá nầy vẫncòn rẻ hơn thứ thuốc họ mời tôi hút! Thế mới thấy ngườiTrungquốc "care about status" và "showing off" nhưthếnào! ) Tôi nói với họ là ở Mỹ khôngcó chuyện gọithứcăn nhiều và thịnhsoạn nhưvậy, thườngthì ngườita gọi đủ ăn, có thiếu thì sẽ gọi thêm. Giavăn nói nhưvậy ở Trungquốc thì khôngđược, mờikhách ăn là phải tươmtất, khôngđược "đạmbạc". Tôi độchừng bữaăn đó chắc tốn hơn một nửatháng tiềnlương 1000 Yuan của côhầubàn.

Tối vềđến kháchsạn hãy cònsớm, tôi tắmrữa thayđồ, xem chỉdẫn tôi xuống tầnghầm của kháchsạn vô barrượu gọi chai bia Tsingtao (Thanhđảo) — kháchsạn lớn đasố không bán bia địaphương rẽtiền, thídụ như bia Namkinh. Gọi là "barrượu" chứ thậtra nó giốngnhư một quáncàphê, chẳngcó ngườikhách nào ngoàitrừ bàn phíabênkia tụtập bảytám người mà qua lờiquatiếnglại của họ tôi biết là giámđốc, phógiámđốc gìđó của kháchsạn cùng bạnbè của họ đang nhậunhẹt tánngẫu. Cóthể thấy tôi là dânlạ, côquảnlý ngồi trong bàn phíabênkia barrượu kêu hầubàn mang tặng tôi miễnphí một dĩa hạtdưa hướngdương để uốngruợu. Uống xong bia tôi đi vào phòng đấmbóp nằm cáchđó không xa, yêucầu côgái đấmbóp "thuầntuý" nhưng côta cứ thỉnhthoảng sơý đụngchạm phầnkín của mình rồi gợiý thêm phần "đẩydầu vuốttay", thànhthử đẩyđưa qualại cuốicùng túitôi bay mấttoi 150 Yuan cộngthêm tiền đấmbóp một giờ là 150 Yuan. Ngàyhômsau tôi có kể chuyện này cho Giavăn nghe thì hắn nói "quámắc!"

Sáng hômsau Giavăn đưa tôi đi khámrăng, giớithiệu tôi với ông giámđốc mà hắn quen, lằnnhằn nầynọ xong kếtquả giốngnhư ở Thượnghải, nghĩalà để cóthể làm toànhàm được, tôi cần nhổ hai cáirăng rồi phải đợi babốn tháng sau nứurăng lànhlặn mới làmrăng được. Ðã đoán biếttrướcđược câutrảlời từtrước, tôi khôngcógì thấtvọng, thànhthử trongđầu chỉ nghĩ chuyện kiếmchỗ đichơi trên lụcđịa Trungquốc. Ðâudễgì mà được thongthả ungdung đidulịch mộtmình như hồi còn độcthân! Trungquốc đang trong mùahè, nơinào cũng bốclửa hùnghực. Quang (Thượnghải) khuyên tôi nên đi Cửu Trạicâu, một vùng trên caonguyên Tỉnh Tứxuyên, khíhậu mátmẻ, cảnhđẹp thiênnhiên, nơi nghỉmát của những dânTrungquốc vào mùa nầy.

Dođó tôi dặn Giavăn nhờ hắn đặt giùm vé phicơ đi Thànhđô, thủphủ của Tỉnh Tứxuyên. Ngàyhômđó Giavăn đưa tôi đichơi nhiều chỗ trong thànhphố như Tổngthốngphủ (Chínhphủ Tôn Trungsơn, rồi tới Tưởng Giớithạch của Chínhphủ Quốcdânđảng cũ), Lăng Trungsơn, lăngmộ vua NhàMinh, vườn...vânvân và vânvân... Ðốivới tôi thựcsự tôi chẳngbiếtgì nhiều về lịchsử những nơi này để trìnhbày (bàiviết này không chútrọng về lịchsử của những ditích, ngườiđọc nếu muốn biết cóthể tìmđọc trênmạng; ởđây tôi chỉ ghilại những ýnghĩ, cảmnghĩ, suytư, và nhậnxét về Trungquốc như một bàituỳbút sau nhiều chuyếnđi dulịch trên đấtnước khổnglồ này đang sôisục những biếnđộng thayđổi có tầmmức quốctế mang tínhcách lịchsử của thếkỷ 21.)

Quangày thứba, tôi cònlại một buổisáng ở Namkinh để đidạophố mộtmình. Thànhphố nầy sovới Thượnghải thí quá nhỏ, giốngnhư sosánh Porland, Oregon, với Nữuước của Mỹ. Tuyvậy, khu trungtâm thànhphố, trànngập caoốc vănphòng với kinhdoanh kiếntrúc đẹpmắt, vẫn lớn và sạchsẻ hơn khu Lê Lợi và Nguyễn Huệ của Sàigòn nhiều. Nhàlầu caotầng khắpnơi là đặcđiểm nổibật của những đôthị đang pháttriển của hấuhết những thànhphố lớn ở Trungquốc ngàynay. Ðiều làm tôi chúý là những khuthịthứ saomà giống Mỹ thế! Ðâuđâu cũngcó KFC và McDonald; cónơi cùng trên một blốcđường hiệndiện hai tiệm gàrán KFC. Hệthống Starbucks Coffee cũng đã bắtđầu chenchân vào những đôthị lớn của Trungquốc. Cạnhtranh với nó, còncó hệthống hiệu càphê bảnxứ Mêla (Melo Coffee) và Thượngđảo Coffee sangtrọng và lịchsự. Và khi nóiđến sựpháttriển xâydựng và mứcđộ đôthịhoá của các thànhphố Trungquốc, ngườita khôngthể bỏqua cảnhtượng xehơi ngậptràn khắp nẽođường, người đi xeđạp là một consố ítỏi, ngoạitrừ trên những conđường nhỏ hoặc ở những khuphố cũkỷ ẩnkhuất. Tómlại, khutrungtâm thànhphố của những đôthị lớn, nếu là chúng được xâydựng từ khuphố cũ, chúng giống như khu downtown Los Angeles or San Francisco, hay bấtkỳ thànhphố pháttriển Áchâu nào khác như Ðàibắc hay Tângiaba. Nếu khu thịtứ pháttriển thành một thànhphố mới, thídụ như Phốđông ở Thượnghải hay Tôchâu Tânkhu, cách thiếtkế xâydựng của chúng giốngnhư những thànhphố mới ở Hoakỳ, đasố những toàcaốc nằm tụtsâu vào bêntrong hai bên những đạilộ rộnglớn. Bêntrong trông giốngnhư những "shopping mall" với những toànhà caotầng đẹpmắt, khuất đằngsau những "côngviên" nhỏ ngăncách luồng xecộ ồnào và tấpnập bênngoài. Nơinào cũng gầydựng câyxanh rất có quycủ và sạchsẻ. Tuynhiên, đó khôngphải là những khuphố dànhcho ngườibộhành, điđứng muasắm cầnphải dichuyển bằng xehơi. Dođó, tôi vẫn thích những khuphốđibộ cũhơn (tiếngAnh gọilà "pedestrian city"), nơi tôi cóthể đibộ, ngồi uống càphê trong những quán thanhnhã lịchsự nhìnngắm người qualại trên conphố đôngngười.

Buổitrưa hômđó, saukhi ăntrưa ở một quánăn bán đồăn Phúckiến, Giavăn láixe đưa tôira phitrường Namkinh cách thànhphố độ 40 câysố. Ðường khôngxa nhưng trên xalộ lại thườngxuyên kẹtxe nên mất cả tiếngđồnghồ mới tới. Giavăn có gởiđồ nhờ cho ngườinhà tôi mangvề Mỹ nhưng tôi từchối và hẹn khinào vềlại Thượnghải trướckhi về Mỹ sẽ gọiđiệnthoại cho Giavăn mang đồ lênđó. Hànhlý tôi mangtheo, dù tôi chả muasắm gì, một vali và một xáchtay đủ đểcho tôi bựcmình.

Phitrường Namkinh khálớn và hiệnđại. Ðây là phitrường mới, mớiđược xâydựng độ ba năm. Tínhtới ngàyhômđó, nếu kểcả phitrường Thẩmquyến, Tỉnh Quảngđông, mà tôi códịp đã điqua hồi nămngoái, đâylà phitrường hiệnđại thứba của Trungquốc, gồmluôn phitrường Phốđông ở Thượnghải mà tôi đã thấy, chúng đềulà những phitrường quốctế tânkỳ và hiệnđại. Nămngoái tôi cũng cóđến Phitrường Quốctế Nộibài ở Hànội, cũng mớixây, kểra cũng đạt tiêuchuẩn quốctế, nhưng sora vẫncòn kémxa ba phitrường kểtrên ở Trungquốc. Nóinhưvậy, tôi muốn nói rằng Phitrường Tânsơnnhất ở Sàigòn hiệntại so với chúng thì quá lạchậu. Chitiết nầy là để nhắcnhở mọingười rằng mứcpháttriển của nướcta còn cách Trungquốc quáxa...

Sau hơn haigiờ bay, tôi đã đến phitrường quốctế của Thànhphố Thànhđô, thủphủ của Tỉnh Tứxuyên. Phitrường nầy còn lớn hơncả phitrường ở Thànhphố Namkinh! Cứ mỗi nơichốn mà tôi códịp điqua nhưthế, baogiờ tôi cũngcó ýnghĩ sosánh về những nơichốn tươngtự nhưthế ở Việtnam. Giảndị chỉlà ýnghĩ thấy người mà ngẫm tới ta!

Khi nóiđến phitrường là nóiđến những chuyếnbay và phicơ. Nhiều năm trướcđây, cả Trungquốc chỉcó một hãng duynhất là Trungquốc Dânhàng, tiềnthân của hãng Air China hiệntại. Hồiđó, do độcquyền kindoanh tấtcả những tuyếnđường, hãng hàngkhông quốcdoanh nầy muốn tính giácả thếnào thì tính, nhânviên phụcvụ từ quầybánvé chođến tiếpviên hàngkhông đềulà... Thượngđế. Thídụ, năm 1989, vétàubay khứhồi Hồngkông — Hảinam, chỉ mất 1 giờbay, là trên 300 đôla, trongkhi vào cùngthờiđiểm, từ San Francisco, Hoakỳ, đidulịch Hawaii, mất 4 giờbay, giá trọngói 5 ngày 4 đêm bao ănở ở kháchsạn bốnsao chỉ có 500 đô! Ngàynay, cơhồ mỗi vùng, mỗi tỉnh ở Trungquốc đềucó hãng hàngkhông riêng, giácả thayđổi tuỳ ngày tuỳ mùa, gọiđiệnthoại là họ mang vé đến tậncửa. Ðộingũ phicơ trẻtrung vào hùnghậu, nhânviên phụcvụ nhãnhặn hơn bấtcứ cơquannhànhước nàokhác ở đạilục Trungquốc, ngangbằng với sựlịchsự của nhânviên của các kháchsạn bốnsao tưdoanh. Nếugiờbay bị trễnãi là cóđềnbù hoặc phụcvụ ăntrưantối miễnphí. Các hãng hàngkhông Trungquốc vừarồi trong tháng 6, 2005 vừa mới đặt mua thêm 60 chiếc Boeing 786 đờimớinhất và sẽ tiếpnhận 40 phicơ nầy vào năm 2008, trướckhi mùa Thếvậnhội diễnra vào thángbảy vào nămđó tại Bắckinh. Tưởng cũng nên nhắcnhở là ngàynay khôngcòn một phicơ dânsự nào do Liênsô chếtạo còn được sửdụng. Tôi còn nhớrõ vào năm 1986, có ngồiphi cơ dânsự do Liênsô chếtạo trên tuyếnbay từ Quảngchâu đến Quếlâm, Quảngtây, và chuyếnbay nầy cho tôi cảmgiác là tôi đang ngồi trên xelửa. Khi máybay cấtcánh, hànhlý để trên ngăn cất hànhlý trênđầu, hoàntoàn khôngcó nắpđậy (xelửa mà!), mộtsố đồđạc xáchtay đã rớtxuống đầu hànhkhách!

Ðọc tớiđây chắc cóngười sẽ cholà tôi đã catụng Trungquốc quáđổi. Một ngườibạn đã hỏi tôi:

—Trungquốc cáigì cũng giỏi cũng khá, vậy cáidỡ của họ là gì?

Vàolúcđó, tôi bậtmiệng trảlời ngay:

— Cái conngười và những quanhệ xãhội... Người Trungquốc ít thânthiện, hiềmnghi... Ngườita lịchsự vào lễphép với những người thânthuộc quenbiết, nhưng lại rất thôlỗ với những người xalạ... Họ cóthể tranhgiành và giànhgiựt nhau, thídụ như cắthàng giành muavé, tranhlên xebuýt, xelửa, phicơ, vì sợ mất... chỗ (mặcdù ngàynay hệthống giaothông côngcộng tại các thànhphố đều rấttốt, dĩnhiên tàulửa và phicơ đềucó sốchỗngồi.) Tôi nghĩ đâylà disản vănhoá do chếđộ Cộngsản còn sótlại và chắc còn phải cần nhiều thếhệ nữa họ mới thayđổi được cáisuynghĩ và thóixấu cònlại. Vì trong thời Cộngsản trước đây, không giànhgiựt thì sẽ khôngcòn phần của mình. Ngàynay, ngoài xãhội, nếu không giànhgiựt thì tỏra thiếu bảnlãnh và yếuhèn... Hyvọng là vềsau, "phúquý sinh lễnghĩa", những thếhệ vềsau sẽcó thayđổi...

Dĩnhiên là cáixấu cáitệ của xãhội Trungquốc còn nhiều, nhưng những điều gâycho tôi ấntượng mạnhmẽ nhất làm tôi dễnhớnhất để trảlời câuhỏi của ngườibạn của tôi. Trongsuốt cuộc hànhtrình 5 tuầnlễ của tôi bay lên đầunguồn dòngsông Trườnggiang và xuôidòng bằng đườngsông, đườngbộ, đườngsắt, đuổitheo bóngdáng "nàng Dươngtửgiang" nầy ra cửabiển khi trởvềlại Thượnghải, tôi đã gặp, đã chứngkiến, đã sống, và đã cố hoàlẫn conngườimình trong cái đámđông khổnglồ, ăn và nói như ngườiTrungquốc, tuy với cáiđầu của một ngườiViệtnam, nhưng cáchxửsự thì học từ ngườiMỹ (mà tôi cholà ngàynay cả ngườiTrungquốc ngườiViệtnam nên học "lễgiáo" từ ngườiMỹ, thayvì là của ông Khổng giànua phongkiến, vôhìnhtrung đólà cáitiềnđề và là cáihệquả của lốixửsự đươngthời ở Trungquốc và trên toàncõi Việtnam!) Lầnlượt tôi sẽ ghilại những gì tôi cònnhớ, những cáigì mà tôi cholà xấu và đẹp. Khôngphải là ôngbà ta có câunói là "đi một đàng học một sàng khôn" sao?

Khi tôi bước rakhỏi cổng phitrường của Thànhphố Thànhđô, thủphủ của Tỉnh Tứxuyên, thìcó một người đeobản của vănphòng hướngdẫn dulịch của phitrường gọimời tôi đi xe "taxi" của hãng, giá 90 Yuan, về kháchsạn tôi đã nhờ đặtsẵn khi còn ở phitrường tại Namkinh. Tôi biết là taxi ở thànhphố nào của Trungquốc cũng có đồnghồ tínhtiền, nên tôi nhậnlời. Lênxe chạy rồi mới biết đólà "xenhà" không có đồnghồ. Vềsau trên chuyến taxi từ kháchsạn tới phitrường nầy, tôi trải chưa tới 50 Yuan (1,8 Yuan cho mỗi câysố). Ðây cũnglà một bàihọc cho những ngườikhác còn xalạ với lụcđịa Trungquốc — dù tôi chẳngcòn là connai vàng ngơngác ởđây, nhưng cũng đã bị hố nhiềulần trongviệc traođổi muabán ở Trungquốc.

Thànhđô là một thànhphố rộnglớn và hiệnđại dù đâylà một thànhphố pháttriển chậmhơn những thànhphố lớn khác của vùng venbiển phíađông đạilục (Côngty chip Intel của Mỹ mới nhậnra điềunầy và mới đầutư xâydựng một nhàmáy chếtạo chipmáychủ ởđây.) Tôi đã từng xemqua nhiều bộphim quay ở thànhphố nầy, biết nó lớn, nhưng khôngngờ nó lại quá lớn. Ðầuđâu cũng là nhàcaotầng, gầnnhư chọctrời, với những đạilộ rộngrãi, trồng nhiều câyxanh haibênđường, nhưng quá nhiều xehơi. Trên đườngphố rất ít thấy xegắnmáy qualại mà thayvàođấy là những xeđạp chạyđiện, mới thoạtnhìnqua có chiếc giống xe môbilết cũ và cóchiếc giống như kiểuxe Vespa ở Sàigòn 30 nămtrước. Sựưachuộng xeđạp chạyđiện làm giảmđi mứcđộ ônhiễm trong thànhphố. Ngoàira, ởđây tôi còn thấy rấtnhiều những xeđạpbabánh chởhàng hoặc chởkhách, loại xe này khônggiống xexíchlô ở Việtnam vì ngườiphuláixe ngồi đạp đằngtrước thayvì đằngsau.

Từ kháchsạn tôi bướcra là khutrungtâm thànhphố. Buổitối đầutiên tôi đibộ loanhhoanh quanh những conđườngphố chính, ngắmnhìn ánhđèn trànngập khắpnơi ynhư trên một khuphố nàođó ở Ðàibắc, Ðàiloan. Khi đóibụng tôi định tìm quánăn nhonhỏ trungbình để thưởngthức đồăn Tứxuyên caynóng mà tôi rất yêuthích. Nhưng nếucó quánăn nhỏ thì quá nhỏ, tôi lại đâmra engại vấnđề vệsinh, còn quán lớn thì quá lớn thì mộtmình ngồi ăn ở cáibàn dànhcho cả chục thựckhách thì lại thấy lỏngchỏng, khôngthoảimái. Tôi có cảmgiác nhộtnhạt tươngtự nếu phải ngồi ăn mộtmình trong nhàhàng ở kháchsạn, và thườngthì giácả ởđó khônghợplý. Tôi thường chỉ ăn ở nhàhàng trong kháchsạn bữa điểmtâm vì đôikhi giá kháchsạn baogồm luôncả bữaănsáng. Ănsáng ởđó có mónănTàu và mónănTây. Khinào ngán đồTàu thì tôi ăn đồTây.

Cuốicùng tôi lại chuivào tiệm gànrán KFC, nhưng gọi món tacô bao thịnướng kiểu Bắckinh, một bọc khoaitâychiên, và ly Pepsi, cảthẩy giá 24 Yuan. Hiệu KFC rất phổbiến ở hầuhết các thànhphố ở Trungquốc, cólẽ được yêuchuộng hơn McDonald. Giácả của những tiệmănnhanh kiểuMỹ này tínhra rẽ hơn giá của những mónăn tươngtự ở bênMỹ độ gần mộtnửa. Thựckhách phầnlớn là nhữngngười có thunhập cao hơn đạiđasố "quầnchúng". Ðâylà nới luitới thườngxuyên của giớitrẻ, họ thích hẹnhò luitới ở đây, mộtphần colẽ cách bàybiện trangtrí rất taonhã và rộngrãi, và lại hợp tínhthờithượng. Mãi đến tối ngàyhômsau tôimới códịp đi lẫu mala caynóng nổitiếng của Tứxuyên, nhưng chỉ mộtmình đi ăn nên không thưởngthức được nhiềumón.

Khi vềlại kháchsạn tôi tìmvào quáncàphê sangtrọng của kháchsạn ngồi để tiêupha cho hết buổitối. Mỗi nơiđến khi vào kháchsạn, việcđầutiên tôi đểý là xemthử kháchsạn đó có quáncàphê hoặc barượu taonhã để ngồi nhâmnhi táchcàphê hay bên lybia bảnxứ. Ởđây tôi tìm khôngra thuốclá basốnăm là đànhphải chọn thuốclá địaphương, mắchơn 555 của Ănglê gấpmấylần nhưng cảmthấy cũng không ngon hơn baonhiêu.

Buổitối khi còn dạotìm mua thuốclá, tôi đểý là nhiều nơi còn có bán trầucau cho người ăntrầu. Trầucau đãđược chếbiến bỏsẵn trong baonhựa nên tôi không hiếu bêntrong chứa nhữnggì, có giống trầucau Việtnamkhông. Ở Namkinh tôi cũng đã gặp trườnghợp tươngtự. Ởđây có haicách giảđịnh, mộtlà dânbảnxứ còn có người ăntrầucau, hailà, trầu họ bán là để dànhcho kháchdulịch Ðàiloan. Ở Namkinh tôi có đặt câuhỏi nầy với Giavăn thì anhta nói rằng trầucau dành bàn cho ngườibảnxứ, ngườiPhúckiến, và cả kháchÐàiloan. Nếu điều giảđịnh thứnhất của tôi là đúng thì tôi cóthể chorằng đólà những ngườiăntrầu thuộc dòngdõi hậuduệ của dânBáchviệt ngàyxưa. Vếttích của dânBáchViệt cóthể nhìnthấy qua dichỉ trốngđồng — mang hìnhdáng và hoavăn của cácloại trốngđồng Ðôngsơn, Ngọclữ, và các vùngkhác ở vùng Quảngtây — trưngbày trong một đềnmiếu thờ baanhem kếtnghĩađàonguyên của Lưu Bị. Rấtcóthể nhưvậy, vì trongsuốt cuộchànhtrình 5 tuầnlễ của tôi dọctheo dòng Trườnggiang, tại tấtcả những thànhphố tôi điqua, ngoạitrừ Thượnghải, Tôchâu, và Hàngchâu, đều có bán trầucau!

Khi trởlên phòngngủ kháchsạn, thì có điệnthoại của bàxã tôi gọi từ Mỹ sang vào điệntoạidiđộng của tôi mangtheo thừ thượnghải. Bả hỏi:

— Chừngnào về lại Thượnghải?

Tôi cảmthấy hơi khóchịu trả lời:

— Anh mới bắtđầu đichơi, mớicó tuầnlễ thứhai, làmgì mà đã hỏi về Thượnghải rồi? Vềđó làmgì?

— Anh thấy congái Tứxuyên có đẹp không? Ngườita nói cóvợ rồi mà mới đến Tứxuyên là mới biết lấyvợ quásớm, đúngvậy không?

Cólẽ vậy. Congái Tứxuyên rấtđẹp, datrắngtrẻo, ănmặc thanhlịch hợpthờitrang, theo lốiMỹ, trông rất thanhnhã. Vócdáng cô nào dườngnhư cũng thonthon caocao. Nóichung, ngườiTứxuyên đều nhưvậy. Tuy khôngphải aiai cũng cao, nhưng phầnlớn dân ởđây cao hơn ngườidân ở cách tỉnh phươngNam như Quảngđông, Quảngtây, hay Vânnam. Thànhphần dânsố cólẽ hầuhết là hậuduệ của dânHán đã dicư theo Vua Hán Lưu Bị đến đây từ thời TâyHán khoảng 200 năm sau Tâylịch. Ở Thànhđô có rấtnhiều ditích lịchsử ghinhận lại thờikỳ Tamquốc, chủyếu là Miếu Vũvương, nơi thờ Lưu Bị, cùng với Khổng Minh, Quan Vân-Trường (haylà Quancông), và Trương Phi. Ðasố những đềnmiếu khác đều thờ Quancông. Những dichỉ và đồcổ tìmthấy trừngbày tại bàotàngviện đếu chothấy trước thời Tamquốc đầu chothấy sựhiệndiện sinhhoạt của những sắcdân bảnxứ, cólẽ thuộc nhiều sắctộc khácnhau baogồm gốcngười Tâytạng và BáchViệt.

Trởlại cáiđẹp congái Tứxuyên, tốiđó trên phòngkháchsạn, tôi códịp thưởngthức cáiđẹp của một côgái trẻđẹp nỏnnà, nhânviên đấmbóp của kháchsạn, hiệnthân hìnhbóng của nàng tiênnữ Dươngtử Giang. Các kháchsạn lớn ở Trungquốc hầunhư nơinào cũngcó dịchvụ đấmbóp. Baogiờ trong cẩmnang giớithiệu kháchsạn, hay ngaycả trên bànviết đềucó quảngcáo về dịchvụ nầy. Hoặclà bạn cóthể xuống phòngđấmbóp, hoặclà bạn cóthể gọihọ về phòngriêng của mình. Giácả trungbình mỗigiờ là từ 120 Yuan đến 150 Yuan, tiềntíp tínhriêng, tuỳhỉ.

Sánghômsau, xuốnglầu vào nhàhàng của kháchsạn ănsáng, tôi chọn ăn nửaTâynửaTàu. Tây thì có trứng và sanwich, Tàu thì có cháo và đủthừ đồchuamặn. Thựcsự đồ ăn khánhiều và tươmtất, nhânviên nhãnhặn lịchsự. Buổisáng bò chúít thờigiờ ngồi quansát bàngquangthiênhạ cũng nhìnthấy có lắm đềuthúvị. Ðặcđiểmchung là đasố người đều rộnràng vừa ăn vừa nóichuyện với máyđiệnthoại diđộng — cáiđồ mà tôi chúaghét nhất thếgiới, nhưng bảnthân cũng mang trênngười mộtcái để bàxã tiệnbề liênlạc — đasố cólẽ là dânlàmăn từ nơikhác đến, nhưng tôi nhậnra là họ nói tiếngQuanthoại giọng đặcsệt giọng phươngbắc. Dân ởđây nói "tiếngTứxuyên". Thựcra đólà một phươngngữ biếndạng của tiếngQuanthoại, rất cóthể là một nhánhbiếnthể của tiếngnói từ cuốiđời Nhà ÐôngHán khi dânHán didân ồạt vào cùng nầy. Những người nói và nghe được tiếngQuanthoại khá, saukhi xem hàng haimươimấy tập bộphimTV xãhội hiệnđại "Ðànbà Làmchủ" (Nữnhân Ðánggia) do HãngPhim TứXuyên sảnxuất, trongđó theo hiệnthực của truyệnphim, đasố nhânvật đều nói "tiếngTứxuyên", họ sẽ nhậnra những biếnđổi thanhsắc và âmvị của từvựng mộtcách dễdàng. Giốngnhư ngườiViệt nói giọngBắc nghe tiếngViệt nói giọng nặngnề của một vùngquê heohút nàođó ở Quảngngãi. Tôi có nhậnxét tươngtự khi ba tuần sauđó tôi đi Ðộngđìnhhổ ở Tỉnh Hồnam, dân ởđó nói "giọngHồnam", giọngnói của Mao Trạch-Ðông, tươngtự như giọngHuế.

Sởdĩ tôi đưara chitiết và nhậnxét kểtrên là vì tôi "méomó nghềnghiệp",thích nghiêncứu từnguyên tiếngViệt có gốcHán, bảnthân cũng nóiđược thôngthạo tiếngQuanthoại là tiếng tôi đã traudồi ở họcđường đạihọc bênMỹ gần haimươi năm trướcđây, rènluyện kỷnăng nghenói thôngqua những phimbộ Trungquốc. Mỗi vùng ở Trungquốc đếu có phươngngữ riêng của từng vùng, và nười mỗi vùng khi nói tiếngQuanthoại đều mang âmsắc của giọngnói riêng của họ. Dođó, tiếngQuanthoại, cũng giốngnhư tiếngAnh, mỗii vùng đềucó giọng nói khácnhau. Mộtsố những nơi tôi đã điqua trên đất Trungquốc, khi nói chuyện với ngườiđịaphương, người mà tôi thường gặp đầutiên là tàixế lái taxi, thoạitđầu một vàicâu đầutiên tôi thốtra, họ phải mất nămmười giây nghiềnngẫm mới hiểu tôi nóigì, nhưng sauđó mộthai phút sau, dườngnhư họ đã làmquen dần với giọngViệtnam của tôi, mà ngườita thường lầmlẫn là tôi nói "giọngQuảngđông," là họ nghe thôngsuốt ngay.

Cóngười còn khen tôi nói tiếngQuanthoại rất chuẩn, thídụ như hai côgái nhânviên của vănphòng dụlịch của kháchsạch, thoạttiên khi tròchuyện với tôi, họ tưởng tôi là dânQuảngđông, nhưng saukhi giao hộchiếu chohọ làm thủtục đăngký đi Cửutrạicâu và duthuyền trên dòng sông Dươngtửgiang, họ mớibiết là tôi ở Mỹ tới. Lúcđầu họđịnhxếp cho tôi đichung với đoànkhách từ Hồngkông, Ðàiloan, và Maocao đến, nhưng sau họ lại xếp cho tôi đichung với đoànkháchdulịch ngườiMỹ. Cũng nên nói là những nhânviên làmviệc ở kháchsạn và vănphòng dulịch đều lịchsự, vuivẻ, và nhãnhặn. Về mặt này so với thuở tôi mới đặtchân lên đất Trungquốc mườichín năm trướcđây, thídụ, khi tôi và một ngườibạn khác nữa vào một kháchsạn lớn mà tôi quên tên, nằm ở đường Namkinh, Thượnghải, mướn phòng, cônhânviên độcnhất đang làmviệt ở quầytiếptân, lúcđó côta đang bậnrộn xem sổsách gìđó, ngaycả ngẫngđầu lên chàokhách cô cũng khôngbuồn ngólên, và chẳngphải mình hai đứa tôi khôngthôi, vì mộtlátsau, lại cóthêm hai ngườiÐức (tôi nghe họ nói tiếngÐức) datrắng bướcvào, cũng phải đứngchờ, và cônhânviêntiếptân cũng khônghề mởlời chàohỏi.

Thếmới biết sứcmạnh của đồngtiền, nó làmthayđổi mối quanhệ giữa người với người. Nóitheo thuyết duyvật biệnchứng của Karl Marx thì cũng khá đúng đấychứ. Khi lượng tăngcao thì phẩm cũng biếnchất. Kháchsạn lớn ở Trungquốc ngàynay kháđắc sovới thờiđó, thựclà tiền nào của nấy, "kháchhàng là thượngđế" là câu tiêungữ phổbiến ở Trungquốc hiệnđại. Bâygiờ kháchhàng của những kháchsạn bốnnăm sao ở Trungquốc không chỉlà ngườinướcngoài mà đasố là ngườiTrungquốc, phầnlớn thuộc giớikinhdoanh hoặc đicôngtác, rổnrảng tiềnbạc trongtúi. Xem tintức TV ở kháchsạn trong thờigian này, tôi mới biết thêm rằng thâunhập bìnhquân mỗiđầungười ở Bắckinh, thủđô của Trungquốc, vào năm 2004 là 5000 đôla. Xemra với đà tiếntriển kinhtế nầy mà họ đangcó, trong vòng mườinăm nữa cảnước mứcthunhập bìnhquân sẽ lênđến mứcđó.

Tuynhiên, bùlại, giácả sinhhoạt, tuỳtheo vùng hay thànhphố, cũng tăngcao. Thídụ như ở Thượnghải, lươngtháng của Quang là cở trên 3000 Yuan, nhưng mỗilần đậuxe mỗigiờ là 10 Yuan. Nếu ở Mỹ, thídụ ở San Francisco, nếu lươngtháng của bạn là 3000 đôla, mà mỗigiờ đậuxe bạn phải trả 10 đôla thì bạn cảmthấy thếnào? Và theo nhịpđộ hoànhập toàncầuhoá, giácả sinhhoạt cũng tăngtheo mứcđộ toàncầuhoá, nghĩalà giảcả trên thịtrườngquốctế, thídụ, một kílô cua hoặc tôm giá 120 Yuan, một cuốcxe taxi từ Phốđông tới Nhàga Tây ở Thượnghải giá 50 Yuan, một lon côca 1 Yuan, một ly càphê mocha lạnh 25 Yuan, v.v... Trướckhi tôi đếnđây một đồng Mỹkim đổi 8,34 Yuan (Nhândântệ), ngày tôi tới đổi 8,24, ngày tôi rời Trungquốc đổi 8,11. Lýdo là Hoakỳ và Cộngđồng ChâuÂu đang rasức áplực Trungquốc tănggiá đồng Yuan vì họ chorằng đồng Yuan đã bị Nhànước Trungquốc canthiệp cố giữ ở giápthấp để cólợi về phầnmình vì nhưvậy hàng xuấtcảng sẽ rẽ hơn hànghoá nhậpcảng. Tănggiá đồng Yuan cónghĩalà hànghoá xuấtcảng sang Mỹ sẽ mắchơn (ngườiMỹ sẽ mua hàng Trungquốc đắchơn) nhưng cólợi cho các nhàsảnxuất ở Mỹ và Âuchâu. Hiệntại, Chínhphủ Trungquốc đã bắtđầu nớilõng và cho thảnổi đổng Yuan, nhưvậy, cứtheo đà nầy, trongvòng năm năm nữa 1 đôla sẽ chỉ còn ăn khôngtới 6 Yuan! Sựkiện nầy đã xảyra cho nướcNhật vào thậpniên '60. Thànhthử ai muốn đi dulịch Trungquốc cólẽ nên lênkếhoạch đi vào thờiđiểm gầnnhất để cólợi vềmặt hốisuất.

Ngày cònlại ở Thànhđô, tôi đithăm các ditích, đềnmiếu, bảotàng của thànhphố nầy, trongđó có lềucỏ Tô Ðông-Pha và cổngsau của điểmthamquan này dẫnra một côngviên thật rộnglớn thậtđẹp, câyxanh trồng một cách có quyhoạch, trước mỗi bănggỗ ngồi có một bảngỗ khắc một bài Ðườngthi chủ Thisĩ họ Tô để ngườinhànlãm thưởngthức. Dọc mentheo ranhgiới côngviên là conkênh dẫn nướcthảitiêudùng đãđược lọcsạch của thànhphố ra sông Trườnggiang, và haibên bờkênh trồng dươngliễu có lárũ, có ghếgỗ, trông rất thơmộng. Nhìnra conđường lộ nằm venbiên conkênh đốidiện với côngviên là dãy nhàvilla xâycất tươmtất và đẹpđẻ theo kiểuMỹ, cólẽ là nơi trúngụ của thịdân giàucó.

Từ côngviên nầy, taxi chở tôi đến mộtkhu muabán và ănuống hoàntoàn xâycất theo kiểucổ, cólẽ mang kiếntrúc phổbiến đời NhàThanh, trông naná như Khu Hoàngthành Miếu ở Thượnghải nhưng mớimẻhơn. Rấttiếclà xecộ lưuthông lại đượcphép chạyxuyênqua khuvực đánglẽ chỉ nên dànhcho kháchbộhành. Ở buổitối tôi cóđược một bữaăn thịnhsoạn với cái lẫu caynóng lama nổitiếng của Tứxuyên. Khi gọi món nầy (đọclà "hoàkua") quán sẽ đemra một cái lẫi đã cósẵn nước canh cayđỏ, bạn chỉviệc gọithêm thịtthà raucỏ để nhúng vào nồicanh sôisùngsục nóng toả thơmngát mùivị caynồng. Màu nướccanh đỏrực, nổi màngmàng dầumỡ như màu nướccanh của BúnbòHuế. Ngoài cái vị cayxélưỡi của ớt còn có cáivị têtê trên đầulưỡi của giavị "hoatiêu" độcđáo chỉ có trong mónăn Tứxuyên. Nói là lẫuTứxuyên chứ thựcra còncó lẫuTrùngkhánh, nhưng giữa hai thứ lẫu nầy tôi không phânbiệt rõ được về sựkhácbiệt của mùivị và cách ănuống. Mónnầy ở Mỹ cũng có nhưng đã bị biếndạng do ngườiQuảngđông nấu khôngcòn giống tígì. Ở San Francisco, có hai quán chínhgốc Tứxuyên, tên chữAnh của tiệm ăn là "Spicy Trenz", tiếngHoa là "La Meizi" (辣妹子), dịch ngượctrởlại tiếngAnh là "spicy girls". Ai thíchăn đồcaynóng, khôngthểnào bỏquađược mónăn Tứxuyên.

Qua ngàyhômsau, ăn sángxong là tôi thuxếp hànhlý chuẩnbị thamdự hai chuyếndulịch liếptiếp tới Cửutrạicâu 3 ngày (1500 Yuan) và duthuyền 4 ngày trên dòngsông Dươngtửgiang (3000 Yuan) mà vănphòng dulịch của kháchsạn đã sắpđặt sẵn cho tôi. Lịchtrình đầutiên là tôi sẽ đápmáybay đi Cửutrạicâu xong sẽlại quayvề phitrường Thànhđô đổi phicơ đi Trùngkhánh rồi xuống bếntàu lên tàudulịch xuôidòng Trườnggiang. Những chuyếnđi củatôi trong suốt cuộchànhtrình mùahè nầy đều được sắpxếp vào giờcuối, cókhi ngẫunhiên. Chotới bấygiờ, điểmcuốicùng mà tôi sẽ cậpbến là ở Nghixương, sauđó sẽ điđâu tôi vẫn chưacó kếhoạch gìhết. Dođó, trongkhi ngồi chờ máybay đi Cửutrạicâu, tôi mua một bảnđồ Trungquốc để nghiêncứu lộtrình.

Nhàđợi của phitrường ở Thànhđô dànhcho các chuyếnđi nộiđịa nằm trong nhàga nhỏ hơn khunhàga quốctế lúc tôi mới từ Namkinh bayđến đây. Nhàđợi ở khu cóđườngbay quốctế lớnhơn và hiệnđại hơnnhiều. Vừa tới phòngđợi là có hướngdẫnviêndulịch đón và logiùm thủtục lấyvé lên máybay. Khi trong dạomua bảnđồ ở quầysách và cả nhàsách trong khuđợi của phiphường, tôi bắtgặp tại hai nơinày có kệsách trưngbày bán sách loãthể với bìasách in hình những nàngtiên thoáttục tươimát. Loạisách và tạpchí khoảthân này được in và bàybán dưới chiêubài "cơthể và vấnđề sứckhoẻ". Tôi khôngngờ ở Trungquốc, hay cụthểhơn là ở Tứxuyên, vấnđề inấn sáchbáo lại phóngkhoáng, "cởimở", và "thôngthoáng" đến nhưvậy.

Chuyếnbay đi Cửutrạicâu ngày hômđó vì lýdo thờitiết ở phíabênđó bị đìnhhoãn lại đến bốn giờchiều thayvì một giờchiều. Hãng Hàngkhông Tứxuyên đã phải đãi hànhkhách bữa ăntrưa miễnphí gồm hộpcơm, hai mónăn thịt và rau, và một bìnhnướclạnh. Móncơm thanhđạm nhưng đượmmùi nồngcay mala của mónăn Tứxuyên. Suốt ba giờđồnghồ chờđợi, tôi ngồi trong quán càphê của phitrường, hết uống càphê lại nướclạnh rồi bia Tsingtao, nhàntản thưthả quansát sinhhoạt phitrường, nhìnngắm những côgái Tứxuyên mang bóngdáng của nàng Dươngtử Giang kiềudiễm.

Dươngtử Giang là tên gọi khác của sông Trườnggiang. "Giang" trong tiếngHán là chữ biếnâm của tiếngcổ "krong", thành "kong", rồi thành "jiang" haylà "giang" với âm HánViệt. TiếngHán còncó một từ nữ để chỉ sông là "hà" và từ này dùng để chỉ sông Hoànghà, nằm trên vùng phíabắc của nướcTàu. Dođó, ta nhậnbiết rằng, thờixưa trướckhi ngườiHán đỗxuống vùngđất phíanam dọctheo hai bờsông, vùngđất này đãcó sựhiệndiện của dânbảnxứ, trongđó gồmcó những sắctộc thuộc Báchviệt, đã sinhsống trướcđó hằng trên 3000 năm. Năm ngàn năm sau, sựhoàchủng với ngườiHán đã tạonên một bảnsắc mới, cho ngườidân, khácvới dânHán phươngBắc, sống trong những vùng dọc hai bờsông Trườnggiang, bắtnguồn từ vùngcaonguyên Tâybắc thuộc Tỉnh Tứxuyên, giápgiới Tâytạng, là nơi mà tôi sắp bay tới, Cửutrạicâu, một vùngđất trên độcao trên 2000 mét cách mặtbiển, khíhậu mátmẻ, dưới 20 độ C vào những ngàyhè trong thángbảy nóng hựclửa khắpnơi trên lụcđịa Trunghoa, rồi chảydài xuôitheo hướng từ tây sang đông đỗ rangoài cửabiển Ðônghải gần Thànhphố Thượnghải.

Cửutrạicâu thựcra là tên gọichung cho một vùngnúi caonguyên gồmcó cảthảy chín lưuvực gồm sôngnguồn, suốihồ, ghềnhthác... với nguồnnước tan từ băngsơn trên đỉnhcao liêntục ồạt đỗxuống dọctheo những triềnnúi xuống bìnhnguyên và tạo thành chín vịnhnước đầunguồn và đỗ vào dòng Dươngtử Giang, consông dàinhất ở Áchâu. "Trạicâu" cónghĩalà vịnhtrũng (tiếngAnh là "estuary') là nơi nước từ những ghềnhthác và suốinguồn đỗvào trướckhi tràn-ứ rồi đỗvào sông Tườnggiang. Ðịachất của vùngnúi trên caonguyên nầy cấutạo bằng đávôi chonên dòngnước từ trên những đỉnhnúi cao băngtuyến khi chảyxuốn đã soimòn và xâmthực cấutrúc đávôi và đã tạothành những cánhtrí thiênniên hùngvĩ và độcđáo.

Nhiều năm trướcđây vùngcaonguyên nào là một nơi ẩnkhuất vào hẻolánh khi Phitrường Cửutrạicâu chưađược thànhlập. Thờiđó muốn đến nơinầy ngườita phải láixe mất trên bảy tiếngđồnghồ từ Thànhđô, leolên những đoạn đườngđèo ngoằnghoèo hiểmtrở và nguyhiểm. Dĩnhiên dođó ítngười luitới. Từkhi Cửutrạicâu được Liênhiệpquốc phonghiệu "Disản Thiênnhiên Thếgiới" và đườngbay từ Thànhđô tớiđây được thiếtlập, nơinầy đã được xâydựng thành khudulịch nghỉmát mọcđầy những kháchsạn từ mộtsao đến nămsao. Ngayvào thờiđiểm mùahè tôi tớiđó, mỗingày đã cótới 40 ngàn dulịch lũlượt kéotớiđây. Với sốlượng dukhách lớnlao nhưvậy, nhiều vấnđề môisinh đã nẩysinh và ngườita engại là toànthể môitrườing thiênnhiên độcđáo này sẽ bị huỷhoại trong vòng mườinăm tới. Giớichức thẩmquyền đang có kếhoạch mới để đốiphó với viễntượng khôngmấy khảquan nầy với những biệnpháp như giớihạn sốlượng người đến thamquan vào những mùa caođiểm xuống tới mức 10 ngàn người mỗingày, dẹpbỏ những khukháchsạn mới mọclên và dời ra xa khỏi khuvực Cửitrạicâu, tăng giávé thamquan gấpnhiềulần... Tuynhiên, khudulịch này trong những năm gầnđây với nguồntiền do dukhách mangtới đã nângcao mức của ngườidân trongvùng, 90 phầntrăn dânsố là ngườiTâytạng, xưakia họ đã sống với nguồnlthunhập vọnvẻn chỉđộ 30 Yuan mỗitháng!. Ðâylà một bàitoán kinhtế nangiải.

Tuy đãtrễ trên hai tiếng dồnghồ, nhưng chúngtôi lên phicơ sớmhơn dựbáo độ nửa tiếng. Phicơ Boeing 727 bay từ phitrường ở Thànhđô đến Cửtrạicâu chỉ mất 45 phút, do hãng Hàngkhông Tứxuyên kinhdoanh, mỗi mười phút là có một chuyếnbay đi và về! Phitrường Cửutrạicâu, tuy nằm trên vùngcao heohút nhưng mớiđược xâycất , trông khá hiệnđại và khangtrang, xemra cũng không nhỏ tínào. Khunhà đợi của phitrường này còn lớn hơn cả khunhàđợi của Phitrường Tânsơnnhất năm 2004.

Vừa vàođến phitrường là có hướngdẫnviên dulịch ra đón. Nhiều người trong đoàndulịch 3 ngày chuyếnnày tôi đã quenmặt từ khi còn ở phitrường ở Thànhđô. Hướngdẫnviên dulịc là một thanhniên tuổi độ trêndưới 30, là một người hoạtbát, ănnói lưuloát bằng tiếngQuangthoại với một giọng cólẽ phalẫn với tiếngmẹđẻ là tiếng Tâytạng. Theolời anhta nói thì cha của anh là ngườiHán và mẹ là ngườiTâytạng. Qua cách ănmặc của anh cộngthêm với những nét đặcthù trên khuôngmặt anh, trông anh hoàntoàn là ngườiTâytạng. Anhta tốtnghiệp trường đạihọc ngànhdulịch chonên hiểu biết của anh về địalý va lịchsử của vùngnầy rất sâusắc. Các nóichuyện códuyên điểmtổ mộtchút hàihước trong mỗi câuchuyện làm người bị quyếnrũ và cuốnhút vào cái nétvẻ thầnbí của vănhó và dântộc Tâytạng. Khi nóichuyện, trong lờilẽ của anh, anhta thười lặplại điệpkhúc như "sựquantâm của các vị lãnhlạo nhànước", "cựu lãnhtụ Giang Trạch-Dân anhminh", "chínhsách đúngđắn củ Ðảng Cộngsản Trungquốc"... anh nói với giọng nghiêmchỉnh và thànhkính, nhưng dườngnhư ai cũng nhậnthấy ẩnchìm trong giọngnói của anh có một vẻgì maimỉa và châmbiếm khi anh bậtthốt ra những lờinói đó... Nếukhông, chẳng cógì đángcười cho đoàndukhách bốnmươi người trên chuyếnxebuýt dulịch tânthời đưa chúngtôi từ phitrường thẳngđến địađiểm thứnhất của Cửutrạicâu sau hơn một giờ chạy trên đường đồinúi quanhco.

"Trạicâu" nầy là một triềnnúi thoaithoải từ cuổng chânnúi lên tớiđỉnh dài khoải mười câysố. Hướngdẫnviên dulịch muavé vào cổng cho cả đoàn xong căndặn khôngđược hútthuốc trong khuvực thamquan. Lúc bấygiờ độkhoảng sáu giờ rưỡichiều nhưng trời hãy còn sáng vì vùng này nằm thuộc vĩđộ cao về phươngbắc nên tốimuộn vào mùahè. Kháchdụlịch đếnđây cólẽ đã thưabớtđi nhiều. Nếukhông bị đìnhhoãn chuyếnbay thì chúngtôi cólẽ đã đếnđây cáchđây hai tiếngđồnghồ. Trời sese lạnh. Nếu cógió nổilên thì lạnh hơn. Ðồinúi xung quanh xanhngát và mờmờ hơisương. Giữa mùahè nóngrực ở Trungquốc mà được tậnhưởng cáikhôngkhí mátlạnh của vùng rừngnúi caonguyên và trênđỉnh vẫncòn băngtuyết thì ta có cảmgiác giốngnhư giửa buổitrưa oibức mà mở tủlạnh nơi ngănlàmđá rồi sà sátngười vàođó ngăntủđá đó. Nhiều người khi bướccxuống xebuýt đã cảmthấy ngay cáilạnh theo gió dạtvào người. Mộtsố đã chuẩnbị sẵn áokhoát bênngoài. Tôi đã quen vớikhíhậu mátlạnh của Cựukimsơn nên cảmthấy không lạnhmấy, chỉ bận thêm cái áo T-shirt bêntrong, bênngoài bận áosơmi là cảmthấyđủ.

Anh hướng dẫn cho số điệnthoại diđộng của anh cho mọingười, xong dẫn đoànngười dulịch lũlượt đivào trong khududịch. Condường dốc ngoằnnghèo dẫn lênnúi đãđược sửasang đóng bằng những bèván bằng gỗthông, chỗ dốc thì có bọclướisắt bêntrên để khỏi bị trượtté nếu mặt vángỗ bị ướt do sương hay do nước từ dòngsuối từ trên triềnnúi àoạt đỗxuống. Lốiđi đóng bằng vángỗ này được đóngtrụ bámtheo sườnnúi đilên mentheo sát bên bờđất cao khi thì là bênphải và cókhi thìlà bêntrái. Bêndưới và dọctheo bèván, là dòngsuối nướcchảy ràorạt. Tại những bờdốc cao, consuối biếnthàng những ghềnhthác thoaithoải, mà bề ngang của dòngsuối hay những triềnthác nầy rộng trên 30 mét cách lốiđi ngượcchiều cũng đóng bằng bèván phíabênkia. Lốiđi bèván rộng đủ cho ba người sánhvai đi, chỉ bị rẻra nếu giữa lốiđi có một thâncây, phầnlớn là câythông hay tùngbách, nhôlên. Haibên bờsuối và bờ thác là rừngthông umtùm, nếu cắtngang rời lốiđi cósẵn để đi vàotrong thì giốngnhư lạc vào khurừng nhiệtđới thiếu ánhmặttrời âmu và tùmù, dướichân khắpnơi là dòngsuối chảy thừ đỉnhcao xuống, tuy mứcnước cạn nhưng ràorạt và lạnhbuốt. Khoảng khônggian trốngvắng, lưathưa điểm dămba câythông nằm trơtrọi, nằm giữa dòngsuối hay ghềnhthác phảnchiếu ánhmặt trời chóiloà và rựcrỡ. Ðáy suối lồlộ màu đất của đávôi vàngnhạt trông giốngnhư màu đấtsét. Cónơi cấutrúc đávôi đã bị đụcthủngxuống tạo thành những aohồ từng khoanh từng khoanh thành bậc có lớplang đọc theo triền núi, và phíadưới mặtnước trongvắt có nơi hiệnlên một màuxanh ngọcbích trongleolẻo.

Dọc đườngđi có từng nhóm phu khiêngkiệu mời kháchdulịch lên ngồikiệu để họ khiêng lên núi. Cóngười trong đoàn đã thấmmệt chonên ho đã ngồikiệu để tiếptục đoạnđườngnúi thoaithoải dốc phíatrước. Nhưng kiệuphu thựcsự chỉ đưa họ đi từng đoạn một, đi thêmnữa tính thêmtiền. Cơquan quảnlý khudịch có yếtbảng địnhgiá, cho nên xemra giácả cũng côngbình và rẽ. Những chiếckiệu họ làm trông cũng rất xinhxắn, bằnggỗ, trạmtrỗ hình loanphượng, đánhvẹtni màu gỗlim đậm. Cầnphảicó hai người để khiêng một chiếckiệu. Những ngườiphu khiêngkiệu tuổitác trạc độ từ hămlăm đến nămmươi. Ainấy xem cóvẻ gầyốm nhưng sức dẽodai và bềnbỉ, đi vùnvụt với hai đòngánh của chiếckiệu trên đôivai.

Phongcảnh hữutình, nonxanhnướcbiếc, tôi chỉ tiếc có một điều là tôi người lữhành côđộc trong đoạnđường càngngày càng vắngvẻ, khôngcòn ai để chuyệntrò. Những người chung đoàn, lúc mớiđầu còn xônxao tửngmửng cườinói xônxao, dừng chỗngầy chục tấmhình, nghĩ chỗkia chụp tấmhình.. . cuốicùng không còn thấy bóng ai nữa. Tôi tiếptục đitời đilên đoạnđường núi lanhquanh phía trước. Có bảnchỉdẫn bên vệđường cho biết tôi đãđi mộtnửa đoạnđường còn 5 câysố trướckhi tới đỉnh. Lốiđi vángỗ dọctheo bờsuối giờ rẽ vào đườngnúi đắpđá, dạt xalần dòngsuối nướcchảy liêntục ràorạt. Haibên lốiđi trởthành hai vòm rừngcây xanh dàymịt. Tôi vẫn còn nghe tiếng suối chảy rócrách hay tiếng nước đỗ từ ghềnhthác xaxa vangvọng lại. Gió núi hiuhiu lạnh và những vòmlá cao bắtđầu chekhuất ánhnắng mặttrời đang xếbóng. Tôi không mangtheo đồng — tôi chúaghét mangđồ trên người — ngoạitrừ cáiđiệnthoạidiđộng nhỏdẹp và chiếcmáyảnh kỹthuậtsố gọnnhẹ tôi cốý chọnmua loại nhẹnhất nhỏnhất hồi chuyến dulịch Nhật-Tàu-Việtnam nămngoái. Tôi nhẫmtính cólẽ 7 giờ hơn (tôi cũng chúaghét điệnthoại nên quênmất là điệnthoại cầmtay có chỉ giờ.) Tôi nhớ là anh hướngdẫn tour có bảo là cóthể về lại xebuýt vào lúc 8 giờ tối, mà đoạnđường ngướclại vì là xuốngdốc chonên tôi ướclượng là cóthể đi nhanh hơn mộtnửa thờigian. Vìthế chonên tôi cứ tiếptục lầmlũi cắmđầu đi. Thỉnhthoảng trên đường lênnúi cóngười từ hướngđo quay ngượcvề, nhưng khôngcóai là người cùng đoàn với tôi.

Cuốicùng tới câysố thứ bảy thì tôi trongthấy một ngôichùa nhỏ xâycất theo kiểu Tâytạng, bốnbên dọctheo hànhlang có những bánhxe màtôi gọilà "bánhxe luânhồi" để quay, nhưng máichùa lại theo kiểu các chùamiếu quenthuộc trên khắp nướcTàu. Ðốidiện phía bênkia đường là một quánnước, cólẽ là quốcdoanh, để khách nghỉ giảilao. Tôi bướcvào trông thấy bànghế bừabộn lytách bằng những khắpnơi nhưng chẳngcó vị khách nào ngoài tôi ra. Trước lối đivào gần cổng quán có quầy bán bánhtrái đặcsản côngnghệhoá bỏ sẵn trong baobì đẹpđẻ nhhưng lại chẳngcó ngườibánhàng. Vào bêntrong quán tôi phải đợi mộtlúclâu sau mớicó người ra tiếpkhách. Tôi cảmthấy thèm một lycàphê hay trànóng. Ởđây họ cóbán loại tràTâytạng có bộtgạorang (giốngnhư thính Việtnam) và mứtngọt hoàchung, những đã... hết. Chỉ còn nước ngọt sôđa và nướclọc đóngbình. Tôi lại chọn món làlạ giốngnhư chè, nhưng thựcsự uống giốngnhư nướcđưởng và trongđó họ bỏ ruột một loại tráicây nàođó dángvẻ giốngnhư nhã nhưng bétíti. Ðâylà chỗ duynhất trong khu thamquan với đoạnđường bệngỗván và lốimònđásỏi là dukhách cóthể húthuốc. Ở những khudulịch "trạicâu" khác tôi đi vào ngàyhômsau cũng đềucó quyđịnh nhưvậy, dukhách chỉ được hútthuốc vào những nơinghỉchân có khuhàngquán bán bánhtrái. Cólẽ nhờđó mà hầuhết những nơi tôi tiếptục điqua trong vùng nầy đều sạchsẻ, mộtphần cũng nhờ laocông vệsinh rất nhiều, cứ mỗi 500 thước là cóngười đitới đilui nhặtnhạnh rácrưới.

Nghỉchân độ mườilăm phút, hútxong hai điếuthuốc, nghĩ là khôngcòn thờigiờ để đi nốt ba câysố đường leonúi để tới đỉnh, tôi quaybước đivề trên lốiđi ngượcchiều khác khi xuốngnúi và ra lạiđến khu suốinước và ghềnhthách chảyxuôi dọc theo lốiđi lótván. Trời đã bắtđầu xẩmtối, và có những đoạng đường lại chạy khuất vào khu từngcây cho nên cảnhvật xungquanh lại càng thêm thối. Trời cóvẻ lạnh hơng, nhưng vìlà đibộ bước nhanhđều chonên tôi lại cảmthấy nưới hâmhâmnóng. Tôi đoánchừng là những ngườikhác trong đoàn đã về xebuýt và đa chờ tôi cho nên tôi móc điệnthoại diđộng ra và gôi cho chàngthanhniên hướngvẫnviên dulịc vá nói nửa tiếngđồnghồ nữa là tôi raxuống tớicổng. pho Lúcđó tôi mới đểý là đồnghồ chỉgiờ trênmặtmànảnh điệnthoại ghi là 8 giờ. Khi tôi ratớinơi và bướclên xe buýt thì nhìnthấy đồnghồ trên xe đã chỉ 8 giờ 40. Ainấy trênxe đều quở tôi một câu, tội biệnhộ là tôi nghe ngườihướngdẫn viên nói là mọingười cóthể đichơi đến 8 giờ rưỡi kia mà! Một côgái trong đoàn hỏi tôi đã đi baoxa, tôi nói là lênđến ngôi chùa Tâytạng (mà tôi đã quênmất tên — qua nhiều nời, nhiều tên quá để nhớ, tôi lại khôngcó thóiquen ghinốt ghichép, cho nên tôi tại có khuynhhướng quên hết! ) Côta bảo tôi là người duynhất đixa đến nhưvậy. Tự mình nghĩlại thì tôi tự cảm thấy thoảmãn. Tôi có cái ýthích khi đileonúi hay cắmtrại bấtcứ nơiđâu, tôi thường tựbảo : "Nhấtđịnh phải đi đến đích!" Cólẽ lẽ mộtphần là để tựmình thửthách thểlực của mình, giốngnhư cỗxehơi đã chạy hơn nửa đờixe và vẫncòn cảmthấy chạytốt. Cóvậy mới đủ sứclực để đuổitheo bóngdáng nàng Dươngtử Giang kỳnầy chứlị!

Trời bênngoài lúcđó đã tốihẳn. Anh hướngdẫnviên nóilà xe từ khu "trạicâu" thứnhất vềtới kháchsạn thì phải quá 11 giờđêm. Lộtrình trên hai giờ đồng đã đi trên những con đườngđèo, đồinúi quanhco. Nhìn rangoài cửasổ xủa xe, chỉ tờmờ thấy bóngdáng đồinúi mờmịt trong đêm. Ðôikhi xe điqua thônlàng của dânTâytạng, sống trong những khu nhà có lối kiếntrúc kháchẳn ngườiHán. Nhàcửa của họ cất vuôngvức, ngói màugạchđỏ, cửangỏ và cửasổ sơnphết toàn màuđỏ, cất liếnnhau trên một khuphố. Khi mọingười trênxe bắtđầu thiuthiu ngủ, ngoài tiếng máyxe xìnhxình nhonhỏ, thì chẳng còn ai nóichuyến. Ðúnglúcđó thì điệnthoại diđộng của tôi reo lên, tiếngchuông vanglên khôngto nhưng rõ mồmmộ vào trong cái khoảngtịchmịch của đêmđen này dùlà đang ở trongxe. Thìra bàxã tôi gọilại từ bên Mỹ — giờ nầy bênđó độchừng 10 giờsáng. Tôi ghét điệnthoại nhưng cũng làmlành thìthào nóichuyện như gió ru cây. Cólẽ mọingười trênxe đềunghe rõ mồmmột mẫuđốithoại của chúngtôi bằng tiếngQuanthoại! Chẳng baolâusau thì đèn trong xe bậtsáng choang, xe đậulại trước một kháchsạn nămsao! Chúngtôi tưởnglà kháchsạn của chúngtôi nhưng ngườihướngdẫn thôngbáo chobiết là kháchsạn nầy rất đặcbiệt, chínhphủ đã đầutừ 11 tỷ Yuan để đầutư xây kháchsạn nầy, có mộtkhônghai trên đất Trungquốc, nhưng rấttiếc là đoàn sẽ không ởđây vì quáđắt, tuynhiên mọi người cóthể vàoxem mườilăm phút!

Quảthật, kháchsạn nầy, tôilại quênmất tên, toạlạc trong một khu, mà banđêm nhìnquanh chỉ thấy rừngrú và bóngtối mịtmò. Bảnthân sáchsạn là một khốisáng khổnglổ, và tiếngnhạc từ ột chươngtrình biểudiễn vănnghệ dântộcTâytạng bêntrong vọngra vangdội khắp một góc rừng. Phíatrước kháchsạn là xe những kiểu xehơi dulịch đắttiền đậu hàngdài phítrước, trongsốđó có: Rolls Royce, Ferrari, Hummer... Khi bướcvào, khungcảnh bêntrong trangtrí cũng giống như một góc rừng nhỏ với đủ loại câycối trồn umtùm khắpnơi. Có "câycầu biêngiới" thơmộng, như trong Nhạc Phạm Duy, và dòngsuố chảyqua bêndưới. Và consuối, có bãitắm bằng cát mịnmàng... Dườngnhư ởđây có chứa cả một gócrừng Banmêthuột, nhưng chỉ thiếu có côsơnnữ Phàca tắm bên bờ suốimát. Chenlẫn trong "khurừng" là quán càphê, quánăn, barrượu, tấtcả đềuxâycất theo lối đặcbiệt theo kiểu lềugỗ với những thâncâylớn được dựnglên làm vách, cửa, ghếngồi.... trên "đỉnhđồi" là một sânkhấu không rộng lắm nhưng "lộthiên", đoàncamúa dântộcTâytạng đang trìnhdiễn... Khungcảnh rừngnúi âmu, đènđóm nồng-ấm những ngọnđuốc điện gợi cho ngườita một cảmgiác đang thamdự và một buổi thắpsáng lửarừng trên miền sơncước, và nổibậtnhất là tiếngnhạc dântộc rềnvang, dồndập, vừa nồngnàn, vừa thathiết, dù lẫn trong tiếngtrống, tiếngkèn, có lẫn chút daydứt nàođó âmvang của tiếng kềm tiếng thép. Nếu tôi ởđây chắc chắn là tôi đang ngồi trong barrượu đang nhâmnhi những ngụm bia mátrượi. Bướcvàođây, ngườita mang được một cảmgiác thoáttục lêntiên dù chungquanh nhìn đâu cũng thấy toànlà ngườitrầnthế ănvận đốichọi với tất cả nhânviên kháchsạn ănmặt theokiểu dânTâytạng rựcrỡ màusắc và hoavăn với khăndathú quấn trên cuộn dưới khắpngười.

Bướcrakhỏi kháchsạn và lênxe, mọingười ainấy đếu nuốitiếc, nhìn nhau và hỏi tại sao mình không đặttrước chuyếnđi "nămsao" để được ở kháchsạn nhưthế. Tôi tựmình thầmnhủ lầnsau nhấtquyết phải đặt "tua Cửutrạicâu đờluýt".

Quảvậy, kháchsạn chúngtôi phải về ở thực chán mớđời! Nói bốnsao nhưng basao cũng chẳngđáng. Bữa cơmtối 11 giờ 30 đêm ở kháchạn đã đặttrước tẻnhạt và ainấy ănuống đều uểoải vì quátệ, cũng thịt cũng rau nhưng khônghiểu họ nấu theo kiểu nào. Vì tấcả mọingười trong đoàn đều đi cóđôi cócặp hay cả giađình, nên một mình tôi được chiếmlãnh một phòng. Tắmrữa xong, tôi có thóiquen tậpthành từlúc đặtchân lên đấtTàu tớigiờ, raghế bànhtô, phatrànóng, hútthuốc, ngồi xem CCTV 9, đài Trungquốc bằng tiếngAnh, nghengóng tinthếgiới và lụcđịa trongngày. Ởđây tưởngcũngnên nói vàihàng về Ðài CCTV 9 Trungquốc — họ đang cố đạt tiểuchuẩn quốctế bằngcách nháitheo môthức của các đàitruyềnhình nổitiếng thếgiới như BBC, CNN... với những tintức của thôngtấn nước ngoài, các chươngtrình bìnhluận, thảoluận, bàntròn đều mang những khuônmặt quốctế... Xướngngônviên, "anchors" người Âuchâu có, ngườiHoa có, đều nóigiọng Ănglê hay California. Ðài nầy đả cốgắng tạo cho mình một hìnhảnh kháchquan và một chỗ đứng đángkể trong chươngtrình TV quốctế mà ngàynay tại tấtcả kháchsạn lớn cógắn cáb đều bắt đượ. Ngoàira, về hệthống chườngtrình truyềnhình Trungquốc, nếu cógắn cáb, bạn cóthể xe trên 60 đài kháchnhau, mà hơn haiphầnba sốđài là những chương trình TV sảnxuất tại Trungquốc, đủ mọi thểtài và thểloại, kểcả đài do côngty tưnhân quảnlý và phátsóng! Riêng hệthống CCTV (China's Central Television) đã có 12 đài. Chươngtrình Anhngữ cótrên 5 đài. Tôi đưa chitiết này ra là để Việtnam họchỏi.

Ngàyhômsau là một ngày mưa lấmtấm. Chươngtrình dulịch vẫn được tiếptục theo lịchtrình đãđịnh. Sángsớm sau khi ănsáng, đoàn rời kháchsạn lên xebuýt và được đưa tới một bếnxe cáchđó không xa. Ðoàndulịc buớc xuốngxe trong cơnmưa lấmtấm. Dânđịaphương ngườiTâytạng bán hàngrong đã đợisẵn chàomời khách mua dù hoặc áomưa. Tôi mua ngay một cáidù giá 10 Yuan và theo đoànngười đibộ đến cổngvào khuthamquan Cửutrạicâu cáchđó độ 500 mét. Trênđường dukhách của hàng chục doàndulịch khác đicùng mộthướng rầmrập trên đi đườngcái đi như trẩyhội. Khủngcảnh vùng nầy tuy khácbiệt nhưng tôi cócảmgiác nhhư đang đitrẩyhội ChùaHương. Trời seselạnh, mưaphùn lấtphất, đồinúi chungquanh tờmờ, tiếng cườinói xônxao hoàlẫn với tiếng nướcchảy cuộncuộn của dòngsuối mentheo bênđường âmvang nhắcnhở cho tôi biếtrằng mình đang ởtrong vùng caonguyên vốnlà vùngnguyênsinh, hoangdã. Conđường chúngtôi đangđi cólẽ là conđường chính của khu "thịtrấn dulịch", nhàcửa thưathớt nằm lẫnkhuất sau những hàng câythông cao umtùm xâycất theo kiểu nửa Tàu nửa Tâytạng màusắc đỏvàng rựcrỡ. Ðasố dân sống trong khuvực nầy chắc tấtcả đều sống bằngnghề bánghàngrong, từ bưucạt dulịch đến đặcsản địaphương như thịtbòkhô "maongưu" và hạttràng cầuPhật.

Mặcdù chúngtôi đến "sớm", độ 8 rưỡi, nhưng phải đợi ởcổng hơn cả nửa tiếngđồnghồ để chờ hướngdẫnviêndulịch muavé rồi vào cổng, lại tiếptúc xếphàng để chờ lên xebuýt của khuthamquan đến chởđi để vàosâu bêntrong khu Cửutrạicâu. Kểra khu cổngđợi, hànhlang đợi ở bếnxebuýt đềucó tổchức chặtchẻ và quicủ nhưng vì có quá nhiều đoàn cùng vào trong mộtlúc chonên có cảnh lạcnhau và chenlấn để đichung với đoàn của mình. Khônghẳn là biểnngười, nhưng dukhách quáđông, tạocho tôi cái cảmgiác ngộtngạt như bị chìmhẫng vàotrong một lòngchảo ấpđầy hơingười thayvì được hítthở khôngkhí tronglành mátlạnh của vùng rừngnúi đượcmệnhdanh là "nguyênsinh".

Hệthống xebuýt chở kháchdulịch rất rộnglớn hiệnđại và nhiềunườmnượp. Cứ chiếc nầy vừa lấykhách xong chạyđi thì chiếc khác đến. Chỉ khi lênxe ngồi tôi mới hítthởđược "khôngkhí tronglành"! Trên mỗi chiếcxe đềucó hướngdẫnviêndulịch riêng của khudulịch, nhnit inclu nói bằng tiếngQuanthoại và tiếngAnh, chàođón khách và giớithiệu kháiquát về vùng Cửutrạicâu với những khuthamquan thiênnhiên chủyếu, đồngthời nhắcnhở dukhách khôngđược húthuốc trongvùng ngoạitrừ tại những khunhànghỉ đặcbiệt, ếukhông sẽ bị phạtvạ 500 Yuan! Theo cáchbốtrí và tổchức thì xebuýt sẽ dừnglại trạm "trạicâu" đầutiên, kháchdulịch sẽ xuốngxe, đibộ vào vùng thamquan, tiếptục đi mentheo lốiđi bêngỗván rộngrãi xâydựng vữngchãi chạy xuyênsuốt vào rừng, ra suối, lênđồi, xuốngdốc, băngngàn, vượtthác, và đâylà conđường độcđạo đimãi điết cho đến cuốiđười rồi sẽ ra trạmxebuýt để lênxe khác đểđi tới khuthamquan kếtiếp, trạicâu thứhai, thứba của vùng này...

Toàn khu caonguyên nguyênsinh này có cảthảy 9 trạicâu, nhưng chỉcó 4 trạicâu mởra cho dukhách đến thamquan. Chiều hômtrước đoàn chúngtôi đã đi một "trạicâu" khác, hômđó theo chươngtrình là sẽ đithăm hai trạicâu khác trongngày. Mỗi trạicâu đều mang đặcđiểm và cảnhtrí khácnhau, nhưng tấtcả đều mang sắcthái chung là suốingàn thiênnhiên, đồithông trùngđiệp bátngát, thácnguồn ngấtnguỡng thênhthang, sônghồ lắclẻo trongveo một màu ngọcbích. Trongđời tôi chưabaogiờ thấy một cảnhtrí thiênnhiên bạtngàn, hùngvỹ, và mỹlệ nhưvậy. Nếu chođây là một vùngtiêncảnh, thếthì, đoàndukhách chúngtôi đến phải nóilà đoànhùngbinh của hạgiới đến pháhoại và quấyđộng toànbộ quầnthể nguyênsinh thiênnhiên của chín trạicâu nầy. Chẳngbaolâu nữa nơiđây sẽ biếnthành cảnhđịangục của tiêngiới!

Cảnhtrí của trạicâu chúngtôi tới chiềuhômtrước là một tráinúi thấp, từ trênđỉnh đỗxuống là thácnguồn và dòngsuối dọctheo sườiđồidốc thoaithoải lúc rĩrách, lúc rócrách, rồi cólúc ồạt rầmrì xong lặnglờ với những aohồ vòngcung quấnquanh sườnnúi. Rồi sòngnước tiếptục trôichảy xuống chânnúi, khi chậm khi rào, tiếng nhặt tiếng khoan, lúc rócrách lúc rạtrào. Nếu từ phicơ nhìnxuống, ngườita sẽ thấy tráinúi dàymịt thôngxanh nầy bị xẻ xuôi dọctheo triềnđồi từ đỉnhbăng xuống tớichân là những concon và ghềnhthác liêntục nốinhau dẫn nướcnguồn đỗ vào hai đầu của dòngsông lớn là Trườnggiang và Mêgiang (Mêkông haylà Cửulong khi tới Việtnam).

Khu trạicâu thứ 2 và thứ 3 của ngày kếtiếp chúngtôi đithamquan chủ yếu là vùng thunglũng nằm men theo các chânnúi, nới những ghềnhthác có bềrộng dài ngútmắt sầmsập xối những khốinước khổnglồ trắngxoá để đổvào những dòngsuối và sôngnguồi. Nằm đỉnhđạc dưới các chânúi là những aohồ to có, nhỏcó, với mặtnước phẳng như tờ và trongvắt trông rõ tận đáysâu. Màu hồnước đều có chung một màu: màu ngọcbích xuyênsuốt. Baoquanh vùng thunglũng là những đồinúi tonhỏ đủ hìnhdạng, bạtngàn màu thôngxanh với sương và mâymù lãngđãng phủtrùm từng đỉnh từng rặngnúi.

Hômđó là một ngày mưaphùn rảrích, nhưng cũngcó lúc tạnh lúc ràorạt. Khílạnh vùng núi theo làngió khẻ xenlẫn vàongười gây cho tôi một cảmgiác têmát nhưng không giárét, chỉcó nướcmưa đôilúc tạt thấmvào áo làm tôi khóchịu vì cái ướtát và vì phải cầm dù đichen và luồnlách qua đoàndukhách bấttận từđầu đếncuối trong suốt chặng đườngđi độ hai câysố trên lốiđi đắpván lúc xuyênrừng lúc băngsuối. Nơi nào cũng cóngười. Cái vắnglặng củ vùng rừngnúi hoạngtịch thiênnhiên đã bị phávỡ với sựhuyênnáo ồnào của đoàn hùngbinh trầnthế đang xâmlấncõitiên. Một điều đángkể là dọcđường đi cơhồ tôi không nhìnthấy cọngrác hay đuôithàn thuốclá. Cứ mỗi độ haitrăm thước là có một ngườiphu quétđường ngườiTâytạng đitới đilui nhặt từngli từngtí những cọngrác như baokẹo hay đuôivé vàocổng chẳnghạn. Tuyệtđối khôngcó ai hútthuốc mặcdù dânTrungquốc là dân nghiện thuốclá nhiềunhất trênthếgiới — cólẽ vì họ sợ bị phạtvạ 500 Yuan! DânTrungquốc cũng biếtsợ đó chứ! Theo tôi biết, đasố nhiều nơi thamquan dulịch đều cấmhútthuốc, nhưng dù cấm họ vẫn hút như thường cho đến khi bị nhânviên anninh cảnh cáo hay phạtvạ 2 hoặc 5 Yuan là cùng. Dođó, ở đây khi tới khunghỉngơi ăntrưa, xâycất rất khangtrang và rộngrãi, tại khuvực chophép hútthuốc, dânnghiện thinhau phìphà thuốclá, hút liêntục nămba điếu cho bỏcơnghiền. Sauđó họ mới chịu ăntrưa và ra bếnxebuýt lên xe đitới trạicâu kếtiếp..

Trạicâu kếtiếp là trại câu thứba mà đoàndulịch chúngtôi tới. Ðặcđiểm của khu này để xem thững thácnước tolớn khổnglồ àoạt tuônxả những khốinước từ đỉngcao xuống liêntubấttận khôngngừngnghỉ. Ðườngđi cũng được lótván như những vùngkhác, cũng quanhco, cũng lênxuốngdốc, cũng xuyênqua và đisâu vào rừngthông xanhngát bạtngàn. Và rồi chúngtôi đến một nơi mà tôi tự gọilà rừngthác! Thácnước ngútngàn trướcmắt, thácnước chậpchùng trên những triềnnúi, thácnước cheoleo trên những váchnúi, thácnước ồạt chảy dướcchân vì chúng tôi đangbướcđi trên những cầuván bắc xuyênqua trên những ghềnhthác thoaithoải. Cả một khurừng khuaầm vangdậy tiếng rìrầm, tiếng xốixả, tiếng thácđổ, tiếng inhỏi, tiếng xầmxập của những khốinước vĩnhcửu trắngxoá liêntục trútxuống từ trên đốccao đỗ xuống chânnúi xuyênrừng xuyênđồi tưởngchừng như khíthế ngạonhiên dũngmãnh của chúng khôngcógì ngăntrở nổi cho tớikhi những khốinước trên đỗ tụvào dòng Trườnggiang cắtngang thành một đườngranh cắtchia nambắc từ tây sang đông, và giữa dòng của consông dàinhất Áchâu nầy bị chặnlại bởi cáiđập khổnglồ vùng Tamhiệp đã được hoànthành trên haiphầnba, chúng bị điềutiết phânbố trướckhi cóthể tiếptục đỗra biển Ðônghải.

Tómlại, hai khu trạicâu mà chúngtôi thamquan vào ngàymưa hôm đó quảthật là một cảnhtrí thiênnhiên hùngvĩ, tuy khôngcòn nguyênsinh, nhưng đẹp quásức khôngđâubằng. Tôi tưhứa với mình là sẽ dẫn vợcon tới thăm vùngđất caonguyên nầy ítra là mộtlầnnữa trongđời.

Khoảng bốngiờchiều chúngtôi rờikhỏi khu Cửtrạicâu để lênxe đến viếngthăm một giađình trunglưu ngườìTâytạng. Lệphí khôngbaogồm trong chuyếndulịch nên chúngtôi phải trảthêm, baogồm luôncả buổi trìnhdiễn canhạc dântộcTâytạng tại hítrường của Kháchsạn Sheraton cũng nằm trong khuvực gần kháchsạn chúngtôi ở. Khi đến tưgia của giađình ngườiTâytạng kia, chúngtôi được thiếtđãi rượudâu bảnxứ, trà uống kiểu Tâytạng, có hạtdẽ, có sữdê, có dường, và có trộnlẫn với bộtloại bột gạorang giốngnhư thính Việtnam. Sauđó chúngtôi ăn dêhầm và dênướng. Mùivị hơi lạtlẽo nnên không có mấyngười ăn hết phầnăn của mình.

Cô chủnhà còn trong tuổi dưới bốnmươi, giớithiệu sơ về phongtục tậpquán người Tâytạng, tỏlòng biết ơn khách đã đếnthăm nhàriêng của mình, và nóirằng giađình côta có mứcsống đượcxemlà thuộchạng trunglưu do mứcthunhập tăngcao kể từkhi vùng caonguyên Cửutrạicâu mởra cho thếgiới bênngoài đếnthăm. Ngàyxưa, cô nói, mỗingày giađình cô kiếmđược khoảng 5 hào, ngàynay, cóđược năm Yuan cô khôngxem ragì. Côta nói tiếngHán mộtcách lưuloát, mà theo cô, trướcđây cô chỉ nóiđược rấtít. Emgái của cô được cơhội lênđạihọc, chồng và các emtrai chămsóc nôngtrại chănnuôi "maongưu", một loại bò vùngcaonguyên bănglạnh có lông nhiều và dày, và một đàn dê. Cả giađình trêndưới mười người giàtrẻlớnbé đều ởchung trong một ngôinhà lầuđúc hai tầng, xâycấy theo kiểu hiệnđại, nhiều phòngốc nhưng cách sắpxếp các phòng quanhco theo kiểu nhàtrệt xây bằng gạch và mái ngóiđỏ của thếp màu vàngđỏ kiểu Hán-Tạng ngàynay vẫncòn rất thôngdụng ở vùngnầy.

Ðườngđi tớilui trong vùng nầy đasố là đườngđèo đườngnúi. Cônglộ thì đắpnhựa, đến những khu dâncư thônxóm thì đườngđất đườngđá. Nếu vùng caonguyên Cửutrạicâu còn đượcxem là tiêngiới, thì những cưdân bảnxứ gốcTâytạng sống trong vùngnầy là những ngườihầu chămcoi vườntược. Mộtsố đã vươnlên có đờisống kinhtế vậtchất khảquan hơn, nhưng bùlại tấtcả mọingười phảiđánhđổi với cáigiá là biến cái cỏi "bồnglaitiêncảnh" thành "thiênđànghạ...cấp" Mặcdù chínhquyền trungương và sởtại có chínhsách và kếhoạch pháttriển vùngnghĩmát thiênnhiên nầy, nhưng với mứcđộ dukhách dồndập, nhấtlà vào mùahè, luitới hiệntại, vùngcaonguyên vốnlà nguyênsinh nầy khôngbaolâunữa sẽ trởthành khudulịch trầntục với những hỷnộáiố và ônhiễm như bấtkỳ nơinào khác trên quảđất.

Buổitối đômđó đoàn chúngtôi được thưởngthức một chươngtrình cavũ dântộc kháphongphú và đặcsắc, đáng đồngtiềnbátgạo.

Ngàyhômsau là ngày cuốicùng ởđấy, nửabuổi trong ngày đixem những nơichốn không đángđi và có tínhcách thươngmại khu triểnlãm và bánhàng đồvật hoàntoàn làm bằng phalê (tiếngHán dùng chữ "thuỷtinh" hay crystal trong tiếngAnh.) kểcả kínhđeomắt cậnthị hay viễnthị, tiệm bánthuốc dântộcTâytạng chửa đủ loạibịnh trầnthế như caohuyếtáp, mởtrongmáu, tiểuđường... và tiệmquàcáp bán các loại thựcphảm chếbiến đặcsản như thịt bòkhô "maongưu" — tôi mua 200 Yuan, độ 300 gram, bòkhô, và 50 Yuan sơntra khô, vôhìnhchung chúng biếnthành lươngthực khô cho tôi trong suốt cuộc hànhtrình cònlại khi đi tàuxe...

Chuyến xebuýt trên lộtrình đưa chúngtôi đến phitrường Cửutrạicâu (còncó têngọilà Hoànglong) đã mất trên 4 giờ đồnghồ saukhi ghé những nơi muabán kểtrên, và tại phitrường nầy chúngtôi trongđoàn đã chiatay nhau vì khi phicơ vềtới Thànhđô mỗingười lại sẽ tiếptục cuộchànhtrình riêngrẽ, như tôi sẽ tiếptục chuyển phicơ tại phitrường của Thànhđô và sẽ bayđến Trùngkhánh và bốn giờchiều cùngngày đế xếchiều lên tàududịch xuôidòng Trườnggiang liêntục trong bốn ngày tới để đuổitheo bóngdáng nàng Dươngtử Giang trong tâmtưởng. Tưởng cũnnên viếtthêm vàihàng về những ngườibạndulịch đồnghành trongđoàn đi thamquan trong chuyến Cửtrạicâu. Ðâylà một đoàndulịc địaphương baogồm hầuhết ngườiHoa đạilục, ngoạitrừ tôi và haingườikhác nữa từ Tâybannha tới, một cặp mẹcon ngườiHoa mang hộchiếu Trungquốc.

Nhấnmạnh đến chitiết kểtrên là để nóivề bảnchất và cátính của ngườiTrungquốc ngàynay mà tôiđã quansát và rútra kếtluận — rất cóthể khôngđúng — bìnhsinh ngườiTrungquốc dườngnhư không tincậy ngườilạ khôngquenbiết ngoàiđường, họ cóthể đốixử nhau mộtcách khôngnhãnhặn, nhưng ngượclại họ rất nồngnhiệt và thânthiện saukhi họ quen và biết về bạn. Muốn thamgia đoàndulịch thamquan Cửtrạicâu như tôi đã đi — có hầuhết tại tấtcả các quầy dulịch tại các kháchsạnlớn ở Thànhphố Thànhđô, Tỉnh Tứxuyên — nhưng bạn phảibiết tiếngQuanthoại. Lợiđiểm? Các đoàndulịch dànhcho ngườibảnxứ cógiácả rẻhơn các đoàn dànhcho ngườingoạiquốc (mắchơn nhưng dĩnhiên là phụcvụ tốthơn, và ở kháchsạn nămsao như kháchsạn ABC tôi nêura trong đoạn viếtvề vùngnầy.)

Ngoàira, dulịch đến một quốcgia khác cũnglà một cơhội để họchỏi và tìmhiểu về vănhoá của nước ấy, đitheo đoàndulịch bảnxứ cho tôi cơhội hoànhậpvào đámđông vôdanh với tưcách cũnglà một kẻvôdanh, bằngđẳng vớinhau trên ở hầuhết mọi phươngdiện. NgườiViệt thường tưởnglà ta biết rấtrõ tấtcả mọithứ về ngườiTàu, về Trungquốc, nhưng thựcra cólắm điều ta vẫncòn rất xalạ với họ, từ hànhvi, lốisống, tưtưởng, quanniệm.. chođến ngaycả mức sinhhoạt kinhtế của họ. Thídụ, đasố những người trong đoàndulịch mà tôi thamdự, một nửasố tuổi dưới bamươi, mộtphầnba số cònlại trên tuổi nămmươi, tấtcả đầulà những người thànhđạt trong xãhội Trungquốc, đềucó thâunhập và mứcsống rấtcao. Ngày tôi đến Cửutrạicâu, ngườihướngdẫn dulịch chobiết hômđó có trên 40 ngàn người đến vùngnầy, nếu có một nửa sốngười — 20 ngàn dukhách — đến bằng đường hàngkhông, thì nếu ta suytư mộtchút về mức pháttriển cơsở hạtầng nóichung của vùngnày thì thửhỏi Phitrường Tânsơnnhất của Sàigòn có đủ phươngtiện để cungứng nổi một sốlượng người luitới nhưvậy không (20 ngàn người tới thì phải có 20 ngànngười đi, phảikhông?). Trên bìnhdiện tỉlệ, Cửutrạicâu chỉlà một khudulịch nhỏ trên lụcđịaTrungquốc, thì cứ xem cứ giốngnhư Ðàlạt Việtnam vậy. Tómlại, nếu thấyđược cái mức nhỏbé khiêmtốn của Việtnam sovới đấtnước khổnglồ Trungquốc thì Ðàlạt cũng nhỏbé đến mứcđó về mọimặt sovới Cửutrạicâu.

Nóinhiều nhưvậy là để nhấnmạnh rằng đasố ngườiViệt thấy cáidỡ cáixấu của Trungquốc nhiềuhơn là cáihay cáigiỏi của họ. Ta phải thấyrõ rằng Trungquốc khôngphải là Trungcộng — cáikháiniệm dùng để gánghép cáithậmtệ của chếđộ cộngsản đã tàntạ — Trungquốc tronglịcsử từ Ðời Tần đếnnay đã trên 4000 năm, đãlà một cườngquốc qua nhiều triềuđại, chếđộ cộngsản của họ đã cáochung và đó chỉlà một giaiđoạn lịchsử cựckỳ ngắnngủi chỉ hơn 50 năm mộtchút trong xâuchỗi lịchsử dàiđăngđẳng 5000 năm của nướcnầy. Chỉcó đến tậnmắt nhìnthấy Trungquốc, bạn mới thấyrõ cái sứclớnmạnh khủngkhiếp của xứ nầy.

Trungquốc lớnmạnh nhưvậy cóphải đólà mốiđedoạ cho Việtnam? Thế thì phải xem liệu tấtcả chúngta sẽ cóphải tỉnhgiấc Namkha ôm cáinhãn 4000 năm vănhiến ngủmiênman mà maumau họchỏi và tranhđua với ngườita, chỉ có giàumạnh về kinhtế mới cóthể chậnđứng mọi mưuđồ bànhtrướng của bấtkỳ quốcgia nào trên thếgiới đốivới nước mình. Chỉ chơi với Mỹ cũng không đúng và obế Trung cũnglà sailầm. Nhìn quanhta, những tấmgương của Tângiaba, Namhàn, Tháilan, Mãlai, và ngaycả Ðàiloan, đều cóthể dạy chota nhiều bàihọc... Tôi có một ngườibạn nói một câu mà tôi nghe rất chílí: "Mỗi dântộc đềucó một chínhphủ đạidiện cho họ mộtcách xứngđáng." (Nguyênvăn câu tiếngAnh đạikhái như thếnầy: "Each people deserve their representatives in the govenment!") Bạn và tôi đềulà những người thuộc giớitríthức của Việtnam, hơn ai hết, chúngta biếtrõ trìnhđộ và dântrí của đạiđasố nhândân Việtnam hiệntại — với trìnhđộ nhưvậy, trongđó baogồm cả tôi và bạn — ta làmsao cóthể có một giaicấp lãnhđạo vượt hơn những gì những ai mà ta đã trôngthấy? Bạn đã phục ai chưa? Bạn khôngphục và bảnthân bạn sẽcó làm đượcgì hơn những người đang cầmquyền và có chứcsắc đó khôngnhỉ?

Tôi vốn không ưa chínhtrị, chỉ đammê mỗi nàng Dươngtử Giang, đã đeođuổi khắpnơi khắpchốn trong chuyếndudành dọctheo dòng Trườnggiang kỳnày, nhưng nàngtiênnữ kia cũng vẫn chỉlà cáihìnhbóng mà tôi đã đeođuổi từ những trang truyệnTàu màra — ngẫmlại vẫn chưa thuộc sửTàu, đọcnhiều sửTàu lại hoára đang nghiêncứu chínhtrị Tàu. Thídụ, bộ "Tưtrị Thônggiám" gồm 72 cuốn của Tưmã Quang, là bộsử ghi lại những kinhnghiệm trịnước qua các thờiđại ở Trunghoa mà bấtcứ nhàchínhtrị Việtnam nào cũng cầnphải đọc, mà muốnđọc bộnầy phải học tiếngTàu vì đâucóai dịchra tiếngViệt, mà người đọcđược, vídụ như là tôi, lại khôngthích làm chínhtrị và không đủsức dịch, mà có dịch thì chẳngcó ai đọc, vì chẳng ai cảmthấy cần những hiểubiết đó kểcả người đang làmchínhtrị và nắmquyềnbính trongtay. Bạn cảm thấy thấmthía câunói "mỗi dântộc đềucó một chínhphủ đạidiện cho họ mộtcách xứngđáng." Mà mình không học sử của họ, một thiểusố có tưtưởng báquyền của họ lại mừngthầm, bởi lẽ họ hai cũng thuộclòng bộ sử nầy và hiểu được cáilẽ tạisao, nếukhông thì làmsao họ giàumạnh đếnmức quá nhanh nhưvậy. Hiểuđược nhưvậy, ta cũng chẳng nên tựtrách ta sao cứmãi hỏi taisao và cứtiếptục đặvấnđề ta phải làmsaođây?

Bànđến chínhtrị là vượt qúxa phạmvi bài bútký nầy, nhưng vì có ngườibạn ưalýsự hỏi Trungquốc cáigì cũnghay cũnggiỏi thì họ dỡ cáigì? Nóđến cáidỡ của ngườita là mặcnhiên nhậnthấy cáidỡ của mình, mà nóiđến cáidỡ của mình là đụngchạm đến chuyện chínhtrị chínhem, trongkhiđó trong bài bútký viễndu nầy thựcsự tôi chỉ muốn viết về chuyện chínhchị chínhem, chính nàngtiênnữ Dươngtử Giang đã làm congười mấtănmấtngủ hoài đuổitheo những bónghình mà hiệnthực chỉ hémở một góc thiênđường nhonhỏ... Vìvậy, khi đọc đếnđây, bạnđọc nào có cảmthấy xốnmắt, khi thấy tácgiả bàiviết đã đilạcđề quáxa, thì xin bỏqua cho.

Ðầudòng Dươngtử Giang bắtnguồn từ caonguyên băngtuyết của Tỉnh Tứxuyên, tôi đã đếnđấy một vùngnhỏ của nó là Cửtrạicâu, và ngaysauđó, khi đáp tàubay từ Thànhđô tới Trùngkhánh là nơi mà dòng Trườnggiang chảy băngqua thànhphố này, là nơi mà tôi sẽ lên tàuthuỷdulịch để đi xuôidòng trên dòngsông đó. Trùngkhánh là một thànhphố, một đơnvị hànhchánh tựtrị tươngđương như ba thànhphố lớn khác ở Trungquốc như Bắckinh, Thượnghải, và Thiêntân, vì thànhphố nầy quálớn nên ngàynay khôngcòn thuộcvề Tỉnh Tứxuyên nữa. Ðâylà một thànhphố khá trẻtrung ở Trungquốc vì trong thếchiến thứhai đã bị phicơ Nhật thảbom tànphá khủngkhiếp như Thànhphố Ðôngkinh của Nhật lãnhbom của Ðồngminh vậy. Từđó mọithứ đãđược trùngtu và xâydựng mới lạitừđầu.

Từ phitrường Trùngkhánh, thayvì đi taxi, lầnnầy tôi ngồi xebuýt phitrường để vàothànhphố, giá chỉcó 15 Yuan. Ðoạnđường từ phiđường vào thànhphố, thựcsự nơinào cũnglà thànhphố, kháxa. Xe chạyhết khunầy đếnkhu khác, nhàcửa caốc sansát nhau, lêntụcnhưvậy hơn mộtgiờ đồnghồ. Trùngkhánh là thànhphố nằm trên những đồinúi, tươngtự như San Francisco ở Mỹ, từ đường trêncao cóthể nhìnthấy nhàcửa bêndưới, từ bêndưới cóthể trôngthấy nhàcửa trêncao. Khi vào khu trungtâm thànhphố, cái nổibậtnhất mà tôi nhìnthấy chỉlà đườngxá, xecộ, và caoốc. Tôi chưa nghiêncứu gì về thànhphố nầy nhưng nghenói đâylà một nơi đáng thămviếng nhưng trong lịchtrình dulịch của tôi không lưulại nghỉđêm ởđây để códịp thămviếng những danhlam thắngcảnh, nơi có những váchnúi dài trênđó có những bíchhoạ lưulại từ thờicổđại của ngườitiềnsử với những hìnhảnh vẽ tỉnmỉ ghinhận những sinhhoạt bằnghình của ngườibảnxứ thuởxaxưa đó. Tácgiả của những bíchhoạ khổnglồ đó dĩnhiên là những cưdân bảnđịa sinhsống bên bờ Dươngtử Giang và aiđó cólẽ khôngkhác hơn là những cudân nguyênthuỷ của các sắctộc BáchViệt, và chúngtích rõràngnhất là thóinghiện ăntrầu của mộtsố người mà họ tựxưng là "ngườiHán" và ngườita vì lẽđó vẫn khônggiảithíchđược tạisao họ lại nghiện ăntrầu. Tại tấtcả những thànhphố, baogồm cả Trùngkhánh, tôi điqua dọctheo haibờ dòng Trườnggiang vùngnào cũng có bán trầucau làmsẵn bỏ trong bao ănliền.. Tôi tựhứa lầnsau trởlại sẽ lưulại thànhphố nầy.

Trướckhi xebuýt phitrường đến bếnđỗ, tôi xuốngxe và gọi taxi ra bếncảng nơi tôi sẽ lên chiếc tàuthuỷdulịch gọilà Tâyhồ. Taxi chạy độ mườilăm phút là tới bếnđò. Xuốngxe vào cảng, có nhânviên tàu Tâyhồ chờsẵn để đưa tôi xuống tàu. Nóilà tời cảng chứ thựcsự tôi còn phải muavé 2 Yuan để lên một xerây, xe này trông giống như một toatàulửa chạy bằng dâykéo trên đườngrây, giốngnhư tôi đangđi trong một thangmáyhộp lớn như xebuýt với cửakính bọcxungquanh, ngườita cóthể cởi xemáy vào. Xerây được dâycáp hạxuống với gócđộ xéo khoảng 45 độ, từtừ đưa khách từ trên nhàgađợi, nằmtrên khuđồi dốccao, xuống bếntàu nằm tận phíadưới, từdướilên có độcao tươngđương với của một toàcaoốc 50 tầng. Tôi nhậnthấy hìnhthức xerây đưa khách xuống bếntàu nầy có tại nhiềunơi dọc theo những thànhphố và thịtrấn nằm bên bờsông có dốc cao.

Khi xuống tới bến, tôi còn phải bước băngngang một chiếcphà khác trướckhi đặtchân lên chiếc tàudulịch Tâyhồ. Khi thấy có khách đến, đoànmúalân của tàu nầy xếphàng dọc haibên lốiđi băngngangqua tầngdưới có máiche của chiếcphà đậusátbên để dẫnlên phòngtiếptân, họ đã gióngchiêng nổitrống rậprình xềnhxàng đónmừng dù lúcbấygiờ chỉ có mình tôi là khách. Tôi mĩmcười gậtđầu chào mọingười trong đoànmúalân ănvận áoquần cổtruyền vàngđỏ, cảmthấy cóchút không tựtại. Từ lốiđi trên đâmthẳng lên cửachính bướcngay vào phòng tiếptân Tâyhồ, chonên vàolúcấy tôi không thấyđược bềngoài của chiếctàu mà tôi sắpđi là baolớn, như khi bước vaô khutiếptân tôi cócảmtưởng như bướcvào một kháchsạn. Khilàm thủtục thì có chút trụctrặc vì trên danhsách của kháchđi hômđó khôngcó tên của tôi. Hômtrước khi từ kháchsạn ở Thànhđô xehơi của hãngdulịch trong kháchsạn khi đưa tôira tới phitrường thì được cônhânviên của hãngdulịch gọiđiệnthoại cầmtay cho tôi hay là giờcuối là chuyến duthuyền Hoànghậu của tôi sẽ đổisang chuyến Tâyhồ mà cô không nêurõ lýdo tạisao. Côta còn bảo tôi khiđến phitrường Trùngkhánh thì gọi cho một nhânviên dulịch khách ở Trùngkhánh để được chỉdẫn làmsao xuống bếntàu để lên duthuyền Tâyhồ. Tấtcả lờidặn tôi đâi đã làmđúng và tôiđã đătchân lên tàu Tâyhồ! Tôi nói cho các cônhânviên tiếptân hay điều nầy. Một côhướngdẫnviêndulịch trênsông tênlà Crystal — trêntàu nhânviên nào cũng mang tên tiếngAnh để dukhách nướcngoài dễ gọitên — nói tiếngAnh rất lưuloát, cởimở lịchsự đã làm tôi anlòng mời tôi ngồi trên salon ở phòngđợi uống nước chờ họ liênlạc banquảnlý duthuyền Hoànghậu. Cuốicùng mọisự ổnthoả và tôi kểra chitiết nầy là để ai muốn đidulịch theo lối của tôi tránhđược rắcrối khi đăngký phải theo các tour dànhcho ngườingoạiquốc, vì tôi đoánchừng là cóthể banđầu họ "book" cho tôi tàu Hoànghậu là tàu chỉdànhcho người bảnxứ, ngưng tiền tôi trả lại là tiền dànhcho người nướcngoài, dĩnhiên là phòngốc cólẽ rộngrãi và sangtrọng hơn, như tôi thấy trên duthuyền Tâyhồ tấtcả các phòng dànhcho người ngoạiquốc nằm trên tầng 3, còn ngườibảnxứ thì nằm ở tầng 2 và tầng 1. Tôi khôngcódịp vào xem phòng ở tầng một để códịp sosánh.

Ởđây tôi dùngchữ duthuyền (để dịch chữ "Cruiser") mộtcách dèdặt vì, khôngbiết tàu Hoànghậu rasao, chứ tàu Tâyhồ vềsau tôi thấy nó tuy nhỏhơnnhiều sovới những tàuduthuyền tolớn cởnhư contàu "Royal Caribbean Monarch of the Sea" chạy tuyếnđườngbiển dulịch từ Cảng Los Angeles sang Encenada, Mễtâycơ, tuynhiên phòngốc của tàu Tâyhồ thì rộnglớn như phòngngủ trong một kháchsạn với hai chiếcgiườngđôi sạchsẻ và trangbị phòngtắm hiệnđại, trongkhiđó thì phòng của tàu "Royal Caribbean Monarch of the Sea" thìlại chậthẹp và trangbị giường haitầng gắn haibên vách như phòng dànhcho thuỷthủ!

Khi hai nhânviênnam xáchhộ hànhlý của tôi lên phòng, không nặnglắm, một cái backpack và một valy cởtrung đựng sáu bộ quầnáo và một ít đồvặt như sách và vài hộptrà. Cáicựcnhọc là họ phải nhấclên khi bướclên cầuthang độ mườilăm bậc thoaithoải (tàu không có thangmáy như trên "Royal Caribbean Monarch of the Sea" với 10 tầngboong). Khi vàophòng tôi cảmơn haingười và mócra hai tờ 1 Yuan cho mỗingười, nhưng một người khôngnhận, thànhthử ngườikia lấyhết 2 Yuan. Vềsau tôi có hỏi cô Crystal lydo tạisao, thì cô nói cólẽ tôi cho quáít. Tôi biệnminh là cáicôngphu xáchđồ lênphòng tôi thì chỉ đáng nhưvậy thì tạisao tôi phải chohơn, vì tôi lýluận rằng nếu mộttrăm phòng (cólẽ trêntàu chỉcó mỗi bấynhiêu phòng) thì mỗingười được típ 100 đồng, còn chê ít nỗigì? Vềsau cólẽ áynáy vì chuyệnnày, khi kếtthúc chuyếnđi, tôi tiếp cho toànthể nhânviên 200 Yuan, riêng cô Crystal một mình cô tôi típ 250 Yuan. Khi có ngườ xách hộ hànhlý của tôi từ tàu lên bến khi tới Nghixương, nỗi khó nhọc thì cũng chắc bằng như từ phòngtiếptân trên tàu Tâyhồ lên phòngngủ của tôi, tôi típ người đó 10 Yuan. Cólẽ hợplý nhất và côngbằngnhất là típ 5 Yuan, vì lýdo là khôngphải chuyếntàu nào cũng đầykhách. Chuyến Tâyhồ của tôi đi, nghe Crystal nói, tấtcả độ 25 phòng là cókhách, riêng tôi một phòng thì tínhra tổngsố sốkhách trêntàu cócảthảy chừng 49 người!

Buổitối đó khách tựlo bữaăntối. Xem sáchchỉdẫn trên tàu, thấy nhàhàng ở tầng 4 có mởcửa đến 8 giờtối, nhưng tôi chợt cảmthấy ớn đồănTàu đầy dầumỡ và nhớra tôi có mangtheo thịtbòkhô "maongưu", sơntrakhô, và hộp Pringle chip, cũngđủđể lótdạ qualoa. Ănuống và tắmrữaxong, tôi có thóiquen phaly trà xanh nóng định ngồixuống ghếbànhtô hút điếuthuốc nhưng nhìnthấy bản quiđịnh cấm hútthuốc rong ph òngngủ nên đànhnhịn. Hèngì khôngkhí trong phòng không có mùihôi thuốclá như hầuhết tấtcả những ph òngkháchsạn ở Trungquốc. Phòngngủ tầng nầy dànhriêng cho ngườinướcngoài và ngườita thường tuântheo quiđịnh của quảnlý. Nhìn rangoài khung cửasổ thấy trời đã xẫmtối, tôi vộivã thayđồ để lên boongtàu chụphình cảnhđêm của Thànhphố Trùngkhánh. Lêntrên tầngtrên cùng là một barrượu nhỏ trangtrí hiệnđại và khá xinhxắn, quầypharượu nằm giữa, haibên bày bànghế, mộtbên khôngcho hútthuốc, còn mộtbên hútthuốc thì đãcó mấy ôngTây bàTây ngồi đó uốngbiarượu húthuốclá, cườinói đốithoại vớinhau bằng tiếngPháp, nhìnngắm khungcảnh bênngoài qua khungcửa bọckính. Tôi tiếptục theo lốiđi rangoài sànboong lộthiên rộngrãi đầumũitàu thì cũngđã cóngười ngoàiđó ngồi quanh những bà nghế ngoàitrời, đasố là ngườiTrungquốc, có hai côgái ngồiriêng một góc tròchuyện và hútthuốc dù cóbảng cấmhútthuốc ở khuvực nầy. Vì thèm húthuốc, tôi lại bước lên boong caonhất, nằm phíatrên barrượu, thì cũng đã thấy mộtnhóm ngườiNhật đã tụtập trênđó, húthuốc! Ðâylà nơi cho hútthuốc nên mọingười thongthả hútthảgiàn, hưởng cáithú phiêuphiêu trênbiển với gióthổi hiuhiu và cảnh thànhphố lênđèn vào lúc chạngvạng tối.

Tàu khởisự rờibến đúng 8 giờtối. Tiếngcòi tàuhụ lên, hai ốngkhói nhãkhói đenngòm theogió thổingược về phía sauđuôi. Trongbóng đêmđen, khóitàu chờnvờn chephủ mất cáitầmnhìn cảnhtượng đè nđóm lunglinh của nhàcửa phíatrong bờ. Quaynhìn haibên bờsông thì thấy những caốc caotầng lẫn trong bóngđêm lướtqua và lùidần lại phíasau.

Ấntượng duynhất của bếncảng Trùngkhánh vềđêm lúc contàu Tâyhồ rờibến là ánhđèn rựcrỡ của thà nhphố chóisáng trongbờ. Buổitối đầutiên nầy saukhi từ trên trầnboong xuống barrượu, tôi gọi bia Tsingtao uống, húththuốc ngồi nhìn rangoài khung cửakính giờ đã dàyđặc bóngđen, chỉ thấy ánhđèn thấpthoáng xaxa từ nhàcửa nằmdọc haibên bờsông, và thỉnhthoảng dămba conthuyền nhỏ ngangqua, soirọi ánhđèn lấplánh xuống mặtnước đennghịt. Tôi ngồi mộtmình tẳnmẳn đeođuổi những ýnghĩ mônglung. Tôi tựnhủ với mình là giấcmộng đeođuổi bóngdáng nàng Dươngtử Giang của tôi từlâu giờ đãthành hiệnthực. Khởinguồn từ vùngcaonguyên Tâybắc Tứxuyên, giờđây tôi đã xuôitheo dòng Trườnggiang mang biếtbao vếttích lịchsử về nguồngốc của các sắctộc BáchViệt đã từngsống dọctheo consông nầy mà tôi tòmò muốn biết để hiểurõ cáinguồn cội và sợidây liênlạc lịchsử liêntục ngượcdòng qua khỏi thời nước NamViệt do tướngHán Triệu Ðà lậpquốc trên giãiđất Quảngđông và Quảngtây cùng mốiquanhệ của nướcViệt với nướcThục ở vùngđất Tứxuyên, haylà Bathục cũ) mà Vua Thục Phán là người có têntuổi ghi rõnét trong lịchsử Việtnam. Trướcđónữa thời ÐôngChâu liệtquốc, tôi biết có một nước mangtên nước Việt vùng Phúckiến — rõràng là một nước của những người thuộc chủngBáchViệt.

Thựcsự những mấukết và dâychuyền lịchsử về nguồngốc ngườiViệt chođếnnay mà tôi cóđược chỉlà những đúckết từ những cảmnhận thuầntuý chưahề được minhxác rõrệt với những bằngchứng cụthể. Thí dụ, "xuyên" trong tên "Tứxuyên" cũnglà âm của từ "sông", "Tứxuyên" cónghĩalà 4 consông, để chỉ nơi phátnguồn của 4 consông khácnhau trong vùngđất nầy, trongđó baogồm cả sông Mêgiang (Mêkông) và Trườnggiang. Bảnthân tên consông Trườnggiang, mà "giang" và "sông" là một. Thóinghiện ăntrầu hiệndiện và vẫncòn tồntại tại cơhồ ở bấtcứ địađiểm nào trên vùngđất phươngnam nằm phíadưới dòng Trườnggiang. Dichỉ trốngđồng khaiquật tại vùng Namkinh và được trưngbày trong bảotàngviện của thànhphố nầy. Cộngthêm vàođó, sắctộc Zhuang ở vùng tựtrị Quảngtây, haylà Nùng trong tiếngViệt, là sắctộc gắnbó chặtchẻ với các lễlạc trốngđồng, huyềnthoại của họ về trốngđồng, và tớinay vẫncòn giữ hiểubiết về kỹthuật rènđúc trốngđồng, chắcchắn có mốiliênhệ chặtchẻ với tổtiên ngườiViệt...

Xuôidòng Trườnggiang từ đầunguồn và xuyênqua biếtbaonhiêu vùngđất đểra biển, đốivới riêng tôi trong tâmlinh là một hìnhthức thểnghiệm, cảmnhận, cũngnhư mộtcách để đeođuổi cái mà mình khônghề biết, và trong trítưởngtượng, đólà nàng Dươngtử Giang, và nàng chỉ cóthực khi tôi khi tôi nhìnthấyđược và sờmóđược bằngda bằngthịt. Chỉcó cảmnhậnđược hiệnthực và hoàlẫn vào cáihưkhông vôbiên mà dấuvết chỉlà những huyềnthoại mơhồ để từđó mới mong nhìnthấu được sựhiệnhữu vôsinh của cuộinguồn, tấtcả lúcnào cũng loángthoáng vậtvờ như bóngma của tâmthức.

Phóngbút viết những câu trêu, tôi biết nó rất bíhiểm và vônghĩa đốivới ngườiđọc, tôi không hyvọng sẽ cóngười hiểuđược tôi muốn nóigì, nhưng giớihạn của ngônngữ baogiờ cũngcó chừngmực, khảnăng diễnđạt của tôi tớicùng cũng chỉcó tới mứcđộ ấy. Tómlại, khôngcó mấy người đãtừng làm những cuộchànhtrình khôngtruyềnthống như tôi, mà nếucó, mỗingười đều córiêng những lýdo của mình, với tôi, đó là những lýlẽ của contim rấtkhó cóthể dùng lờilẽ để biệngiải. Nhiều năm trước, tôi đã thực hiện nhiều chuyếnđi ở dưới vùng phíanam, từ Ðàiloan, sang Quảngđông, xuyên QuảngTây, chotới Vânnam, chỉcó Phúckiến là tôi chưacódịp đătchân tới. Tấtcả cũngchỉ cho cái lýdo tươngtự như cuộchànhtrình lầnnày.

Tốiđó, cô hướngdẫnviên trẻ tên Crystal từ dưới bướclên, và xinphép ngồixuống nóichuyện với tôi suốt buổitối hômđó. Chúngtôi nói chuyện bằng tiếng Anh lẫn tiếngQuanthoại. Crystal nói tiếngAnh rất lưuloát và rõràng. Cô ta hỏithăm tôi về đờisống ở bên Mỹ nóichung, và ở California nóiri6ng, vì côta có ngườibantrai ngườiMỹ mà họ đã gặpnhau cũng trên chuyếntàu này nămngoái. Crystal đang cóýđịnh kếthôn với người này nhưng còn đang phânvân lưỡnglự, longại về những thayđổi về sinhhoạt tậpquán, côngănviệclàm bênđó. Tôi trấnan cô nhưng tronglòng tự thầmhỏi khôngbiết là Crystal thựcsữ sẽ tìmđược hạnhphúc với ngườiđó vềsau, vì có những chitiết như đólà người theo đạoTinlành, cuồngnhiệt đến mức đã từng cốgắng thuyếtphục Crystal cùngtheo đạo này với anhta. Trongkhiđó, tôi nhìn thấy nàng là một côgái lịchlãm, lanhlợi, và có bảnlãnh, và nếu cô ởđây, Trungquốc, conđườngđời của cô chắcchắn sẽlà những bướcđilên và támphần thànhcông trong xãhội của một Trunghoa mới đang pháttriển vươnlên đang chờđợi côgái trẻtrung nầy. Crystal qua Mỹ sẽ làmgì nhỉ?

Sáng ngàyhômsau, tôi dậysớm lên barrượu gọi càphê uống. Sauđó theo chươngtrình mọingười tụtập trong nhàhàng nằmtrên tầng 4 để ănsáng. Ðiểmtâm gồmcó đồăn cả Tàu lẫn Tây, và càphê là món khôngthể thiếu. Mọingười được xếpđặt chỗngồi theo từngnhóm, nhóm từ Mỹ, từ Pháp, từ Nhật, và bảnxứ. Tôi ngồichung với nhóm từ Mỹ, kểcả tôi là bốn người, từ California đến, gồm có giađình có ôngnội, bố, và, cậutrai mườihai tuổi, một cặp vợchồng trẻ từ Nữuớc đến, mộtngười đànông từ North Carolina, và đi với ngườinày là côgái trạc tuổi trên bamươi, ngườiitình Internet từ Trùngkhánh đến. Bànăn của chúngtôi ngay cửsổ nhìnra sống thấy venbờ bênkia. Nếu khôngphải vì lịchsự phản chuyệntrò với những người bạn dulịch mới cùng tàu, tôi nghĩ cólẽ ngồi nhânnhi tách càphê nhìn cảnhvật trên sông cólẽ thivị hơn.

Sauđó tấtcà hànhkhách lên boong ngoàitrời tụtập để nghe Crystal giớithiệu sơlược về dòng Dươngtử Giang và côngtrình đậpnước thuỷđiện khổnglồ đangđược xâydựng ở khu Tamhiệp ("Three Gorges").

Tàu Tâyhồ đang rẽsóng xuốngtheo dòng chạyvề hướngđông, thỉnhthoảng luồnqua những cầutreo hiệnđại bắcngang sông. Phíatrước mũitàu là điệpngàn đồinúi xanhngát mênhmông. Haibên bờsông cũng trùngtrùng điệpđiệp đồinúi ngútngàn. Có những thịtrấn và thànhphố cũkỹ cũngnhư hiệnđại toạlạc tr ên những triềndốc cao, và cũng có những vùng cưdân nằm dọc dướichânnúi bên bờsông. Crystal chobiết là những vùngđó sẽ bị ngậplụt saukhi Ðậpnước Tamhiệp hoàntất. Nhiều thịtrấn nằm dưới vùngthấp đã đượ ditản đi nơikhác, cóthể là một thànhphố khác xaxôi, cũng cóthể là một thànhphố tânlập cùngtên tại một vùngkhác nằmsâu bêntrong, và đôikhi thànhphố tânlập được dời từ chânnúi dưới bờsông lêntrên đỉnhnúi cao, tấtcả đềuđược xâydựng mới hoàntoàn mọithứ từ nhàcửa, cơquan, côngviên, yviện, trườnghọc, đườngxá, v.v. Nghenói mỗi giađình tảncư sẽ được bồithường 300 ngàn Yuan cộng thêm nơi cứtrú mới, thườnglà một đơnvị trong chungcư caotầng. Chiphí didân và xâydậng chiếm haiphầnba trong tổngsố 27 tỷ Mỹkim của ngânsách dựtrù để hoàntất việcxâydựng Ðập Tamhiệp (Three Gorges Dam).

Sau bữacơmtrưa với những mónăn Trunghoa đặcsắcnhất với những món lạmiệng hợpkhẩu mà nhiềumón tôi chưahề đưa nếmqua trongđời, chươngtrình buổitrưa ngày hômđó là tàu đỗvào một bếnđậu tại một thịtrấnnhỏ, và mọingười xuốngtàu đibộ 300 bậc tamcấp lên thăm một ngôimiếu cổ thờ Lưu Bị và Quancông. Ai không leobộ lênđược thì đi xecáptreo để lên. Bảotàngviện của miếu này cũngcó trưngbày các cổvật đồđá và một chiếc hòmgỗ mụcnát từ nhiều ngàn nămtrước lấy từ một váchđá cheoleo trên sườnnúi xuống. Hòmgỗ này thuộc một dântộc nàođấy đã từng sinhsống trong vùngnầy và họ có tậptục treo ngườichết bỏ trong hòmgỗ nhét trong những khevách núiđá caongất. Sángnay tàu Tâyhồ có ngang qua một vùng mà haibên có váchnúi dựngđứng, và trên vách nuíđá có những hangđộng nhỏ mà Crystal, côhướngdẫnviên, đã chobiết là trong những hanghố nhỏ đó các nhàkhảocổ đã tìmthấy vếttích những hòmgỗ mụcrữa hoặc treolơlững mócvào những thâncây cắmvào sườnnúi hoặc được nhétsâu vàotrong những kẻhở của sườnnúiđá đó. Cáihòmgỗ mà đoàn chúngtôi đãthấy trong bảotàngviện colẽ là một trong những ditích tìmđược đó.

Ngôimiếu chúngtôi đithăm chúng khôngcógì đặcbiệt ngoài tínhcách cổxưa của nó. Ngôimiếu nầy, theo bảng chỉdẫn, do cơquan bảotàng của Thànhphố Trùngkhánh quảnlý. Nhưvậy tàu đã điđược một đê m đến trưa ngàyhômsau, chúngtôi vần còn nằm trong địahạt Trùngkhánh. Từ trên ngôimiếu nầy, nhìn xuống dòngsông Trườnggiang, ngay đoạn có khúc tẻra thành hai dòng, trên sườnnúi có bảng ghi độcao của mựcnước sông sẽ dânglên là 75 mét, sẽ ngậplụt tấtcả nhàcửa nằm ventheo bờsông bêndưới, và ngay tại chỗ khúcrẽ của sông, quảnúi chỉara nằm ngaygiữa ngãrẽ sẽ trởthành một côđảo. Trong suốt hà nhtrình trên dòngsông nầy tôi đã thấy những vùng nhưvây, nhiều ngọnnúi ngày còn nốiliền nhau, vềsau sẽ trởthành những côđảo khi Ðập Tamhiệp hoànthành, vì lúcđó nướcsông sẽ bị chậnlại tại đập nầy và mựcnướcsông thượngnguồn dođó sẽ dângcao..

Buổichiều trởvề lại tàu, thúvịnhất vẫnlà ngồi trên boongthượng, ngồi ngắmnhìn dòngsông, cảnhvật thi ênnhiên haibênbờ, những vạtnắngchiều ửngvàng xé thành những tiavệt từ sau những ngọnnúi dầndần khuấtmờ từ phíasau đuôitàu. Ðờisống êmtrôi như contàu chầmchầm trên dòngsông lặnglờ êmđềm. Tôi chợt có ýnghĩ lạlẫm là với chiphí mỗingày tốnkém khoảng 150 đôla thì cứ nhưvậy mỗingày bỏra chừngấy khoảntiền cứ sống mãi trêntàu đitớiđilui đihoàiđimãi tậnhưởng những giâyphút nhẹnhàng khôngtưlự chođếnlúc chánchê mệtmỏi thìthôi. Dĩnhiên là ýmuốn làmđược vậy khôngthựctế và khôngthể thựchiệnđược nhưng tôi biếtchắc là haiba nămsau đó tôi sẽ lặplại chuyếnđi nầy với vợcon tôi. Còn giờđây tôi đangđược sống và tậnhưởng những phútgiây thoảimáinhất trongđời. Mỗingày là một niềmvui, và ngàynào khônggiống ngàynào.

Bữacơmtối, nóiđúngra là một bữatiệc phongphú hìnhnhư có têngọi là "Yếntiệc 100 món của Từhi Tháihậu". Dĩnhiênlà làmgì có trăm mónăn nhưng đồăn khá nhiều, lạmiệng rất ngon, ăn chưa hết món này th ì mónkhác lên. Bàn tôi, dân từ xứMỹ đến, còn được đãithêm một chai rượunho Vânnam để ănmừng ngày Lễ Ðộclập July Fourth của Mỹ! Sauđó, chúngtôi sang phòng khiêuvũ, có chươngtrình vănnghệ nghiệpdư cũng chính do các nhânviên phụcvụ trên tàu biểudiễn gồmcó camúa — xemra họ tậpdượt rất côngphu và kháchuyênnghiệp hệthống đènđóm chotới trangphục HánTạng, Mèo, Mãn, Hồi, Mông đủkiểu đủmàu, rồiđến những giọngca xứngđáng ghivào dĩanhạc. Kếtiếp là tròchơi bốcthăm, mọingười bị dukhị muavé bốcthăm để lãnhgiải nhưng chẳng ai lãnhgiải mà giá một vé 30 Yuan khôngtrúng thì được tặng giảianủi l à một chaibia Tsingtao hoặc Heinekein. Cứthế, tôi và haingười bạn đồnghành khác, Gary, người đến từ North Carolina, và Tiểuphụng, côbạntình internet của anhta, lãnh mỗingười dămba chai bia. Chươngtrình vănnghệ chấmdứt là chúngtôi xách mấy chaibia sang barrượu cùng ở tầng 4, là một quánbar rộnglớn hơn cái bar nhỏ ởtrên tầngthượng (5), sauđó lại có thêm Crystal đến thamdự, cả bốn người chúngtôi cùng ngồi uốngbia và tándốc huyênnáo cho tới hơn 12 giờkhuya.

Sáng hômsau, nhưthườnglệ, tôi dậysớm chạylên quánbar tầngthượng ngồi uống càphê mộtmình để tậnhưởng một buổisáng thanhbình v à thanhthản trướckhi bị kêu xuống nhàhàng ở tầngbốn để ănsáng. Món ănsáng lầnnầy cũng giống bữađiểmtâm hômqua, nửa Tàu nửa Tây. Sauđó được thôngbáo là látnữa tàu sẽ cậpbến tại một bếnđỗ, tấtcả hànhkhách sẽ đổisang tàunhỏ để được đưavào thamquan sâu vàotrong những lưuvực nhỏhẹp mà tàulớn không vàođược. Hômđó, từ suốt từ mười giờsáng đến một giờ trưa chúngtôi ngồi trên tàumáynhỏ để đisâu vào vùng sônghẹp quanhco, haibên là rừngnúi cheoleo, có những váchnúi được đóng sạnđạo l àm lốiđi vòng quanhnúi làm tôi liêntưởng đến đoànbinh của Khổng Minh khi bỏ thành ngoàibiên chạyvề Thànhđô, khi Lưu Bị sắpmất, phải đóng sạnđạo lơlững bám trên triềnnúi để đi những đoạn sông khôngcó lốiđi rồi sauđó lại đốtpháđi để ngăncản bước tiếnquân của quânNgô truyđuổi. Ðâylà khúc của nhánhsông hẹp chonên bờsông haibên nằmsát tầmnhìn, tôi nhìn thấy rõ những lốimòn nhỏ dưới chânnúi vensông.

Cứ mỗi đoạnsông ngắn trên bờdốc núi có ngườibảnxứ, do cơquandulịch địaphịa bốtrí sẵn, hoặc nam hoặc nữ, hoặc một nhóm, người thì ngâmhò, người thì hátnhạc dânca, rồi có đoàn múalân gió ngchiêngnổtrống đónmừng khicó tàughe dukhách chạy ngangqua. Trong cảnh rừngnúi hoangdã và hùngvĩ, đanglúc lúc vắnglặng trong buổitrưahè nắngnóng, gió hiuhiu thổi ru người vào giấcngủ, đột nhiên vanglừng tiếngnhạc lờica ngânnga thánhthót, làm mọingười sựctỉnh... Ðaphần haibên bờsông là núidốc cheoleo.

Cũng có những váchnúi có những hanghốc mà hai côhướngdẫnviêndulịch trên tàu nhỏ chobiết là nơi có hòmtreo. Nghesaotinvậy, nếu khôngai nói thì chẳngai nhậnthấyra điểmkháclạ của váchnúi nầy sovới những váchnúi caongất khác. Tómlại, đólà một chuyếnđi sông đángkể với cảnhtrí thơmộng cũngcó mà hùngvĩ cũngcó. Dưới là dòngnước sông xanh tongvắt, haibên là những váchnúi caovòivọi câylá umtù m chekhuất được ánhnắng gắtgao của mặttrời hựclửa chiếuxuống, nhìnlên bầutrờicao, tầmnhìn bị haibên váchnúi ánngữ nên cóthể tưởngtượng trênđầu caongất bêntrên cũnglà một dòngsông mangmàu xanhdương vớinhững ángmây vờnvợn.

Trởvề lại tàu Tâyhồ là đãquá 1 giờtrưa, chúngtôi lại nhậptiệc với bữaăn được mệnhdanh là "Hồngyến Lý Thếdân" (để chỉ bữatiệc phecừuđịch thiếtđãi Lý Thêdân, người dựngnên triềuđại NhàÐường, âmmưu địnhgiết ông nhưng sau ngườichủmưu đổiý.) Ðồăn ngonmiệng và êhề khôngcó chỗnào chêđược. Tôi khôngbiết là chuyến duthuyền nào cũng nấunướng tươngtự hay chỉcó dầubếp trên tàu Tâyhồ mới nấuđược những mónăn ngon nhưvậy.

Khi nóiđến Ðập Tamhiệp trên dòngsông Trườnggiang thì khôngkhỏi phải giảithích ýnghĩa của chữ "hiệp". "Hiệp" ởđây cónghĩalà hẻmnúi caongất và khúckhuỷ trên dòngsông nầy. Tôi không nhớrõ là ở đoạnsông nào, vùng nào, vào ngày thứba hay thứtư lúc tàu vào hẻmnúi thứnhất, rồisauđó hẻmnúi thứhai, thứba. Bạnđọc cóthể tìmhiểu thêm bằngcách tìm trênmạng để biết tên và vịtrí của những hẻmnúi nổitiếng nầy. Tôi khôngmuốn bỏ nhiều thờigiờ nghiêncứu để ghira mạchlạch tỉmỉ ởđây. Tôi chỉbiết là Ðậpnước Tamhiệp nằm cách Nghixượng độ 30 câysố và bếntàu Nghixương là trạm cuốicùng mà chúngtôi sẽ xuốngtàu sau bốn ngày bốn đêm đi trên tàu. Tómlại, mỗilần khi tàu sắp vào hẻmnúi thì hệthống loacôngcộng thôngbáo cho dukhách lên boongthượng để quansát và nghe giớithiệu về hẻmnúi đó.

Ðến chiều ngày thứtư thì tàu đậubến gần Ðập Tamhiệp và hànhkhách xuốngtàu lên xebuýt để vào khu đậpnước còn đangđược xâydựng mộtphầnba côngtrình cònlại. Xe buýtdulịch chở chúngtôi đi trên những conđườngnúi quanhco ngoằnnghoèo, có đingang qua nhữ thịtrấn hoàntoàn mớiđược xâycất ở khvực cao, còn những thịtrấn cũ nằm dướithấp thì đasố dân đãđược ditản và bỏ trống hoangphế. Chúngtôi được đưađến bờ côngviên nằm xéongang đậpnước cáchđấy độ trên 100 mét. Từ khu côngviê n và khu bảotàng, toànbộ phốphường trong khuvực nầy đã và đangđược xâydựng mới hoàntoàn, phía b ênnầy nhìnsang Ðập Tamhiệp tuy cáchxa nhưng chúngtôi thấyrõ được tầmmức đồsộ khổnglồ của côngtrình thuỷđiện lớnnhất thếgiới nầy. Tổngsốlượng bêtông dùng để xâycất đập nầy đủđể đắp một conđườngxalộ bêtông dầy 5 phân rộng 50 mét từ Quảngchâu đến Bắckinh!

Ngườita đã bàncải nhiều về những ảnhhưởng của côngtrình nầy đốivới môitrường và cảnhtrí quanhvùng cũngnhư những ditích lịchsử nằmdọc theo haibên bờsông Dươngtử Giang, mà có nhhững ditích như Miếu Trương Phi, chínhphủ Trungquốc phải bỏra một ngânkhoản là 10 triệu đôla để "dời" ditích nầy lên một địađiểm khác nằm trên vùngcao. Nóilà dời chứ thực ra những phần ditích nào gỡ được thì gỡ, phầnnào cần xây mới rậpkhuôntheo ditích cũ thì xây... tấtcả đều nằm trong cốgắng làmmới và phụchồi lại ditích tolớn nầy tại một địađiểm khác trêncao. Xấu hay tốt, lợi hay hại, kếtquả ta chưa thấy nhưng cóđiều ta biếtrằng đậpthuỷđiện nầy có cónăng cungcấp điệnlực rấtlớn, 8 tỷ kylôwatt điện hằngnăm, nhằmđápứng một phầnlớn nhucầu tiêuthụ điện ở đạilục Trungquốc và nhờ đógỡ bỏ bớt phầnnào áplực cungcầu trên thịtrường dầuhoả mà cả thếgiới đangphải đốiđầu.

Tốiđó tàu Tâyhồ neo tạibến đậu chờ tớikhuya mới chạyvào cổngđập (shiplock) của Ðập Tamhiệp để qua khúcsông vùnghạlưu phíabênkia đậpnước. Ðến mườimột giờtối thì đôi cánh cổngsắt khổnglồ mởra để tàu bắtđấu vào ngămđập thứnhất và phải chờ cả hai tiếngđồnghồ sau để đợi các tàubè khác cùng vàochung một ngăn. Sauđó hai cánhcổng của ngănnước nầy đóng lại, xong đợi giànbơm rútnước cho mựcnước tụtxuống ngangbằng với ngănđập thứhai để vào cổngđập thứhai. Cứ nhưvậy sang cổng thứba, thứtư, và cuốicùng là cổng thứnăm là tàu đã xuốngtới vùngsông hạlưu nơi có mựcnước thấphơn. Tớilúcđó là đã gần haigiờ khuya, hànhkhách tảnhàng về phòngngủ.

Sánghômsau 6 giờ là tàu đã vào bếncảng Nghixương. Ðólà một thànhphốcảng nhỏ nằm vùng cựctây thuộc Tỉnh Hồbắc, và thảneo tạiđấy. Tôi lại dậysớm và lên barrượu trên boongthượng uống càphê buổisáng. Sau bảy giờ hàngkhách đều đã chuẩnbị xong hànhlý đểsẵn ngoài phòngngủ để nhânviên phụcvụ trêntàu xách lênbến giùm. Saukhi thanhtoánxong tiền biarượu tiêuxài mấyngày trêntàu, tôi lên nhàhàng để ăn bữađiểmtâm cuốicùng trên tàu, nói chiatay với những ngườibạn đồnghành khác. Xong do sựsắpđặt trước, tôi, Gary, Tiểu Phụng xuốngtàu đón taxi đi thăm nhà nuôicá "sturgeon", xong cả ba chúngtôi về một kháchsạn bốnsao mà tôi đã nhờ Crystal đặt trước ở đó. Gary và Tiểu Phụng bốn giờ chiều hômđó sẽ đáp tàulửa đi Bắckinh, nên haingười gởi tạm hànhlý trên phòngkháchsạn của tôi. Khi Gary dùng toilet, hắn thấy trong phòngtắm kháchsạn có bàybán một số đồ mỹphẩm, kemthoa, cùng với những bọc áomưa antoàn, hắn hỏi tôi, tôi mĩmcười chỉ cho hắnthấy tờquảngcáo đấmbóp bàyra ở trênbàn với vịtrí dễthấy.

Chúngtôi liênlạc với Crystal như đã hẹn và cả bốn rangoài ăntrưa thứcăn đặcsản của thànhphố Nghixương. Nghixương có mộtsố thắngcảnh và ditíchlịchsử tôi muốnđi xem nhưng khi chúngtôi vào một quánbar để chúngtôi lênmạng viết điệnthư email vềnhà thì đã quá hai giờtrưa. Rangoài dạophố một tiếngđồnghồ sau là lại quayngược trởlại kháchsạn cho Gary và Tiểu Phụng lấy hànhlý của họ. Xong tôi v à Crystal tiễn họ ra nhàga thànhphố đáp tàulửa đi Bắckinh.

Buổichiều cònlại, Crystal hẹn với một côbạn khác và chúngtôi cùng đi hát karaôkê — hát tiếngTàu dĩnhiên là tôi ấmấmớ, và ngaycả nhạcMỹ hát cũng khôngxong. Buổitối chúngtôi cùng ra đi ăn Lẫu Trùngkhánh, cái lẫu nóngcay nổi tiếng của xứ Tứxuyên, quảthực danhbấthưtruyền.

Ănxong buổitổi là đã mười giờđêm. Chiatay với Crystal tôi trởvề kháchsạn tắmrữa, uốngtràxanh, xem TV. Khôngquên tấm quảngcáo đấmbóp, tôi gọiđiện cho phòng đấmbóp kháchsạn và họ gởilên phòng tôi một côgái duyêndáng dễthương, tuy ănmặc không được thờitrang cholắm như tại những thànhphố lớn khác như Namkinh hay Thànhđô. Ðiểm đángnói ở đây là côgái khôngnóikhôngrằng, lẳnglặng cởi hết đồ ra, để lộ một thânhình trắngtrẻo thonthả xinhxắn. Nàng vào phòng tắm xong trởra khépnép leo lêngiường nằm chungchăn với tôi traođổi vài câunói kháchsáo cho cólệ. Chitiết diễnbiến của trậnmâymưa gần một giờ sauđó thì khôngcần phải ghirõ ởđây. Xongcuộc, côgái cũng chẳng nói giácả baonhiêu, nhưng căncứ theo giátiền mướn kháchsạn, tôi trao cô 400 Yuan. Côgái cũng chẳngnóichẳngrằng, nhận xong tiền rồi lẳnglặng bỏđi! Ôi, đêm Nghixương trên bếnbờ Dươngtử Giang huyềnhoặc!

Sánghômsau dưới phòngđiểmtâm, saukhi bỏ cả giờđồnghồ nghiêncứu bảnđồ, tôi quyếtđịnh khăngóiquảmướp ra bếnxe đónxe đi Kinhchâu. Như những bếnxe khác tại khắp các nơi, mọi bãiđậu chuyếnxe đềucó ghi trênvé và tại bãilênxe. Nhưng lầnnầy tôi không tìmra bãiđậuxe của tuyếnđường Nghixương — Kinhchâu. Hỏithăm nhânviênsoátvé mới biết đó là bãiđậu xe đi Thànhphố Sathị. Tôi ngẫmnghĩ lầnnầy chắc tôi đitrúng chốn khỉhocògáy nàođó nên khôngcó tuyếnđường trựctiếp đếnđấy. Tớigiờ, chuyếnxe đi Sathị đỗ vàobến thì thấy bản ghi trênxe là "Sathị (Kinhchâu)".

Như những nơikhác tôi đã điqua, saukhi rời thànhphố một quãngđường, trướckhi nhậpvào xalộcaotốc (bảng tiếngAnh họi ghilà "Expressway"), xekhách phải ngừng tạit rạmthutiền lấy thẻ, khi tới điểmđến, lộphí tiềnđường sẽ được tínhtheo câysố. Tấtcả hệthống xalộcaotốc ở đạilục Trungquốc đều do các côngty cổphần đầutư xâydựng và đều thulệphí cầuđường. Nếu khôngmuốn trảtiền xalộ, ngườita cóthể sửdụng hệthống quốclộ của nhànước mà tiếngHán gọilà "Quốcđạo". Hệthống quốclộ do nhànước quảnlý ngàynay trìnhtrạng đãđược cảithiệnnhiều nhưng vẫn khôngbằng hệthống xalộcaotốc vì đườnghẹphơn và phải nhườngđường đichungvới mọi phươngtiện dichuyển khác như xeđạp, xebò, xemáycày, xelôi, v.v... Tuy hệthốnggiaothông của Trungquốc ngàynay xemlà đã rấtkhá, đường tốt và rộngrãi, xâydựng theo tiêuchuẩnquốctế. Tuỳ vùng, thí dụ Thượnghải — Hàngchâu, đườngxalộ cóthể rộng đến 4 đến 8 lànxe mỗibên, cóthể sosánh với hệthống "freeway" của Mỹ. Chỉcóđiều tôi khôngthích là lộphí rấtcao, và phải trảtiền mỗikhi vàoxong rồi rakhỏi xalộ (bạn cóthể sosánh hệthống này với hệthống xalộ ở vùng miềnÐông Hoakỳ, đềuthu lệphí, nên ngườita khônggọilà "freeway" màlà "highway".) Tôi thích hệthống xalộ ở Tỉnh Ðảo Hảinam, từđôngsangtây, muốn điđâuthìđi, khỏiphải bậntâm chuyện trảtiền. Thựcsự, lệphí xalộ ởđó được tínhvào thuếxăng giốngnhư vùng miềnTây của Mỹ. Ðườngcaotốc ởđó cũngdo côngty cổphần đầutư xâydựng và tiềnlời thu từ thuếxăng, dođó giá xăng ở Hảinam mắc hơn những nơikhác. (Ởđây tôi đềcập đến chuyện nầy bởilẽ Việtnam chúngta cóthể học nhiều kinhnghiệm đitrước của Trungquốc.) Tómlại, ở Trungquốc ngàynay tại hầuhết các đường nốiliền các thànhphố lớnnhỏ, thídụ tuyếnđường Nghixương — Sathị, vớinhau, đềucó những hệthống xalộcaotốc hiệnđại như ở Hoakỳ!

Lộtrình Nghixương — Sathị mất độ gần hai giờ đồnghồ. Khi xekhách bắtđầu vào thànhphố Kinhchâu, người tàixế hỏi tôi xuốngxe nơinào, Sathị hay Kinhchâu? Tôi hơi hoangmang nhưng tôi đã địnhtrước là đi Kinhchâu chứ đâucó đi Sathị, nên tôi chọn xuốngxe tại Kinhchâu. Và tôi hỏithăm ởđây có kháchsạn nào tốt? Ôngta nói: "Kháchsạn Kinhđô". Nhưng khi gọi taxi và đếnđó thì kháchsạn bốnsao nầy đang đóngcửa để tubổ xâycất thêm. Ngườitàixế nói bên Sathị còncó kháchsạn tốthơn, nhưng vì tôi khôngbiết Sathị cách Kinhchâu baoxa nên tôi yêucầu taxi đưa tôi tìm một kháchsạn khác tươmtất ởđây. Ôngtàixế liền đưa tôi đến một kháchsạn "tươmtất" (tôi lại quênmất tên) mà ôngta nóilà basao, nằm trên con đườngchính nhỏhẹp của thànhphố. Ông còn nóithêm kháchsạn nầy do một cựu thủtrưởng cơquan côngan của thànhphố đứngra kinhdoanh! Thôiđược, bênngoài kháchsạn nầy coicũngtạm, nhưng khi mướnphòng với giá 150 Yuan một đêm, và tại quầytiếptân chỉcó một người trực, phòng ở tận lầubốn nhưng kháchsạn lại chẳngcó thangmáy, và cũng có nhânviên "bellboy" phụgiúp mang hànhlý tôi lênlầu. Ìạch xách hànhlý lênlầu, xemlại phòngốc, trông cũklỹ với thảmlótnhà dơbẩn, kháchsạn nầy tiêuchuẩn chưatới haisao bên Mỹ! Bêntrong, tậpcẩmnang giớithiệu kháchsạn đều bằng tiếngHoa. Dán trên cánhcửaphòng là bảnquyđịnh, cũng bằng tiếngHoa, cảnhcáo cấm những hànhvi thiếuđứngđắn như đánhbạc, nhậunhẹt, đĩđiếm... và nhắcnhở kháchtrọ coichừng trộmcắp! Cólẽ tôi là một ngườikhách ngoạiquốc mang hộchiếu Mỹ hiếmhoi của kháchsạn nầy.

Thànhphố Kinhchâu cũng nằm trên vịtrí gần bờsông Dươngtử Giang, toạlạc tại vùnghạ lưu cách Nghixương khoảng 150 câysố về hướngđông và cách Thànhphố Vũhán độ 200 câysố về hướngtây, với một nhánhsôngcon nhỏ cắtngang chảydọc songsong với bờtường của phía cửaÐông.

Trưahômđó khiđi thăm khu thành cửaÐông của cổthành Kinhchâu, đứngtrên mônlầu tôi lúcđó mới có thể nhìn thấy Thànhphố Sathị mớimẻ và hiệnđại với những lầucaotầng đẹpđẻ, vôsố kháchsạn sangtrọng, nằm phíabênkia chỉ cách Kinhchâu bênnầy một dòngsông nhỏ! Hỏithăm nhânviên phụcvụ trong cửahàng tặngphẩm trong mônlầu, thì ngườiđó chobiết thựcsự Sathị là thànhphố mớiđược xâydựng, là "khu ngoạithành Kinhchâu", các cơquan nhànước đasố đã dọnsang bênđó, còn thànhphố nằm lọt trong bốn bờ tườngthành baoquanh là vùng nộithành. Nghenói trong nộithành, nhiều khuvực rộnglớn đãđược nhiều côngty phátrtriển đầutư địaốc cũng như dulịch ở Thẩmquyến bỏvốn để phụchồi v à xâydựng mới lại các nhàcửa và kiếntrúc cổđại để tạothành một trungtâm dulịch nhằm thuhút khách dulịch trong tươnglai. Nhưvậy, nhữnggì tôi nhìn thấy hốmđó chắcchắn sẽ kháchẳn với nhữnggì bạm sẽ nhìnthấy nếu bạn códịp đếnthăm thànhphố nầy trong mộtvài năm nữa.

Toànthể chuvi nộithành, sang buổisáng hômsau tôi đã đibộ trên bờthành làmmộtvòng từ cửaTây sang cửaÐông, từ trên bờ thành cao của cổthành Kinhchâu nhìnxuống, tôi cóthể thấyđược đâylà một thà nhphố rất cổ, và cổkính, đúng với ýnghĩa của từ này khi ta nói "Thànhphố Huế cổkính", rất nhiều conđường, đasố nhỏhẹp, lótgạch, haibên còn giữlạiđược những kiếntrúc cổxưa. Nhà của cưdân nhiều căn, tôi nghĩ, có lẻ có sốtuổi trên vàitrăm năm với rấtít thayđổi từtrướcđếnnay. Tómlại Thànhphố Kinhchâu ngàynay, danhxưng đúnghơn gọilà Cổthành Kinhchâu", là để chỉ khuvực nằmtrong nộithành, mà thành này khôngcó hìnhdáng vuôngvức đềuđặn vìdo tườngthành baoquanh đượcxây dựatheo địahình. Tôi códịp đidạo quanhiều khuphố hẹp ngay saukhi thamquan xong khu thành cửaÐông (Ðôngmôn) và buổisáng ngàyhômsau, thì nhậnthấy nhàcửa thànhnội rất cũkỹ và nghèonàn, nhịpsống khôngđượng huy ênnáo và linhhoạt như những nơikhác. Trời đang muàhè nóngnực lại càng chothấyrõ cáidángvẻ ngáingủ và lườilĩnh của cưdân trongthành.

Chỉcó buổitối trong khuphốchính gần kháchsạn tôi ở là nơi có nhiều nhàhàngăn, barrượu, quáncàphê sangtrọng kiểuÐàiloan, những nhàđấmbóp, nhàtắmhơi... đènđóm xanhđỏ rựcrỡ, taxi đậu hàngdài hai bênđường. Buổitối saukhi tôi đihớttóc ở một tiệmhớttóc gầnđấy (50 Yuan baogồm cả nhuộmntóc, thuốcnhuộm do tôi mangtheo), tôi bướcsang tiệmđấmbóp bêncạnh kháchsạn. Bướcvào trong là thấyngay cả chục côthanhnữ xinhxắn ngồi phía trước phòngtiếptân đồngthanh cấttiếng "Chàomừng quíkhách!" (tiếngHánViệt phải ghilà "Hoannghênh Quanlâm!"). Tôi cảmthấy cógì bấtổn, cótậtgiậtmình, nêncảmthấy hơi ngườngngượng. Chàngnhânniênphụcvụ dẫn tôi vàotrong và hỏi tôi muốn đấmbópchân, đấmbópmình, tắmhơi, hay "toànbộ" ? Tôi nói tôi chỉcần đấmbóp thôi, thếlà anhta dẫn tôi vào phòng bảo tôi cởiáoquần lêngiường nằmchờ. Mộtlát sau thì có một côgái tuổitrạc bamươi, ngườidongdõngcao, vào xoabóp cho tôi. Ðấmbóp nửachừng cô tìnhtứ hỏi tôi có muốnthêm dịchvụ "đẩydầu" hay "toànbộ". Cảmthấy conlợnlòng của mình dậylên chút xaoxuyến nhưng tôi mới đitrận cảgiờ đồnghồ tốiqua ở Nghixương, thấy càng đấmbóp không khoẻra mà càng mệt, chonên tôi nói xoadầu là đủrồi. Côta nắnnắm củaquý của tôi mộtlát rồinói: "Coibộ anh chịukhôngnổi rồi. Thôi đi toànbộ nha!" Nóixong tôi chưakịp trảlời là côta cởiđồra mộtcách chớpnhoáng, phơibày một thânhình cứngcáp giốngnhư nữlựcsĩ chạymarathon. Nghe giọngnói của cô mang âmgiọng của ngườiphươngbắc nên tôi hỏi cô từđâuđến? Côta trảlời là người Tâyan. Tôi hơi thấtvọng vì lòng thầm mongmuốn được gầngũi bên bóng nàng Dươngtử Giang huyễnhoặc. Nhưng tiệc đã bàyra trướcmặt, haiquả đàotiên chắcnịch đang épsát vào mặt tôi. Không ăn có đượcchăng? Haiquả đào Tâyan nầy khác đặcbiệt, khôngxệ, cứngcáp, chắcnịch, sờnắn cảmthấy giòncứng giống như hai quảđào tươi thật. Tôi hỏi là đồgiả hay đồ thật, cô nói đồthật mà, nhưng tôi khôngtin thànhthử cáihứngthú trầntục cũng bị vơiđi khôngít. Dođó côta phảirasức làmviệc khácựcnhọc, đẩyđưa lắclưcontàuđi biến chiếc giườngnệm thành dòng Dươngtử Giang dậysóng. Tôi chưara thì cô đã lêncaođiểm, cólẽ chuyện hiếm xảyra đối với côta. Côta thởgấp, mĩmcười thoảmãn, nói anh lợihại thực, sao dai thế! Tới lượt anh... Cólẽ tại mới đánhđấm tốiqua nên còn mệt khóra, nhưng tôi cũng tự phụcthầm bảnlãnh trờicho của mình cólúc kéodài hơn nửagiờ đồnghồ! Tấtcả dịchvụ tốn 200 Yuan!

Bướcrangoài, cảnhtượng rộnrịp ngườitớilui, đasố là đànông, tôi có cảm tưởng là mình đang ở khuđènđỏ của thànhphố nầy. Xem ra thànhphố "cổkính" nầy có cáinghề cổ thì rất "cổ" nhưng chẳng "kính" chút nào!

Hết thuốchút, tôi tạt sang quánthuốclá, trốngnhư quánthuốclá ở Việtnam, thì thấy ởđấy tôi thấy ngườita có bán thuốclá 555 dántemthuế Việtnam! Mấy gói 555 tôi mua ở một vùng tại Cửutrạicâu cũnglà thuốclá sảnxuất ở Việtnam, tớinay đã hút hết, thànhthử tôi mua thêm mấy gói nữa đểdành. Xong về kháchsạn tắmrữa rồi lại tiếptục raphố tìmchỗ ăntối.

Nằm trệt phíatrên bênkia đường đốidiện với kháchsạn có một tiệmcàphê sangtrọng. Tôi bướcvào giantiếptân phía dướitầngtrệt và được một cônhânviên trẻđẹp, ănvận theo kiểu sườngsám truyềnthống, hướngdẫn tôi lênlầu. Tầngtrên là quán càphê trangtrí trangnhã và sangtrọng mátmẻ. Vừa bướclên tớinơ là thấyngay quầyrượu, khoảngkhônggian đốidiện sắpđặt vài cáibàn và ghếdựa, vài chậuhoa, câykiểng trangtrí. Dọctheo haibên quán là những ngăn có đặt ghế salông có rèm chekín bốnbên tạothành một khônggian nhỏ ấmcúng, đặcbiệt thíchhợp cho nhữngcặp tìnhnhân đếnđây tâmtình dưới ánhđènvàng tờmờ ấmáp. Môhình kiểuquán nầy ngàynay rất phổbiến ở Trungquốc, cólẽ đầutiên do ngườiÐàiloan sang đầutư kinhdoanh và vềsau được ưachuộng nên dầndà vềsau ở thànhphố nào cũngcó. Phongcách của môhình loạiquán vừalà barượu, vừalà quán càphê, quántrà, quánăn... nầy ởbênngoài cửatiệm rất dễ nhậnra vì cách trangtrí rất bắtmắt, màusắcrựcrỡ nhưng trangnhã, baogiờ cũng có chữAnh đikèm trên bảnghiệu thiếtkế khéoléo và chuyênnghiệp, hoặclà "Western Restaurant", "Bar", "Teahouse", "Coffee Bar", "Internet Café", v.v. . Ðâylà những nơichốn đasố đềulà thuầntuý bán thứcăn nướcuống, lịchsự, sangtrọng, và kháđắctiền. Nhiều tiệm rẽtiền nhái vàbắtchước theo kiểunầy thường rất dễnhậnra vì cáchbàitrí bênngoài sơsài hay ẩutả, đôikhi tiếngAnh viết nguệchngoạch và saichínhtả.

Một cônhânviên trẻđẹp đưa tôi vào chỗngồi, nơi có mànnhung che kín bốnbên. Cólẽ chỉ thấy tôi có mộtmình nên côta hỏi tôi có muốn mởđèn không? Tôi trảlời có và côta vóitay vặn ổ côngtắc đèn trên bàn và đặt cuốnsổ thựcđơn lênđó. Thường khi nhậnra kháchhàng khôngphải là dânđịaphương, nhânviên phụcvụ nhàhàng baogiờ cũng nói tiếngPhổthông. Dĩnhiên là côta nói tiếngQuanthoại khôngcó vấnđềgì ngoạitrừ khẩuâm của cô mangchút bảnsắc của giọngđịaphương. Nhưng tiếngQuanthoại của tôi lầnnầy cóvấnđề, hoặc ítra là đốivới lỗtai của cô, cólẽ là cô khôngnghe quen giọngnói tiếngHoa với khẩuâm "Việtnam" mà baogiờ ngườibảnxứ đốidiện nghe cứ nhầmlẫn là giọng "Quảngđông". Nhưng trong đasố trườnghợp sau mộtvài câunói đầu thì ngườinghe sẽ quen giọngnói của tôi và nghera mộtcách rõràng. Ðầutiên tôi hỏi quánnầy có bán bia địaphương không? Tôi thích nhưvậy vì muốn thưởngthức sảnphẩm địaphương. Thườngthường thì tôi phải hỏitrước vì phầnlớn những nhàhàng lớn khôngbán loạibia "rẽtiền" đó, thườngthì các loại bia ngoại như Budweiser hay Heinneken nơi nào cũng có. Kếđến là bia Tsingtao nổitiếng của vùng Qingdao, nhưng ngày tại những tỉnhthành lớn đều có nhàmáy sảnxuất riêng của loạibia nầy. Côta hỏilại tôi muốngì, tôi lại cốcông giảithích nhưlà tôi muốn uống biarượu sảnxuất ở địaphương. Nhưng khi tôi càng nóinhiều nóilôithôi thì côta lại càng bốirối. Cônhânviên hỏi tôi cô nóichuyện tôi nghe cóhiểu không (?) Dĩnhiên là tôi nghe và hiểurõ từngchữmột. Cuốicùng tôi nhậnra là cáitừ mấuchốt là "pỉchìu" (haylà "bia(rượu)") cólẽ tôi phátâm không chínhxác thành "bỉchìu" thànhthử côta khôngbiết tôi muốngì. Tôi nói lớn và chậmlại vỏnvẹn haichữ "pỉchìu" haiba lần nhưvậy nhưng côta cứ đứngđó ngốra. Cuốicùng côta lặplại nhưng lạithành "mĩchìu" (tứclà "rượuđế") rồi cô nói ởđây không có bán "mĩchìu" mà có rượunho, rượu sampan, rượumạnh whisky, hoặc Hennessy XO... Tôi bựcmình nói quánbarrượu màlại khôngcó bán "pỉchìu" thì vôlý. Thựcra với lốiphátâm của tôi nhiềunơi cứ nhầmlẫn "pỉchìu" thành "mĩchìu". Nghe tôi sẳngiọng, cô nhânviên tộinghiệp kia cứ đứng đựcngười rađó vẫn khônghiểu tôi muốn gọigì. Cuốicùng tôi nói gọi quánlý của cô rađây. Côta rara ngay và bướcra bỏđi vàotrong. Thựcsự côta nghe hiểu tôi nói nhưng vì khôngnhậnrađược cáitừ mấuchốt "pỉchìu" nên chẳngbaogiờ hiểuđược tôi muốn gọigì. Látsau ngườiquảnlý tới bàn, thựcsự đólà một thanhniên trẻtuổi cólẽ cũnglà nhânviên trongquán, và tôi vừa nóixong là anhta nhậnra ngay là tôi muốn gọi thứcuống gì. Anh xinlỗi sựcố trước đó và hướngdẫn tôi chọn thứcăn. Cuốicùng tôi gọi cơmtaycầm, món bòkho. Látsau nữa anhta mang cho tôi chaibia và kèmthêm một ly rượunho, nóilà quảnlý tặngriêng, anhta chẳng nóilýdo, nhưng tôi đoánlà cólẽ chuyện cônhânviên không ngheđược từ "pỉchìu" của tôi.

Buổitối trôiqua khá nhàntản, ănxong tôi gọithêm chaibia nữa, nhưng uốngbia mộtmình thực chẳng thúvị tínào nên uống nửachừng tôi tínhtiền bỏvềlại kháchsạn nghỉngơi.

Cho tới sánghômsau khi bướcrakhỏi kháchsạn tôi vẫn còncó ýđịnh đithăm hầuhết những ditích ở Kinhchâu. Trưa hômqua tôi đã thăm cửađông của trườngthành cổ baoquanh thànhphố cổ Kinhchâu, dạoquanh bờtường, lên mônlầu và từ trêncao nhìnngắm cảnhvật xungquanh, nhữngkhu phốcổ nằm trong khuônviên thànhtrì, và khuthị tứ mới của Thànhphố Sathị phía bênkia ngoạithành cách một dòngsông nhỏ. Chẳngcó gì đángnói về Sathị với những caốc và đườngxá rộngrãi mớiđược xâydựng với những khu shopping tânthời, giốngnhư bấtcứ một khuphố Áchâu hiệnđại nàokhác. Sauđó tôi đã đidạo lanhquanh những khuphốcổ trong thànhphố, thăm những khuvườn xưa, chùamiếu, chủyếu là thờ Lưu Bị hoặc Quancông.

Saukhi ănsáng món bún caynóng Trùngkhánh và uống một ly càphê Nestlé trong tiện càphê tại một cửahàng báchhoá, tôi bướcrangoài đibộ dọctheo conđường chính trong nộithành nhưng đi về hướngtây, với ýđịnh thăm cửatây của thành. Các cửahàng nằm dọctheo haibên đường chính lớnnhỏ cũmới nằm lẫnlộn nhau, khôngđồngbộ. Sựpháttriển của khutrungtâm chỉ biểulộ rõ ở những khu "shopping mall" đangđược xâycất với nét đặcthù "tâncổ giaoduyên" như máinhà lợpngói âmdương màu xámđen, cửasổ sơn màuđỏsậm nhưng bọckính, tầngtrệt nơi dẫnvào các cửahàng thì hoàntoàn bằngkính, tườngvách bênngoài sơn toàn màuvôitrắng, và những thangcuốn lộthiên đưa khách lên khu shopping tầnghai với những hànhlang rộng nốicác cửahàng lại vớinhau. Khu nầy chỉ dànhcho kháchbộhành, đườnglótgạch nhamthạch, có những băngghếgỗ chạmtrổ kiểucổ nằm dưới những tàngcây bóngmát caoto nhiềutuổi cũng mớiđược trồngdựng. Ðặcbiệt là có những bứctượng đồngđen với kíchthướcthật nằm rãirác dọctheo haibên lốiđibộ rộngrãi. Những bứctượng nầy gồm có vật và người, giàtrẻlớnbé đủloạingười trong những tưthế như đidạo, gánhhàngrong, muabánhàng tại những xe hay quầyhàng, hoặc là người đang hóngmát dưới một tàngcây... Những bứctượng đó đang cố trìnhbày một cảnhtrí trong một khuchợ nàođó thuởxaxưa. Tómlại, đólà một khumuasắm tânkỳ độcđáo với những trangtrí và kiếntrúccổ mớiđượcxâydựng hoặc trùngtulại nếu một cửahàng nàođó nếu nó còn giữlạiđược những kiếntrúccổ nổibật và tìnhcờ nằmlọt vào trong khuvực nầy.

Ðólà đặcđiểm cầnđược nhấnmạnh ởđây để ta cóthể họchỏi hoặc bắtchước khi xâycất những khu "shopping" mới nàođó ở bấtkỳ thànhphố nào ở Việtnam. Thídụ, khu Chợlớn cũ chẳnghạn, ta cóthể lưugiữ và trùngtu lại những kiếntrúc cố, làm chúng tậphợplại vớinhau mộtcách hàihoà bằng màusắc và vậtliệu, ngóiđỏ tường sơn màuvôivàng chẳnghạn, và những thứmới thêmvào cũng cầnphải đồngbộ để "nối" chúng lại thành một tổnghợp "nhấtthể đanguyên". Nămngoái, tôi códịp đi dulịch Nhậtbản, có dạo những khu shopping đặcbiệt ở những thànhphố lớn như Ðôngkinh, Kyoto, và Osaka. Những khuđó có đặcđiểmchung là như thếnầy: chúng được hìnhthành từ những khuphố buônbán cũ, ôtạp, như bấtkỳ khubuônbán nào ở những xứkhác như Tháilan hay Việtnam, nhưng cáimới chínhlà cái vòmche trêncao, hiệnđại và tânkỳ, thườnglà lợp bằngkính, phủ kín từ khúcđường đường của khuđó và cókhi nốisang khúcđường khác, cónơi chichít như bàncờ, và đasố bêntrong những cáivòm nầy được điềuhoàkhôngkhí, trongkhi hàngquán bêndưới haibênđường vẫn giữlại cátính riêng của mỗi cửahàng. Bạn hìnhdungra đượcchưa?

Conđường chính của nộithành hướng saulưng tôi trưahômqua dẫnđến cửađông. Tuynhiên, cũng conđường nầy, tôi đi ngượcchiều, lại dầndần quặc về phíanam và dẫn tôi đến cửanam! Mônlầu trên cổngthành khôngcònnữa, tôi theo bậcthang đá cao bướclên bờ trườngthành thì thấy trên vòmcổng chỉ cònlại vếttích của chântường vuôngvức của nơi mà trướcđây là gáclầu. Từ trên bờtường cao nhìn về hướngnam ngoạithành, tôi thấy nhàcửa phía bênnầy cũkỹ, xiêuvẹo, và nghèonàn hơnnhiều. Nếu khôngcó những phươngtiện dichuyển hiệnđại như xehơi, xemáy, xeđạp thì ta cóthể tưởngtượng rằng thờigian đang đứnglại, cólẽ là vào thờiđiểm ở cuốithếkỷ thứ 19. Dọctheo lốiđi lótđá mònnhẵn haibên đường, những sạp bánhàngrong bón những đồđạc thủcông như nồiniêusoongchảo bằng đấtnung, giỏxén thúngrỗ bằng tređan, áoquần khănmàn kếtdệt thôsơ. Ngoàira còn có nhữngxe bán đườngphổi, mắmmuối, raucải, giấymả, và những thầybói già ngồingáingủ dọctheo chântườngthành — một thếgiới cũmèm bàyra trướcmặt. Thànhphổ cổ nầy đã chuyểnmình thứcdậy, nhưng rấtchậm. Cáimới được hoàntoàn xâydựng phíabênkia cửađông, cáicũ phíabênnầy cửatây lếchthếch đuổitheo.

Tôi hỏithăm ngườita thì họ chobiết tôi cóthể đidọc trên bờtường của trườngthành baoquanh Thànhphố Kinhchâu, tới cửabắc hoặc vòngsang cửatây hay cửađông. Trời buổisáng còn hămhăm nhưng chưa nóng lắm. Tôi đibộ mentheo bờtường hướngvề cổngtây. Lốiđi trên bờtườngthành rộng khoảng ba mét, látđá mònnhẵn, cỏdại mọc chenlẫn giữa những kẻđá. Haibên là những ụthành, có lỗchâumai, xây bằng gạch màuxámđen. Có những đoạn bờthành còn rất tốt, có những chỗ chợ rộngra giốngnhưlà nơi đóngbinh canhgác, có những chỗ khuấtlánh đangcó những cặp tìnhnhân rúcrích tìnhtự vớinhau. Có những đoạn tườngthành cỏcây mọc đâmra từ bêntrong thành dướiđáy trồilên, nhiều thâncây cóthể nói là cổthụ, lácây mọc thành bụi và umtùm. Lầnlần lốiđi mấthẳn nền látđá dướichân và trởthành những lốimòn với những bụicây dại chensát nhau. Nhìnxuống bờchânthành phíadưới bênngoài thành và dọctheo chânthành là lốiđidạo rộngrãi có câyxanh trồng dọctheo lốiđi rất thơmộng và đẹpđẻ với những đoạn có bờhào sâu ngậpnước có lụcbình nổilềnhbềnh hoặc có đoạn trồng sen đang muà nởhoa hồngthắm. Lốiđi dạo đó bao vòngquanh bờ chânthành từ cửađông sang cửa tây và từ cửatây vònglại tới cửađông.

Toànbộ bứctườngthành cổ nầy lần trùngtu cuốicùng dườngnhư được thựchiện dưới đời NhàThanh haiba trămnăm trước. Ngôi mônlầu ở trên cửađông trông còn tươmtất cólẽ mớiđược trùngtu gầnđây vào thếkỷ trước cáchđây độ vàiba chụcnăm. Trên ba cổngthành cònlại, những toà mônlầu đỉnhđạc trêncao giớ khôngcònnữa, vếttích duynhất cònlại chỉlà nềngạchđá vuôngvức đãxanhrêu. Lịchsử ngôithànhcổ nầy có từ đời ÐôngHán, đếnnay đã trên 2200 năm. Nhìn những biếndạng tangthương của những phần hoangphế, ta cảmnhận thấyngay những cuộcbểdâu đổiđời qua biếtbaonhiêu triềuđại hưngvong tuếnguyệt. Từ thuởnhỏ, tôi hamthích đọc truyệnTàu cho nên tôi có rấtnhiều tưởngtượng và ấntượng với những tranhvẽ về những thànhquách ngạonghễ caovòivọi và uynghi lẫmliệt. Mỗi nơichốn tôi từng đến viếngthăm ở Trungquốc, nơinào có thànhtrì cổ là tôi nhấtđịnh phải lênđó, đidạoquanh, và tằnmằm thămthú từng ngôi mônlâu, từng bậc thanglótđá mònnhẵn, và những viêngạch xâythành. Ðâylà ngôithành tolớn thứhai mà tôi được nhìnthấy sau Thành Trườngan ở Tâyan ngàynay. Thành Trườngan torộng hơn Thành Kinhchâu gấpnhiềulần, có nhiều đoạn trên bờthành mặtthành rộng như con đườnglộ bốnlànxe. Mặtthành Kinhchâu hẹphơn, chỗ rộngnhất, tứclà độdày của bứctường ở trên bờthành, chừngđộ mười mét. Ở Việtnam tôi đã từngthấy Thànhnội ở Huế, Thành Bìnhđịnh (nay khôngcòn), Thành Giađịnh (nay khôngcòn), một số đoạn tường của Thành Hànội, mỗi nơi mỗi vẻ nhưng dườngnhư chúng khôngcó quymô lớn và gâycho tôi những ấntượng sâuđậm như Thành Trườngan và Kinhchâu. Ai mê đọc truyệnTàu chắcchắn là sẽ có cùng cảmgiác vừa háohức vừa uhoài khi nhắmnhìn những thànhquách cổxưa như ở nơi nầy. Biếtbaonhiêu người đã đi trên mặtthành nầy và họ đã thành người thiêncổ vôdanh và đâyđó những câycổthụ và những viênđá hògạch kia từ thuởnào vẫn cònđó và đã chứngkiến biếtbao cuộcbểdâu dờiđổi. Người đến rồi đi, nhưng những tranhchấp giànhgiật vẫn tiếptục diễnra cũng tại chỗnầy qua bao thờiđại dù chúng phùdu và hưhuyễn như những chòmmây vâncẩu.

Ði trên bờtường chưatới cửatây thì lốimòn chợtnhiên càng dơbẩn và hôihám, giốngnhư bãi phónguế côngcộng. Cólẽ đây gần khu ổchuột và nhiều nhà tưnhân khôngcó nhàtiêu chăng? Tôi cắtngang rẽ xuống bờdốc bênphải hướng bêntrong của thành xuôitheo một lốimòn thoaithoải dốc qua những lùm cây để xuống đườngcái chạy dọctheo bờ chântường. Tôi tiếptục đibộ tiếp một quãng dưới bóngrâm của những tàngcây cổthụ thì đến cửatây. Tôi xuôitheo dòngngười và dòng xecộ bước ra cổngngoài. Cửatây cũng giống bên cửađông, gồm hai cổng trong và ngoài, khoảnh chínhgiữa là khoảng khônggian tuy rộng bị những bứcvách của tườngthành vâykín, phải ngócđầu nhìn lêncao mới thấy bầutrời. Doc haibên đường đứng lẫn trong đámngười lamlũ buôngánh bánhbưng có vài côthiếunữ họctrò haitay ôm mãnh cạttông nhỏ trên có ghichữ "Nhận làm giasư". Ðanglà mùa nghỉhè chonên nhiều họcsinh trunghọc làm phụthêm.

Quảđúng như suyđoán của tôi, khuphố ngoài cửatây của thành rất tồitàn và xậpxệ, đườngxá chậtchội và rácrến bẩnthỉu. Tôi mườngtượng ngẫmnghĩ cảnhvật hiệnhữu chắc khôngkhácgì cảnhtrí của hàng ngànnăm trước. Tuynhiên, vòng qua phíatayphải của cổngthành là ngườita lại bướcvào lốiđibộ lótđágạch xinhxắn mentheo bờtường dướichân tườngthành, bênphải là conhào sâu ngậpnước ngăncách khudâncư nghèohèn phíabênkia, rõràng là mớiđược xâyđắp gầnđây, trồngtrỉa câycảnh rất côngphu. Kinhchâu quả là một thànhphố đadạng với nhiều nét đốichọi nhau, như đông và tây.

Tôi tiếptục đi trên lốiđi đó hơn một giờ sau thì lại tới cửađông ngàyhômqua. Dọc đườngđi, cảnhtrí đổidần sang một côngviên, xong conhào sâu rộngdần rồi dườngnhư nhậpthành consông. Từ cổngđông bướcra, qua khỏi khu côngviên phíatrước là qua câycầu cầuvòng là bước sang một đạilộ rộngrãi của Thànhphố Sathị. Những ditích lịchsử đều nằm trong nộithành và Sathị chỉlà một thànhphố hiệnđại, dođó tôi quyết định khôngsang bênđó và chỉ lẫnquẫn bêntrong Thànhphố Kinhchâu, xem bảotàngviện và vài ditích cổ, thì đã gần 12 giờtrưa. Coinhư cơbản là thamquan gầnhết ngôithànhcổ nầy, tôi quyếtđịnh trưanay tiếptục đivề hướngđông để đến Thànhphố Vũhán trước rồi từđó mớiđi Ðộngđìnhhồ là nơi kếtiếp, thayvì xuôitheo dòng Dươngtử Giang hướngđôngnam là đisang địaphận của Tỉnh Hồnam.

Trảphòng kháchsạn xong vào khoảng 12:30 giờtrưa, tôi đón taxi ra bếnxe nằm bênkia Thànhphố Sathị để đónxe đi Vũhán, một thànhphố nằm bên phíađông Tỉnh Hồbắc cáchđây khoảng 180 câysố. Như những nơikhác, hệthống giaothông và xecộ ởđây cũng thuậntiện và hiệnđại, xebuýtlớn cómáylạnh và chạyđường xalộcaotốc. Thườngthường ở thànhphố nào cũng có cáinạn kẹtxe trong khoảngđường từ trungtâm rađến xalộ.Ðoạnđường 180 câysố đến Vũhán chỉ mấtđộ 2 tiếngđồnghồ nhưng đoạnđường từ Thànhphố Sathị ratới xalộ m6át hơn nửagiờ rồi từ xalộ chạyvào Thànhphố Vũhán — đầutiên xuyênqua địaphận Hánkhẩu, một nửa thànhphố của Vũhán ở mặttây, là đã mất hơn một tiếngđồnghồ mới qua câycầu dài bắtngang sông Trườnggiang (từ hướng tâynam từ Ðộngđìnhhộ quặtlên về hướngđôngbắc) rồi mới vào tới một nửa khác của thànhphố là đôthị Vũxương nằm phiábên bờđông của consông.

Tới Thànhphố "tổnghợp" Vũhán, xuyênqua Thànhphố Hánkhẩu, băngquacầu rồi vào Thànhphố Vũxương, xebuýt chạychenchúc trong thànhphố khổnglồ nầy là mất gần cả giờđồnghồ. Ðỡmộtcái là thànhphố nầy, cũngnhư nhiều thànphố khác ở Trungquốc, nay đã cóluật cấm bấmcòixe, dĩnhiên là ngoạitrừ trườnghợp khẩncấp, chonên cũng đỡ nhứcđầu. Xe đỗvào một bếnxe nhỏ — thànhphố lớn thường có hiều bếnxe — xuốngxe, lếchthếch kéo hànhlý ra đường và gọi một chiếc taxi đi Kháchsạn "Soáiphủ" mà tôi đã đặttrước bằng điệnthoại qua một trungtâm dulịch mà tôi đã có "hộkhẩu" thôngqua một cuốn cẩmnang mà nhânviên của côngty nầy phát cho tôi ở trạmxelửa ở Thànhphố Thượnghải, nhưng tàixế từchối, cólẽ vì lộtrình quá gần. Một thanhniên lái "xenhà" chạy theo tôi và ragiá 20 Yuan. Dĩnhiên là tôi lênxe ngay chotiệnviệc.

Chở tôi tới kháchsạn, quảnhiên rất gần cáchđó độ haiba đoạnđường, anhtàixế cho tôi tấm danhthiếp, nói nguyênlà anhta chạytaxi, khókiếmăn chonên anh muaxe và chạy đónkhách riêng, và nói ngàymai nếu muốn đichơi quanhvùng thì gọi anh tới chởđi, muốn cho baonhiêu thì cho! Anhta hỏi tôi từđâu đến, cóphải là Ðàiloan. Tôi nóibịa như tôi thường nói với các tàixế taxi: "Hảinam!". Anh ta nói, hènchi, nghe giọngnói của giống người Ðàiloan quá vì tiếngHảinam thuộc hươngngữ Mânnam như tiếngÐàiloan, và mới mấy hômtrước anh cóđưa một dukhách Ðàiloan như tôi đichơi... Áichà, ítra anhta có chút hiềubiết về phươngngữhọc! Tới kháchsạn, anhta uốngxe anh lăngxăng phụgiúp tôi mang hànhlý vào kháchsạn, loayhoay bêncạnh đứngchờ trảtiền.

Kháchsạn "Soáiphủ" khálớn, bảngquảngcáo nổi mạvàng nổibật đóngkhung treo trêntường ghi bốnsao, nhưng khi tôi giao cho côtiếpviên cuốnsổ hộchiếu Mỹ, côta cóvẻ ngẩnngườira, thayvì hỏi tôi cô quaysang ngườithanhniên tàixế chở tôi đến hỏi anhta là hộchiếu của tôi thuộc nướcnào? Chàngtàixế, đinhninh tôi là người đếntừ Tỉnhđảo Hảinam, nên trảlời hộchiếu Trungquốc chứ nướcnào! Côgái nói, khôngphải. Dườngnhư côta chưa thấy hộchiếu Mỹ baogiờ và cólẽ khôngbiết chữAnh nên trông côta lậttớilậtlui cuốnsổ tìm tên và sốhộchiếu. Cólẽ tôi là người mangquốctịchMỹ đầutiên đến kháchsạn bốnsao nầy ở tại thànhphố tolớn nầy! Tôi bậtcười và lật hộgiùm trangđầu cho côta. Tuy khôngbiết chữAnh anh nhưng đasố người cóhọc đều biếtviết Pinyin bằng mẫutự Latinh nên côta khônggặp khókhăngì trong việc làmthủtục mướnphòng cho tôi. Côta hỏi tôi định ở mấyhôm, tôi nói hai hôm, nhưng khi đóng tiềncọc, thườngthì bằng giá mướnphòng một ngày, ởđây là 450 Yuan mộtđêm. Tôi khôngcòn đủ tiền Nhândântệ nên đặccọc 200 đôla, nói khi trảtiền sẽ thanhtoán bằng tiền Yuan. Cô cho tôi hai thẻ ănsáng miễnphí và hai thẻ ăntối trịgiá 60 Yuan giảmgiá còn 30 Yuan mỗivé.

Khi chàng "bellboy" nhận hànhlý và chuẩnbị đưa tôi lên phòng, anh tàixế có vẻ muốn theolên, nhưng tôi cảmthấy khôngtiện, nên móctiền ratrả nhưng chỉ có tờ 50 Yuan trong bóp, nhưng anhta lại khôngcó tiềnthối. Chẳngngầnngừ, tôi nói anh giữ luôn, giờ anh cóthể vềđi, còn ngàymai đichơi, nếucần tôi sẽ gọi anh. Anhtàixế cảmơn rốirít rồi bỏđi. Trông anhta cóvẻ lươngthiện, nhưng dĩnhiên là ta phải đềphòng vấnđề anninh khôngcho anh lên phòng của mình. Sởdĩ tôi ghichép những chitiết nhonhỏ kểtrên vì đôilúc bạn sẽ gặp những tìnhhuống như vậy nếu đidulịch mộtmình kiểu của tôi.

Khi người bellboy mang hànhlý của tôi lên phòng xong, tôi cho anhta 5 Yuan. Ởđây cần nóithêm là tấtcả những kháchsạn tại những thànhphố lớn đều nhận tiềntíp, hay tiềnboa, nhưng có những kháchsạn nhỏ, nhânviên cókhi khôngquen nhậntíp và cóthể từchối.

Như thườnglệ mỗkhi đến kháchsạn mới, tôi xem sổchỉdẫn, để coi nhàhàng và barrượu nằm tầnglầu nào, và cũng khôngquên xem phòng massage ởđâu. Chẳngtìmđâuxa, cáimẫu quảngcáo in và trìnhbày đẹp, hìnhảnh một vài khuônmặt và thânhình congái đầygợicảm với màusắc nổibật nằmngay bên trong bìada của cuốnchỉnam. Quảngcáo baogiờ cũng viết bằng hai thứtiếng Hoa va Anh, đôikhi cócả chữ Nhật hay Ðạihàn. Tómlại, lờilẽ quảngcáo thì tươngtự nhưnhau nhưlà "hãy thoảimái sau những gâyphút mệtnhọc trongngày, kháchsạn chúngtôi có dịchvụ đấmbóp, bópchân, tắmhơi, giátrungbình 150 Yuan, cóthể gọiđiệnthoại nhânviênđấmbóp trẻđẹp sẽ lên phòngriêng của quýkhách để phụcvụ." Và thườngthường, trong phòngtắm, lúcnào cũng bày một rỗ bán các sảnphẩm tắmgội, dầunhớt, baogồm cả mấy túi áomưa týhon. Cólẽ dịchvụ đấmbóp này cả Áchâu tại các nước khác khôngđâu châuđáo và antoàn bằng tại các kháchsạn lớnnhỏ ở Trungquốc. Người bànxứ thường gọi đólà những thànhphố "khaiphóng", tươngđương với từ "đổimới" trong tiếngViệt.

Bữaăntối "giảmgiá" ở nhàhàng rất tươmtất, ăn theokiểu "búpphê", mónăn TâyTàu đềbiển đều đủcả, baogồm luôn biahơi. Nhàhàng nằm ngay dưới tầngtrệt, vừa bước rakhỏi thangmáy là nghe tiếngnhạc dươngcầm réorắt vanglừng. Giờ trìnhdiễn dươngcầm là từ 6:30 giờchiều giờ đến 9:30 giờtối. Chươngtrình diễntấu 15 bản đầutiên là nhạc cổđiển Tâyphương và những tấukhúc xưa quenthuộc như "Moonlight Sonata", "Beethoven's Hoàtấukhúc Số 7", "Plaisir d'Amour", "Love is a Many Splendid Thing", "Romance", "Moulin Rouge", "Come Back to Sorento"... và ngườiđánhđàn dươngcầm là một côgái trẻtuổi, khôngchừng cònlà sinhviên đạihọc. Từ chỗ bànăn tôi ngồi cáchđó độ mười mét cóthể nhìnthấy trọnvẹn dángngười phía cánhphải thonnhỏ xinhxắn của côgái chơiđàn. Những ngóntay búttháp như đang nhảy những điệuvan dậpdìu tíutít trên những phímđàm. Ðôicánh taytrần mãnhkhảnh trắngnỏnnà của côgái đôilúc nhấtcao đểlộ bộngực tròntrịa như hai quảcam bósát dưới lànáo kimtuyến trông thật hếtsức dễthương và quyếnrũ. Tôi không nhìnthấy trọnvẹn bộmặt của cô, nhưng nét sóngmũi cao thanhtú của cô chothấy côgái là một mỹnhân tàisắc.

Khungcảnh sangtrọng, tiếpviên xinhđẹp và ầncần lịchsự, ánhđèn ấmdịu, tiệcrượu ngonlành, thuốclá thơmnồng, tiếngnhạc dịuêm trầmbỗng, người đánhđàn trướcmắt lại là một giainhân mặnmà sắcnước, hiệnthân trữtình của bóngdáng nàng Dươngtử Giang huyễnhoặc, bạn còn muốn đitìm cảnhtiêngiới nonbồng nàokhác nữa? Thiênđàng ở ngay tại nơinày, vào giờphút nàyđây.

Côgái dạo xong 10 bản trong chươngtrình, xong chuyểnqua những tìnhkhúc êmái của dòngnhạc lãnhmạng của Trunghoa hiệnđại, nhiềubản đãđược chuyểnâm sang tiếngViệt quenthuộc như "999 Ðoáhoahồng", hay nhiều bảnnhạc nổitiếng của Ðặng Lệ-Quân như "Ánhtrăng Chanchứa Tình Em", "Baogiờ Chàng Trởlại", v.v... tấtcả đủ để dìu tâmhồn ngườinghe đivào cõimêmộng mannhiên, lúc êmđềm, lúc thaothức, rồi réorắc, và cũng cólúc ru lòngngười bềnhbồng trong niềmlãngquên trầnthế. Ðốivới tôi, đólà một buổitối tuyệtvời huyềndiệu.

Thưởngthức xong bữacơm tối và buổi độctấu dươngcầm, tôi rangoài định đidạo một lát. Ðoạnđường ngắn dẫnra khu đạilộ lớn ồnào xecộ, nhưng muốn đến dạo khumuasắm buổi phải đibộ mất vài đoạnđường dài. Vấnđề anninh ở những thànhphố lớnnhỏ tôi đã đến bảnthân tôi cơhồ như chưa gặp chuyệngì rắcrối, nhưng baogiờ cũng nên đềphòng bấttrắc thì hơn, nhấtlà vào buổitối đibộ qua những những khu vắngvẻ. Những thànhphố Áchâu tôi đã đến, đôthị Nhậtbản là nơi cho tôi một cảmgiác antoàn tuyệtđối. Ở Trungquốc, khi lên taxi, tôi thường thấy có "hàngràosắt" ngăn giữa khoảngcách tàixếtaxi và hànhkhách cả phíatrước lẫn phíasau. Mỗikhi đến một thànhphố mới, tôi thường hỏi tàixếtaxi là nơiđó cóđược anninh không? Ðasố đều nói là thànhphố của họ anninh rất tốt. Xong tôi lại hỏi thế tạisao xe anh lại có cáichắnsắt chengang ngăncách với hànhkhách? Tấtcả đều trảlời: "Ðể đềphòng cướpgiật!" Dođó, tôi rútra kếtluận là nơinào cũngcó cướpgiật.

Ðasố những khumuasắm mới và sangtrọng đều naná giốngnhau với những cửahiệu bán đồhiệu — từ Ðàibắc, Thượnghải, Thànhđô, đến Vũxương đều rậpkhuôn không mang cátính cábiệt. Nếu bạn muốnđidạo ở những khuphố giốngnhư Hànội Bamươisáuphốphường thì nên tìmđến những khuphố cũ, và ngaycả những nơiđó cũng đang lộtxác và thayhình đổidạng. Nóichung, phốđêm nơinào cũng rộnrịp ngườiqua, bấtkể ngàythứmấy trong tuầnlễ. Giốngnhư bấtcứ đôthị Áchâu nào, cólẽ do người đông và đềukiện ănở chậtchội, ngườita thường thích rũnhau rađường tìm nơi giảitrí. Vì cảmthấy Thànhphố Vũhán là một đôthị lớn, hàngquán cửahiệu chắc cũng giốngnhư những thànhphố lớn khác ở Trungquốc vậythôi, tôi quyếtđịnh thôi raphố, nên quayvề trởlại kháchsách, vào quán barrượu của kháchsạn nằm kếbên, vào uốngbia.

Ðólà một quánbar nhỏ, trông giốngnhư một quáncàphê bậctrung ở Sàigòn. Quán vắngtanh, nhìnquanh tôi chẳngthấy ngườikhách nào. Tớinay tôi chưa vàođược nơinào nhộnnhịp đôngđúc như Nhạctrẻ No. 1 ở Sàigòn mà mỗi vịkhách gầnnhư đềucó một nữtiếpviên đứng sauquầy hầuchuyện. Hai nhânviên của quanrượu nầy đang xem TV ở góc quán. Một cô nhânviên khác đang ngồi ở quầyrượu mộtmình. Khi thấy tôi bướcvào, cô niềmnở tiếpđón, cườinói hoạtbát làm tôi cảmthấy thânmật và dễchịu hẳnđi. Tôi gọi một loại bia địaphương và mời thêm một chai cho côgái. Nàng radấu gọi hai nhânviên khác lấy bia ra, trông cóvẻ nhưlà quảnlý của quánbar vậy. Tôi hỏithăm thì nàng chobiết nàng làm quảnlý phòngđấmbóp của kháchsạn, giờrãnh khôngcó khách, chạy xuống quán thưgiãn. Ănnói tươivui rònrã và vồnvã, nàng nói với giọng người phươngbắc với khuônmặt tiêubiểu của ngườiHán vùng phíabắc, nhưng không cao. Lànda nàng trắngtrẻo, đôimắt đenláy và to tròn, với bờmôi chúmchím đỏmọng. Trông nàng tuổi tạc ngoài bamươi, vócdáng đầyđặn nhưng không mập trong bộđồ sẫmmàu thờithượng. Nàng là hiệnthân của mẫungười nửa phươngbắc và phươngnam. Dĩnhiên là những câu tròchuyện giữa tôi và nàng chẳng cógì để đángnói, chuyện quê nàng, chuyện bên Mỹ.

Chẳngbaolâu sau từ trên phòngđấm có điệnthoại gọi nàng trởvề. Nàng nhắnnhủ tôi látnữa lên chơi, nhưng tôi nói hômnay tôi mệt, để tốimai. Nàng đirồi tôi mới cảmthấy cái cảmgiác tẻnhạt khi ngồi uốngbia mộtmình trong ngôiquán vắngtanh. Tôi tínhtiền vềlại phòng nghỉngơi.

Ngàyhômsau, cả buổisáng tôi đi dạo Ðônghồ, hay nói theo kiểu tiếngViệt là HồÐông, vào cửa đông và cuốicùng ra ngoài cửa tây, cảthảy mất độ 3 tiếngđồnghồ. Dânthànhphố vàođây khỏi trảtiền vàocổng nhưng ngườingoài đến phải muavé. Ðasố côngviên ở cácnơi trên đạilục đều nhưvậy. Ngàynay giávé dànhcho ngườinướcngoài và ngườibảnxứ bằngnhau. Khi mới vàocổng, có những chiếcxe chạyđiện dùng để chở dukhách chạy vòng quanhhồ đậu gần cổng vào, và một ngườiláixe cứ đikè theo tôi nàinỉ chở tôi đi, nóirằng tôi đi đếnmai cũng khônghết bờhồ. Tôi cườicười nói: anh coithường tôi quá, trongvòng ba giờđồnghồ tôi sẽ gặp anh ở cổng tây. Cứthế, tôi dạo dọctheo bờhồ. HồÐông ở Vũhán không lớn bằng HồTây ở Hàngchâu và cũng chẳng đẹpbằng. Trong khuônviên của hồ là côngviên, có cầuđá, nhàthuỷtạ, hồphun, có hàngquán, bảotàngviện nhonhỏ, cóđủ những thứ tiêubiểu của một khuvườn Tàu, nhưng cách thiếtkế của khu nầy là phongcách của thời 70 của thếkỷ trước, nên có những cái lỏngchỏng không thíchhợp như những tròchơi ngồi ngựasắt hay máybaygỗ sơnphế thôlậu dànhcho connít.

Dọctheo bờhồ là những hàng dươngliễu rũ láxanh soibóngnước. Lốiđi trảinhựa dánhcho người đibộ mentheo bờhồ, hai bên là hai hàngcây cổthụ. Nhìnchung HồÐông khôngcó cáinét kiêusa đàicác biết chảichuốt của HồTây, nhưng bùlại cáivẻ bìnhdị quêmùa đơnsơ của nó với khuônviên rộngrãi của một côngviên và sựvắngvẻ khôngcó dukhách đếnthăm ồạt đã tạo cho nơinầy một néttỉnhlặng cáchbiệt với đườngphồ ồạt xecộ ngoàikia. Cáithúvị là giâyphút nhàntản bỏ từngbước một, nhìn sóngnước nhèhẹ ngoàihồ, ngắmnhìn những cành liễurũ đongđưa như những máitócthề của congái — mọithứ làm lòngngười dịulại, thanhthoát, nhẹnhàng. Chỉ cóđiều là khítrời mùahè khá oibức, tôi cầnphải kiếmchỗ mát ngồi, cuốicùng khi gầnđến cổngra, tôi đã ngồi ránlại rấtlâu ở một quánnước ngoàitrời, mua chainước tràxanh ướplạnh tôi thường uống, giâylátsau mới cảmthấy sảngkhoái hơnnhiều. Trong suốt haiba tiếngđồnghồ đibộ, tôi gặp ngườitàixế lái chiếcxe điện chở dukhách hai lần, lần thứba là ngay tại cổngra, tôi vẫytay chào anhta và cườikhàkhà thoảmãn thúvị. Ítra tôi cảmthấy thểlực mình còn khoẻchán, ngàynào cũng đibộ tớilui nhưthế hàng nămbảy tiếngđồnghồ mộtcách khoẻkhoắn.

Mườihai giờtrưa, chưa ănuốnggì là tôi đã gọi taxi đến Hoànghạclâu. Khi chưa đếnđây, tôi hìnhdung trongđầu là Hoànghạclâu là nới thinhân Ðỗ Phủ và Lý Bạch đã đến trướcđây uốngrượu làmthơ. Nhưng không phảivậy. Ðây đúnglà nơichốn và vịtrí của ngôi Hoànghạclâu hai thinhân nổitiếng trong thiđàn Trunghoa đã tới, những Hoànghạclâu quacác triềuđại đã được trùngtu và xâydựng mới mấylần. Những môhình trưngbày trong tầng mướimấy caonhất của Hoànghạclâu hiện đại chothấy những biếnthiên của toàlầutháp nầy qua nhiều thờiđại, dườngnhư càng vềsau lầutháp càngcao. Lần trùngtu, hay đúnghơn là xâydựng mới hoàntoàn, là vàokhoảng năm... 1989! Vàocửa phải muavé, giá 70 Yuan. Hoànghạclâu ngàynay là khu côngviên giảitrí, diệntích rộngđộ vài mẫuTây, phongcach của nó là một khuvừờn Tàu rộng lớn có đủthứ quenmắt như nhàthuỷtạ, hồcá, hònnonbộ, nhàthuỷtạ, việnbảotàng chưngbày cuộc Khởinghĩa Vũxương mởđầu cho cuộc Cáchmạng Tânhợi, nhàhát trìnhdiễn camúanhạc cổđại đờiHán, tràthất, vânvân. Ngôilầutháp Hoànghạclâu chỉ chiếm một vịtrí khêmtốn trong côngviên vuichơi nầy. Gáclầu của toà lầutháp nầy caođộ mườimấy tầng, và thời hiệnđại cócả thangmáy đưa bạn lên tầng caovút chỉ trongvòng vài phút đồnghồ. Tôi chọn lốiđibộ bậcthang mộtmạch lên trên tầng thápđỉnh bước ra hànhlang bênngoài ngắmnhìn toàncảnh của Thànhphố Vũhán rộnglớn và hiệnđại với giòng Dươngtửgiang cắtngang chia thànhphố thành haikhu đôthị nguyênlà Vũxương và bênkia sông là Hánkhẩu. Trời nắngnóng nhưng trên thápcao gióthổi mạnh và mátmẻ. Nhìn xuống khucôngviên bêndưới nhìnthấy toànbộ khuônviên vườntước câylá kiếntrúc cầuhồ với số người đôngđảo tớilui.

Hoànghạclâu là thế, nó khôngcòn mang cáinét thơmộng và cổkính trong trítưởngtượng của tôi, nhưng nếu bạn đã đếnđây thì cũng nên đến thăm nơinầy, tuylà là một khu côngviên vuichơi hiệnđại nhưng nó cũng có sắcthái riêngbiệt của nó, dĩnhiên là khôngcó những thứ như bạn thườngthấy trong một khu vuichơi "theme park" kiểu Mỹ. Tómlại, đólà là một khuvườn Tàu rộnglớn với toà gáclầu Hoànghạclâu caongấtngưỡng là môtíp chủthể. Thànhphố Vũhán chỉlà một trong những nơi tôi dừngchân trongsuốt hànhtrình tôi đidọctheo dòngsông Dươngtửgiang, cóđiều tôi không ngờ là một thànhphố nằmsâu trong lụcđịa lại quálớn nhưvậy.

Dạochơi, nghỉngơi, ănuống, xem trìnhdiễn cavũnhạc cổđại... trong khuônviên Hoànghạclâu xong là cũng mất bốn tiếng đồnghồ. Rangoài là trời cũng bắtđầu dịunắng, đólàlúc thíchhợp để đidạophố. Chếchvề phíatrái của khunầy nằm cuốigócđường là Bảotàngviện Tôn Trung-Sơn. Bảotàngviện dườngnhư cũng sắp đóngcửa nên tôi không vào thamquan, vảlại bảotàngviện kỷniện Cáchmạng Tânhợi dọcsuốt theo nhiều thànhphố nằm trên dòngsông Trườnggiang dườngnhư đâuđâu cũngcó. Kểra tôi xem cũng đã khánhiều rồi nên khôngcòn cảmthấy sựthôithúc cầnphải xem để tìmhiểu lịchsử của từng vùng.

Suốt buổichiều cònlại chủyếu tôi dạoqua khắp các khuphố, trôngthấy nơinào có tiệmthuốc tândược là vô thumua thuốcdán Caohổcốt cho ngườiquen. Thànhphố nầy quálớn, khu tôi đidạo chỉlà một khu của thànhphố. Sinhhoạt cũng giốngnhư những thànhphố lớn khác, giờtansở người đứngxếphàng chờ xebuýt đôngđảo tại những trạmxe. Lềđường đibộ rộngrãi và sạchsẻ với những hàng câyxanh đầybóngmát. Ðólà một đặcđiểm nổibật của kếhoạch đôthịhoá của nước nấy, rấtđáng khenngợi. Trên đườnglộ chủyếu là xehơi dulịch tấpnập qualại. Xeđạp chạyđiện hay xeđạp có lốiđi riêng haibênđường nằmsâu bêntrong, có rấtít xegắmmáy. Và một đặcđiểm đángchúý là rấtít nghethấy tiếng còixe! Tấtcả đập vào mắt tôi là cái hìnhảnh của một thànhphố đang trong luồng vậnđộng, một dòngsống trôichảy mãi khôngngừngnghỉ, khôngquá vộivã ồạt như Thượnghải, nhưng cũng không chậmchạp như ở Thànhphố Kinhchâu.

Tôi đểý có một đoạn khuphố tôi đi ngangqua, lãngvãng gần trước một cửahiệu McDonald, có một vài ngườithanhniên, ănmặc hợpthờitrang nhưng cóvẻ lếtthết. Khônghiểusao cảnhtượngđó làm tôi liêntưởng đến một khuphố nàođó bên Mỹ nơi những gócđường gần trước một tiệm bán rượu nàođó, có đám thanhniên dađen ănkhông ngồirồi hútsách đủtrò lỡnvỡn pháphách. Vấnnạn thanhthiếuniên duđảng hútsách ở Trungquốc kểra khôngphải là vấnđề nhỏ khi xãhội nầy càng mởcửa rộng ra đón luồnggiómới từ ngoài thổivào, khôngsao tránhkhỏiđược đám bụibặm nhơbẩn của vănhoá Tâyphương tựdo. Ở xãhội Trungquốc ngàynay, nhànước chỉ xiếtchặt về mặt chínhtrị — nếu đừngcóai lộnxộn về chínhtrị thì mọithứkhác đều gầnnhư là tựdo. Thựcra ngày cũngcó ítngười quantâm đến vấnđề đảng hay ýthứchệ cộngsản, mốibậntâm sốmột vẫnlà tìmkiếm cơhội làmgiàu. Tại các thànhphố lớn giớitrẻ tốtnghiệp đạihọc vẫncòn là giới dễ tiếnthân nhất. Giớilaođộng vẫn còn tấtbất taylàmhàmnhai. Nếu nhìn trên đườngphố, ta sẽ thấy xedulịch, haylà xeôtô như cáchnói bâygiờ, của tưnhân rấtnhiều, dĩnhiên là chỉcó mộtsố người làmăn khágiả mới muasắm nổi. Nhưvậy, nếu nhìn qua bềmặt mà phánđoán thì giới cótiền khôngphải làít. Bùlại, nghe nói concái của mộtsố người thuộc giới trêntrunglưu nầy bị bỏbê và quênlãng, thếlà chúng thamgia băngđảng bèphái hútsách phátiền chamẹ. Ðólà cái ấntượng tôi nhìnthấy từ một đám ngườitrẻ trên một đoạn của khuphố sangtrọng ởđây.

Buổitối về kháchsạn tắmrữa xong là tôi xuốngngay nhàhàng ăntôi đểđược thưởngthức trọnvẹn từđầu đến cuối chươngtrình trìnhtấu dươngcầm như tốihômqua. Cũng chỗngồi cũ, cũng cái hìnhảnh dịudàng dễthương gợicảm của côgái đánhđàn, và vẫn cũng chươngtrình trìnhtấu giống bữatối hômqua, và tôi vẫn còn tìmthấy được những cảmgiác thơthới nhẹnhàng.

Sauđó tôi lên tầng hai của kháchsạn dạo hiệusách và cửahàng quàcáp. Vừa bướcra khỏi hiệusách ngay phíabênphải là tôi thấyngay salon thẩmmỹ và phòngđấmbóp. Mọisự xảyra hếtsức tựnhiên. Tôi bướcvào và một cô tiếpviên hỏi tôi có muốn hớttóc không? Tôi trảlời tôi muốn đấmbóp và đưamắt nhìnquanh cóý tìm côgái mà tôi quên tên mới gặp tốiqua ở trong quánbar của kháchsạn. Nhìn xuyênqua những cánhcửa mởtoanh của những cănphòng nhỏ bày những chiếcgiường hẹp trải drap trắng sạchsẻ, và cơhồ trên mỗi chiếcgiường đềucó một cô đang nằmngủ lườilĩnh vì khôngcó khách. Từ cănphòng lớn nằm ở góctrái, có tiếng congái hỏi vọngra: Ai vậy?" Tôi nhậnra ngay giọng của côgái tôi đang tìm. Tôi quay nhìnvề hướngđó thì thấy côgái ngồi bậtdậy từ chiếcgiường lớn bày trong phòng. Côta bướcra ngoài vuốttóc mĩmcười bẻnlẻn. Côta hỏi tôi muốn đấmbóp ởđây hay lên trênphòng. Tôi nói ởđây hay lênphòng cũngđược. Nàng mĩmcười hỏi anh muốn em hay cô nào khác đẹphơn? Tôi Cưới: tôi muốn em. Nàng nói: anh về phòng trướcđi rồi em lên.

Tôi ra thangmáy lênlầu về phòng mình, chợt nghethấy lòng rộnrã tưngbừng và xaoxuyến như đang trênđường điđến nơi hẹnhò với ngườiyêu. Vềphòng, tôi thayđồ rangồi ngoài ghếbành, pha táchtrà nóng, mồi thuốclá, mở TV nhưng chỉ thấy hìnhbóng côgái yêukiều hiệnra trướcmắt, timđậpmạnh, thấy lòng rạorực như chàngtrai mớilớn đang kềcận ngườitình. Tôi tưởngtượng ra đủthứ, chỉ mỗi trítưởngtượng cũngđủ làm cảngười sướngrêmlên.

Chưa đến 10 phút sau là có tiếng gõcửa. Tôi chỉ mặc vỏnvẹn chiếc quầnlót bướcra mởcửa cho cô gái vàophòng. Nàng mới thaybộđồ khác, áosơmi, quầndài, tấtcả màuđen, bósát thânhình đầyđặn của cô.

Chúngtôi traođổi vài câu. Tôi nằm xuống giường và cô ngồi bêncạnh nắnnắn xoaxoa taychân và người tôi. Côta cóvẻ nhưng khôngphải là dân trong nghề đấmbóp. Cô xàsát người cô lên nhười tôi, vừa nói chuyện trêntrờidướiđất vừa xoanắn người tôi. Ðếnlúc côta mỏitay thì lại chốngcằm gát cùichỏ trên đùi tôi, bộngực chắcgọn đè nhènhẹ lên phầnkín của mình. Mọichuyện diễnra mộtcách tựnhiên và thoảimái, chẳng ai vộivàng điềugì dù cả hai đều biết chuyệngì kếtiếp sẽ xảyra. Cứthế chúngtôi nói chuyện vòngvotamquốc cảgiờđồnghồ. Tôi thích đượchưởng cáicảmgiác rầnrần lânglâng nầy nên muốn kéodài thờigianra khôngmuốn tiếnthêm bướcnữa. Dườngnhư côgái cũng thích vậy, chảcógì gấprút dù tấtcả những độngtác của cô đềucó tínhcách gợiý mộtcách rõràng. Lúcnào mỏimệt hơn côgái chỉ việc để hết nửa thânngười trên của nàng đè hết lên phầndưới của tôi. Tôi vuốt máitóc của côgái và cảmthấy sungsướng rạorực tưởngchừng như đâylà giâyphút vĩnhcửu và ýnghĩa nhất của cuộcđời. Tôi thích nhìn đôimắt côgái nhất, đentròn và longlanh gợicảm.

Mộtlátsau, côgái vào phòngtắm, tắmrữa, khi bướcra ngooài phòngngủ cô quấn tấm khăntắm trên người, nhưng khi lêngiường với tôi mọthứ khôngcòn trênngười nàng nữa, đểlộra một thânhình đầyđặn nhưng cânđối. Trên tay cô cầm gói áomưa, chẫmrãi mởra và mặc cho tôi. Cảhai chúng tôi không nóigì, và tôi chỉ lẳnglặng quansát tấtcả mọi độngtác côgái đanglàm. Côta nhẹnhàng ngồi trênngười tôi và rồi — datrắng vỗ bìbạch... Tôi cảm thấy người têlịm, dườngnhư cóthể xuấtthần bấtcứ khoảngkhắc nào nhưng cố kềmgiữ... Côgái cũng đang tậnhưởng cólẽ cũnglà những giâyphút tuyệtvời hiếmcó đốivới cô, dođó tôi càng cốgắng kềmgiữ được phút tuyệtđỉnh cuốicùng lâudài cho nàng. Nàng nhắmmắt, rênrĩ, và khi nàng không còn kềmgiữ được nữa, nàng lắcmạnh thânngười, và như ngấtđi, gậpngười xuống nằmđè hẳn lên người tôi như một cái thâyma khôngcòn linhhồn. Phần tôi, theo kinhnghiệm nếu tôi giữ được phútgiây tộtđỉnh cuốicùng, tôi cóthể kéodài cảmgiác đêmê khoáilạc lâudài. Tôi lậtngười côgái lại và chẫmrãi đisâu vào người côgái, từtừ, ravào dèdặt, mỗi độngtác đẩyđưa là mỗi phútgiây tưởngchừng như bùngvỡ ra... đisâu, đisát... nhènhẹ, nhịpnhàng, rồi dồndập, gấprút.... Cảthểgiới xungquanh như hoànhập lại một và tớilúc khôngcòn cóthể kềmchế đượclâu thêm hơnnữa, tôi cảmthấy cả luồng sinhlực trong thoángchốc àoạt tuôntrào như nước vỡbờ.

Cuộcyêuđương từ màndạođầu lẵnglơ chođến chấmdứt là gần haigiờđồnghồ. Côgái nói anh lợihại thật. Tôi hỏi lợihại gì? Nàng trảilời: cóthấy em lúc lêncaođiểm không, anh dai quá. Tôi lùngbùng trong miệng nói câu bónggió: thịtbò nấu lâu quá thì daiđi. Côgái duynghĩ trong giâylát rồi hỏi: Ngườiđànông lúc làmtình khi sungsướng nhất là lúcnào? Tôi vừa nói vừa diễntả làmdấu cả mấy ngóntay: đólàlúc chàng muốn bắnra nhưng cốkềmgiữ, càng lâu càng sướng, dĩnhiên là lúc bắnra là lúc tuyệtđỉnh. Nàng tỏý là vẫncòn muốn làm nữa và muốn ngủlại quađêm với tôi. Dĩnhiên là đâucógì sungsướng bằng ôm một tấmthân gái mỹmiều nằm gọngàng tronglòng và ngủ cho tớisáng. Nhưng kinhnghiệm cho tôi biết nếu điquá mứcgiớihạn, thườngthường chuyệnphiềntoái cóthể xảyra chonên tôi nói tôi mệt, ngàymai cònphải tiếptục cuộchànhtrình đuổitheo bóngdáng nàng Dươngtửgiang của tôi. Cuốicùng tôi trao cho côgái tờ 100 Mỹkim để cô ravề. Tớigiờ tôi vẫn khôngnhớnổi côgái tên gì, cứ nghĩra tên nầy rồilại lẫnlộn với gươngmặt khác nàođó. Nhưng điềuđó khônglàm tôi bậnlòng, côgái kiềudiễm như một tiênnữ đầy bảnlĩnh kia mãimãi trong tâmtưởng tôi là một hiệnthân của nàng Dươngtửgiang huyềnhoặc.

Cuộc hànhtrình của tôi, bấygiờ, mỗingày là một niềmvui, và khôngcó ngàynào giống nàynào. Tuynhiên, Vũhán bỗngdưng trong một cuộcgặpgỡ tìnhcờ, thànhphố nầy đã trởthành một chỗ ghidấu đậmnét đốivới tôi, cho đếnkhi rờibỏ rađi, tôi vẫn cảmthấy một nỗiniềm xaoxuyến bângkhuâng. Cólẽ vìvậy, tôi như kẻ còn ngụplặn trong mennồngsay choángváng, tôi quênhẫng mất là sángngày hômsauđó tôi đã đichơi đâu và làmgì, tôi không thểnào nghĩ ra mà mãi tới chiều hômđó mới tới một thànhphố khác: Nhạcxương, nơi có Ðộngđìnhhồ, là nơi dòng Dươngtửgiang chợt đổidòng rẽxuống hướngnam.

Rời Vũhán tôi đón xekháchđi Thànhphố Nhạcxương, sởdĩ tôi chọn thànhphố nầy vì ởđó có Ðộngđìnhhồ, mà trong huyềnsử Việtnam đã nhắctới nhưlà nơi xuấtphát của ngườiViệt nguyênthuỷ trướckhi dicư xuống miềnbắc Việtnam. Ai đãtừng thắcmắc về nguồngốc ngườiViệt thì Ðộngđìnhhồ baogiờ cũnglà cái tên, hay đúnghơn, là một nơichốn cần truynguyên chođến nguồncội. Ðãlâu, tôi nhớlà đã cóđọc một bàiviết của một thứcgiả nàođó hìnhnhư đăngtrên tờ Hồn Việt, xuấtbản ở Cali, Hoakỳ, vào những năn của thậpniên '80 của thếkỷtrước, ôngta từ Mỹ đã bayđến vùng phíanam của hồ này và đã đi mộtmình lụclọi tìmtòi vếtdấu của Trọngthuỷ — Mỵchâu và ngaycả ditích mộ của Hai Bà Trưng ngay tại vùngnầy. Cóthể bàiviết của ông không mang tínhchínhxác lịchsử và khoahọc chonên lâudần khôngcóai nhắctới, nhưng ítra sựkiện nầy cho ta thấy Ðộngđìnhhồ có một malực nàođó đã xuikhiến ngườinầy bỏcông dòtìm rụcrạo khắp nhữngnơi đầy sơnlamámchướng của nơichốn ẩnkhuất nầy. Tôi không làmnghiêncứu về vấnđề nầy, nhưng cũng chính cáimalực tươngtự đã xuikhiến tôi bướcchân của mình đến tận phương nầy.

Khi xekhách chở tôi tới Nhạcxương thì đã gần 5 giờchiều, trời đang sụtsùi mưa do ảnhhưởng của hai cơnbão nhiệtđới ngoàikhơi Tỉnh Phúckiến và Ðảo Ðàiloan. Cólẽ nhờđó mà khíhậu trởnên dễchịu và mátmẻ hơn chứ mấy hômnay trời quánóng và nhớpnháp. Tôi đã đặt xong kháchsạn trướckhi tôi rời Kinhchâu, nên khi xuốngxe tôi có hỏi ngườitàitế xebuýt thì ôngta nói cáchđó khôngxa. Kháchsạn tôi trúngụ mangtên "Ngânhà". Tôi cótrínhớ khôngđượctốt nhưng sởdĩ tôi còn nhớ tên kháchsạn nầy là vì tôi biết kháchsạn này do "Ngânhàng Trungquốc" kinhdoanh. Vì trờimưa ướtát chonên tôi gọi xelôi babánh chởđi vì muốn cho ngườiphuxe tiềncuốcxe bữanay. Ngườiphuxe ragiá là 10 Yuan, tôi lắcđầu nói nếu tôi đáp taxi thì tốiđa tôi chỉ trả 6 Yuan (giá tốithiểu khi lênxe). Cuốicùng ôngta xin 5 Yuan. !0 hoặc 5 Yuan thựcsự không quantrọng đốivới tôi nhưng tôi muốnđược đốixử côngbằng, tiềnnào củanấy và khôngbị cáicảmgiác là bị "xígạt" đeođuổi mình. Quảthật, kháchsạn "Ngânhà" nằm cách bếnxe đâuđộ 500 thước — chỉ tội cho ông phuxe giànua đạp chiếcxelôi còmcỏi chở tôi và hànhlý mộtcách ìạch. Xuốngxe tôi cho ông 10 Yuan, ôngta cámơn rốirít mộtcách đángthươnghại. Tôi thường có cáithói nhưvậy ở cácnơi trên đạilục Trungquốc, tínhrẻ thì tôi đi, và baogiờ tôi cũng cho thêmtiền nhiềuhơn là ngườita mong đợi.

Khivào đặtphòng kháchsạn, tôi đặt hai đêm nghĩlà sẽ có nhiều nơi mình muốn thamquan. Kháchsạn tôi ởlà một kháchsạn quốcdoanh chonên banđêm tuy cũng có vũtrường, disco, karaôkê, barrượu, đấmbóp... nhưng vì, tôi đoánchừng, chúng quálànhmạnh nên tôi không thích lắm. Buổitối tôi định rangoài dạophố nhưng mưa bênngoài cứ rảrích khôngngừng. Ðốidiện phía bênkia đường có nhàhàng trông cóvẻ sangtrọng sạchsẻ nhưng vì cách bàitrí với những chiếc bàntròn dànhcho cả chục người ngồi thànhthử làm tôi dộilại. Ðườngphố trướcsau cóvẻ đìuhiu và vắngvẻ với những ngọn đènvàng trông héohắt trong lànmưasa. Tôi bỏ lên tầnglầu nơi có Tràthất, nhưng lại kêu bia uống, nhấmnha nhấmnhí với những mónkhô đặcsản và mì bò "ngầunạm" cay nóng, và nóichuyện càrỡn với hai côtiếpviên mặt còn nonsữa. Chánrồi tôi lại bỏxuống tầnghai có internet càphê lênmạng rãorão được một tiếngđồnghồ là đã 10 giờ hơn. Giờnầy giảdụ có quáncàphê ấmcúng ngồi nhâmnhi tách càphê nóng nhìn rangoài khungcửakính hútđiếuthuốclá nhìn mưarơi thì tuyệt, nhưng nhìnra ngoàiphố saothấy umù và hàngquán nào dườngnhư cũngđều đóngcửa cả.

Sánghômsau, trời tạnhmưa và đã bắtđầu cónắng. Khôngkhí buổisáng sau một trậnmưa suốtđêmqua trởnên tronglành và dịuhơn. Nhạcdương tuylà một thànhphố nhỏ nhưng ngay trungtâm thànhphố xecộ vẫn chenchúc nhau trên conđường khárộng. Nhiều xe bấtkể đường vạchkẻ trắng chia lànxe, chạy tứtán, nhưng có cáiđược là thànhphố nầy, cũngnhư tại nhiều thànhphố khác tại Trungquốc ngàynay, xe bị cấm bópkèn nên thànhphố đỡbị ônhiễm âmthanh.

Saukhi ănđiểmtâm miễnphhí trong nhàhàng kháchsạn, tôi raphố dạo mộtvòng, đểý nơi nào có tiệmthuốctây là vào để mua thuốcdán caohổcốt do ngườiquen gởimua mà tôi đã đi nhiềunơi nhưng chưa tìmra đúng nhãn có in hình cọp rằnri và đúng nhàthuốc sảnxuất. Thuốcdán trị đaunhức khớpxương nầy sảnxuất tại Vũhán, nằm phíađông kế Thànhphố Kinhchâu, cũng thuộc tỉnh Hồbắc. Chitiết nầy tôi ghilại là để giảithích lýdo tạisao vềsau khi vểtới phitrường San Francisco qua hảiquan bị lập biênbản! Cóđiều thuốcdán chẳngtìmra nhưng lại lạithấy thuốclá 555 dántemthuế Việtnam và thêm nữa, trầucau chếbiến sẵn bỏ tronggói được bàybán khắpnơi ởđây!

Ðặcđiểm của khu trungtâm thànhphố, giốngnhư những thànhphố khác ở Trungquốc, dườngnhư mớiđược xâydựnglại với nhiều dãynhà caotầng mớitoanh nằm dọctheo hai bênđường, nhiều cửahàng buốnbán đủthứ đồxaxíphẩm và đườngxá rộngrải trồng nhiều câyxanh trên lốiđibộ. Cảmgiácchung của tôi tôi đidạo tại trungtâm của các thànhphố Trungquốc là dườngnhư cả nước đang thiđuanhau để xâydựng. Cầucống đườngxá đâuđâu cũngđược làmmới. Ngoàiphố thì chậtních xehơi mớitoanh bóngbẩy. Xeđạp, xegắnmáy chỉ nhiều ở những con đườngnhỏ và khuất trong thànhphố. Cólẽ tôi đã nhìnthấy bềmặt đôthịhoá nhiềuhơnlà thấy nếpsống hiệnthực vẫncòn khókhăn với đạiđasố quầnchúng, vì nằm đằngsau những conphốlớn vẫncòn hiệndiện những conđưởng cũkỷ ổgà với những dãynhà tồitàn và xưacổ. Nhưng ítra, ở những thànhphố tôi điqua, tôi thấyrõ là cảnước đang trênđà pháttriển mạnhmẽ, đâuđâu cũng ồạt xâycất như sau một cuộcchiếntranhvậy. Tuy ngườigiàu thì quá giàu, còn kẻ nghèo thì quá nghèo và nhiều, nhưng ítra cũng còncó kẻgiàu để vungtiền tiêuxài cho kẻnghèo đượccó côngănviệclàm. Cóngười lêntiếng về mứcsống chênhlệch cáchxa của haigiớinầy và báođộng một khảnăng bùngnổ một cuộcxungđột xãhội mới.

Ðidạo mộthồi xong, tôi gọi taxi đi thamquan Nhạcdươnglầu, một khuônviên có nhữngditíchlịchsử của thànhphốnầy nằm ngay trênbờ của Ðộngđìnhhồ. Ðọc tớiđây nhiều bạnđọc chắc đang chờmong một khámphá mớimẻ nàođó tôisắp trìnhbày khi nghe nhắcđến địadanh Ðộngđìnhhồ đầy huyềnhoặc. Tôi cũng vậy!

Ðộngđìnhhồ thựcra là một hồ nướcngọt lớn đứng hàngthứnhì trên đạilục Trungquốc, rộng trên 3900 kílômét vuông (lớn gấp 39 lần diệntích Thànhphố Cựukimsơn!). Hồ nầy nằm chếch về phía tâybắc của Tỉnh Hồnam và Thànhphố Nhạcdương là một thànhphố lớn toạlạc bên bờđông của hồ nầy. Xungquanh hồ còn có nhiều thànhphố và thịtrấn khác. Với một vùng rộnglớn nhưvậy, chắcchắn có nhiều cảnhđẹp tại nhiềunơi trong vùng Ðộngđìnhhồ.

Tuynhiên, nơi tôi đếnthăm là Lầu Nhạcdương mà khuônviên của khu nầy nằm ngay bên bờhồ. Từ trên lầu nhìnxuống cóthể nhìnthấy cái mênhmông rộnglớn khôngbờbến của nó. Nhưng vì nó quárộng chonên cảnhđẹp phảilài vùng nằmsát bờhồ. Nhưng cảnhtrí của khuônviên Lầu Nhạcdương không tạo cho cảnhhồ một nét độcđáo nàođó nổibật và khácbiệt với những nơikhác có aohồ. Tuy lịchsử của Nhạcdươnglầu khá cổxưa, nhưng quymô của nó khôngđược đồsộ dù đãđược trùngtu nhiềulần qua nhiều triềuđại, kể cả thời hiệnđại, chonên nếu nó khônggắnliền vào những dâymối lịchsử từ hàng ngànnăm trước thì nó xemchừng như nó cũng như hàngtrăm ngôi lầutháp cổ khác ở khắp cácnơi tại Trunghoa. Tôi trả 45 Yuan để được hướngdẫn viếngthăm khuônviên Lầu Nhạcdương và chỉ trong 45 phút là xemhết, chưakể đã bị mất trên 15 phút "bị" đẩyvào nơi bántrà và bánđồ kỷniệm cho dukhách.

Khu dulịch nầy của Thànhphố Nhạcdương chưađược pháttriển đúngmức lắm chonên tôi vẫn còn tìmthấy được một chútít nétbansơ hoangdại của những ditích và cảnhvật chungquanh.

Saukhi thamquan xong, tôi tìmđến quántrà bên bờhồ gọi một ly trà nóng đặcbiệt, giá 20 Yuan, nhưng hươngvị của loạitrà nầy cũng khôngcógì đặcbiệt đốivới tôi.. Mặcdù đã được giớithiệu tỉmỉ về loạitrà tôi đang uống, ngoạitrừ nhìnthấy những cuốnlá trà khô đang "khiêuvũ" trong táchtrà thuỷtinh đúngnhư lời giớithiệu trong gianhàng trà và côtiếpviên của quántrà.

Tôi ngồi bên chiếcbàn đặt ngoàitrời trên một khoảnhđất giốngnhư khuônviên của một khuvườn. Từ vịtrí đó tôi cóthể nhìnxuống bêndưới Hồ Ðộngđình. Trời đã lênnắng, cóvẻnhư muốn oibức trởlaị sau một đêm mưa. Tôi ngồi trong bóngmát, có gió từ mặthồ thổinhẹ vào nên cảmthẩy dễchịu đôichút. Cólẽ đâylà giâyphút thoảimáinhất trongngày. Tôi có thóiquen đitớiđâu cũng tìm một chỗnàođó thật thoảimái đểuống càphê hoặc bia. Và nơiđây, phíadướikia là mặtnước mênhmông của Ðộngđìnhhồ, một nơichốn mà trong tiềmthức tôi nó đã khôngngừng thúcdục tôi tìmđến. Rấttiếc là tôi chưa tìmthấyđược nhữnggì mà tôi thầm mongmuốn nhìnthấy.

Tôi hỏithăm côtiếpviên quántrà là vùngnầy có những sắctộc thiểusố nào, thídụ như Mèo, Nùng, Thái, v.v... Nhưng côta lắcđầu nói khôngcó, có chăng là trong thànhphố sống lẫnlộn với ngườiHán là những sắctộc đã hoàntoàn Hánhoá là Hồi, Mãn, Mông. Tôi ngạcnhiên hỏi thếcớsao ngườita lại cóbán trầucau, vậychứ cho ai ăn nếu khôngkhải là cho ngữngngười thuộc các sắcdân thiểusố? Côta nói là cha của cô cũng ăntrầu, nhưng ông là ngườiHán! Tôi nhấnmạnh là tục ăntrầu là chỉ có những dântộc phươngnam mớicó... Nhưng cólẽ với trìnhđộ mớihọcxong trunghọc của cô, có nóithêm thì cô cũng không hiểu. Côgái chobiết là côta tốtnghiệp trunghọc hai năm trước, họcxong là cô làmtiếpviên cho quántrà trong khuônviên Nhạcdươnglầu chođếnnay vì không tìmra việclàm nàokhác. Côta hỏi tôi từđâuđến? Tôi thuậtlại chuyếnphiêudu của tôi. Nghexong đôimắt cô trởnên mơmàng, ngóđăm về hướngchântrời xaxôi ngoài hồnước và nói cô cũng thích đidulịch như tôi nhưng vớicảnhsống ởđây thì khómà cóthể thựchiệnđược. Tôi khuyên côta nên đi họcthêm Anhngữ, cơhội cho tươnglai vào khoảng tuổi cô còn rấtnhiều hứahẹn. Cô nói buổitối cô có đi họcthêm tiếngAnh, nhưng chưathấy tiếnbộ. Tôi lặplại là tiếngAnh sẽ mởra một cánhcửa mới cho cô, hãy cốlên. Tôi nói ởđây cảnh hồ khôngcógì đặcbiệt, vậy ởđâu có cảnhtrính đẹpnhất. Côgái nói nếu tôi đixa về phía bờnam hoặc sang bên bờtây, cảnh sẽ đẹp hơnnhiều. Nhưng đườngxá từ đấy đến những vùngđó khôngtốt, trên 100 câysố, thườngthì chỉcó dânđịaphương trong tỉnh mới đếnchơi những vùngđó. Tôi thấtvọng và bỏngang ýđịnh muốn đixa hơnnữa về phíanam. Nếu tôi có bạnđồnghành và có cùng ýthích thì chắcchắn tôi khôngngại đixa và đisâu hơn đến những nơihẻolánh hơn trong vùng Ðộngđìnhhồ. Mườimấy năm trướcđây tôi có xemđược một bộphimtruyện của Trungquốc quay tại một thônlàng nhỏ nàođó trong vùng Ðộngđìnhhồ, môtả một quảngđời của một côgái nhỏ sinhtrưởng trong một vùngquê, nhànghèo, "lấychồng", mà "chồng" là một cậubécon mới biếtđi chậpchửng. Cô dandíu vời một thanhniên nôngdân làngbên và cóthai... Chuyệnphim xoayquanh những tậptục cổhũ như tảohôn và những hànhxử có cungcách rất phongkiến của ngườidân vùngnầy. Cuốnphim nầy cho tôi một ấntượng mạnhmẽ như là câutruyện đang xảyra tại một thônlàng nàođó ở miềnBắc Việtnam với cảnhtrí nhàcửa thônquê và ngườidânquê với cách ănmặc, đầuvấnkhăn, miệng nhaitrầu, tấtcả đềusống trong một thếgiới còn bị bóchặt trong những quanniệm bảothủ phongkiến xaxưa. Nói mộtcáchkhác, Ðộngđìnhhồ, có những khu nào đó trong vùng nầy còn ẩnchứa những dấuvết và hiệnthực vănhoá của nhữnggì rất đặcthù mà mà dântộc Việtnam còn gìngiữ khi dicư về phươngNam. Tôi tự hứa với mình là vào dịp nàođó vềsau tôi sẽ làm chuyếnduhành có tínhcách khaiphá đó. Ðiều cầnthiết là phải làmbàitập trướckhi thựchiện chuyếndukhảo.

Tôi hỏithăm côgái xem vùngnày còncó nơinào khác để thamquan không? Nàng nói có chứ, Hồnam là quêhương của Mao Trạch-Ðông, anh cóthể đi thăm nơi chônnhaucắtrún của ông. Tôi mĩmcười khôngnóigì. Tôi mở máyảnh xemgiờ, đã gần 11 giờ rưỡi. Tôi quyếtđịnh về trả phòng kháchsạn và đónxe đi Trườngsa, thủphủ của tỉnh Hồnam.

Thànhphố Trườngsa nằm trệt về phíanam cách Nhạcxương khoảng 150 câysố. Tôi đáp xebuýt tớinơi vào khoảng 3 giờchiều. Trướckhi tới tôi đã đặt kháchsạn tại trungtâm thànhphố, từ bếnxe nằm bên khu thànhphố cũ tới đó mất hơn cả giờđồnghồ. Mặcdù vàotrong thànhphố đườngxa mớilàm rộngrãi dànhcho nhiều lànxe nhưng kẹtxe đến mức xehơi chạy cả lên lềđường. Từ phòng kháchsạn trên tầngcao nhìnxuống đườngphố trôngthấy đólà một cảnh hỗnloạn, xe chạy mộtcách không luậtlệ. Cảnhnày làm tôi nhớđến nănngoái sau chuyến đidulịch ở Nhật, nơi mà mọithứ đều ngănnắp và trậttự, chođến Hồngkông, một đôthị hạng bốnsao nếu Ðôngkinh là hạng nămsao, thì khi chúngtôi đápxe từ Hồngkông sang Thẩmquyến Trungquốc, lúc vào thànhphố và bị kẹtxe, thằngcon tôi, đã quen với cảnh giaothông đâurađó từ Mỹ đến Hồngkông, quayđầu nhìn rangoài cửakínhxe, trôngxuống, nó kêuto lên: "Ba, ba, coikìa, xehơi chạy cả trên lềđường!" Chuyệnnhỏ nhưvậy, nhưng hiệntượng nầy biểuhiện chothấy ngườidânđạilục, lúccần, họ cóthể phábỏ luậtlệ mộtcách dễdàng. Nóichocùng, với đàpháttriển kinhtế quá nhanhchóng, mựcđộ sửdụng xehơi quácao, nhưng lềlối láixe kiểu thờixãhộichủnhghĩa vẫncòn. Chắc còn phảicần hàng vàichụcnăm nữa nếpsuynghĩ và hànhxử xãhộimới mới trỏthành nềnếp. NgườidânMỹ đã láixe hơn một trăm nămnay, sao mà sosánhđược!

Trườngsa, lạithêm một thànhphố nữa, là một đôthị lớn, nếu sosánh với Vũhán hay Thànhđô, cóthể nó nhỏhơn mộttí, nếu không sosánh diệntích và dânsố (11,800 câysốvuông, dânsố 5.63 triệu), tôi nghĩ mức đôthịhoá của nó cóthể lớnhơn cả Los Angeles của Mỹ! Vào buổitối ngàythứhai khi tôi ngồi taxi đixem một chươngtrình cavũnhạc tại một híviện trong thànhphố, lúc vòngđi vào banđêm khôngbịkẹtxe, chiếc xaxi đã chở tôi đi suốt gần một tiếngđồnghồ qua các ngãđường, trên đạilộ hay trên những đoạn đườngvượt xuyên thànhphố, haibên đềulà nhàlầu caotầng mớimẻ, đènđómrựcrỡ, ngườixe nườmnượp. Nếu bạn tưởngtượng bạn đang ở Thànhphố Ðàibắc, tôi chắc là bạn cũng không nhìthấyđược sựkhácbiệt. Mấy người trong chúngta đã nghe nhắc đến tên Thànhphố Trườngsa. Ðốivới đasố chúngta, cứ cho nó là một thànhphố "vôdanhtiểutốt", nhưng từ đó suyra Trungquốc có baonhiêu thànhphố khiêmnhường nhưthế. Dođó, không đi không nhìnthấyđược xứngườita pháttriển nhưthếnào, cứ ở mãi trong một xó, xâyđược một câycầutreo, xâyđược một caốccaotầng, là nghênhnghênh cáimặt tựđắc tựmãn khoáitrá. Rõlà ếch ngồi đáygiếng. Tôi nhớlà cũng vào khoảng thờigian nầy, Chủtịch Nhànước Trần Ðức Lương đang đến viếngthăm Trungquốc trong một chuyếncôngdu, lịchtrình của ông là sẽ đếnthăm những thànhphố ởđây là Thẩmxuyến, Quảngchâu, Namninh, và Cônminh, tôi hyvọng là ôngta sẽ nhìnthấy được mứcđộ pháttriển của ngườita, khi vềnhà hãy suynghĩ và cùngnhau bànbạc để có kếhoạch đuổikịp xứngười. Ngàynay nướcnào kinhtế mạnh là nước đó có "thớ", khôngsợ bị ai ănhiếp! Cứ lấy gương của Tângiaba hay Namhàn là rõ. Nhưvậy chớ đừng thấy Trungquốc pháttriển quámạnh rồi tấtcả dânta đều phải dồn về thếthủ cứ tínhchuyện làosao đỡđòn nếulỡ bị bắtnạt, thayvì tìmcách vẽra biệnpháp đứngđắnnhất là tìmđường vươnlên lớnmạnh như ngườita. Ngườita, đâylà nóivề Trungquốc, cóthể làmđược là mình cóthể làmđược.

Trườngsa có mộtsố địađiểm dulịch có ditích lịchsử (ngôimộ đời Hán có xác ngườinữ đượcướp và một ngôimộ khác chứ 170 ngàn thẻtre khắchcữ, trườngđạihọc 1000 nămtrước, chưakể cốcư của cả Mao Trạch-Ðông và Lưu Thiếu-Kỳ) nhưng tớigiờ ngồilại nặnóc tôi ngồi nghĩra mà không bị lẫnlộn với những ditích ở những vùngkhác mà tôi đã đithamquan ở Trungquốc kỳnày. Trínhớ tôi nó cũng giốngnhư thẻbộnhớ củ máychụphình mãsố của tôi, khi bộnhớ đầy, tìm hìnhkhôngđánggiữ để xoábớt cho cóchỗ chụpnhình mới thì những tấmhìnhmới lại dànhmất vịtrí mới xoábỏ, thànhthử chúnglẫnlộn vớinhau, nhấtlà chùamiếu, chỗnào cũng giốngnhư chỗnào!

Tómlại, Trườngsa chỉlà một thànhphố lớn, thủphủ của Tỉnh Hồnam, ditích lịch sử tuycó nhưng không đángkể bằng những nơikhác, nếukhông thì tôi vẫncòn ấntượng về chúng. Ðâylà thànhphố nằm ở phíađôngnam cách dòng Dươngtửgiang và Ðộngđìnhhồ kháxa. Nếu bạn cầnđến đây để làmnghiêncứu về những sắctộc thuộc dântộc BáchViệt cổ thì tạiđây có những đạihọc và việnnghiêncứu nhânvăn lớn có nhiều tàiliệu để thamkhảo hay lấy nơiđây làm đầucầu để đi thựctế vào những vùng xaxôihẻolánh hơn dưới vùng phíanam của tỉnh nầy.

Về lãnhvực duhí thì tôi chỉ nhớ có hai chuyện: ngồi lườibiếng trong quáncàphê Milo ("Mêla") nhìnngắm phốngười và buổitối thứhai đixem chươngtrình cavũnhạc kiểu Las Vegas với những đoàn vũcông ngườiÂuchâu (mà tôi đoán là ngườiNga) hùnghậu. Tốiđó taxi chở tôi vềlại kháchsạn chỉ mất đâuđộ nửa giờđồnghồ thayvì cả tiếngđồnghồ hồi vòngđi — nghĩalà bị taxi phỉnh, nhưng khôngsao, có vậy mới đượcdịp nhìnthấy sự rộnglớn của thànhphố nầy. Cũng chuyện taxi phỉnh chởđi lòngvòng làm tôi nhớlại nămngoái ở Hànội chúngtôi đón taxi ngoài bờ Hồ Hoànkiếm nhờ chởđi quán chảcá Lãvọng, anhta chởchạy lòngvòng mấthết 50 ngàn đồng mà khi bậnvề chúngtôi ngồi xíchlô đạp chỉ đi một khúc đường là tới. Thànhphần lúcnào chờ sơhở của ngườikhác để lừađảo thì nơiđâu cũngcó. Cáikhác là mứcđộ lừađảo, tại những xãhội Áchâu thì bắtđầu từ những chuyệnvặt.

Sang ngàythứba tôi đápxe đi Thànhphố Namxương, thủphủ của Tỉnh Giangtây, nghĩalà vòng ngược lênlại hướngđôngbắc, cách Trườngsa khoảng 4 giờxe trên xalộcaotốc. Tôi đang đivề hướngrẽ ngoặclên cũng hướngbắc của dòng Dươngtửgiang. Trongsuốt cuộchànhtrình nầy, dovì khíhậu quá nóngnực cólúc tôi định táchbỏ lịchtrình baysang vùng caonguyên Vânnam mátmẻ. Nhưng vùng đó, mườimấynăm trướckia tôi đã đếnđó hailần. Hốmtrước, côgái Vũhán nghe tôi thanvan nóngnực hoài nên khuyên tôi đi chơi núi Lưsơn nằm ở vùng miềnbắc tỉnh Giangtây. Thànhphố Namxương là chặnnghỉchân của tôi trướckhi tớiđó. Nhìn bảnđồ thì tôi nhậnra vùngđó nằm đúng trên tuyếnđường dọctheo dòng Dươngtửgiang huyềnhoặc. Thậtlà kỳdị là cáiýnghĩ là phải làm chuyếnduhành đến các nơichốn dọctheo dòng Trườnggiang đã bámriết tôi trong từng ýnghĩ. Dươngtửgiang, nàng là ai?

Ngàyxưa Namxương cò có một tên khác là Hồngđô, nhưng khi nhắcđến cáitên Namxương cólẽ đốivới nhiều ngườiViệtnam nghe rất quenthuộc. Còn với tôi là nghĩ tới ngay vởtuồng cảilương đượcxem thờinhỏ là vở "Thiếuphụ Namxương" kểlại câu chuyện một chàng họ Trương, đi đánhgiặc lâungày về con mình không còn nhậnra cha nữa mà cứ ngỡ cha của nó là cáibóng in trên tường mà mẹ của nó đã chỉcho nó thấy hằngđêm, trongkhiđó chàng Trương nghe con nói thì cứ ngỡlà vợmình ngoạitình khi chàng đitrận vắngnhà, thếlà thảmkịch xảyra... haylà câuchuyện thiếuphụ Namxương bồngcon chờ chồng hoáđá... Thựcsự đây khôngphảilà là nơi xuấtxứ của những câuchuyện này, màlà câuchuyện cóthực của bà Vũ Thị Thiết, người Tỉnh Hànam (Namđịnh) ở Việtnam, tức Thiếuphụ Namxương, có miếuthờ từ Đời Lê Thánh-Tông. Tuy chỉlà trùngtên, như bấtcứ địadanh mang tiếngHánViệt nào ở Việtnam, cái têngọi thânthiết kia phảnảnh tìnhtự của một dântộc và đấtnước Việtnam trongsuốt dònglịchsử đã trảiqua biếtbao cuộcchiếntranh daidẵng tangtóc. Các nhàdântộchọc nghiêncứu về huyềnsử dângian cólẽ cũng đã cóngười lưuý về cáikỳbí của sựvaymượn linhhồn nầy, vì khôngphải mình nghèonàn về trísángtạo hay tưởngtượng và bikịch thựctế nhưng cáilõi của câuchuyện "Thiếuphụ Namxương" cólẽ lại chínhlà cái mẫusố chung là "Nam-"...

Mang cùng tínhcách tươngtự, chính các nhàdântộchọc Trungquốc cũng gãiđầuvòtóc đặtcâuhỏi tạisao còncó mộtsố "ngườiHán" ở Namxương, hay đúnghơn là cả vùng Giangtây, còn thích ăntrầu? Ði trên đườngphố ởđây tôi đã nhìnthấy nhiều tủhàng bàybán trầucau như bán thuốclá vậy. Tómlại, các nơichốn dọctheo và toạlạc xuôitheo bênkia bờ hữungạn của dòng Dươngtửgiang đều indấuấn mốiliênhệ mậtthiết với dântộc BáchViệt cổ. Sựbíẩn của sựkiện này cólẽ sẽ mãilà sựbíẩn, nhưng mộtkhi đến những vùngđó, như Ðộngđìnhhồ, như Namxương, tôi cảmnhận thấy có một sứcthúcđẩy đã lôikéo tôi đến những nơichốn như nơinầy, tuy không vénbỏ được mànbíẩn kia nhưng ítra là trong sựtruytìm liêntục, mộtcách vôthức, cáicộirễ chằnchịt từ thuở đờixửađờixưa nào chợt thểhiện thấpthoáng một ýnghĩa nàođó thayvì chúnglà một mớrối bòngbong. Sựthể giốngnhư người biết chútít chữHán như tôi nhìnvào những hìnhtự chữHán xalạ cổxưa. Bạnnào biết chữHán, cólẽ sẽ hiểuđược những gì tôi nói ởđây nếu tôi đưara thídụ nhưnhững chữHán chỉ dân "Việt" hay "Lạc", đốivới người khôngbiết chữHán, chúng chỉlà những hìnhảnh vônghĩa. Nếu cóbiết chữHán nhưng còn chưa nhậndạng được những chữ nầy thì đầuóc sẽ tựđộng liênkết những tựcăn để truytìm ýnghĩa mà mơmơmàngmàng cảmnhận được ýnghĩa của chúng. Ðólà một thứ cảmthức tậpthể mà mỗ conngười trong chúngta đều có chấtchứa trongngười ẩn trong tinhthần của từng tếbàosống trong mỗi thớthịtda và máumũ.

Tôi có bỏthờigiờ đidạo trên đườngphố Namxương, nhưng không hiểusao giờ hồithưởng lại tôi hay lẫnlẫnlộn thànhphố nầy với Thànhphố Trườngsa. Thậtsự Namxương nhỏ hơn Trườngxa nhiều. Những khuphố mới ở trungtâm thànhphố thì cảhai naná giốngnhau, nhưng đườngxá Namxương nóichung cũ và hẹp hơnnhiều. Ởđây tôi còn thấy những khuđường với những cửahàng nhỏ giốngnhư ở một khuphố nào ở Sàigòn, Nguyễn Thiện-Thuật hay Cao Thắng chẳnghạn. Cungcách và phongthái của dânthànhphố còn giữ cáivẻ chậmchạp và ùlì, ít sôiđộng hơn những thànhphố lớnkhác. Cólẽ trời quá nóngnực chăng? Xecộ trênđườngcái cũng thưathớt và ít bonchen ồnào hơn.

Buổitối duynhất ởđây tôi ăncơm trong một tiệmăn khá khangtrang nằm đốidiện với kháchsạn tôi đang ở. Các côtiếpviên đều lịchsự nhãnhặn, giúp tôi chọn mónăn Giangtây. Thứcăn vùngnầy cũng thuộc loại đồăn caynóng, nhưng dầumỡ cũng rấtnhiều. Tôi nhớlà có món giòheo khokhô ănlạnh, đivới bia địaphương khá hợpkhẩu. Có mónsúp naná như gàô ầmthuốcbắc của Quảngđông. Trên các mónăn họ bỏ ngò rấtnhiều. Tôi xinthêm ngò thì họ mangra một dĩarangò tưới dấm và tươngớt. Thêm vào đó hìnhnhư còn hai món nữa nhưng tôi khôngcòn nhớ là món gì. Qua buổitrưa hômsau tôi cũng vào quánăn nầy, gọi những món khác, nóichung đồăn caynóng hơn đồ Quảngđông.

Thựcsự điềuđángnói ởđây khôngphảilà thứcăn Giangtây mà là chuyện có một vịkhách, cólẽ là dânlàmăn cótiền, ănmặt tơmtất, ngồichung với vài ngườiđànông khác, liêntục nhỏ nướcmiếng xuống dướinềngạch lót đáhoacương bóngloáng. Tôi nhìnquanh xem phảnứng của những thựckhác khác, cóngười trôngthấy nhưng dườngnhư đốivới họ đólà một chuyệnthườngtình! Chuyện nầy xảyra vào bữacơmtrưa của ngàyhômsau.

Trong phạmvi Thànhphố Namxương, ngoài mộtsố ditích lịchsử như chùamiếu, tháplầu, chủyếu là khu Ðằngvươngcác. Giốngnhư khu Hoànghoạclâu ở Vũhán, Ðằngvươngcác là ngôitháplầu cổ đãđược xâydựng mới nằm trong một khuônviên rộnglớn, trongđó baogồm vườnhoa, nhàthuỷtạ, v.v.

Khu ditích Ðằngvươngcác toạlạc bên bờ Dươngtử Giang, nằm về phíatây của thànhphố Namxương, là một trong ba táplầu nổitiếng của vùngnam sông Trườnggiang, hai tháplầu kia là Nhạcdươnglầu ở Thànhphố Nhạcdương và Hoànghạclâu ở Vũhán.

Vêmặt lịchsử, nguyênthuỷ tháplầu Ðằngvươngcác được xâydựng vào Thời Ðường, năm 653-659, do em của Vua Lý Thếdân xâydựng. Trongsuốt lịchsử của nó tháplầu nầy đã bị pháhuỷ và trùngtu hoặc xâydựng lại trên 28 lần và lần cuốicùng nó bị thiêuhuỷ hoàntoàn vào năm 1926. Vào năm 1989, tháplầu nầy hoàntoàn được xâudựng mới lại theo bảnthiếtkế Ðời NhàTống. Tháplầu nầy cao 57.5 mét rưỡi, có năm tầng, toạlạc trên một khuvực rộng 13,000 thướcvuông, và mang những nét đặcthù như máicong, cộttrụ chạmtrổ côngphu, giữđược vẻnguynga của kiếntrúc nguyênthuỷ ÐờiTống. Ðến thăm khu tháplầu nầy, nếu bạn thích ngồi lânla ngồi uốngtrà ngắmnhìn ra dòngsông Dươngtửgiang, bạn cóthể bỏ cả buổisáng hoặc trọnngày ở đó. Phần tôi, vì đã thamquan nhiều tháplầu, tôi chỉ dạo khu này đâuchừng hai giờđồnghồ.

Có thangmáy lên tầng caonhất của tháplầu, nhưng tôi vẫn thích đi bộ lên đến tầng năm xong ra ngoài hónggió ngắmcảnh thànhphố, dưới khuônviên vườnhoa, và dòng Trườnggiang dài vôtận. Trên tầng caonhất có sânkhấu trìnhdiễn vũnhạc ÐờiÐường, với những nữvũcông ănmặc xiêmy như cungnữ trong cungđiện vua Ðường mõngmãnh hởngực và phơi rúnbụng trắngngần nhảymúa theo điệunhạc cổ thờibấygiờ. Chươngtrình trìnhdiễn có giờgiấc và kéodài khoảng 20 phút. Từđó tôi xuống từng tầng một thamquan những triễnlãm và bàybiện ditích lịchsử, có tầng bày biện tấtcả những môhình của những kiếntrúc của Ðăngvươngcác qua các triềuđại.

Khi dạochơi trong vườnhoa, tôi đểý thấy có rấtnhiều ngườingướcngoài dânÂuchâu, mặtmũi người nào cũng hiệnra nét tươivui hớnhở, mỗi giađình đều đẩyxe kútkít connít có trẻthơsinh Trungquốc, có em cũng đã lớn trên ba tuổi. Không hỏi thì tôi cũng đoánđược những đứatrẻ kia đãđược những ngườiÂuchâu kia nhận làmconnuôi. Chiều hômtrước, khi tôi đidạo trên đườngphố Namxương, cũng đã nhậnthấy cảnhtượng tươngtự. Sựkiện nầy chứngtỏ dân của vùng nầy cóthể còncó lắm ngườinghèo, khôngđủsức nuôinổi conmình nên đã hiến chúng làmconnuôi cho ngườidatrắng nướcngoài. Hiệntượng nầy tôi khôngthấy ở những nơikhác. Sựkiện nầy chợtdưng làm tôi cảmthấy nặnglòng, cólúc suynghĩ bângquơ tựhỏi khônghiểu 18 hoặc 20 nămsau khi đámtrẻ được nhận làmconnuôi đó cóđược cơhội quaylại quêhươngmình để tìmlại chamẹ ruột không.

Suối buổisáng cònlại tôi đi dạothăm vài ditích khác trong thànhphố, dạophố và tìmđược một tiệm bán thuốcdán Caohổcốt mua mườimấy hộp, xong về tiệmăn gần kháchsạn ăntrưa xong độ hai giờchiều là ra bếnxe đónxe đi núi Lưsơn theo chươngtrình đã địnhsẵn, nằmtrên vùngbắc Tỉnh Giangtây cách nơinầy độchừng 3 giờ xe. Trongkhi ở bếnxekhách chờ giờ lênxe, lầnđầutiên tôi thấy có ănmày ănxin tại bếnxe trongkhu chờđợi. Ðólà một ônglão trêndưới tuổi 60 và một embé độ ba tuổi, ănmặc lamlũ. Tôi chẳngthấy có ai cho tiền họ hết. Thằngbé khi thấy tôi đang cầm gói chíp khoaitâychiên đang ăn gầnhết thì nó xin, tôi áingại trao cho nó, chothêm tiềnlẻ và gói thịtbò khô tôi mua ở Cửutrạicâu cònlại trong hànhlý xáchtay. Dườngnhư nhiều conmắt của nhiều người đỗdồn nhìn hướngvề phía tôi. Tôi có cáicảmtưởng là tôi đanglàm một chuyện chẳngai làm cả. Ở San Francisco, nơi cónhiều dânvôgiacư xintiền, ngàyxưa tôi thường chotiền họ, nhưng về saunầy hiềubiết thì họ là những người đãđược chínhphủ giúpđỡ nhưng họ đasố là những người hútsách nghiệnrượu, nên vềsau tôi khôngcòn chotiền họ nữa. Trườnghợp ônglão và thằngbé ănxin cóthể là một trườnghợp là đứatrẻ cóthể bị đẩyđi ănxin để gây lòngthươnghại. Nhìn tuổi thằngbé, tôi chỉ liêntưởng tới đứacontrai tôi thuởcònnhỏ, dođó cảmthấy xótdạ thươnghại. Tómlại, Namxương là một thànhphố hãy còn lạchậu và nghèonàn.

Sựphánđoán của tôi cólẽ là đúng khi tôi bướclên chiếcxe buýtchởkhách hạngtrung đi núi Lưsơn. Ðólà một chiếcxe cũkỷ và thôlậu. Trongsuốt cuộc hànhtrình của tôi chotới lúcđó, đó là lầnđầutiên tôi ngồi trên một chiếc xekhách bệrạc nhưvậy để đến một khudulịch nổitiếng và sạchsẻ như Lưsơn. Nóivề cáinghèo của Trungquốc thì thựcra ta cóthể nhìnthấy ở những khu khuấtlánh trong một thànhphố hoặc tại một vùnghẻolánh trên đạilục. Mặcdù năm 2004 mứcthunhập bìnhquân của dânBắckinh trên mỗiđầungười là 5000 đôla Mỹ mộtnăm, nhưng trên thựctế đasố ngườidân ở thônquê mứcthunhập vân còn ở khoảng 500 đô một năm. Dĩnhiên là giácả sinhhoạt môi vùng mỗi khác. Thídụ như muasắm ở Thưọnghải ngaynay đắtđỏ hơncả ở Hồngkông. Ở Namxương, nếu sosánh về mứcđộ pháttriển thì thànhphố nầy vẫncòn khá hơn Thànhphố Kinhchâu hay Nghixương. Thídụ, bạn cóthể vào muasắm đồ trong hệthống "WalMart" (xâydựng 2003) của Mỹ ởđây. Trong Thànhphố Namxương, cónơi tôi đã thấy hệthống cầuvượt trêndưới có 4 tầng, mỗi tầng có lốiđibộ ănthông với những caốc nằmngang với mặlềđường của cầuvượt. Hệthống cầuvượt và mặtđường ănthông với kiếntrúc caoốc nhưvậy tôi chỉ mới thấycó ở Ðôngkinh hay Osacar ở Nhật. Ðặcđiểm của hệthống cầuvượt nhiềutầng nầy là giảitoả được nạn kẹtxe tại khu ngãnăm ngãbảy mà không làm những caoốc nằmtrong khunầy bị chelấp và choáng mặttiền, nghĩalà cảnh đườngxá xoắnốc chằngchịt nằmngay trước cửasổ của tầng năm tầng sáu của một caốc tại gócđường này, dù từ trong cửasổ của một vănphòng nàođó ngườita vẫncòn thấy conđường băngngang trướcmặt bênngoài, nhưng conđườngvượt đó được xâydựng theo một phươngcách mà kháchbộhành cóthể từ ngoài bướcvào hoặc từ trong bướcra đibộ trên đườngcái như ở tầngtrệt vậy. Nếu không đểý nhìnxuống kẻhở của những váchchắn trênđường thì ngườiđibộ ít nhậthấy cái cảmgiác là mình cách mặtđất hàng nămbảy tầnglầu. Hệthống nầy dườngnhư tôi chưa thấycó ở thànhphố Thượnghải mà ởđó tôi chỉ thấy những conđườngvượtcaotốc (elevated expressway) chạy băngngang thànhphố, mà nếu nhìn haibên sẽ thấy những cánhcửasổ của những caoốc nằm gầnsát haibên đường, giốngnhư ở Hồngkông hoặc Nữuước.

Dù có chê Namxương lạchậu như thếnào nhưng conđường xalộ dẫnđến núi Lưsơn vẫnlà xalộ caotốc hiệnđại như bấtkỳ nơinào khác mà tôi đã điqua.

Buổichiều khi rẽ rakhỏi xalộ và bắtđầu tẻ vào đườngđèo leolên vùng núi Lưsơn, chiếc xebuýt hạngtrung cũkỷ khởisự chạyìạch cả giờđồnghồ mới vàotới cổng của khudulịch núi Lưsơn và ngừnglại. Hànhkhách phải xuốngxe và muavé vàocổng. Nếu tôi nhớ khôngsai thì giávé kháđắt, khoảng 160 Yuan mỗingười. Trênxe có một giađình gồm năm người, trông cáchănmặc của họ tôi đoánchừng là dânthônquê từ ngoạivi Thànhphố Namxương đến, cảthảy họ phảitrả 800 Yuan cho vévàocổng, cólẽ là sốtiền dànhụm khálớn của họ cho mộtchuyến đichơinúi. Khi một nhânviên gáccổng quágiangxe để vàotrong khudulịch bướclên xe, sẵntiện tôi hỏithăm địađiểm xuốngxe để đến một kháchsạn bốnsao mà tôi đã điệnthoại đặtsẵn trước thôngqua cuốnchỉnam kháchsạn mà tôi đã dùng suốt cuộchànhtrình. Ngườiđó chỉdẫn tôi xong rồi hỏi tôi trảtiền kháchsạn đó baonhiêu một đêm, tôi nói 460 Yuan. Anhta nói quámắc, nếumuốn tôi cóthể mướn biệtthự chothuê độchừng 300 Yuan. Khôngmuốn rắcrối, tôi nói tôi đã đặttiền cọc rồi. Thựcsự nó chảđắt tínào khi quangày hômsau tôi đổi chỗở sang một kháchsạn kiểu biệtthự khác, giálà 600 Yuan! Lýdo là kháchsạn tôi ở nằmkhuất trong một khuvực hẻolánh giốngnhư trongrừng, còn kháchsạn tuy nóilà bốnsao nhưng thựcra trông tẻnhạt, ở tầng bốn mà khôngcó thangmáy, còn nhàhàng, barrượu, quáncàphê thì vắngngắt. Ở Trungquốc, khi chọn kháchsạn thì tôi thích nơi thịtứ xôbồ, kháchsạn thì phải cóđủ mọi sinhhoạt hỉnộáiố như ở Las Vagas.

Từ chỗ xuốngxe tại một gócđường tôi cònphải đibộ một đoạnđường núi quanhco vào sâu bêtrong một khu có nhiều kháchsạn và nhàtrọ đủkiểu đủcách, tấtcả như nằm thụtsâu trong rừng, ngaycả bãiđậuxe của những kháchsạn nầy cũng giốngnhư bãi đậuxe giữa rừnggià!

Cái cảmgiác sảngkhoái đầutiên là được hítthở khôngkhí mátlạnh tronglành. Tôi chưa đến Sapa miềnBắc Việtnam như tôi có cảmtưởng như đang ở Sapa, hay đúnghơn là một nơi nàođó ngoạivi Thànhphố Ðàlạt, nơi có thôngreo, suối đỗ từ núi cao rócrách chảy miênman dọc theosuốt đườngđi và chỉcó câycỏ và núiđá làmnền. Ði một đoạnđường mới có khukháchsạn, biệtthự, hoặc nhàcửa của dânđịaphương. Dĩnhiên là dukhách từ các nơi đỗtới không ít, nhưng vì trong khuvực nầy, nằm cách khu thịtứ trungtâm "thànhphố" Lưsơn khácxa, kháchsạn nằm rãira như trong rừng, chonên trong suốt đoạnđường tôi đi hướng về ngôikháchsạn tôi sẽ tới, tôi lại gặp nhiều dândịaphương bántrà cho dukhách nhiều hơncả dukhách! Giữađường có bà "dụkhị" tôi mua hai hộptrà xanh nổitiếng của địaphương nầy mớiđầu ragiá 20 Yuan một hộp tròn (độ 100 gram), tôi từchối. Bàta itếptục bàm theo tôi, tảoán nàolà bà cần mưusinh cho giađình, tôi chỉ cần mua hai hộp trà là giađình bà có đủ bữacơm ăn trongngày. Bảntính tôi rất ngại muađồ mangtheo lỉnhkỉnh trênngười nên tôi cươngquyết từchối, thếlà bàta lạ hạgiá hai hộptràxanh xuống còn mỗi hộp 10 Yuan tặng thêm hai gói trà nhỏ! Tôi cảmthấy bàta cứ theohoài nàinĩ phiềnquá chonên rúttiền traocho bà "muaphứt" choxong. Thếmà chưaxong, đi được một đoạn đường nữa ìạch kéo cái vali hànhhý trên lốiđi đấtcát và haibên có hàngdậu mọc câydại như trên một đườnglàng nàođó ở nhàquê Việtnam, lại có thêm một bà bán trà khác xuấthiện nàinĩ mời tôi mua hai hộp trà khác giá cảthảy 10 Yuan! Tôi nổiquạu nhưng vừa muốn chấmdứt trìnhtrạng lôikéo lêla và lại thấy rẻhơn nên lại mua thêm 2 hộp trà nữa là 4 gộp! Một người đànbà khác trông cóvẻ nhưlà ngườicóhọc ănvận giốngnhư côngnhânviên nhànước của cơquan nàođó trong khuvựa, từ phíasau bướclên đinganghàng với tôi nhìn tôi với ánh mắt thôngcảm và bà nói: "Ðừngcó tin tụi bán trà ngoài đường, chúng thường phỉnhgạt dukhách, làm mấtmặt hết dânxứnầy. Ðể tôi báocáo với côngan đến dẹp hết bọnnày." Tôi cố gượngcười: "Tôi muahàng mà thựcgiả thếnào chẳngbiết rasao." Bà chỉ cho tôi tốiđi tiếptục đến kháchsạn cáchđó khôngxa.

Tuy thấtvọng về cáitầmmức "bốnsao" như ghi trong tập chỉnam quảngcáo, nhưng cáivắngvẻ và nhobé cũng như sạchsẻ của kháchsạn cùng với khungcảnh thiênnhiên chungquanh, cộngthêm nụcười tươirói của các côtiếpviên trẻtuổi xinhđẹp đứng trong quầytiếptân tiếpđón và niềmnở nângcấp phòng tôi từ phòngđôi sang phòng "suite" (cólẽ ếkhách), tôi cũng nghe mátdạ hỉhả đôichút. Cóđiều chẳngcó thangmáy dù cô ttiếpviên có gọi một anh nhânviên giốngnhư là dânbảovệ giúp tôi manghộ hànhly lên tầnglầu bốn, nhưng cái anhcchàng nầy coibộ chẳng thânthiện chútnào, nhận 5 Yuan tiềntíp mà một lờicảmơn cũng chẳng hémôi.

Cănphòng "suite" khác rộngrãi và khangtrang. Bênngoài là phòngkhách, bêntrong là phòngngủ, khá khangtrang và sạchsẻ. Kháchsạn khôngcó hệthống điềuhoà khôngkhí trungương (bốnsao?) màlà phòngtrong phòngngoài đều cógắn máylạnh riêng, tuy mở máylạnh rồi nhưng tôi mở bung tấtcả cánhcửasổ, đón luồng khôngkhí mátrượi từ bênngoài thổivào. Bênngoài cửasổ là cảnh rừngnúi bạtngàn, có dòngsuối chảyngang ngherõ tiếng nướcchảy ràorào. Tuylà vào mùahè nhưng khíhậu của vùngnúi nầy nằm trên caođộ trên 2000 mét nên rất mát, mát hơn Ðàlạt nhiều. Cảnhtrí bênngoài mộtphần hơi giống Ðàlạt vì có những đồithông, nhưng trên những sườnnúi lại chenlẫn với những lùm trexanh thânto cànhnhỏ tuatủa cólẽ có gai, loại câytre ta thườngthấy ờ làngxóm Việtnam, và cảnh rừng với câycối umtùm như trong một vùng rừngnúi nhiệtđới giốngnhư miền sơncước Kontum hay Pleiku Việtnam.

Tắmrữa thayđồ xong tôi bước xuốnglầu đến quầytiếptân đặt tour đichơinúi ngàymai. Cô tiếpviên nói tôi cóthể mướn riêng xe taxi là 150 Yuan và hướngdẫnviên 100 Yuan một ngày. Tôi đồngý. Tôi hỏithăm gầnđây có tiệmăn nào, cô nó đibộ ra bênngoài là có, nhưng đôi cóthể "raphố" chơi có nhiều chỗ ănuống hơn. Từđây raphố khoảng 3 câysố, côtiếpviên dặn tôi nên đón taxi mà đi, điđâu trong vùng cũng chỉ tốn độ 10 Yuan.

Trời đã xếchiều với những vạtnắng vàng xuyênqua những vòmcây. Tôi đibộ mentheo lốicũ banchiều khiđến đingượclại conđường vào. Bâygiờ tôi mới thảnhthơi nhìnngắm cảnh núirừng chungquang. Khúc đường từ kháchsạn đira một đoạn ngắn banđầu giốngnhư đi trên conđường làngthôn Việtnam, dù lốiđi tươngđối rộng đủchỗ cho hehơi ravào haichiều, nhưng là đườngđất, cộngthêm với hai bờdậu câydại haibên đã cho tôi cảmgiác đó. Rangoài một chút phía trái là nhàdân địaphương với hàngquán nhonhỏ, vó quánăn quánnhậu bìnhdân. Ra xa hơn ngoài nữa là như đang đi trong rừng, bênphải dọctheo lốiđi là consuối lớn, bêntrái là rừngrú câydại. Rồi lầnlượt từng đoạn là từng khu kháchsạn lớnnhỏ, tấtcả dườngnhư nằm lẫnkhuất trong rừng. Từ khu đó trởra là bắtđầu gặp dukhách cókhi đi vàingười, có khi đi từng nhóm. Taxi và xe buýtdulịch rara vàovào tuy nkhông tấpnập lắn nhưng đủ nhắcnhở cho tôi biết là tôi đang ở trong khudulịch miềnnúi. Ðườngcái từđó trởđi là đường trángnhựa, nhưng khungcảnh haibên đường vẫnlà cảnh rừngnúi, câycối umtùm, có suối, có cầu, có những tảngđá khổnglồ ở khắpnơi.

Sauđó tôi tới một khu có hàngquán tiệm ăn, có nhàhàngăn trông cóvẻ tươngtất với quảnghiệu ghi nhàhàng "nônggia". Tôi nhìnquanh thấy có những hàngquán bàybànghế rangoài sânđất, đã cóngười ngồi ănuống nhậunhẹt cườinói vuitươi. Quansát những dukhách tôi gặp trên đườngđi, ngoài mộtsố nhỏ dukhách ngườiÂuchâu, những dukhách ngườiÁchâu, đasố là ngườiTàu, nhưng khómà đoánnổi họ từđâuđến nếuchỉ nhìn cáchănmặc của họ, vì nếu dânTrungquốc từ các thànhphố lớn đến như Quảngchâu, Bắckinh hay Thượnghải, thì cách chưngdiện của thanhniên, nhấtlà thiếunữ, đều ănmặc giốngnhư dânHồngkông hay Ðàiloan. Nếu nghe họ nóichuyện thì dễ nhậnra do phươngngữ của họ. Ngay cả dân trongvùng, đám ngườitrẻ ănmặc cũng rất tươmtất và hợp thờitrang, như quần Jean, áothun, giàychạybộ chẳnghạn.

Tôi đểý thấy đườngxá rất sạchsẻ, bảng chỉđường chỉdẫn đâuđó rất rànhmạch. Trênđườngcái xe taxi tớilui qualại là nhiềunhất. Tôi rađến ngãba banchiều nơi tôi xuống xebuýt, đứng tầnngần ngó quanh xem những dukhách khác là họ điđâu. Cóngười đibộ dọc theohướng phía trên bàng chỉ đường có ghi trungtâm thànhphố 3 km. Cóngười gọi taxi lênxe và xe cũng chạy về hướngđó. Tôi định đibộ nhưng thấy trời xâmxẫm tối, rừngnúi xung quanh trông trởnên uám hơn. Trôngthấy có chiếc taxi từ trong khu có kháchsạn chạy trởra đườngcái lớn, tôi gọilại là lênxe để raphố. Ngườitàixế tìnhcờ là một côgái trẻtuổi xinhđẹp nên nóichuyện qualại cảmthấy vuivui và lại cảmthấy đoạnđường raphố chợt quá ngắn.

Cô taxi lái chở tôi chạynhanh trên conđường quanhco như đườngđèo. Ðườnglộ khátốt và rộngrãi nên trông những xe ngượcchiều quamặt không cảmthấy bị chóngmặt. tờ đã sậptối nhưng nhừ ánhđènxe tô nhậnthấy hai bênđường lúc thì sườnnúi, khi là rừngthông, lúc là khudâncư, có đoạn toàn là khu kháchsạn sangtrọng. Côta chở tôi đến khu trungtâm Thànhphố Lưsơn và dừnglại bỏ tôi xuống khu đầuđường bắtđầu dẫnvào khu thịtứ đènđóm sángchoang ngườixe nườmnượp. Cô trao cho tôi tấmdanhthiếp nói khinào trởvềlại kháchsạn thì gọi cô. Tôi hứa sẽ gọi.

Ðây quảđúng là "raphố". Khuphố chính là đoạnđường dài phía bêntrái là những cửahàng nhonhỏ, nhàđúc xây thấp chừng haiba tầng lầu, bêndưới nàolà tiệm bán trà, tiệmtạphoá, tiệm bánđồ lưuniệm, quánăn, nhàhàng, nhàtrọ, barrượu, tiệmđấmbóp... Phía bênphải đoạnđầu là rừng, ở giữa là côngviên xâydựng rấtđẹp, nhìn xuống thunglũng bên dưới có sônghồ, xaxa đồibúi bênkia ẩnhiện ánhđèn của nhàdân, cónơi có sươngmây chephù, và bầutrời trêncao là một vòmtrời xanhthẳm lấplánh những vìsao. Ngưới qualại trên phố nườmnượp và rộnrịp, hoàntoàn là dukhách. Ðườngphố rựcrỡ với ánhđaènđường, và trên những chòmcây giăngmắc những ngọnđèntrangtrí xanhđỏ trônggiống như đangcó Lễ Giángsinh. Rấttiếc là tôi không mang theo máyảnh, nhưng có máyảnh chưachắc tôi chụpđược khungcảnh tấpnập và rộnrịp tưngbừng của một thànhphố miềnnúi nhỏ títeo. Từ đầuphố đến cuốiphố trên conđường phố chính đibộ dạodạo thongthả chừng nửatiếng đồnghồ là hết. Cuốiđường nươi chỗ chánba là một kháchsạn xemra cũng rất là khangtrang có gắnbảng ghilà basao. Tôi thấy tiếc là không chọnđược ở kháchsạn trong khu nầy, vui và rộnrịp hơnnhiều. Trongsuốt quãng đườngphố tôi đi chenchân lẫnvới biếtbao nhiêu người dukhách, khônghiểu cáchănmặc của tôi cókhácngười, áosơmi bỏ bênngoài quầnjean mangđôi sanđanh nhựa mắctiền, haylà đànông độcthân đi mộtmình cólẽ giống như người đi tìnhoa haysao mà cólắm côgái gianghồ cứ đikèkè theo tôi mời đấmbóp, mời tắmhơi, mời xem thoátyvũ! Chotiền tôi cũng chẳngdám "quậy" ngoàiđường. Dịchvụ đấmbóp ở kháchsạn vẫnlà nơi đáng tincậynhất dù so với bênngoài cólẽ giácả mắcmõ gấpmấylần. Tôi nhớlà có nói với các cô là tôi khôngbaogiờ điđến chỗxalạ. Các cô nói, khôngsaođâu anh, antoàn lắm! Tôi mĩmcười cươngquyết lắcđầu, dù tronglòng cũng chớmchớm rungđộng trước vẻđẹp hươngtrờisắcnước của các côsơnnữ "gianghồ".

Tôi rẻ qua những conđườngnhỏ khác cốý tìm một quánăn tươmtất. Nơi có barrượu thì lạicó karaôkê, chắcchắn khôngphải là chỗ ănuống. Có tiệmăn thườngthường bậctrung thì khôngphải là chỗ thưởglãn cáithú ngồi ănxong ngồinhâmnhi với chaibia nhìn ra rừngnúi. Tómlại, khuthịtứ Lusơn giốngnhư khuphố Ðàlạt, ngoài conđường phốchính còn có những conphố nhỏ cắtngang, nhưng đólà nơi đặcbiệt xâydựng và thiếtkế dànhcho dukhách nên mớimẻ và khangtrang tươmtất. Nhìn vẻmặt củ những dukhách qualại thì cảmthấy trên khônmặt ai cũng mang cáivẻ hàilòng dạo phốđêm rộnrịp mátmẻ ởđây, trông cóvẻ như rất anninh và thoảimái.

Ðườngxá ởđây mentheo địahình nên congvẹo quanhco. Khi tôi rẽvào conđường cắtngang và đisâu vàotrong, quakhỏi khu thươngmại, rồi cứ tiếptục đi. Ðườngđi cànglúc càngtối và thưavắng, nhưng lácđác vẫncòn phíatrước và sau tôi. Ðây quảđúng là một thịtrấn miềnnúi, haibên đường câycối dàyđặc. Cónhiều kháchsạn và biệtthự nằm thụtsâu phía bêntrong nên đènđóm tờmờ và khuấtlánh. Ði mộtđỗilâu tôi đingang một côngviên rấtđẹp vềđêm vì hầunhư bấtcứ vòmcây, bụirậm, nonbộ, cầu, hồ... đềucó giăngđèn với màusắc xanhđỏ rựcrỡ khắpnơi như mắccưởi. Ðặcđiểm nổibật của khudulịch miềnnúi nầy là tính quyhoạch quymô và thiếtkết chuđáo từ dángvẻ bềngoài, tuylà khu gần phốchính đènđóm muônmàu nhưng cảnhtrí được bàitrí mộtcách hàihoà với thiênnhiên và thơmộng. Thêm vàođó đườngxá tốt, sạchsẻ, và phầnanninh đượcbảođảm. Tómlại đâylà một thịtrấn miềnnúi lýtưởng để nghỉmát, cóthể làmkhuônmẫu cho việcthiếttrí khudulịch Ðàlạt hay Sapa cho Việtnam (viênchức dulịch Việtnam nên đếnđó thamquan để họchỏi.).

Ðườngđi quanhco và dốckhuỷ. Thỉnhthoảng tôi đingang qua những tiệmqán nhonhỏ nằm heohút xacách với khuthitứ bannảy, từ tiệm ăn cho đến "mỹdungviện". Mộtsố mỹdungviện ởđây mang một khôngkhí kỳkỳ. Cóchỗ kèm luôntheo dịchvụ xoabóp. Ðènđóm bêntrong tiệm thì tờmờ màuhồng, lưathưa vài chiếcghế để hớtóc. Khách thì khôngthấy những xuyênqua cửakính chỉ thấy các ô nhânviên phụcvụ trẻtrung xinhđẹp ngồi nhỡnhơ lườilĩnh bêntrong. Muốn đấmbóp hay hớttóc thì cóthể vào, nhưng tôi chưa dám. Nêucó bạnđồnghành đichung thì cũngnên vào thử chobiết mùi sơnnữ. Gọilà "sơnnữ" để thivịhoá mỹtừ nhưng tôi nghĩlà tấtcà dânbảnxứ địaphương theocách địnhnghĩa hiệnđại thì họ là ngườiHán, chảthấy có dântộc thiểusố nào sống trong vùng nầy.

Cứ nhưthế tiếptục đi, tôi khôngngại vì cảmthấy rất anninh mặcdù có những đoạnđường tốiđen và vắngngười, nếu đilạc thì tôi cóthể dùng điệnthoại cầmtay gọi cô taxi xinhđẹp bantối. Tiếcthay, hơn nửagiờ sau tôi lại quayvề tới nơi ngảba nơi rẽ vào conđường dẫnvào khu kháchsạn tôi ở. Cảmthấy đóibụng, tôi ghévào một quánăn nhỏ bênđường. Muốn vào quán thì phải bướcqua một câycầuđá bắcngang một dòngsuối nướcchảy ràorào bêndưới. Bêntrong quán trangtrí lịchsự và sạchsẻ, nhưng tôi chọn ngồi ngoàitrời ở chiếc bàngỗ mộcmạc và ghếnhựa rẽtiền đặt ngay gần câycầuđá trước cửaquán. Một cảnh núirừng thơmộng thầntiên trong bóngđêm bàyra trướcmắt tôi!

Có hai côgái phụcvụ tuổi đôimươi, cólẽ là congái bà chủquán, niềmnỡ tíutít tiếp tôi nhưng cóvẻ tòmò soimói khi nghe tôi nói tiếngphổthông với một giọngnói "đặcbiệt" (theo lời hai cô). Theo lời đềnghị của hai cô tôi gọi mấy món đặcsản của vùngnày: gàđá kho ("thạchkê", chứ khôngphải gà để đá), thạchnhĩ xào (naná như mộcnhĩ), mộ món canh raurừng ("yecai" hay raudại?). Giácà món gàđá ghi trong thựcđơn là 120 Yuan, tôi yêucầu chỉ làm mộtnửa dĩa thôi, thếmà ăn cũng khônghết. Gàđá có da màuđen, xắt thành từng miếng nhỏ khođi, nước sốt đầy dầu đỏ óngánh, thịt ăn daidai. Tôi ăn mà cứtướng là thị gàô. Hai côgái côgắng giảithích cho tôi hiểu là "gà" đây khôngphải là gà, màlà một loài giốngnhư cócnhái, tươngtự như họ dùng chữ "gàđồng" (điềnkê) để chỉ ếch, sống lẫnlút trong hangđá. Còn thạchnhĩ thì giối như rongbiển sơsớ màuđàu nhưng daihơn. Raurừng thì tôi không nhậnra là raugì, cong nhonhỏ, có vị đăngđắng.

Tómlại bữaăn chẳng cógì đặcbiệt nhưng cáicảntrí thơmộng của rừngnúi xungquanh. Ngồiăn nhâmnhi với vài chaibia ngoàitrời bên dòngsuối? Ðây là lầnđầutiên được hưởng cáithú tiêncảnh cómộtkhônghai này trêntrầnthế. Phía bênkia đường cũng có một tiệmăn khác haibên cáchnhau một khoảngcách rấtlà xa. Dođó ánhđèn từ tiệm hắtra chỉ đủđể soi lốiđi ngoàiđường, còn xungquanh tất cà là câycối và rừngnúi chìmẩn trong bóngtối dàyđặc. Và tiếng gióthổi trìrào, tiếng suốichảy rócrách, tiếng chimhót... Ngoài đườngcái thỉnhthoảng mớicó một chiếcxe chạyngangqua, cònlại chỉlà âmthanh của rừnggià và núinon. Tôi đang ngồi độcthực độcẩm giữ rừng! Chỉtiếc là không có bạnbià trikỷ tâmsự hànhuyên. Tuycó hai côgái nhínhảnh nhỏtuổi lílặc dễthương nhưng lờiquatiếnglại chỉ là những câu traođổi hờihợt vuvơ. Chắcchắn mộtngày nàođó tôi sẽ còn trởlại nơinầy, cólẽ với bàxã và thằngcon, để hai ngườithânyêu nầy của tôi cũng códịp hưởngđược cái cáithú sống trong cảnhnonbồng. Hyvọng tới ngàyđó nơinày đừng quá pháttriển và thươngmạihoá, saocho cảnhtrí rừngnúi thiênnhiên vẫncòn giữđược nétnguyênsinh của chúng.

Ðêm thậtsâu và dài, lẫn chút gió rừng seselạnh. Maymắn là hầuhết dukhách lúcbấygiờ đều đỗđi tới những nơichốn bonchen trầnthế, dođó thỉnhthoảng mớicó người đingang, nếu khôngkể sựhiệndiện của những người của ngôiquán giữa rừngsâu vắngkhách nầy, tôi là kẻ độctôn độcẩm nơichốn sơnlâm cùngcốc giữa mànđêm utịch. Cảnhvật nầy chợt làm tôi nhớđến thịtrấn Ðơndương, Lâmđồng, Việtnam, một thịtrấn nhỏ miềnnúi, nơi tôi đã từngđến ởđó nhiều ngày, cùngvới vài người bạnhọc ănuống nhậunhẹt dưới bầutrời lốmđóm những vìsao, với ánhđèndầu tờmờ, xungquanh hoàntoàn là rừngnúi thămthẳm và đầy bíẩn với mànđên dàyđặc. Ðiều tôi muốn diễntả ởđây cáithú tuyệtvời được ẩmthực trong một khungcảnh, ngoạiturừ ngôiquán và ánhènđiện, nguyênsinh giữa rừngsâu. Nếu bạn thích đichơi núi, Lưsơn là một chỗ khôngthể không tới, nó là một tổnghợp của Ðàlàt, Ðơndương, Sapa, và những tiệnnghi dulịch hiệnđại có tổchức mộtcách tỉmỉ. Ðólà chưakể đến những cuộc leonúi trong chươngtrình.

Buổitối ănuống xong mộtmình tôi lầndò vềlại kháchsạn, có những đoạnđường hoàntoàn chìmsâu trong bóngtối. Nếu có cảmgiác sợsệt thì đólà cái nỗilosợ gặp ma trong trítưởngtượng của một đứa trẻcon. Vềtới kháchsạn, đángrăng xúcmiệng uốngtrà lêngiường nằm chưatới nửa tiếngđồnghồ thì chuôngđiệnthoại renglên. Người bênkiađầudây là giọng của một người đànbà giớithiệu là quảnlý phòngđấmbóp của kháchsạn, mời tôi thưởngthức mụcđấmbóp cốhữu thườngcó trong nhữngkhácsạn của Trungquốc. Nếumuốn, bà sẽ gởi "emút" (dịchchữ "xiáojiẽ") lên. Tôi nói tôi cần nghỉngơi. Bàta nói có mệtmỏi thì lại phải cần đấmbóp. Tôi nói càng đấmbóp càng mệtthêm. Ba nàinĩ, cậu cứ thửđi, mười phút thôi, nếu khôngthích thì cho emút về. Tôi nói, thôiđược, thửcoinào. Mà quảlà tôi mệtthật, cảngày ngồixe, tốiđibộ khôngít, ngồinghỉ ănuống chưa đủlạisức. Dođó, tộinghiệp cho côgái lên phòng đấmbóp cho tôi, côta phải giỡ đủ ngónđộcchiêu mất gần cảgiờ đồnghồ cho đến tôi xịtkhói mớithôi. Tổngcộng 300 Yuan.

Buổisáng, saukhi ănđiểmtâm xong tại nhàhàng kháchsạn, là đúng 8 giờsáng, là xetaxi và một người hướngdẫnviên dulịch nữ đến kháchsạn đón tôi đichơi núi đúng theohẹn. Tôi quênmất tên của thanhniên láixe và côgái hướngdẫnviên mặcdù tôi đã đichơi chung với haingười nầy cảngày hômđó, ăntrưa, ăntôi, vào barrượu uống càphê, rồi lại đi karaôkê tốiđó, xong ngày hômsau chàng tàixế còn chở tôi cảngàyđường đưa tôi tới một vùng dulịch khác gọilà núi Hoàngsơn cáchđó trên 400 câysố! Khônghiểusao tôi có trínhớ rấttệ về tênngười, nóitrướcquênsau, nghĩalà có ai vừa giớithiệu têntuổixong, họ quaylưngđi là tôi quênmất, chứ đừngnóichiđến cả ba tháng sau khi tôi đang viết những dòng này. Cứ tạmgọi chàngthanhniên láixe là Tài, và côgái là Vân.

Theo kếhoạch banđầu của tôi họ sẽ đưa tôi đichơi hai vùng núi, xong đưa tôi về nghỉ tại một thịtrấn dưới chânnúi để sáng ngàyhômsau tôi đónxe đi Thànhphố Cảnhđứctrấn ("trấn" cónghĩa là thịtrấn", giốngnhư "giang" cónghĩalà "sông", nhưng vì những từ này gắnliền vớinhau nên dầndần nó là mộtphần của tênđất tênsông, thídụ ta nói sông Trườnggiang chứkhông nóilà Sông Trường"). Dođó tôi trả phòng kháchsạn và mang hànhlý bỏ lê xetaxi.

Tài chở chúngtôi lòngvòng qua nhiều conđườngđèo, đườngxá khátốt, cảnhtrí bên núi bên vực giốngnhư những đoạn đườngđèo trên rặng Sierra như ta thườngthấy khi đi từ California lên Nevada. Trên đườngđi Vân có giớithiệu mộtsố thắngcảnh sơnthuỷ nổitiếng trong vùng, nhưng hômnay chúngtôi chỉ cóthể đến hainơi.

Nơiđến thứnhất là một vùngnúi cheoleo, sươngmờ giănggiăng vắtngang đầunúi. Tài đậuxe bỏ tôi và Vân xuống chỗ cổngvào để hai người chúngtôi đibộ vào. Ðây là điểm thamquan thắngcảnh chonên dukhách rấtnhiều. Chúngtôi mentheo lốiđi có bậctamcấp lótđá khúckhuỷ, quanhco lúc lên lúc xuống. Vân còntrẻ và quen đi đườngnúi nhưthế nên trông nàng đi với vẻ rất thongthả và thoảimái. Tôi đã từng đinúi (chẳnghạn như lên đỉnh Lassen Peak và Cinder Cone ở phiácbắc California đã 4 lần) và thích đibộ nên không cảmthấy engại gìhết nhưng cóđiều tôi đi rấtchậm, từngbước, khôngvộivả... Nóimộtcáchkhác, đườngđi có khókhănmấy đichăngnữa, cứ đitàtà đi hoài là phải tớiđích. Nóiđúngra, nếu khôngquen đibộ và thểlực khôngtốt nhiềulắm là khi tớiđó, đi một đoạn đườngnúi, đứng ngắm một chút cảnh núirừng là coinhư xong.

Ðến Lưsơn là phải leonúi. Ðâylà mộtphần trong sựthưởngngoạn và tậnhưởng thiênnhiên. Núi Lưsơn là một trong bốn vùngnúi có cảnhđẹp nổitiếng ở Trungquốc đầutiên tôi đến thăm. Ðồinúi chậpchùng và mây chengang lưngchừng sườnnúi, ynhư trong tranh thuỷmạc. Càng đixa, càng leocao, ngườidạochơi càng bớtđi. Vân tiếptục dẫn tôi lên xetreocáp qua qua một vựcnúi khác. Từđó cóconđường đắp bựctamcấp bằngđá lồilõm gầnnhư thẳngđứng, vừa khúckhuỷu, vừa quanhco. Nhìnxuống dướikia lưngchừng núi là một đậpnước có cóđường băngngang trên bờđập. Ðixuống nữa chúngtôi băngqua một câycầutreo nốingang hai bờ sườnnúi. Dướiđáy vực xatít dướikia là một cáiao rộng nơi có thácnước từ trên núi cao đỗxuống và cóngười đang tắmlội trong ao, ngườilớn lẫn trẻcon. Tôi thắcmắc hỏi Vân là cóphải là họ đibộ từ trên xuống hay bêndưới có đườngnúi dẫn thẳng vào đó. Vân nói có đườngđi, nhưng từđó ra đườngcái lớn xa khoảng hai câysố. Hai câysố đối với tôi chẳng thầmtháp gì dùlà đườngnúi đườngrừng. Tôi hỏi là chúngtôi cóthể xuốngdưới đó rồi theo lốimòn ra đườngcái, xong gọi Tài đếnđón. Vân nói từ phía trên nếu Tài phải phải láixe đi đường vòng tớiđó thì rấtxa, muốn xuống đó thìphải leobộ lên trởlại, tốt hơnhết thì đừng xuống dướiđó. Tôi nói tôi muốn xuống. Vân chobiết là cảthảy cókhoảng 800 bậcthang, khi vònglên lại chỗ chúngtôi đang đứng nhìnxuốn lại phải quayngược trởlên nơi chúngtôi xuấtphát thì lại phải tiếptục leo khoảng 1000 bậctamcấp cheoleo nữa. Vân chỉ cho tôi thấy một cáiđình nhỏ nằm cheoleo bên bờnúi phíadưới gầnđó, có mộtvài ngườiphu khiêngkiệu đang ngồinghỉ chờ khách và nói, nếumuốn anh cóthể ngồi kiệu cho họ khiêng xuống khiêng lên. Tôi cảmthấy chạm tựái, nói tôi muốn xuốngđó và leobộ lên trởlại rồi về chỗđậuxe ở cổngvào. Vân chìuý tôi, nàng xuống trước tôi theosau. Thườngthường đườngđixuống đốivới tôi thì cảmthấy nhẹnhạng nhưng Vân đi nhanhquá, với dángngười thonnhỏ nàng bướcđi thoănthoắt, trongkhiđó tôi hìhục bámtheo. Cólẽ thânhình tôi hơi nặng quá ký chonên mỗi từng bướcchân đixuống tôi cảmthấy một sứcdộng đập ngượclên từ bànchân lênđến hai ốngquyển và cặpđùi. Nếu thongthả chãmrãi đi từngbước thì colẽ tôi cảmthấy dễchịu hơn và đỡmệt hơn. Dođó tôi bướcđi chậmlại. Vân dầndần bỏxa tôi và nàng phải đứnglại chờ tôi mấy bận. Khi tới ngôiđình nhỏ nghỉchân, những ngườiphu thấy tôi thởmạnh lại đưara đềnghị khiêngkiệu đưa tôi xuống núi. Tôi nói, mụcđích của tôi là sẽ xuống tớikia và sẽ đibộ ngược trởlên. Tôi kê cho Vân nghe kinhnghiệm leo đỉnh núilửa Lassen Peak của tôi ở California, dường dốc và sỏiđá, lòngvòng núi xa khoảng 7 câysố vòngđi và về, thằng contrai tôi 3 nămtrước nó 6 tuổi, đichung với bạnbè tôi lên trước tới đỉnh trước tôi khoảng một giờđồnghồ, ngườikhác đi và về mất 3 tiếng, tôi phải mất 4 tiếng. Tôi nói thêm, khi lên tới nơi, cảngười rầnrầm một cảmgiác thoảimái phơiphới thoảmãn như đạtđược một ướcnguyện nàođó. Vân nói, nhưng chiềunay cònlại phải leo một núi khác cao hơn nhiều, dốc hơn nhiều, lênxuống cảthẩy là 3000 bậcthang dốcđứng. Tôi bảo Vân đừnglo, chiều tôi sẽlại tiếptục đi. Cảhai sẽ là mụctiêu của tôi ngày hômnay. Sau Lưsơn, tôi sẽ leonúi Hoàngsơn, sauđó là núi Tháisơn, liêntục trong tuầnlễ nầy. Vân nói là nàng đã leo Núi Hoàngsơn, đẹp và hùngvĩ hơn ởđây nhiều, nhưng chưa đi Tháisơn baogiờ. Nàng nói Núi Tháisơn chỉ cao chứ không đẹp, nó nổitiếng bởilẽ là ngàyxưa các vị vua hằngnăm thường đếnđó làmlễ tế Trời.

Nghỉngơi trong giâylát rồi chúngtôi tiếptục leonúi xuống đưới đáycực nơi có cáiao và vài người đang nôđùa giỡn với luồngnước từ ngọnthác cao đỗxuống. Lầnnầy tôi không đuổtheo Vân nữa, tôi chẫmrãi bước từngbướcmột, trongbụng thầmthì mộtmình bằng tiếngAnh: "One step at a time, slowly and steadily. No rush. No need to rush. One thing at a time. Break big probems into small ones to solve them. Take time to do it right and you'll make it!" (Chẫmrãi đi từngbướcmột, đềuđặn. Khôngvội. Khôngcógì phải vội. Chia những chuyệnlớn ra thành những chuyệnnhỏ rồi giảiquyết từng vấnđề một. Thongthả làm cho đúngchuyện rồi sẽ làmxong chuyệnđó!) Ðólà câutâmniệm thầnchú mà tôi đã ápdụng cảđời tôi cho đếnnay trong mọi lãnhvực của đờisống.

Cáithú của việcleonúi, ngoài mụcđích là đạttới mụctiêu mình đưara, cònlà những giâyphút hưởngthụ thiênnhiên. Mỗi bướcđi là mỗi cảmnhận về vũtrụ và đờisống. Khôngphàilà tôi triếtlý, nhưng đốivới tôi thựcsự là nó nhưthế. Mỗi bướcchân tôi đặtxuống, tôi cảmthấy một luồngsinhlực ồạt thấmnhuần đưalên từ nềnđấtđá, truyềnlên bànchân tôi, rồi dầndần truyềnlan dần thấmnhậpvào cơthể tôi. Lúcbấygiờ, tôi cóthờigiờ thongthongthả nhìn trờimây, nonxanh nướcbiếc, có thờigiờ thưthả suygẫm về mọichuyện trênđời. Lúcbấygiờ, trongtâmtrí bìnhthản, thanhbình, tuyệtđối không vướngbận một chút lotoan hay bậntâm tígì về những vướngvít của cuộcđời. Ðờisống đốivới tôi lúcnầy chínhlà những phútgiây hoànhập vào thiênnhiên mênhmông baola, thanhthoát, và rộnglượng. Nói nômna, cóđược những giấyphútđó, chínhlà những giâyphút êmđềm đitìm một đạosống và lẽsống. Cóthể bạn là người khôngthích triếtlý, nhưng bạn có diễngiải được nguyêndo tạisao bạn thích leonúi không nhỉ? Cóthể cáilýlẽ của bạn đơngiản hơnnhiều, nhưng những lời bạn nói chínhlà cái triếtlý của đờisống bạn. Chỉkhác là tại tôi khôngbiết nóisao cho gọnghẻ giảndị chonên cáchnió lòngthòng khúcmắc nhưvầy.

Từ trêncao nhìnxuống trông tới đíchđến phíadưới thấy sâuhunhút, nhưng chỉ mườilăm phút sau là tô xuống đến nơi. Vân đã tớiđó trước tôi ngồi chờ bênbờ ao nhìn thácđỗ. Trông người congái mảnhkhảnh thếkia vậymà lại khoẻ thế. Cólẽ tôi già rồi, một ngày trôiqua là một ngày bị đánhmất. Trong suốt hơn hai tuầnlễ qua, tôi đã sống như khôngbiết có ngàymai. Mỗingày là một ngày mới, một ngày vui. Mỗisáng thứcdậy không phải theo giờgiấc nào nhấtđịnh. Ðang ở một nơi rồi chẳngbiết ngày hômsau sẽ đếnđâu. Có mấyai trong đời được huởng cáithú điđâyđiđó mộtcách khôngđịnhtrước như tôi?

Tôi ngồi xuống trên hònđá, nhìn thácnước đỗ và mướcao trongveo, thèmthuồng vì khát. Chai nước tràxanh tôi mangtheo trênngười đã cạn. Trời không nóng nơi vì hoạtđộng quánhiều nên đỗ mồhôi và khátnước. Dù thèmkhát tôi khôngdám đụng đến nước trongrừng, vì tôi nhớlại ngàyxưa haimươimấy nămtrước khi đitỵnạn khi ghitàu đỗ xuống một đảohoang, vì cả tuầnlễ trêntàu nhịnkhát nên đã nhào xuống dòngsuối nơi từ rừngsâu chảyra biển và đã uống và mắcphải bệnhsốtrét khi mới tới Mỹ. Vân chỉ cho tôi thấy ngọnnúi đốidiện xaxa, nơi tôi nhìnthấy những bậtthang dẫn ngoằnnghoèo lênđến tậnđỉnh, nói vào những ngày cuối tuần họcsinh trunghọc thường đến leolên ngọnnúi đó. Hồi thời nàng đihọc cũng thường theo bạn trèo lên ngọnnúi đó. Tôi ngócnhìn và tự hỏi khôngbiết tôi cósức lênnổi đỉnhnúi đó không? Sứcngười cóhạn, tôi chẳngphải còn trong lứa tuổi đôimươi hay bamươi nữa.

Từ chỗ tôi ngồi nhìn lên cóthể trôngthấy lốiđi lênnúi caovòivọi. Tôi trôngthấy cái đậpnước nhỏbé trên khoảng giữa đoạnđường lêndốc. Cây cầutreo dài nằmkhuất sau một đỉnhcao. Tớiđây là khôngthể không quayngược trở lênđược, nhưng xuống thì dễ còn lên thì khó gấpmấylần. Nhưng dườngnhư tronglòng tôi chẳngcó chútgì lolắng. Tôi thanhthảng nhìn những đứatrẻ con đang nôđùa bơilội trong cáiáo cạn, giỡn với luồngnước từ thác cao đỗxuống. Bamẹ chúng còn mang cả phao và bènhựa cho trẻcon chơi. Vân chỉ cho tôi thấy conđường đắpđá nỏ dẫnxuống một chỗkhuất, nàng nói từđó cóthể ra ngoài đườngcái, họ từđó mà lên, mấtđộ hơn nửa giờđồnghồ.

Nghỉngơi xong là cứ cắmđầu màlên, từngbướcmột, từngbướcmột... Khi leodốc thì mắt cứmãi bậntâm nhìn xuống những bậcthang lótđá gồghề lỏmchỏm sợ trợtchân té nên không có thờigiờ nhìn lêncao, nơi cái điểm xuấtphát màmình đã xuống. Khi bướclên dốcnúi, quaynhìn sang cạnhbên là những vựcsâu hunhút, triềnnúi dựngđứng, câylá umtùm, xungquanh là rừngnúi ngútngàn trên những sườnnúi lẫn với ghềnhđá nhôra.

Vân leobộ mộtcách nhẹnhàng và thoảimái. Nàng chẳng mấychốc bỏxa tôi khuấtbóng trên bờđập nước. Tôi cốgắng đặt từng bướcchân, đôilúc vịntay vào langcang sắt thường được gắndụng ở những đoạn núidốc thẳngđứng hoặc rẽngoặt nguyhiểm. Suốt conđườngnúi là lốiđi lótđá cẩnthận nhưng lâungày mặtđá cũng đã mònnhẵn. Trờinắng khôráo thì khôngsao nhưng tôi biết là nếu trờimưa lốiđi bậcthang đắpđá nầy sẽ trởnên rất trơntrợt vì bùnđất. Ðólà kinhnghiệm của tôi khi tôi leoúi lên hangđộng ChùaHương ngoài Hànội nhiềunăm trướcđây. Khi tới cáiđình nhỏ, một ngườiphukhiêngkiệu cònngồi đó chờ lại nàinĩ tôi đikiệu. Tôi mĩmcười lắcđầu từchối. Tôi khônghiểu làmsao mà các ngườiphukhiêng kiệu cóthể bảođảm là trong mộttrăm lần khiêngkiệu đưakhách lênxuống khôngcó một lần bấttrắc xảyra?

One step at a time, slowly and steadily... độ nửa giờđồnghồ sau là tôi leotới thànhcầu của đập nước. Vân đang ngồiđấy chuyệntrò với côhàngbánnước trênlề và những ngườiphukhiêngkiệu. Mọingười ngưng nóichuyệnkhi thấy tôi tới nơi. Tôi ngồixuống mua hai chai nước tràxanh cho tôi và Vân. Dĩnhiên là giácả mắc hơn trênphố mấylần: 12 Yuan một bình. Họ tiếp tục câuchuyện dangdỡ bằng bảnngữ, một thứ phươngngôn của Giangtây. Họ đang nói về tôi! Tôi loángthoáng nghe đạiý là anhchàng nầy tiếctiên khôngdám ngồikiệu, nhưng Vân bênhvực tôi nóilà tôi muốn tự thử thểlực của mình và cốgắng đạttới mụctiêu tôi tự đặtra. Vân quaylại tôi mĩmcười nói trông anh khoẻ đấychứ, còn mộtnửa đường nữa. Tôi tự nói nếu cô biết tốiqua tôi đã làmgì thì chắc cô còn phục tôi nữa.

Cứthế, saukhi nghỉngơi chốclát, chúngtôi tiếptục leonúi vềlại nơi xuấtphát. Lênđến bãiđậuxe, Tài điđâu mất chưakịp quaytrởlại, Vân phải gọi điệnthoại mấylần. Nhâncơhội, tôi kiếm chỗmát lại mua thêm nướcuống, ngồixuống nghỉxảhơi được một khoảngthờigian khádài. Ðã đếngiờ cơmtrưa, tôi nói Tài đi tìm một quánăn vệsinh và tươmtất.

Tài láixe vòngngược trởlại đườngđi bansáng nhưng về khu trungtâm thịtrấn Lưsơn. Quánăn chúngtôi vào là một tiệm chắc cũng thuộc loại hạngsang trongvùng, nằm ở conđường chánba rẽngang cuối conđường chính mà tôihômtrước tôi bỏqua khôngvào. Từ ngôiquán nhìnra ngoàiđường ở khutrungtâm thànhphố này vào giờtrưa khôngcó nhiều dukhách, mọi sinhhoạt náonhiệt dườngnhư lắngđọng lại, chonên nó tạo cho tôi cái cảmgiác là đang ở một khu nàođó ở trungtâm thànhphố Ðàlạt.

Buổi ăntrưa khátươmtất và ngonmiệng với đồăn caynóng, có hai món đặcsản nhưlà măngxào, một loại măng của một loại trúc địaphương, và hình như thị kỳnhông hay kỳđà gì đó khotương. Thứcăn gọi quánhiều nên cò thừalại khánhiều, và giátiền cũng không rẽ: 250 Yuan.

Ănxong bữatrưa, chúngtôi bàn chươngtrình cho chuyếnđi leonúi buổichiều. Khi tôi nhắcđến việc sau chuyếnđi Tài sẽ chở tôi đến thịtrấn dưới chânnúi để tôi nghỉ quađêm rồi sáng ngàyhômsau đi thànhphố Cảnhđứctrấn, một nửđường đến núi Hoàngsơn. Tài và Vân đềnghị tôi tối ngủ lại đêm ở Lưsơn, rồi sáng hômsau bao luôn xe Tài đi thẳngtới Hoàngsơ, tiền baoxe sẽ là 1500 Yuan. Họ lýluận nhưvậy tôi sẽ khỏi mấtcông chuyểnxe mấylần nếu đi bằng xebuýt. Từ Lưsơn tới Hoàngsơn là một lộtrình dài 400 câysố, ngàymai tôi xuốngnúi, đónxe đi Cảnhđứctrấn, ngủđêm ởđó xong ngày hômsau phải đi tới thịthấn Cửugiang, từ Cửugiang lại phải chuyểnxe lên núi Hoàngsơn. Chiphí ănở cộnglại cũng khôngrẽ. Tôi nói tôi còn muốn đi thamquan Cảnhđứctrấn, một thànhphố nổitiếng ngành đồsứ của Tỉnh Giangtây. Tài nói thựcsự ởđó cũng chẳng cógì ngoạitrừlà tôi là người yêuthích và sànhđiệu về các loại đồsứ. Thựcsự tôi không thích đồsứ lắm, nhàtôi có mua một bìnhhoa caolớn gần đầungười từ một cuộc triễnlãm đồsứ Giangtây, chỉ 120 đô, khôngchừng còn rẽhơn nếu mua một mónđồ tươngtự ở Cảnhđứctrấn, dù chiếc bìnhsứ nhàtôi mua khi nhìnkỹ hoavăn nétvẽ hoahoè trên bình khôngphảilà vẽ bằngtay. Và trong chuyếnduhành nầy của tôi, cũngnhư tấtcả mọi cuộcdulịch khác, tôi không khôngđờinào muasắm đồđạc lỉnhkỉnh. Dulịch đốivới tôi là xem cảnhlạ, tìmhiểu vănhoá, thưởngthức mónăn lạ, ngắm gáiđẹp, và đấmbóp giảcầy.

Vân cũng nóixenvào, làm tôi cũng xiêulòng, nhưng nói giábaoxe 1500 Yuan quáđắc. tài nói giácả cóthể thươnglượng, dođó Tài lại xuốngiá còn 1200 Yuan. Tôi nhậnthấy đoạn đườngdài mà Tài phải láixe khứhồi là 800 câysố, mà lạiđược cáitiệnnghi của xeriêng, tínhra cũngđược nên tôi bằnglòng. Lúcđó bấtchợt tôi nhớ đến côgái lái taxi tốiqua, phải chi côta là người đưa tôi đi thì tôi đã đồngý với giá 1500 Yuan lâurồi!

Cólẽ đólà bảnchất háosắc của tôi. Cóphảivậy là xấungười xấunết chăng? Áichà, bạn muốn trẻ thì phải sống trẻ chứ nhỉ. Bạnđọc nào cảmthấy tấtcả những bàiviết của tôi là nguỵtrang của một loại dâmthư khi tôi đềcập đến đànbà và gáiđẹp thì đànhvậythôi. Tôi chảphải là một nhà đạođứcgia và cũng chẳngphải là đạođứcgiả, với tôi cáiđẹp của pháinữ là thứ có giátrị vĩnhcữu, tuổi nào nhìn gáiđẹp chắcchắn ai cũng phải nứclòng. Trong một cuốn phimtruyện cổtrang ÐờiHán của Trungquốc, bà Tháihoàngtháihậu gởitặng cho cháumình là Vua Hán một cungnữ đẹp và có nói câu "Ðànông ai cũng thích gáiđẹp. Nếu gáiđẹp là chuột thì đànông sẽ trởthành mèo. Nhấtlà vua." Tôi cũng muốn nóithêm là trong những bàibútký viễndu của tôi, bạnđọc sẽ đọcthấy những suytưởng của tôi về mộtsố vấnđề trong đờisống khi tôi quanhệ đến những điều tôi trôngthấy nhiềuhơnlà bài tườngthuật thuầntuý về dulịch. Nếu chỉ đơngiản muốn tìmhiểu về một nơichốn dulịch nàođó, bạn cóthể tìmđọc dễdàng trên hệthống liênmạngtoàncầu.

Về chuyện ởnán thêmlại một đêm ở núi Lưsơn, tôi nóivới Tài là tôi đã trảphòng ở kháchsạn sángnay. Tài gọi điệnthoại một vàinơi nhưng nơi nào cũng hếtchỗ. Tôi nói ở cuốiđường có khácsạn basao, tốiqua tôi ngang lướtqua bênngoài trông cũngđước, nhưng Tài nói anhta biết kháchsạn nầy, nói têuchuẩn ởđó "tôi ở khôngđược". Anh tiếptục gọi điện đến vài nơikhác, tôi cũng lấy điệnthoại của tôi ra đánhcho cơsở đặtphòng kháchsạn ở khắpnơi trên đạilục, nói với họ là kháchsạn họ đặt cho tôi ngày hômqua tôi khôngthích lắm, tôi muốn đổi kháchsạn. Họ tìm cho tôi một kháchsạn nămsao mà tôi nhớ là tốiqua dọc trên đườngvề tôi thấy kháchsạn đó toạlạc trong một khuônviên nằmsâu bêntrong cáchkhỏi đườngcái, giá 650 Yuan, nhưng họ chỉ nhận thẻtíndụng. Tôi nói tôi khôngxài thẻtíndụng. Côgải trảlời điệnthoại ngạcnhiên nói ở Mỹ gì mà lại không xài thẻtíndụng? Thayvì giảithích vòngvo sợ côta khônghiểu, tôi vợ tôi sợ tôi xàitiền nhiều nên "xiếtthẻ" rồi. Côgái bậtcười khanhkhách, nói đángđời. Tôi nói tên cái kháchsạn basao gần khutrungtâm thịtrấn nhờ cô dòtìm trên máyđiệntoán, côta bảo nơiđó hếtchỗ rồi. Tài chobiết là có một kháchsạn kiểu biệtthự cònchỗ giá 550 Yuan. Tôi ưngchịu và Tài chở tôi đếnđó đặtphòng.

Ðó là một biệtthự lớn rộngrãi được sửasang lại làmthànhkháchsạn, vịtrí thựcra nằm gần nơi kháchsạn cũ tôi ở nhưng nằm ở méngoài gần đuờngcái lớn. Thoạtđầu chủkháchsạn đòi 600 Yuan, nhưng tôi nói kháchsạn hômqua tôi ở là một kháchsạn lớn mà chỉ có 450 Yuan mà lại được nângcấp sang ở phòng "suite", còn tạisao tôi phải trả mắchơn ởđây mà chỉ ở phòngđôi? Anhta nói ởđây là tiêuchuẩn bốnsao, kháchsạn đó chỉcó basao. Tôi nhìnquanh phìcười, nó trônggiống như kháchsạn mini ở Sàigòn hay Hànội mà hắn dám gọilà bốnsao! Nhìnlên trên tường xem bảnggiá tôi thấy có "Executive suite" giá 3000 Yuan, "Business suite" 2000 Yuan, "Double Deluxe" 1000 Yuan, "Double standard" 800 Yuan! Tôi khônghiểu nổi saolại có cáithứ giácả kỳcục vậy. Anh chủkháchsạn hỏi tôi có muốn lênxem phòng "suite" không, tôi lắcđầu, nói cógì mà xem. Nhưng tôi yêucầu được dẫn đixem phòngđôi, banđầu phòng trênlầu, thấy phòng cóvẻ nhỏ vì bị máinhà bêntrên nằm chếchxéo xuống choángmất mộtphần khônggian của cănphòng. Xuống tầngtrệt thì cảmthấy được và sạchsẻ nên chấpnhận nhưng yêucầu anh bớt tiềnphòng. Cuốicùng, anhchủ nhận 500 Yuan cho tôi mướn cănphòngđôi. Tớilúcđó tôi lại muốn quayvềlại ngôikháchsạn cũ tôi mới trảphòng hồisáng, nhưng cảmthấy phiềntoái quá lạithôi. Tôi nhờ nhânviên kháchsạn mang hànhlý của tôi từ xetaxi vào, và cái anhchàng nhânviên taiuthịtbắp của kháchsạn đang ngủgà ngủgật gầnđấy lườilĩnh không muốn đứngdậy. Tài phải chạyra ngoàixe và đíchthân mang hànhlý vào phòng kháchsạn cho tôi.

Sauđó tôi nhờ Tài chở tôi ghéngang ngânhàng đổithêm tiềnđô là 300 đô nữa cộngthêm 200 mớiđổi ngày hômqua là 500 đô! Tài tiếptục chở chúngtôi đến địađiểm leonúi thứhai đầy hứahẹn chiềunay. Tôi và Vân xuốngxe đibộ vào khu thamquan và bắtđầu đi mentheo lối látđát dọctheo sườnnúi. Nửa đoạnđường đầu lênxuống theo ven triềnnúi có lốiđi rộng hơn đường tôi đi ở ngọnnúi khác sángnay, ít chỗngoặt và nhiều chỗ chợt như bằngphẳng, là nơi hoặc cóchỗ có chùamiếu, hangđá, "độngtiên", hoặclà ditích lịchsử như hangđộng nơi họphành của hai phe Quốc Cộng trước thời Ðệnhị Thếchiến. Cónơi có thạchbàn nhôra ngoài triềnnúi, nơi các dukhách tranhnhau đứng chụphình, với bốicảnh phía sau là nhựng đỉnhnúi caongất giănggiăng sương mù mây thấp chengang, hỏira thì được Vân giớithiệu nơiđây thuởtrước Mao Trạch-Ðông thườngđến làmthơ mỗikỳ nghỉmát. Nhắcđến họ Mao tôi mớichợt nhớra là cái kháchsạn đòi tínhtiền chỉ bằng thẻtíndụng chínhlà nơi họ Mao và các nhânvật lãnhđạo caocấp khác thường luitới nghỉmát gầnnhư hằngnăm.

Quakhỏi những khuvựcđó, chúngtôi bắtđầu xuốngnúi, từtrên nhìnthẳng xuống cóthể trôngthấy chânnúi nơi có nóc những ngôiđình màuxanh, đốidiện phía bếnkia là bứcváchđá của một tráinúi và một ngọnthác từ trên đỗxuống chođến tận đáy hunthút dướikia. Lốiđi bậctamcấp đắpđá vuôngvắn có đẽogọt cẩnthận cũngnhư lancan dọc haibên lốiđi rộngrãi nhưng cao và với độnghiêng độchừng 45 độ, gầnnhư thẳngđứng. Vân báocho tôi biết là từ đấy xuống dướikia cókhoảng 1000 bậc thang. Tôi và Vân vừa xuốngnúi vừa chuyệntrò, cứnhưvậy chúng tôi bướcđi mộtmạch chođến ngôiđình nghỉchân, nhìnra cóthể nhìn thấyvách núiđá và những thácnước đỗ từ trênđỉnh xuống. Thựcsự đếnđây là chỉmới được nửa đường! Vân chỉ xuống dướikia là nơi những conthác đỗnước xuống một cáihồlớn, giờđây tôi mới thấy bêndưới còn một cáiđình nghỉchân khác, nơi có bóng nhiều người tớilui lônhô, và conđường đưa xuốngnúi dườngnhư tiếptục dẫn đi tới một chốn xatít mùkhơi. Rừngnúi xungquanh giờđó sươngmù dàyđặc, mây thấp giănggiăng khắplối, và bầutrời trênkia cũng bị mâymù chekín ánhtrời chiều. Vân nói dướikia nơi ba ngọnthác lớn đỗnước xuống hồ, cảnhtrí rất hùngvĩ và rấtđẹp nếu từ dướiđó ngónglên. Nếu tôi muốn xem, xuống tớiđó là đủ, nếu từ đó đitiếp phải mất khoảng hai giờđồnghồ nữa mới tới một ngôichùacổ nằmsâu trong rừngnúi dướikia. Tôi nói tôi muốn xuống đó. Vân nói vậy anh xuống mộtmình, tôi ởđây chờ. Tôi gậtđầu và bắtđầu đibộ xuống theo bậctamcấp lótđá.

Dọcđường đi có nhiều dukhách vượtquamặt tôi nhiềulần, nhấtlà những ngườitrẻ. Những người từ dướilên cũng đi hùnghục như trâu chạy, trông rất koẻ, nhưng cũng có người thở hồnghộc cứ năm babước lại nhỉ mộtđổi — tôi thầmnghĩ chắc lúc tôi leo trởlên lại chắc cũng thởdốc giốngnhư những người đó, nhưng tôi nhấtquyết là phải xuống đếnnơi, ítnhất là tới nơi có ba ngọnthácnước từ cao đỗ xuống hồ. Thanhniên thì cũng có người đi ngượclên, trờimát lạnh mà mồhôi trênngười đỗ nhễnhại. Có cô hỏi tôi còn baoxa nữa là tớiđỉnh? Tôi nói mớicó nửa đuờng. Nghenói côthiếunữ nghe như muốnxỉu. Dọcdường đi, có những chổ có bậcthang rộngra, nơi có nhiều phukhiêngkiệu đang ngồi chờ đónkhách. Thấy tôi bướcđi từngbước quáchậm họ lại hỏi tôi mốn ngồikiệu không? Tôi lắcđầu cứ tiếptục cắmđầu đi. Thựcsự tôi thấy xuống thì dễ, nhưng đingược lêndốc mới là khó. Vân nói là có cả thảy 1000 bậcthang, bắtđầu từ đoạngiữa nhưvậy cảthảy là 500 bậc nhưng sao tôi thấy saomà đihoài chẳng thấytới. Tôi địnhbụng lúc trởlên sẽ đếm từngbướcmột để biết chắcchắn là baonhiêu bậcthang. Chai nướctràxanh tôi uống đã cạn, mồhôi cũng đã đỗra khánhiều, timngực thì đánhthìnhthịch. Tôi đi và đứng ngừnglại nghỉ mộtchút rồi tiếptụcđi nhưvậy mấybận. Cứthế, độ nửagiờ sau thì tôi xuốngđến nơi ngôiđình lớn có chỗ nghỉchân và hàng quán bán thứcăn thứcuống. Từ trên sânđình nơi có dãy baolơn, đứngđó tôi cóthể nhìnngắm và cảmthấy những bọtnước từ ba ngọntháclớn thổibắn vào mặt vào người. Giữa sânđình có lỗtầnhầm và bậcthang dẫn vòngxuống ra bờhồ để đến gần những ngọn thácđỗ hơn. Nhưng thấy dukhách dưới đôngquá nên tôi không xuống.

Tôi đi bọcvào quầy bánnước mua thêm nước uống xong rồi mentheo lốiđi bậcthang rangoài sânvườn nằm trụtvô phía bêntrong lốiđi đưa dukhách đitiếp xuống phíaxa, quanhco lẫnkhuất vàotrong rừngrầm dướivùng chânnúi. Trời đỗmâyđen dườngnhư muốn nhuốmmưa. Tôi nhìn lêncao thấy ngútngàn caongất những bậcthang cứnhưlà đường đilên đỉnhtrời, và chẳng thấy ngôiđình nơi Vân nghỉ chân lại nửađường đâucả! Tôi quay nhìn conđường tiếptục trướcmặt và biết là mình khôngthể đi xahơn nơinầy. Vân nói đi tới đây xem thácđổ là đủ. Tôi anủi mình nhưvây. Trời cũng đã vềchiều lại mâymù cho nên thấy cảnhvật như âmu hẳnlên. Tôi lấy máyhình mãsố ra chụp nhiều tấm phònghờ Vân sẽ hỏi có xuống tớinơi haykhông!

Tôi ngồi nghỉ và nhìnngắm cảnh rừngnúi bátngàn xungquanh. Nơi thácđỗ là váchnúi sừngsửng caongất. Nơi đường lótđá dẫn xuống chânnúi là như triềnđồi thoaithải trảidài mảimiết với câyxanh, rừngthông, và núiđá. Xaxa ẩnsau những ángmây là những ngọnnúi títmờ nửaẩnnửahiện trong những đámsươngmù dàynghịt. Ðã có biếtbao nhàhoạsĩ từxưađếnnay đã tốnbiết baonhiêu bútmực để vẽ những tấmtranh thuỷmạc cảnhsơnthuỷ tưởng chừng cảnhnào cũng giống cảnhnào nhưng đã đếnđây, ghinhận hìnhảnh nầy, rồi vềsau đidạo trong những phòngtranh trưngbày tranhthuỷmạc mớithấy họ đã ghinhận trung kháđầyđủ hìnhảnh sơnthuỷ và cảnhtrí núinon vừa hùngvĩ vừa thơmộng tại một góccạnh nàođó chứ khôngphải đơnthuần chỉcó trong trítưởngtượng màra. Nhưng dùcho có bỏra baonhiêu bútmực và tàinăng để vẽ để viết về cái vẻđẹp của rừngnúi vùng Lưsơn thì chỉ có nhìnthấy tậnmắt mới cảmnhận được cáitính vừa nguynga với những vựcnúi cheoleo, vừa hùngvĩ với đồinúi chậpchùng baola và trờimây bátngát, và vừa thơmộng hữutình với những thông già tùngbách nằm chơvơ trên một sườnđồi ẩnhiện sau những làn mâytrắng lữnglờ hoặc sươngsữa giănggiăng. Ðứng giữa thiênnhiên uynghi, ta mới cảmthấy những sinhvật nhưlà conngười chỉ là những convật nhỏbé nhỏnhoi. Mao Trạch-Ðông đã đến và đã rađi, cảnhvật vào đồinon vẫn cònđây, cây tùngbách nàođó mà ông thường người bêndưới để làmthơ vẫn cònđó nhưng người thuởđoá tự baogiờ đãra ngườithiêncổ. Cái vẻđẹp của nó rất mộngmị và rất quyếnrũ, tôi khôngngừng tự dặnlòng là thếnào tôi cũng trởlại đây lầnnữa, ítra là phải đến mộtlầnnữa trongđời. Có những nơichốn hùngvĩ hay thơmộng mà tôi đã điqua và đãđến biết baonhiêu lần như rừngnúi Yosemete, núilửa Lassen Peak, ở California, Ðàlạt, đồicát ở Mũiné Phanthiết, Vịnh Hạlong, Việtnam, nhưngkhôngcó sứcthôithúc mãnhliệt cho tôi ýnghĩ vềsau nhấtđịnh sẽ trởlại để nhìnngắm thêm lầnnữa.

Tôi ngồi nghỉngơi đâuchừng gần nửa tiếngđồnghồ xong cảmthấy đủsức cóthể leongược dốcnúi bannảy trởlộnlên để về chỗcũ. Tôi bỏ từng bướcchân chậmchạp bướclên từng bậctamcấp, và lầnnầy tôi đếmthầm mỗi bậcbậcthangđá tôi bướclên. Trungbình cứ 20 bậcthang tôi đứng nghỉchân mộtlần độ nămbaphút, và khi cảmthấy hơithở đềuhoà trởlại là tiếptục trèolên... 201, 202, 203.... Rồi 501, 502, 503... Phukhiêngkiệu ngồi chờđónkhách dọcđường nhiềulần mời tôi ngồikiêu cho họ khiêngđi, nhưng tôi chẳngcó chút độnglòngnào. Ðộtnhiên trời bắtđầu chuyểnmưa và trútnước xuống, tuy không nặnghạt nhưng cứ lấtphất mưabay là đủ ướtnhẹp cảngười. Mưaướtlạnh nhưng mồhôi cứ tuônra. Tôi cứ cắmđầm bước lên từng bậc, thở hìhộc. Khi đếm tới bước 650 là tới ngôiđình nơi Vân đang ngồi chờ. Tôi nói với Vân là từ dưới lênđây chưatới mộtnửa đường mà đã 650 bậc thì làmsao từ tổngcộng cảthảy 1000 bậc được. Vân nói 1000 bậc là từ đây lên tớ trên.

Chúngtôi ngồinghỉ mộtlát chờ mưa tạnh. Vân bảo tôi tắtmáy điệnthoạidiđộng vì engại sấmsét giữa núirừng. Khi chúngtôi bắtđầu leobộ trởlênúi, chưađược baolâu thì trời lại mưatiếp, tuy không nặng hạt nhưng cũng đủ ướtngười. Không có chỗtrú chúngtôi tiếptục bướcđi. Vân lại nhắcnhở là tôi là đừng vịn lancan sắt. Vân thoănthoắt đi vượtlên bỏ tôi kháxa. Tôi cứ thongthong bướclên từng bướcmột lên bậctamcấp. Nhiều dukhách khác, đasố là ngườitrẻ, từdưới vượtlướt quamặt tôi mộtcách dễdàng. Biết phận, tôi cứ bướclê mà lên, trungbình cứ 20 mươinước là đứng nghỉ mộtđỗi độ nămbaphút. Tôi chỉ cảmthấy mệt khi phải soảibước đi nhanh, nhưng nếu cứ tàtà thì đỡ phải thởdốc hồnghộc, tim bớt đậpmạnh, chân không bị đuối và mõi, nóichung cảmthấy dễchịu hơnnhiều.

Cứthế, phải mãi hơn một giờ sau mới lên tới đỉnh, nơi chỗxuấtphát. Trời vẫncòn lấmtấm mưa, tôi và Vân cảhai đều ướtđẫm mưa. Lênxe cho Tài chởđi mộtđỗilâu sau bắtđầu cảmthấy lạnh. Còn chútít thờigiờ Tài chở tôi đến một vùngcao trên một đỉnhđồi cóthể ngắmnhìn baoquát toàndiện đồinúi xungquanh mây giăng mờmịt, gầnđó cócả một ngôi chùacổ nhưng tôi khôngvào. Trời đã tạnhmưa nhưng bầutrời vẫn chưacó chút nắng. Tôi longại cặpchân tôi sẽ đaunhức và mỏi nhưng tôi chưa cảmthấy gìcả.

Tài chở tôi vềlại kháchsạn mới, lúcđó đã quá năm giờchiều. Tôi mời tài và Vân tối cùng đi ăntối và đi uốngbia, hẹn Tài khoảng sáu giờ quaylại đón tôi. Khu dướinầy trời ngập nắngchiều vànghanh, giómát hiuhiu. Buổichiều nếu ngồi trên ghếdựa ngoài sân trước kháchsạn nhìnra sẽ thấy khungcảnh rấtđẹp, giốngnhư một nơinàođó rất quenthuộc trên Ðàlạt. Tôi chỉ có đủ thờigiờ tắmrữa thay đồ rangoài hút xong điếuthốc là Tài và Vân đã láixe tới đón tôi.

Lầnnày họ đưa tôi điăn tại một tiệm mà tối hômqua tôi từ phíaquán bênkia nhìnsang thấy gọilà "quán nhànông". Chúngtôi chọn bànăn đặt ngoàitrời. Tôi gọi vài món đặcsản, giácả cũng phải chăng, đâuđó độ 150 Yuan, dĩnhiên đối với người bảnxứ thì cólẽ kháđắc. Thứcăn thựcsự không cógì đặcbiệt lắm nhưng ănđược vì có vị đậmđà. Nhưng điều đángnhớ là khi đang ngồi ăn cóngười gánh tráicây đến bándạo, ôngta có bán trái măngcụt. Giábán tính theo ký, cònđộ bảytám trái tôi muahết, giá đâuchừng 20 Yuan. Ăncơm xong tôi mời Tài và Vân thưởngthức măngcụt, hỏi họ ởđây cótrồng không thì chẳngai biết, hai người chưa ăn qua loại tráicây nầy baogiờ. Cả hai đều thích. Cólẽ măngcụt được đưa từ vùng khác tới, nhưng ởđâu? Măngcụt là một loại trái cây vùng nhiệtđới, ngay cả tại Ðảo Hảinam nhiều năm trướcđây tôi nhớlà phải nhậpcảng từ Tháilan sang, giá tươngđương khoảng 5 đôla Mỹ mộtký.

Buổichiều cònlại chúngtôi gọi bia uống thoảthê và nói chuyện đủthứ trêntời dưới đất mộtcách thoảimái. Tôi cảmơn Tài và Vân đã điăn chung với tôi buổitối ấy. Trời đã tối, đâuđó độ tám giờ chúngtôi vào một barrượu nằm trong một kháchsạn lớn cũng nằm gần khuvực tôi đang ở, tiếptục gọi bia uống, nhưng quán khôngcó bán bia địaphương nên phải gọi Heinnekein, thêmvào đó là vài mónnhậu và trángmiệng. Nóilà barruợu nhưng cách bàitrí giốngnhư một vũtrường, có sânkhấu, có sànnhảy, có giàn karaôkê khách cóthể lênhát nhưng phải trảtiền, 10 Yuan một bản! Rượu vô nhạc ra, tôi cũng nhảylên hát một bản, một bản nhạcTàu duynhất của Ðặng Lệ-Quân mà tôi biết: "Ánhtrăng Chanchứa Tìnhem" (Yuèliàng Dàibiăo Wode Xin). Ngoàira, còn có chươngtrình camúa củaquán, cũng vuivui. Giữacuộc Vân xinphép vềtrước vì có ôngxã gọiđiệnthoại lại. Tôi chiatay Vân và hẹnngày gặplại. Cònlại tôi và tài tiếptục gọithêm bia và uống chođến hơn mườigiờ. Rượuvàolờira, Tài nói lầnsau tôi trởlại thì sẽ tớilượt anh đãi tôi, anhta nói chắcchắc là haiba năm sau anh sẽ làmăn cótiền. Tôi chúc anh maymắn và chúngtôi trao đổi địachỉ điệnthư và điệnthoại (cầmtay). Ðếnkhoảng mười một giờ thì Tài có ônganh họ nàođó đạng uốngrượu trong một quán karaôkê dướiphố mời chúngtôi đến tiếptục chungvui. Khi tínhtiền cảthảy là khoảng 600 Yuan!

Thếlà tài láixe chở tôi đếnđó, ngạytại trungtâm thịtrấn, một quán karaôkê đènđóm đỏxanh mà tốihômhtrước tôi có đingangqua và đểý thấy. Phòng karaôkê của tiệm trênlầu có cáchbàitrí giốngychang như những quán ở Việtnam. Khi chúngtôi bướcvào thì đã thấy có mấy người đã xỉnxỉn, người thì đang hát, người thì ngãlăn ra trên ghếsalông, trên sànnhà... Namnữ lẫnlộn, đầu trong khoảng tuổi trêndưới bamươi, tấtcả đềulà bạnbè của ông anhhọ của Tài. Hai kếtbia nằm dưới bàn càphê chỉcònlại những chaikhông. Ông anhhọ của Tài gọithêm, tròchuyện với tôi. Sauđó anhta đi đâu mất, rồilại có ngườikhác đến tánngẫu, thấy ai cũng nhiệttình, khôngkhí náonhiệt vuivẻ làm tôi nhớđến những đêmvui bấttận ở Sàigòn trước đây trongsuốt cả năm 1999 khi tôi về ởđó. Khi tanhàng, vuitính tôi định baochầu karaôkê nầy nhưng tấtcả ông anhhọ của Tài đã trangtrải xong. Tôi khôngnghĩ là tôi say nhưng cũng cảmthấy sầnsần, tôi chỉ ngại cho Tài làphải láixe nhưng thấy anhta điđứng còn vững nên cũng antâm. Ai về nhà nấy thì đã quá nửađêm. Tài hẹn tôi bảy giờ sángmai đếnđón tôi đisớm.

Lộtrình kếtiếp của tôi ngàyhômsau là đến núi Hoàngsơn, toạlạc tại vùng phíanam Tỉnh Anhui, nằm vềphía đôngbắc của Tỉnh Giangtây, cách Lưsơn độ 400 câysố đường xalộ caotốc. Trướckhi giảtừ, tài có đưa tôi đến thăm một ditích lịchsử, lúcđó còn đangđược trùngtu lại, đólà một "thưviện" đã lâuđời. "Thưviện" ởđây được dùng vớinghĩa là tươngđương với "việnhànlâm", nơi các thinhân họcgiả ngàyxưa luitới để traođổi thơvăn và làm những côngtrình nghiêncứu báchọc. Caivẻ cổ kính của thuviện nầy biểulộ qua những máingói rêuphong câylá mọc phủđầy trênđó. Ngoài vườihoa dười những câycổthụ lâuđời nhìnxuống bờthành là một dòngsuối thơmộng băngngang. Xaxa là rừngnúi thâmu cùng cốc, hay nóichođúng, nguyên cả khu thưviện nầy là nằmsâu trong một khurừng nằm các đừng cái lớn khuấtnẽo chạy vàotrong phải mất khoảng gần nửa giờđồnghồ.

Khi xe rời khỏi vùng Lưsơn xuống đồngbằng là nguyêncà bầutrời như bắtnắng, khíhậu bắtđầu nónglên, nhắcnhở cho tôi biết là tôi đang ở lụcđịa Trungquiốc trong những ngàyhè oiả. Xetaxi của Tài chạy đếntrưa là đến thànhphố Cảnhđứctrấn, nơi chúngtôi gồmcó ba người, nghĩalà thêm một người phụláixe khác là ôngcậu của Tài, nghỉtrưa và ănuống ở một tiệmăn trong một kháchsạn lớn ở đó. Ðồăn khá ngon và khảrẻ. Chúngtôi ănuống êhề còn thừalại rấtnhiều nhưng tínhra chưatới 150 Yuan. Nhưvậy giá cả sinhhoạt ởđây rẻhơn ở Lưsơn nhiều. Tài nói kháchsạn ởđây một đêm chỉđộ 250 Yuan, mới chừng nửa giá kháchsạn ở Lưsơn. Lưsơn cólẽ là nơi tôi xàitiền nhiềunhất, vì tôi không đidulịch theođoàn, thuêmướn kháchsạn tuỳý, ănuống tuỳthích nên khoảnchi khácao. Sángnay tôi lại đã đổi thêm 200 đôla để chuẩnbị thanhtoán phítổn tiềnxe bao chiếc taxi của Tài là 1300 Yuan. Ăntrưa xong, bướcrangoài tôi lại đến ngânhàng gầnđó để đổithêm 300 đôla để chuẩnbị cho cuộcđichơi ở núi Hoàngsơn. Lây kinhnghiệm của tôi, bạn muốn đến Lưsơn chơi tốt hơnhếtlà đitheo đào, đâurađó, phítổn nhẹhơn lại không bị lúngtúng chuyện ănở kháchsạn.

Thịtrấn Cảnhđứctrấn — đúngra quymô của nó đáng gọilà thànhphố — cũng đang trên đườngpháttriển và xâydựngmới lại, đườngphố rộngrãi và sạchsẻ, nhưng xecộ có vẻ thưathớt trong một buổitrưa nắnggắt như hômđó. Cũngmay là hệthống máylạnh của chiếc taxi của Tài cònmới nên khátốt nên chuyếnđi khá thoảimải. Ðâylà thịtrấn nổitiếng về đồsứ và đồgốm của Trungquốc, và sựgiàucó củanó phơibàyra bênngoài bềmặt của thànhphố nầy mộtcách rõràng. Nhàcửa caotầng khangtrang ngănngắp được xâydựng mộtcách có quihoạch. Ðườngphố câyxanh bóngmát, lềđường rộngrãi. Một trong những sắcthái đặcbiệt của những thiếtkế trên những conđườngchính của thànhphố là tất cả những trụđiện đều xâyđắp bằng đồsứ do dĩachén sắpxếp lên mà thành, ghếđá côngviên cũngvậy. Thànhphố nầy có một vài ditích lịchsử đángkể mà rấttiếc là lầnnầy tôi khôngcó thờigiờ ghélại để thamquan.

Tài và ôngcậu của anh thayphiên lái chạy phăngphăng trên xalộ caotốc vắngve. Trên đườngđi, Tài có gọiđiện liênlạc với một ngườibạn đồngnghiệp có ngườiquen cũng làmnghề láitaxi ở núi Hoàngsơn giúpđỡ thuxếp chỗở đâuđó và chươngtrìng đichơinúi của tôi tại Hoàngsơn.

Xem cảnhtrí hai bên đườnglộ lâuquá mệtmỏi tôi ngãngười nằm trên băngghế phíasau ngủgà ngủgật chođếnkhi xe đỗvào Cửugiang, một thịtrấn nhỏ nằm dưới vùng chânnúi Hoàngsơn. Tài và ôngcậu của hắn chưa láixe đếnđó baogiờ nhưng nhờ bảngchỉđường rõràng nên chúngtôi không bịlạc. Xe ra khỏi xalộ khi vào thịtrấn, xong rẽngoặc lên đườngđèo và bắtđầu leonúi. Ðườngnúi ở đây cũng quanhco khúckhuỷu nhưng xâydựng không châuđáo bằng đườngxá ở Lưsơ nên có những đường ômbọc sát chânnúi, mộtbên là váchđá và mộtbên là vựcsâu, trông rất nguyhiểm nhưng ngoạnmục. Trên những sườnnúi đasố câycối là các loại thông hay tùngbách. Ngườita nói mỗilần ngườita đến Hoàngsơn là nhìnthấy một cảnhtrí núirừng khácnhau tuỳtheo ngàymưa haylà ngàynắng, sángsớm hay trưachiều. Ðẹpnhất vẫn là lúc nhìnthấy cảnhtượng những ngọnnúi nguynga khi có sươngmù hay mâytrờ vắtngang lưungchừng núi, và nhấtlà trôngthấyđược cảnhtrí đó vàolúc mặttrời mới mọc hay sắp lặn. Xe chúngtôi đang băngqua những đườngđèo và khi nhìn vềhướng phíabên có vựcsâu thì đólà cảnhtượng của những đồinúi xaxa đang tắmđẫm trong ánhnắng vànchói óngả ngã vềchiều. Cảmtưởng đầutiên của tôi là khíhậu ở vùngnầy không mát bằng Lưsơn dù khi xe chúngtôi đã lênđến caođộ đángkể.

Phải mất hơn nửa giờđồnghồ sau xe chúngtôi mới bắtđầu vào cổng vô khudulịch núi Hoàngsơn.

Phải mất hơn nửa giờđồnghồ sau xe chúngtôi mới bắtđầu vào cổng vô khudulịch núi Hoàngsơn. Ðã hẹn trước, anh Minh, ngườiquen của Tài ra cổng đón chúngtôi và đưa về một kháchsạn basao tên "Hảiluân", nằm trên con đường chính nằm ngoài khuthamquan Hoàngsơn. Anh Minh nhiệttình thuxếp mọichuyện cho tôi, nóirằng muốn đi hết bốn vùng núi chíng Ðôngtâynambắc thì phải ởlại đây ítnhất 3 ngày, nhưng nếu tôi khôngcó thờigiờ, thì chỉ đi một vùng, và anh chobiết ởđây mướn hướngdẫnviên dulịch mắchơn ở Lưsơn, tốt hơnhết là tôi xuống phòngdulịch của kháchsạn ghidanh theođoàn, 250 Yuan, họ bao luôncả vé vào cổng, ngàymai tôi chỉ việc dậysớm có xe buýt tới đón và đitheo đoàn đichơi núi Hoàngsơn, nếu khôngthích thì giữađường cóthể táchra khỏiđoàn điriêng. Anh Minh nói đâylà vùngdulịch rất "khaiphóng" (từ tươngtương với "cởimở" trong tiếngViệt, chonên kháchsạn cũng rất "khaiphóng", dặndò ở kháchsạn nếu bị "chặt" hoặckhông vừalòng thì gọi điệnthoại cho anh. Tôi cảmơn và không nghĩ là mình còn đủsức để "khaiphóng", vì ngàyhômsau cần phải leonúi một ngày trời.Saukhi thanhtoán xong chiphí thuêbao taxi, Tài giảtừ tôi và dặndò lầnsau dẫn vợcon đến Lưsơn nhớ liênlạc với hắn. Minh cũng giảtừ, hẹn lầnsau tôi trởlại cứ liênlạc với anh.

Quảthật, cũngnhư những nơi khác, cái quảngcáo đầutiên trên bànviết đậpvào mắt tôi là "dịchvụ đấmbóp". Trong phòngtắm lại có bàybán đồ tiệnnghi cánhân. Phòng kháchsạn tôi nằm trên lầu năm ngó thẳng ra phíasau là vìanúi — một khurừng trúc và tre mọc umtùm trên sườnnúi. Dưới chânnúi là một dòngsuối nhỏ chảyqua, trông thật hữutình và nênthơ. Tắmrữa xong, tôi xuống phòngdulịch của kháchsạn ghidanh cho chuyến dulịch ngàymai, xong raphố dạomát. Ởđây khíhậu không mát bằng ở Lưsơn, cólẽ vì thựcdự tôi chưaphải là đang ở trong vùng có độcao ngang với các đỉnhnúi trong vùng Hoàngsơn. Trongkhiđó ở Lưsơn, nơi tôi trúngụ là vùng nằmngang với caođịnh của các ngọnnúi, chonên khi đichơi núi, đườngnúi baogiờ cũng dẫnxuống về hướng chânnúi. Còn ởđây, tôi sẽ lênnúi trước, có xecáp treo kéolên đỉnhcao, sauđó mới xuốngnúi.

Conđường chính ở khu ngoạivi chânnúi Hoàngsơn dài đầuđuôi trướcsau độ 1 câysố. Haibên đường đasố là kháchsạn và nhànghỉ rẻtiền. Ðườngphố có trồng câyxanh, nhưng không có cáiđẹp hoangdại của rừngrậm như khu Lưsơn nơi tôi ở. Thựcra còn một khu nữa nằm sâu phía trong vùngnúi, nơiđó còn có nhiều kháchsạn hạngsan, có suốinướcnóng, bốnsao và nămsao, thuộc vùngsâu lẫn trong đồinúi và rừngrậm. Tôi theo conđườngcái đibộ ra tới đoạn bắtđầu cảmthấy vắngngười là tôi quaylại. Trời cũng đã bắtđầu sẫmtối. Cảmthấy đóibụng, muốn tìm chỗ ngồixuống ăn uống nhưng đasố nhàhàng dọctheo hai bên đường hoặclà hạngsang, cónghĩalà quánăn quálớn, phải ngồi bêntrong nhàkính bítbùng, mỗibàn trungbình dànhcho chínmười người. Còn quánăn nhỏ thì nhiều, nhưng tôi không thấy thích quán nàocả. Dođó tôi quay vềlại qmột quánăn nhỏ có sânrộng nằm phía bênkiađường đốidiện với kháchsạch "Hảiluân".

Vịchủquán giớithiệu cho tôi cũng mấy món đặcsản giốngy bên vùng Lưsơn, tôi chỉ chọn những món bìnhthường, caynóng, mónkho, mónxào, móncanh, mónrau, và bia địaphương.

Trời vẫncòn hâmhâm cái nóng ban chiều, nhưng càng vềđêm càng dịumát lại với những làn giónúi. Ðanglúc tôi thưthả ănuống và nhấp những ngụm bia sảngkhoái nhìnra ngoài đườngcái tớilui phầnlớn là dukhách thì vào lúcấy, một chiếc xedulịch Honda Accord màuđen đỗlại mésân bênngoài trướcquán. Ba người mở cửaxe bướcxuống, hai nam một nữ, tấtcả tuổitạc non 40. Người đànbà trẻ ănmặc tươmtất thờitrang, ngườitàixế đànông cũngvậy. Tuynhiên, còn người đànông khác: chỉ mặc mội cái quầnsọt trênngười, chân đidépnhựa, vẻ mặt phìnộn và cáibụng bia chìnhình cho thấy ôngta là ôngchủ. Ðây làlầnđầutiên tôi thấy một người mặc quần gầnnhư là quầnxàlỏn mang dépnhựa ngồi xedulịch và bướcxuống vào quánăn, dùlà ngồi ngoài bànăn đặt ngoàitrời. Hầuhết dân Trungquốc hãyra ngoàiđười là họ manggiày. Cũngcó những trườnghợp có người ởtrần mặc quầnsọt raphố daomát gầnnhà trong khuvực họ ở, nhưng hầunhư tôi chưahề thấyai mặc quầnđùi và ởtrần ngồi xehơi dulịch cả. Ở Mỹ tôi có thấyqua, nhưng cách ănmặc của dânMỹ là kiểuspoert, còn ôngnầy thì giốngnhư mặc quầnxàlõn trongnhà. Có một vẻ gìđó chươngchướng trong cungcách của ôngta làm tôi vừa lẫnchút khóchịu vừa cảmthấy buồncười.

Sánghômsau 5 giờsáng làphải dậy, 5 rưởi xuống nhàhàng kháchsạn ănsáng miễnphí theo kiểuTàu, cháo, trứngnấutrà, cảimặn, đậuhủngọt, v.v... tôi ăn qualoa xong ra ngoài khuđợi sáu giờ xebuýt đến đón. Hànhtrình vào trong khuthamquan núi Hoàngsơn mất hơn nửa tiếngđồnghồ. Khi xebuýt chạy vàosâu trong khuvực núi, tôi nhậnthấy những kháchsạn trong vùng không khác khunúi Lưsơn baonhiêu, sangtrọng nhất vẫnlà một kháchsạnsạn nămsao toạlạc trong một khuônviên giốngnhư một côngviên trongrừng, sát bên chânnúi. Người hướngdẫnviên, một thanhniên trẻ, chobiết ởđó có suốinướcnóng, giácả vào tắm có đủ mọi hạng từ 200 Yuan cho tới 3000 Yuan. Anhta đềnghị buổichiều khi chúngtôi về xe sẽ ngừng ở trạm đõkhách xuống kháchsạn nầy, sau một ngày leonúi mỏimệt ai muốn cóthể tựmình xuốngxe vào tắm, một kinhnghiệm đángđược tậnhưởng. Thườngthường cái vụ tắm suốinướcnóng tôi cóđiều rất engại chuyện phải ởtruồng, trước quíbà thì quenrồi khôngsao, nhưng trướcmặt các vị màyrâu khác thì khôngđược tựtại cholắm. Nếu chọn suite riêng thì quámắc. Ở Tàu ở Nhật thườngcó cái màn tắmchung trầntruồng tại suốinướcnóng. Nămngoái tôi đichơi ở Nhật, mấy cáivụ nầy tôi bỏqua hết.

Trênxe, anh hướngdẫnviên giớithiệu các khu chúngtôi sẽ đến, và nhắcnhắc phải tuântheo các quyđịnh về antoàn, trongđó baogồm việc cấmhútthuốc trong khuthamquan ngoạitrừ tại những khugnghỉngơi.

Vì đoàndulịch của tôi đông 32 người, nên chiathành hai nhóm, tôi thuộc nhóm do nữhướngdẫnviên dẫnđầu. Cô hướngdẫn kháxinhđẹp nhưng tôi khôngcódịp tánngẫu nhiều, dù cóvẻ côta cũngthích tròchuyện với ngườikháchlạ như tôi khôngbiết từ phươngtrời nàođến.

Chúng tôi phảivào khu xếphàng chờlên xe cáp kéo lênnúi. Hìnhnhư chỉ có haixe cắp, tột chiếc tới đầu bênnầy cổng và một chiếc đến đỉnhnúi trên kia. Cô hướngdẫnviên nóilà phải đứng xếphàng đợi trungbình 3 tiếngđồnghồ. Nếu khôngmuốn đợi tự mình cóthể leonúi lêntrước tới trạm xecáp trênđỉnh, nhưng từ dưới trạm ở cổng lêntới đó phải mất 3 tiếngđồnghồ, nếu cósức leo tớinơi. Tốthơnhết là đểdànhsức leonúi cho cả gày hômnay. Trong đoàn khôngcó ai đibộ lên núi, tôi cũng cảmthấy áingại nên đànhxếphàng đợixe. Quảthật, phải gần ba giờđồnghồ sau chúngtôi mới nhích được vào phòngđợi ngồi đợi xecáp. Thựcsự đứngđợi có thờigiờ tánngẫu với cô hướngdẫnviên và những người trong đoàn cũng vui, nhưng bựcmìnhnhất vẫnlà vẫn có những hạngngười vôhọc của đoàn khác cắthàng từ đuôi dầndần nhảylên tới đầuhàng. Lũngười nầy làmvậy và cứ dươngdương cáimặt ra một cách hảhê trông thật thôbỉ. Nhânviên trậttự chặn đằngđầu thì cóngười nhảy đằngđuôi. Tôi nổiquạu mang hết những lời nặngnhất ra chửi, nào là đồmấtdạy, vôgiáodục, đồbò... nhưng lũngười đó cứ dươngdương tựđắc nghênngênh cái mặt, tỏra là chúng có bảnlãnh và lanhlợi!

Cái cungcách thiếu vănminh nầy là tàndư của chếđộ xãhộichủnghĩa của Trungquốc cònsótlại. Ðólà một cáithứ vănhoá tiêucực mà trong xãhội đó thứgì cũng thiếu chonên nếu họ không tranhtrêngiànhtrước thì làmgì tớilượt mình. Trong đoàn tôi, hãnhdiện thay, khôngcó ai làm nhưvậy, nhiều người còn hùanhau chửi đámngười mấtdạykia. Nóichuyện với một đám thanhniên traigái trẻ, cólẽ là dân đạihọc mớiratrường, tôi bảo nướcMỹ lịchsử chỉcó 300 năm nhưng xãhội vănhoá vănminh và quicủ, còn Trungquốc lúcnào cũng mởmiệngra 5000 năm vănhiến nhưng cungcách hànhxử rấtlà thiếu vănhoá. NướcTàu ngàynay phải học vănhoá nướcMỹ, từ cách ănở đốixử vớinhau. Lờiphêphán nặngnề của tôi cólẽ không làm những ngườinghe phậtlòng bởilẽ họ nghĩlà tôi cũnglà một phầntử trong xãhội của họ. Tôi quaylại phíasau nói với một đứabé độ bảytám tuổi đichung với mẹ nó xếphàng sau tôi, tôi nói cháu đừngbaogiờ làmvậy nghekhông. Ngườimẹ, đồngminh của tôi từ sớm, hùanhau chửi đámngười mấtdạy cắthàng, nói contôi khôngbaogiờ làmvậy. Tôi nói : "Khốnnổi khi nó lớnlên, trôngthấy ai cũng làmthế mà nó không làmtheo thì hoára nó sẽ biếnthành một người sẽ bịxem là không lanhlợi vì khôngbiết tranhgiành và sẽ bị hiếpđáp!" Ngườiđànbà thởdài nói: "Chắc còn phảimất nhiều thếhệ nữa Trungquốc mới cảitổ nổi cáchsuynghĩ và cungcách hànhxử của mọingười đangcó bâygiờ."

Nội chuyện cắthàng cũng làm cho chàngthanhniên hướngdẫn của đoàn thứhai của chúngtôi phải cầm loaphóngthanh lớntiếngchửi đámngười cắthàng là vôvănhoá. Thếmà đámngười đó vẫn coinhưkhông, họ cứ tiếptục chenlấn lên từng đoạn. Chođếnkhi, mấy thanhniên đạihọc namnữ trong đoàn đứngxếphàng phíatrước tôi tới lượt đếnđược tới cổngvào phòngđợi, thì tôi đã bị chenlấn đẩyxa về phíasau cách họ hơn haichục người cắthàng đã đứng xengiữa! Phíasau tôi người đànbavà thằngcon bị đẩy nằm tuốtluột phísau xa hơnnữa. Thựclà mộtcảnh hỗnloạn. Khi đếnlượt đoàn tôi vào phòngđợi xecáp, cô hướngdẫnviên canthiệp với các nhânviên trậttự đểcho tôi vượtlên đầu hàng để theo đoàn thì họ lại khôngcho, nói làmvậy là tôi nhảyhàng! Tôi cảmthấy quá bựcmình mệtđừra chẳngmuốn tranh làmgì nữa, thànhthử đoàn chúngtôi kẻ tới đỉnhnúi trước phải đợi kẻ trễ phải đi chuyếnsau. Tổchức ở khudulịch núi Hoàngsơn quá tệ!

Khiđoàn chúngtôi tậptrung đầyđủ trênkia chỗ trạm xecáp thì đã mười giờ hơn mới bắtđầu chuyếnduhành leonúi. Cảnh núirừng hùngvĩ rấtđẹp nhưng dukhách quáđông nên cáithơmộng tiêncảnh của núi Hoàngsơn như ta thườngthấy trong các bứctranh thuỷmạc bị loãngđi. Chúngtôi đi từng chặng rồi ngừnglại nghe hướngdẫnviên giớithiệu về mỗi khu. Ðoạn đườngnúi khoảngđầu rộngrãi và tươngđối ít dốc nhưng quanhco. Trên vùngnúi nầy mọc trêncác triềnnúi hầunhư là các loại cây tùng, thông, bách. Trời đang nắngchóichan chonên dù đang ở trên vùng đỉnh có caođộ khá cao nhưng tôi vẫn thấy nóng, gióthổi không đủ mát. Cùng một khungcảnh nhhưng Hoàngsơn nổitiếng là cảnhtượng của vùngnúi nầy thayđổi tuỳtheo giờgiấc trongngày cũngnhư thờitiết mỗimùa. Trờnắng là cho toànbộ đồinúi xaxa dườngnhư sánghừng lên chóiloà. Mỗi gềnhđá vựcnúi đều mang một cáitên ấntượng nàođó đủ gợi cho trí tưởngtượng conngườita hoạtđộng mạnhmẻ cố hìnhdung ra mộtvậtthể nàođó mà mỗi khốiđá hay hìnhthù của đồinúi, câytùng, câybách... đều đã có tên đặtsẵn, thídụ như "tùng nghênhkhách", "thạchkiếm"...

Ðichơi núi Hoàngsơn là đứng trên đỉnhnúi nầy nhìnngắm sang những đỉnhnúi xaxa, đủ hình đủ dạng. Rổi theo những conđườngnúi đi quanhco từ đỉnh nầy sang đỉnhkhác. Vùng núi tôi đi hômđó chỉ là một vùng ở phíabắc, còn hai hùng nổitiếng khác là vùng đông và vùngtây, mỗi vùng có têngọi mỹmiều riêng thídụ như khu Ðônghải, còn vùng phíatây là khu Tâyvực (?) thìphải, tôi quênmất. Tôi nhớ được tên "Ðônghải" là vì sáng hômđó tròchuyện với cô hướngdẫnviên, côi hỏi tôi còn có kếhoạch điđâu nữa, đã đi Ðônghải chưa? Tôi trảlời chưa, thựcra tôi tưởng cô nói về vùng Biển Ðônghải của Trungquốc. Khi hỏilại mới rõ là vù phíađông của rặng Hoàngsơn.

Ðường núi càng lêncao càng hẹp lần và càng khúckhuỷ hơn. Dầndần có khững ngỏhẹp chen giữa những váchnúi cheoleo chỉ đủ cho một người lenqua. Có những đoạn bậcthang đứngsừngsửng caongất, và từđó nhìnsang mặt váchnúi đốidiện xatít phíabênkia bờvực cũng lạilà lốiđi bậcthang ngoằnngoèo trôngnhư dựng thẳngđứng dẫnlên tớiđỉnh mà bóngdáng đoànngười lũlượt leonúi chichít nhỏbé như đànkiến. Theo lời hướngdẫnviên, đólà nơi chúngtôi sẽ tới saukhi ngừngchân tại trạmnghỉ để ăntrưa.

Tại trạmnghỉ, ai ghiền thuốclá thì cóthể hút nơi khuvực dànhriêng. Làmxong mấyđiếu là tôi vào nhàhàng trong khu, có cơmphần, rẽtiền thì có phần 50 Yuan hoặc 30 Yuan, đồăn cũng khá mặnmà và ngonmiệng, cólẽ vì đói. Ăn xong tôi lại mua chai tràxanh ướplạnh rangoài uống và húthuốc, hìnhnhư là chai thứba từ sáng đến lúc bấygiờ. Côhướngdẫnviên trẻđẹp ưa lăngxăng gần chỗ tôi, nhưng rấttiếc là tôi khôngcó nhiềudịp để tántỉnh, vìđây đốivới tôi cũnglà một cáithú thivị trênđời dù chẳngtớiđâu nhưng bỏqua rất uổng. Bảnthân tôi chẳng baogiờ đeonhẫn trên ngóntay nên tôi cũng ítkhi đểý ngườikhác có đeonhẫn haykhông. Có làmgìđâu mà phải đểý đến những chuyện nhỏnhặt đó chi cho mệt. Chodù ngườiđẹp có đeonhẫn nhưng chắcchắn nếu được tántỉnh thì nàng chắcchắn cũng vuiphơiphới trongbụng.

Rấttiếc là dukhách quáđông, đuổikịp theo người trong đoàn lẫn trong biểnngười chenchúc nhau trên những lốiđi vennúi, lêndốc xuốngdốc là cũng đủmệt chứ nóichi đến chuyện ghềghà cô hướngdẫnviên. Hômtrước ở Lưsơn, côhướngdẫnviên cánhân tên Vân khôngphải là không đẹp nhưng khônghiểusao cái vẻngười của cô không hấpdẫn tôi chútnào. Hìnhnhư tôi có khuynhhướng thích dángngười congái hơiđầyđặn mộtchút.

Tôi cứ đitheo đoànngười phíatrước, chẳngbaolâusau là tôi lạcmất người trong đoàn, kểtừkhi bàxã tôi gọiđiệnthoại từ Mỹ sang, chuyệntrò nămmười phút xong nhìnquanh chẳngthấy ai quenmặt. Thếlà tôi cứ theo đoànngười tiếptục đi, lúc lêndốc, lúc xuốngnúi, xong tới một ngãba núi, tôi phải chọnlựa một lốiđi, tôi chọn lốiđi xanhất và dàinhất. Theo bảnchỉđường, tổngcộng từng đoạnđường, cảthảy tôi đã đi khoảng mười câysố đườngnúi ngày hômđó, năm câysố cuốicùng là conđường núi với bậctamcấp đưathằng xuống chânnúi. Dọcđường tôi nghỉlại nhiều chặng nơi có trạmnghỉchân, có trạm cósẵn phukhiêngkiệu mờigọi lên kiệu. Có một cô thiếunữ đichung với một côbạn khác, mớiđầu quamặt tôi vùvù, hănglắm, nhưng cứ đến mỗi trạm nghỉchân, khuthamquan, hoặc chùamiếu nàođó thì lại gặp cô, cũng chẳng nhanh hơn tôi chút nào mặcdù tôi cốtình đi rấtchậm, vừađi vừa nhìnngắm cảnh rừng cảnh núi và vừa thởdốc dù đường đixuống dễ hơn đilên rấtnhiều. Tới một trạmnghỉ nọ còn cách chânnúi nơi cổngra khoảng 3 câysố tôi thấy côgái đó đang trảgiá hai người phukhiêngkiệu với giá 450 Yuan cho mộtmình cô, họ ra giá 600 Yuan! Tôi nhớ ở vùng Cửutrạicâu có quyđịnh giácả hẳnhoi, cứ mỗicâysố là 35 Yuan. Ởđây phukhiêngkiệu tuỳtiện địnhgiá. Tuylà xuốngdốc nhưng bậcthang đườngnúi khádốc, tôi khônghiểu làmsao họ cóthể khiêngkiêu mộtcách antoàn được.

Trong suốt đoạnđường xuốngnúi, tôi thườngxuyên gặp những phu khiêng hànghoá lênnúi, trông hai gánh đồ caongần và nặngnề, nào nướcbình, thứcuống, thứcăn, bánhtrái... vânvân... cho các hàngquán tại các trạmnghỉ nằm trải dọctheo đườngđi quanh các triềnnúi. Tôi nghe có người hỏithăm họ là tiềncông bao nhiêu, họ nói là trungbình một kýlô là 20 xu. Nếu mỗi phukhiênghàng gánh 100 kýlô mỗi bận thì họ kiếmđược 20 Yuan một chuyến gánh lênnúi. Ðasố là phukhgánhhàng đang trong tuổi thanhniên, đôilúc cũng có thấy người lớn tuổi, tôi chẳnghiểu họ có đủsức gánhhàng lênnúi nhưvậy chođến tuổinào. Xemra đólà những người thuộc giaicấp cùngkhổ nhất của một ngước Trungquốc đangđường tiếnlên hiệnđạihoá.

Ðường xuốngnúi càng ngày càng xuống sâu vào trong rừngrậm, câylá dàyđặc trên đầu chekhuất bầutrời bắtđầu xếchiều nhưng còn đượmnắng trêncao. Khi tơi một đoạn quangđảng nọ, trước mắt tôi là cả một vùng mâykhói mờmịt, mâybay giănggiăng lờlững ngang sườnnúi trên những ngọncây cao. Quảđúng như lời truyềntụng, cảnhnúi Hoàngsơn mỗigiờ mỗi thayđổi. Xaxa thấpthoáng tôi nhìnthấy đườngdây xecáp treo đưa người xuống núi tận đầu núi bênkia. Cólẽ đoàn của tôi giờ đó đã tới trạmxecáp. Tôi thầmmừng vì khôngphải chịu nạn xếphàng như đã xảyra bansáng.

Tôi cảmthấy đôichân bắtđầu rêmnhức khi còn khoảngđộ 2 câysố nữa là xuống tới cổng. Lắm người quamặt tôi trên đường xuốngnúi. Hìnhnhư khôngcòn ai lênnúi vào giờnầy nữa. Tôi đibộ còn chậm hơntrước nữa, cứ từngbước từngbước rìrì mà đi, và tôi nghĩ nếu ngàymai phải leonúi nữa chắclà tôi đi khôngnổi nữa. Tuy mệt và vì bị cáiýthức về đaunhức chiphối tôi khôngcòn cảmnhận được cáicảmquan siêuhình truyển từ lòngđất thấmnhập vào chân rồi len vào người tạo cho tôi một cảmgiác hoàmình với thiênviên và vũtrụ chungquanh, nhưng tôi quên ngắmcảnh dọcđường. Ðólà một trong những cáithú leonúi, nó cho conngườita những giâyphút bìnhlặng trầmtỉnh suytư về cuộcđời và về mọithứ trênđời nhờcó thờigian thưthả nhậphồn vào trong vũtrụ baola bátngát quanh ta. Nhờvậy, vào những phútgiây đó, cõilòng trầntục của congngười cócơhội thanhlọc bớt những phiềnnão ưusầu khi nhìn thâyrõ cáithânphận nhỏbé và sựsống nhỏnhoi trong vũtrụ ngútngàn vôbiên. Hoàngsơn, thựcra chỉ là một ngơichốn, một cáicớ đểcho ngườita códịp hànhhương đivề thămlại thiênnhiên mà trongđó chứachấp bêndưới cáivẻđẹp hoặc nétthơmộng của rừngnúi nonngàn của nó, đấy chỉlà lớp áomặc bêngoài để điểmtrang, cáicộinguồn nguyênsinh miênviễn vôthuỷ vôchung nhưng biếndịch khôncùng và sựsống là mộtphần quánhỏ của nó trongkhiđó nó cũng lạilà mộtphần khôngđángkể trong vũtrụ. Cảmnhận được điềunày cónghĩalà ta ýthức đượcrằng đờisống chỉ tồntại trong ýthức, và bảnthể của cái conngười sinhvật chỉlà chỗ tạmdung cho một ýthức riênglẻ cábiệt vônghĩalý. Ýthức được nhưvậy, từđó ta cóthể thoátrakhỏi những ràngbuộc của đờisống. Ðivào và sống trong thiênnhiên cho ta những cảmthức nhưthế.

Buổichiều vềđến kháchsạn là đã gần 6 giờchiều. Hai người hướngdẫnviên đã đưa đoàn về đếnnơi từ hồi 4 giờ. Họ nánlại ở kháchsạn chờ tôi bìnhan về đếnnơi vì engại rũi có chuyệngì xảyra cho tôi. Kểra họ cũng rất tậntình và chuđáo.

Tớilúc bấygiờ tôi mới cảmthấy đôichân cứngđờ và bướcđi lừngkhừng giốngnhư ngườimáy, và khi phải nhấcchân bướclên bậctamcấp là thấy bắpđùi nhóilên. Trìnhtrạng nhưvậy kéodài đến haiba ngàysau. Dĩnhiên là tôi bỏluôn ýđịnh leonúi Tháisơn, vì chắcchắn là tôi sẽ đi khôngnổi nữa rồi.

Lên phòng tắmrữa nghỉngơi, tôi xemlại tờ quảngcáo các tour dulịch trongvùng, nhậnthấy là có tour đi Hồ Thiênđảo, một vùngsông nằm gần Hàngchâu, nên tôi quyếtđịnh xuống vănphòng dulịch của kháchsạn ghidanh đặt chuyếnđi này vào ngàyhômsau nhântiện ra quầytiếptân của kháchsạn đổithêm tiềnđô nhưng kháchsạn này không nhậnđổi. Trởvôlại vănphòng dulịch tôi hỏi họ có nhận tiềnđô không? Hai cô nhânviên khôngnhận, nhưng họ chưa baogiờ thấy tờ 100 đôla Mỹ, cứ lậtđi lậtlại tờ giấybạc xemtới xemlui. Tôi nóivới họ tôi chịu đổi 1 ăn 8, cô nào muốn đổi thì lời được 10 xu, nhưng dĩnhiên là các làmsao có tiềnriêng có sẵn cả thánglương của họ ởđấy để đổi. Họ thắcmắc hỏi sao tiền Mỹ lớnquá vậy? Tôi chỉ ngắngọn nóilà bờilẽ nềnkinhtế Mỹ mạnh. Chỉlà một cáicớ để tántỉnh gáiđẹp mặcdù tôi tôi chưabaogiờ có ýđịnh xấu nào trongđầu vào những cuộchộingộ tìnhcờ nhưvậy. Ở Trungquốc, cũngnhư nhiều nước khác ở Áchâu, trong ngành dịchvụ nhưlà tiếptân, tiếpviên, hầubàn, đasố đều do những côgái trẻđẹp đảmnhận. Chuyệnnhỏnhặt nhưvậy, cũng như bấtcứ những câuchuyện khác traođổi với nhiều ngườibảnxứ về nhiều chuyện nhặtnhạnh khách trongsuốt cuộchànhtrình dulịch xứngười, dầndà sẽ gópthành chuyệnlớn cho ta một hìnhảnh kháiquát về đờisống của dânbảnxứ nóichung. Thídụ có những chuyện nhonhỏ như hồi năm 1986 tôi đi dulịch ở Hánthành, khi bướcvào một củahàng mánđồ miễnthuế sangtrọng, các cô tiếpviên đồngloạt cúi congngười chàokhách. Rồi sauđó có một cô hỏi tôi cóphải là ngườiNhật? Khi mua hàng tínhtiền họ phải xem hộchiếu mới bánđồ miễnthuế được, côta ngạcnhiên hỏi côngdân Mỹ mà có người mũitẹt davàng à? Ai đi dulịch mà không códịp chuyệntrò với dânđịaphương — đó cũnglà một trong những cáithú khi đidulịch.

Ðặt xong tour đi Hồ Thiênđảo là trong bóp tôi chỉ còn đâuđộ hai trăm Yuan, dựtrù đủ ăntối nhưng dĩnhiên là khôngđủ cho mục duhí. Tiền kháchsạn trongngày đã trả, còn sốtiềncọc 600 Yuan ở kháchsạn ngàymai sẽ lấylại đủđể điđường vào sángsớm hômsau.

Buổitối tôi rađường kiếm tiệm bán thuốclá mà trong tủ kính họ chỉ bày thuốclá sảnxuất trong Tỉnh Anhuy. Tôi hỏi có thuốc basốnăm không thì họ lại lôira từ dưới quầy thuốclá dán temthuế của Việtnam! Chotới bâygiờ tôi cũng vẫn khônghiểu là loại thuốclá đó đến khắp thànhphố Trungquốc bằng ngãđường nào. Tôi mua vài bao thủsẵn trongngười xong ralại chỗ ăntối ngàyhômqua, ngồi uốngbia nhìn ôngđiquabàđilại. Ngoạitrừ những người bánhàngrong nhưlà bảnđồ, bắpluộc... là dânđịaphương, cơhồ ngườidạo trên đườngphố đaphần là dândukhách từ khắp cácnơi đỗ đến. Vùngnầy dườngnhư rấtít ngườiÂuchâu đến, từ hômqua giờ tôi chỉ thấy lácđác vài người. Trungquốc ngàynay, giaicấp trunglưu ngàynay đã đủ cơmnoáoấm, giới này giờđây họ đidulịch rấtnhiều. Từng đoànngười chenlấn nhau leonúi mà tôi gặp trongngày đủ chothấyrõ sựkiện đó. Ởđâu bâygiờ cũng thấy vănphòng dulịch mọc đầy, thường quảngcáo các tour dulịch trong và ngoàinước giá tươngđối khárẽ. Mộttrongnhững chọnlựa của bạn là nếu muốn dulịch rẽtiền thì khi đến Trungquốc mới đặt tour đi. Dĩnhiên là đasố họ chỉ thuxếp chobạn ở kháchsạn basao, nhưng về mặt giaothông phầnlớn là tớilui bằng những xe dulịch hiệnđại, có nhữngxe được trangbị như phòng nộitrú của họcsinh, với giường nhiều tầng để ngủ trênxe, còn xelửa thì hạng "thườngdân" là cũng là rất tiệnnghi rồi, về đườnghàngkhông thì khỏinói, Trungquốc có một độingũ phicơ hiệnđại còn rấttrung — khỏilo về kỹthuật bảotrì, khôngphải là hãng United của Mỹ nay được giaocho các côngty hàngkhông ởđây loviệc bảotrì sao?

Nóivậy chứ thựcra cũng có những bấtngờ khi ghidanh đi theo đoàndulịch nộiđịa. Sángsớm ngàyhômsau chưa đến 5:30 sáng thì xebuýt đi tuyến Hồ Thiênđảo đến đón tôi ở kháchsạn. Ðólà một chiếcxebuýt hạngtrung, trông cũkỹ từ bênngoài chođến bêntrong với những chiếcghế cũkỷ và bẩnthỉu, hànhkhách nào được đón saucùng thì phải ngồighếxếp. Trong xe cũng chẳngcó máylạnh, còn máyxe thì nổ thìnhthình. Tàixế cho chạy lòngvòng trongvùng ghé các kháchsạn lớnnhỏ để đón kháchdulịch đã đặtchỗ cho tour Hồ Thiênđảo ngàyhômđó. Xe chạy lìnhkình xuốngnúi, xong tôi thấy xe chạy mãi hànggiờ mà khôngthấy nó ra xalộcaotốc gìcả. Hìnhnhư trongxe chỉcó mìnhtôi là đểý đến việcnầy. Chiếcxebuýt cứ tiếptục chạy trên conđường nhỏ băngqua mộtdsố thịtrấn nhỏ và thônlàng, có những đoạnđường ổgà lổmchổm làm xe runglên. Xe chạy mãi nhưvậy chođến một đoạnđường nọ và tôi nhậnthấy conđường nầy chạysongsong với một xalộcaotốc nằm phíabênphải của hướngxe đangchạy. Nhưvậy là xebuýt tôi đangngồi đang chạy trên "quốcđạo", hay nóiđúnghơn đólà đường liêntỉnh nên trìnhtrạng đườngxá khôngkhácgì đường từ Mốngcái đi VịnhHạlong ở Việtnam như nămngoái tôi còn điqua. Khi sửdụng đường liêntỉnh cũ, xekhách khỏi phải trảtiền đường như khi phảiđi xalộcaotốc. Nhờvậy mà tour Hồ Thiênđảo dànhcho dânbảnxứ giữđược giá rấtrẽ, tôi chỉ trả có 280 Yuan, baogồm cả tiền đi ghetàu và bữa ăntrưa trêntàu. Nếu ai khôngngại đườngxá khókhăn thì cứ thửđi chobiết.

Ðến 8 giờsáng thì xe đến bếntàu Sông Tânan, một nhánhsông tẻra từ dòng Dươngtửgiang. Tôi vẫncòn ở trongvùng thuộc Tỉnh Anhuy, giờđây đã cách vùngnúi Hoàngsơn khoảng 100 câysố. Bếntàu ởđây cũng khálớn, tàudulịch đậu hàngdài dọctheo bếncảng đang tấtbật chuẩnbị cho chuyến duhành trênsông từ thượngnguồn đivề hướng Ðôngbắc đến vùng Hồ Thiênđảo, thuộc Tỉnh Triếtgiang, nằm cách 160 câysố vềhướng phíatây của Thànhphố Hàngchâu. Tôi hỏithăm ngườitàixế thì anhta chobiết tàudulịch sẽ đỗ bến tại thịtrấn Hồ Thiênđảo vào khoảng 3giờ chiều, từđó đi Hàngchâu, nếu muốn, tôi phải trảthêm 40 Yuan nữa, hướngdẫnviên dulịch trêntàu tôi sắplên, sẽ thuxếp cho xebuýt đếnđón. Tôi bằnglòng và trảtiền cho anh nhưng chẳngthấy anh đưa biênnhận gì cho tôi hết, có hỏi thì anhta nói khôngsao, anh sẽ giaohết cho hướngdẫnviên của đoàn chúngtôi. Một ngườitrungniên đicùng vợcon của ông chung trongđoàn cũng sẽ đi Hàngchâu như tôi, nhưng ôngta khôngchịu trả 40 Yuan, nói quámắc, tớinơi ôngta sẽ tự đónxe. Ðốivới tôi, nhưvậy là thuxếp xong dutrình ngày hômđó, vì tôi không muốn ngủquađêm tại thịtrấn Hồ Thiênđảo. Nơiđến cuốicùng tôi dựđịnh ngày hômđó thựcra khôngphải là Hàngchâu, là thànhphố tôi đã đến hai lần, màlà Thànhphố Vôtích, nơi có Tháihồ, nơi tôi đã đếnthăm cáchđây 19 năm.

Chiếc tàudulịch trênsông là một chiếc tàumáy nhỏ, chởđược trên 100 hànhkhách, có hai tầng, tầngdưới vừa làm phòngkhách và phòngăn, một nửa tầngtrên có chỗngồi lộthiên, và haibên hông tàu có hànhlang dànhcho dukhách rađứng ngoạncảnh. Ngoàira mỗi tầng còncó hai phòng "suite" gắnmáylạnh, mỗi phòng rộng cởbằng và bàitrí như một phòngkhách trungbình. Saukhi tấtcả hànhkhách từ nhiều nơi đã đỗvề đầyđủ và lên cùng chiếctàu, chúngtôi bắtđầu một cuộcduhành trênsông khá thivị và thơmộng. Cóthể xemđây là một chuyến duhành mini trên một nhánhsông nhỏ của dòng Trườnggiang, côemgáiút, Tânan, của nàng Dươngtửgiang.

     Tôi được xếp ngồi vào phòng tầngdưới, nơi vừa làm phòngkhách và phòng ăn nhưng không có máylạnh nên nónghâmhâm dù tấtcả các cửasổ đềuđược mởtungra. Thêmvàođó, có một bàn quytụ trên sáubảy người, cólẽ là dân Hồngkông hoặc Quảngchâu, ngồiquâyquân, họ khônglo ngắmcảnh mà cắmđầu đánhbạc ănnói totiếng ồnào. Thấyvậy, tôi định trả thêmtiền lền phòngsuite tầng trên cùng nhưng lại thấy ngộpquá dù có máylạnh nên tôi trảtiền gởihànhlý trong nhàkho trêntàu xong tôi ungdung tựtại chạytớchạylui lênxuống đủ mọichỗ trên tàu, tìmchỗ mátmẻ, xem nơinào ngắmđược cảnhđẹpnhất là đóngtrụ ởđó.

Chuyếnduhành tàuthuỷ trên dòngsông Tânan đến khu Hồ Thiênđảo này cóthể đặttên "Chuyếntàu trên dòng sôngcon của Dươngtửgiang." Vì nhưvậy nó mang ýnghĩa đốilập với "chuyếntàu trên dòngsông Dươngtửgiang" vể cả lẫn chất và lượng. Từ nhánh sôngcon Tânan của dòng Trườnggiang này ta khôngthấy những đỉnhnúi hùngvĩ và uynghi cũngnhư tầmmức hùngtráng của dòng sôngmẹ đầy uyvũ. Tuynhiên, cảnh núiđồi haibên dọc theo dòngsông nầy không thiếu cáivẻ tránglệ và đàicác của côgáiemút của côchị oaiphong và trangđài. Dòng Tânan có cáinét diễmlệ của nó với những ngọnnúi thấp, những đỉnhđồi thoaithoải, với tà áoxanh câylá phù đôibờ. Dọctheo đường sông, tàudulịch của chúngtôi đi ngang những thịtrấn nhỏ xinhxắn hoặc nằm tỉnhlặng bên bờsông hoặc nằm côtịch trên đồinúi cao nhìn xuống dòngsông trảilụalà một dòngnước xanhbiếc, đi càngxa theo dòngnước chảy xuôinguồn dòngnước càng trởnên trắngtrong như màubích ngọc. Cảnhvật cànglúc càng trởnên hiểnhiện mộtphần củ Hồ Thiênđảo, haylà hồ của một ngàn đảonhỏ. Dòngsông rộngra dần, lônhô lên khỏi mặtnước đóđây là những hònđảo nằm chơvơ giữa dòngsông cuộnchảy. Hiệnthân của dòngsông nầy cóthể là hìnhảnh tươnglai củ dòng Trườnggiang trên thượngnguồn khi việcxâydựng Ðập Tamhiệp hoàntất haibanăm sau nữa, vàolúcđó mặt nước sông sẽ dângcao lên và những ngọnnúi caolớn sẽ bị chìmxuốn dưới mựcnướcsông cóđoạn gần hai trăm mét, nhưvậy những đỉnhcao của nhiều ngọnnúi nhôlên trong giaiđoạn hiệntại sẽ tựnhiên biếnthành những côđảo, hàngngàng cái côđảo nhưvậy sẽ xuấthiện trên dòng Trườnggiang hùngvỹ.

Hồ Thiênđảo trong quátrình hìnhthành vào năm 1957, saukhi đậpnước ở vùng hạlưu gần thịtrấn Hồ Thiênđảo ngàynay đã hoàntất, tấtcả những toànúi cao bị ngập, chỉ còn nhôlên ngọnnúi, thì những ngọnn úi nầy trởthành những côđảo giữa dòngnước mênhmông. Vùng Hồ Thiênđảo là nơi tậptrung hơn 100 đảo nhưvậy. Và trong hai thậpniên trởlạiđây, trên mười hònđảo đãđược khaiphá thành những đảo dulịch, trongd0ó mỗi đảo mang những sắcthái riêng, hoặc có tínhcách lịchsử như có ditích cổmiếu cònsótlại, hoặc có tínhcách sinhtháo như đảo rắn là nơi đủloại rắn đã đỗvề quytụlại khi mựcnướcsông dângcao hay có đảo biếnthành vườnthú nuôi đàđiểu có dạng tolớn hơn ngườita, hoặc có đảo đơn thuần chỉ vì cảnhtrí ngoạnmục, ngườita đã cho xâydựng làm khu giảití, vườnhoa, xecápđiện, v.v.. Ngày hômđó tàukhách dulịch của chúngtôi đã thamquan hết 6 trong mườimấy hònđảo dulịch nhưvậy, trungbình mỗi đảo được dànhcho khoảng haichục phút. Thựcsự cách thamquan đảo nhưvậy chẳngkhácnào cỡingựaxemhoa, nhưng sựthúvị đốivới tôi là chuyếnduhành trênsông kéodài từ 9 giờsáng đến 3 giờ rưỡi chiều. Những kháchdulịch chỉ đichơi Hồ Thiênđảo từ vùng Hàngchâu tới cólẽ sẽ khôngđược hưởng cáith ú nầy, vì đoạn đườngsông ngắnhơn, và chủyếu là lên chơi ở những đảo. Tàudulịch của chúngtôi trướckhi đến vùng Hồ Thiênđảo đã băngqua nhưng đoạnsông khácnhau, mỗi vùng một cảnhtrí khác, nơinào nước cũng trongxanh sạchsẻ, môitrường sinhthái chưa bị ảnhhưởng mộtcách đángkể do việc tàubè dulịch qualại hằngngày.

Cóthể lặplại rằng đâylà một chuyếntàu trên một dòngsông con khá thúvị và thơmộng. Có những đoạn sông tôi đứng trên boongtàu cả giờđồnghồ, nhìnhắm cảnh đồinúi trôiqua, những thịtrấn nhỏ miềnsông nằm lưngchừngđồi, nhữn conđò lờlững đánhcá lườibiếng trênsông... Gió hiuhiuthổi, trítưởngtượng và những cảmnghĩ và hoàicảm mặcsức bayxa. Chúng làm tôi nhớlại về mộtthuở ấuthơ, một vùngsông nàođó tôi đã điqua, một nơichốn nàođó cữngỡlà đã mịtmờ trong kýức bấygiờ tấtcả hiệnra nhưnhững đoạnphim đượcxem bấtchợt và tìnhcờ, và trongđó, là những kỷniệm... Ðược thảnhthơi suytưởng giữa cảnh sôngnúi thiênnhiên — đólà một trong những niềmthúvị trong chuyếnduhành nầy. Nếu phải kể những chitiết lặtvặt khác để những ngườikhách khi códịp họ làm một chuyếntàu trênsông nhưvậy họchỏi kinhnghiệm thì cũng khánhiều, thídụ: đừng bao phòng "suite" có máylạnh vì khôngkhí bênngoài tronglành hơnnhiều, đừng thuê ghếngồi trên đầuboong vì bạn sẽ không chịunổi nắngnóng mùa hè và cò nphải tungtăng chạytớichạylui, tôi không ăn bữatrưa baomiễnphí vì tìnhcờ tôi thấy họ lấynước từ dướisông lên để nấuăn (mặcdù nướcsông nổitiếng rấtsạch, và là nơi cónhiều nhàmáy đóng nướcchai đó ngtrụ dọctheo những vùng trên dòngsông Tânan nầy) vì kinhnghiệm bị tiêuchảy liền bangày ở Thượnghải trong những ngàyđầu mớitới khá "đauthương", muốn tántỉnh mấy cô hướngdẫnviên trẻđẹp thì cơhội đầyrađấy, có một vài đảo nếu chỉ lên "tạtngang" 20 phút thì chẳngđángcông.v.v..

Trạm cuốicùng tôi đến là bếnphà Hồ Thiênđảo, nơi tôi rời tàu và theo hướngdẫnviên lên đườngcái ra xebuýt chởkhách đã chờsẵn tự hồinào. Mộtsố người cùngđi với tôi từ Hoàngsơn sẽ lưulại trêntàu và tàu sẽ quayđầu chạy ngượclại mộtmạch cho tới bếnđò đầunguồn sông Tânan bansáng. Họ sẽ được hưởngthêm ínhất ba giờ đitrênsông nữa, nhưng phải chịutrận hai giờ bằng đườngbộ vềlại khu núi Hoàngsơn. Còn tôi thì lên xebuýt đi Hàngchâu như đã địnhtrước, hyvọng sẽ kịp đón chuyếnxe cuối để đi Vôtích, nơi có Tháihồ. Tuy đâylà chiếc xebuýt hạnglớn và sangtrọng, nhưng tuyếnđường xe nầy chạy lại trong "Quốcđạo" chứkhôngphải bằng đường xalộ caotốc đểkhỏi trả tiềnđường, thànhthử càrịchcàtang tới hơn sáu giờ rưỡi chiều mới đến Hàngchâu. Xe đỗlại trong một kháchsạn nơi nhiều ngườikhách trong lịchtrình đã đặtsẵn phòng trước. Tôi cố nhớlại cái tên kháchsạn tôi trúngụ lầntrước cáchđó ba tuần nhưng nghĩ khôngra.

Hàngchâu vẫn cái nóngbức khá oiả của mùahè. Ðườngphố tuy trồng nhiềucây haibên đường nhưng khôngkhí ẩmthấp chonên có né vào trong bóngmát vẫn khôngtránhkhỏi bầuhơinóng dườngnhư lantoả khắpnơi. Trời đã xếchiều nhưng vẫn còn sáng. Tôi gọi taxi nhờ chở đến bênxe thànhphố. Anhtàixế nói bếnxe rấtgần, tôi nói khôngsao, haichân leonúi ngàyhômtrước vẫncòn rêmnhức, 10 Yuan thì 10 Yuan. Tôi hỏi còn xekhách đi Vôtích không thì anhta chobiết giờđó khôngcòn, nhưng xelửa thì banđêm vẫncó. Anhta hỏi sao không ởchơi Hàngchâu, tôi nói thậttình bâygiờ tôi khôngcòn thích Hàngchâu như ngàyxưa mớiđến, thươngmạihoá quá. Anhta là dânHàngchâu, cólẽ anh cũng phậtlòng đôichút. Tôi khôngcốý nóivậy nhưng ýmuốnnói là vì thờigiờ tôi cần đi những nơikhác vì tôi cũng đã đến Hàngchâu ba tuần trướcđây. Anhta chở tôi tới gaxelửa dặndò chỉ chỗ muavé xong rồi thả tôi cuốngxe. Tôi lại lụcđục vai đeox áchtay và kéothêm cái vali hànhlý vào trong nhàga muavé đi Vôtích: 9 giờtối, giá 60 Yuan.

Nhàga ở khắpcácnơi tại Trungquốc bênngoài trên máicaonhất thường chỉ để vỏnvẹn chữtàu "Trạm..." trong trườnghợp nầy là "Hàngchâu Trạm". Ðâylà một nhàga xelửa khálớn, khôngcòn cái nhàga cũkỹ trong kýức tôi, nới lầnđầutiên tôiđến năm 1986 còn là nhàga nhỏbé chậtchội chenlấn ồnào và phứctạp đủ mọithànhphần, mỗi lần lêntàu là chenlấn chụpgiật. Ngàynay, nhàga Hàngchâu vừa còn lànơi thươngmại như khumuasắm, bênngoài có chỗngồi nghỉchân như trong một côngviên nhỏ của thànhphố. Ðây cũng là nơi hóngmát của dânđịaphương nhàntản đibộ sau bữa cơmchiều. Xehơi có bãiđậu riêng dướihầm chonên toànkhu nhàga xemra rất khoángmát và dịumắt với câylá và ghếgỗ côngviên. Dĩnhiên c áiphứctạp của nhàga Trungquốc vẫncòn, vì tàulửa là phươngtiện dichuyển đườngxa rẽtiền nhất của Trungquốc, khi đến nơiđó bạn cóthể gặp đủ hạngngười, loaphóngthanh vẫn khôngngừng nhắcnhở hànhkhách chớnên muavé bênngoài kẻo bịgạt và coichừng bị móctúi.

Nhưng nhìnchung, tôi thấy nơinầy cótổchức và ngănnắphơn, thídụ, chỉ có người có vélêntàu mới được vào phòngđợi, và phòngđợi được chiathành nhiều khu, tuỳtheo chuyếntàu, và trong nhàđợi, nhiều dãyghế dài dẫnra cỗnglêntàu nới có bảngđèn ghirõ chuyếntàu của mình đi. Khi loaphóngthanh thôngbáo chuyếntàu sắpđi, họ dùng cả hai thứtiếng Hoa và Anh. Chonên dukhách tự dulịch cũng không cảmthấy bốirối. Khi tớigiờ lên tàu, chỉviệc đứngdậy và lầnlượt bướcra cổng. Cóđiều là thờigian xelửa ngừnglại rấtngắn, vì đoàntàu từ nơikhác đến ghengang bốckhách, tôi thấy dânđịaphương họ hốihả đi như chạy tì m toa tàu của mình, thànhthử tọi cũng nốiđuôi theo, không giữđược cái cungcách nhànnhã chẫmrãi ungdung như tôi vẫn thườngcó. Tôi khônghiểu nếu vẫncòn hànhkhách chưa lêntàu thì xelửa có phảiđợi không. Vàrồi ngay toatàu tôi sắp lên lại có kẻ cắthang chen tớitrước nhưng những người này bị nhânviênsoátvé gạtngang và nạtnộ chỉ họ ra đằngđuôi mà chờtớilượt!

Khi lịchkịch lôi hànhlý lênxe thì tôi bị hai côgái đi đằngsau cănnhằn vì đi quáchậm. Chẳngphải tôi muốn đi chậm nhưng phải chen trên lốiđi chậthẹp trêntàu đầyngười và hànhlý. Chuyếntàu nầy không giốngnhư những chuyếntàu khác, tàulửa từ thànhphố khác đến, thường thì từ các vùng Tâncương hoặc Thanhhải làm cuộc hànhtrình kéodài cả tuầnlễ, khi đingangqua những thànhphố dọctheo lộtình, sẽcó hànhkhách xuốngxe và sẽ tàu sẽ đón hànhkhách mới dọcđường, dođó dườngnhư hànhkhách cóthể mua xétàu đi bấtcứ nơinào và vào bấtcứ giờgiấc nào. Việc thuxếp chỗngồi trêntàu đềuđược tựđộnghoá thôngqua hệthống mạnglưới điệntoán, nơinào có hànhkhách xuốngxe, thì có chỗtrống và chỗđó sẽ được dànhcho hànhkhách mới muavé lêntàu.

Như đãnói phầnđầu, hệthống xelửa của Trungquốc ngàynay rấttốt, hầuhết đềuđược trangbị máylạnh, chỗngồi thoảimái, kỹthuật cáchthanh rấttót, khôngcòn nghe tiếng bánhsắt chạy rầmrầm trên đườngray. Khi hànhkhách muavé hạng ghếcứng, nghĩalà mua hạng rẽtiềnnhất, thựcra chẳngcòn ghếcứng nữa màlà ghếđệm, vì từ "ghếcứng" là từ cònsótlại từ thời kinhtế xãhộichủnghĩa, là hạng ghế thựcsự cứng vìlà ghếgỗ.

Tôi lêntàu tìmra chỗngồi chưatới mười phút sau là tàulửa lại tiếptục rời bến. Trong toaxelửa, có hai dãyghế cáchnhau bằng một lốiđi hẹp, mộtbên ngồi ba người, mộtbên ngồi hai người. Ghếgồi được sắpxếp theo kiểu ngồi đốidiệnnhau, chínhgiữa là chiếcbàn uốngnước gắnchặt từ bênhôngtàu.

Tôi chàohỏi côgái ngồi bêncạnh phía cửasổ, hỏithăm baolâu nữa thì đến Vôtích. Ðólà một côgái thanhtú ănmặc thờitrang, trạctuổi gần bốnmươi, có congái đãsắplên đạihọc, cô từ Vũhán về Thườngchâu, một trạm sau trạm Vôtích. Côta nói chuyếntàu nầy sẽ không đithẳng tới Vôtích mà xe tới Namkinh trước, qua Thượnghải, rồi Tôchâu xong mớitới Vôtích. Cô ướcđoán là tôi sẽ đến Vôtích vàokhoảng 12:30 giờđêm, vì Thườngchâu là nơiđến của cô sẽlà 1 giờkhuya, vì hai thànhphố cáchnhau khoảng nửa giờđồnghồ đườngxelửa. Tôi hỏi Thườngchâu cógì đẹp để xem không? Cô nói không, nhưng Dươngchâu là nơi có danhlamthắngcảnh và ditíchlịchsử. Tôi gậtgù và quyếtđịnh trongđoầu vào ngaylúcấy sè sau Vôtích, tôi sẽđi Dươngchâu.

Tàu chạysâu vào lòngđêm, xemra chuyếntàuđêm đối với nhiều hànhkhách cònlà một cuộchànhtrìnhdài, họ cần nghỉngơi nên màncửasổ đãđược nhânviên phụchạxuống, rồi họ còn giúpđỡ hành thuxếp gác hànhlý lên chỗ để hànhlý trên trầntàu, nhờđó lốiđi được thudẹp rộngrãi, đủchỗ cho những nhânviên đẩyxe bán cơm, quàbánh, báochí... tớilui. Tôi mua quàvặt ăn qualoa, xem quyển chỉnam hướngdẫn kháchsạn ở Vôtích. Vì màncửa đãđược hạxuống và vì tôi không ngồi sát cửasổ, nơi côgái ngồi, nên khôngthể ngắmnhìn rangoài, một cáithú tôi rấtthích vì tôi cóthể nhìnthấy những thịtrấn nhỏ và heohút mà tôi chỉ códịp nhìn khi đáptàuxe, nhấtlà vềđêm. Chúng gợi trong trínhớ tôi những chuyến xeđò chạysuốt trongđêm một thời trong tuổithơ tôi nhìnthấy những cảnhtượng quenthuộc của các thịtrấn ngủsay trong bóngtối lướt ngangqua. Tôi bước rangoài khu húthuốclá trêntàu, thườngthường khu này nằm ở hai đầu toatàu nơi nối với toatàu kếtiếp, đứng bên cửasổ toatàu dánmắt nhìn rangoài trờiđêm mịtmùng, trông cảnhvật trongbóngtối lướtqua nhịpnhàng.

Khi tàulửa đỗ vào trạm Namkinh, mọi hànhkhách phải về chỗngồi nhườnglối cho hànhkhách lênxuống trạm nầy. Thếlà còn một trạm Tôchâu nữa là đến trạm Thượnghải, nơi tôi bắtđầu cuộc hànhtrình hơn ba tuầnlễ trướcđây. Vôtích là thànhphố nằm trệt phíatrên hướngbắc thànhphố Thượnghải. Nhưvậy là tôi đã làm một vòng xuyên tuyếnđường đôngtây dọctheo các thànhphố nằm bên hai bờsông Trườnggiang. Những người ngồi đốidiện ghế trướcmặt và bêncạnh tôi đã xuốngxe, thayvàođó nhiều người khác từ trạm Namkinh lên ngồi thếchỗ. Một bàcụ và một thằngbé cólẽ cháubà, một cặpvợchồng trungniên, một thiếunữ bồng đứacon độ 1 tuổi. Thằngbé đi với bàcụ mang vétàu khôngcó sốghế, nên bàcụ xinphép cho cháu chenngồi chung với bàcụ ngồi cùng băngghế với tôi. Thếlà tôi phải lấn côgái ra phíangoài cửasổ mộtchút. Côgái khôngchịu nhíchra màcòn gát haichân lênghế, theo kiểu ngồichồmhỗm, cái váyjean ngắn tụt thấpxuống đểlộ nguyên cặpđùi thontrắng bênngoài. Tôi liếcnhìn và chỉ cólẽ có mìnhtôi thấy vì phíatrước cô là cái mặtbàn. Vìphải chènép nhaungồi, cánhtay tôi xuôixuống chạm mộtphần bênngực của cô. Côgái ngồi mộtcách tựnhiên phông phảnứng chịu để cho cánhtay tôi đụngchạm vào ngườicô. Tôi cảmthấy nóngmặt. Congái Dươngtửgiang xemthế mà bạodữ — chắc các ông đã có những kinhnghiệm đụngchạm nhưvậy rồi, nhấtlà bên gáiđẹp, thúvị nhỉ.

Khi xelửa tiếptục lênđường, côthiếunữ ngồi trướcmặt tôi bấygiờ thấy con khóc lại vạch một bênvú trắng nỏnnà mà đútcho con bú mộtcách tựnhiên. Tôi đànhphải quaymặt sang nhìn côgái ngồi bêncạnh, tìm chuyệnnói. Côgái mĩmcười hỏi tôi sao đidulịch có mộtmình? Tôi còkêdêngỗng kểchuyện từkhi tôi đặtchânxuống phitrường Thượnghải chođến những thànhphố tôi đã điqua. Côgái hỏi tôi từđâu đến? Tôi bịara nói là từ Tỉnh Hảinam, là một hònđảo lớn thứhai của Trungquốc sau Ðàiloan, mặcdù quảthực tổtiên tôi từ đảo Hảinam dicư đến Việtnam đã nhiều đời. Côgái kểlà cô cũng đã đidulịch Hảinam nhiều năm trướcđây, nhưng côhỏi nhưng saonghe giọngnói anh không giống giọng người Hảinam màsao giống người Quảngđông quá. Tôi mĩmcười không trảlời câuhỏi này đểkhỏi mắccông giảithích, trongbụng nghĩthầm vì đólà giọng Việtnam. Tôi chỉ nói là, như những thànhphố lớn khác, Hảinam ngàynay đã thayđổi nhiều, cả trăm toànhà xâydựng dangdở bỏdỡ nửachừng giữa cuối thậpniên 1990 giờ đãđược xâydựnglại, thànhphố TamÁ cựcnam ngàynay là nơi nghỉmát hiệnđại, mạnglưới xalộcaotốc ởđó giờ chạyxuyênsuốt đôngtâynambắc. Côgái nói trông tôi cóvẻ như rấtthích dulịch. Tôi nói cơhồ Trungquốc tấtcả những nơi nổitiếng dườngnhư tôi đã đẵmmònbướcchân. Côta nói mùahè tôi nên đi Vânnam vì là vùng caonguyên nên rấtmát. Tôi trảlời là tôi đã đến Cônminh và Thạchlâm hailần, một lần vào mùađông và mộtlần vào mùahè, chuyếnnầy chủ yếu là đithăm những vùng dọctheo dòng Dươngtửgiang, lầnsau tôi sẽđi lên vùng Hươngcáclýla ("Shangri-La") thiênđànghạgiới ở vùng bắc của Tỉnh Vânnam.

Tuy tôi nói là tôi đã dulịch khắpnơi ơ Trungquốc, thựcra tôi biết còn rấtnhiều nơi tôi chưa códịp đặtchân đến, thídụ thảonguyên Nộimông, Tâncương, Tâytạng, Quếchâu, Sơnđông, Tháisơn, v.v... nướcTàu mênhmông với những kỳbí chủngtộc đadạng với những mốiliênhệ lịchsử với Việtnam, là mộtphần của những vấnđề nghiêncứu ảnhhưởng tiếngHán đốivới tiếngViệt, baogiờ cũnglà mối thúcđẩy khôngngớt trong tôi kêugọi tôi đếnvới vùngđất nầy. Nếu Âuchâu (tôi chưahề đi) là vùng để tôi nhìnnhắm thì Trungquốc là vùng để tôi hoàmình và sống trong nó. Tươngtự như việc nhìnnhắm những côgái datrắng tôi cảmnhậnđược cáiđẹp bềngoài của họ, nhưng congáiTàu đốivới tôi lúcnào cũng cũng gợicảm và khôngphải chỉ bằng cái ýthức cảmnhận màthôi mà cònlà sựthôithúc dấnthân tíchcực. Có nóithế bạn mớihiểu tạisao bóngdáng nàng Dươngtửgiang tạisao đã đeođuổi tôi trongsuốt cuộchànhtrình nầy. Khámphá được cáibíẩn của nàng chínhlà bậttung cáicánhcửa chôngiấu tổtông cộinguồn mà lắm người trước tôi đã đến đã tìm đã gặp nhưng họ dườngnhư khôngbaogiờ hiểu thấutriệt được cănnguyên nguồncội.

Nhưng có những thửthách mà cólẽ tôi sẽ khómà vượtqua được. Khi tôi cho côgái xem những tấmhình tôi chụp trên máychụphìnhmãsố về những nơichốn tôi đãqua, trongđó lẫnlộn có những tấmhình của bàxà và contôi. Côta hỏi sao tôi không đưa họ đichơi cùng? Tôi hỏi cô có giađình chưa? Côgái bậtcười nói con của côta sắp lên đạihọc rồi. Tôi nói, thì như cô biết đấy, đờisống vợchồng đôikhi cầncó khoảng thờigian cáchly ra mới lànhmạnh, vì quanhnămsuốttháng cứ đụngmặtnhau hoài thì những masát trong mốiquanhệ hônnhân sẽ trởnên căngthẳng, mỗingười cầncó thờigian làmnguội sứcnóng của sựmasát liêntục đó để xảhơi nghỉngơi, sauđó mới cóthể tiếptục "masát" tiếp, giốngnhư hai nếpgấp địatầng dưới lòngđất masát lâungày gâynên nhưng cơn độngđất. Côgái phìcười nhưng đồngý với cáchnói của tôi, và nóithêm vào đó đúnglà ýnghĩa của thànhngữ "tiểu biệt thắng tân hôn." Bàcụ ngồi bêncạnh tôi từsớm tớigiờ đã lắngnghe cuộcđốithoại của chúngtôi, gậtgù, thỉnhthoảng có chenvào vài câu, nhưng vì giọngnói bàcụ quá nặng giọngđịaphương nên tôi lắmlúc cũng khôngrõ lắm bà muốnnói gì. Cuốicùng bàta phánra một câu mà tôi nghera là "lầnsau có đichơi thì nhớ dẫn vợcon theo." Tôi hỏi bà người vùng nào? Bàta nói bà và đứacháu về Sơnđông. Côgái nói tuyếnđường của hai bàcháu còn dài khoảng 24 giờ đồnghồ nữa!

Nếu khôngkể những triếtlý dôngdài tảnmạn như kểtrên, dulịch là vẫnlà mộtphần kinhnghiệm của đờisống với những hộingộ tìnhcờ của cáithú đidụchlịch. Thểhộiđược điềuđó sẽ làm ngườita hiểuđược tạisao đốivới tôi nó là cáiđạo vì "có thực mới vực được đạo."

Tàulửa đã quakhỏi trạm Tôchâu từlâu và đang đỗvào trạm Tây Thượnghải. Xong trạm Tây lại đi một đoạn rồi ngừnglại lầnnữa ở trạm Ðông Thượnghải để thảkhách và đón hànhkhách mới. Trạm kế sẽ là trạm Vôtích. Trời đã vàokhuya, hơn 11 giờ rưỡi đêm rồi. Thếlà tôi đã làm mộtvòng từ Thượnghải lên tận đầunguồn sông Dươngtửgiang xong vềđến điểmxuấtphát nơi dòngsông đỗ về Biển Ðônghải. Tôi đã đi và đã thấy gì trongsuốt hơn ba tuầnlễ đó? Nàng Dươngtửgiang vẫn chỉlà cáibóngdáng huyễnhoặc vẫncòn quyếnrũ và mờigọi tôi đến với nàng lầnnữa.

Chuyếnđi Vôtích, một thànhphố khôngcòn thuộc tuyếnđường dọctheo dòng Trườnggiang nữa, của tôi lầnnầy là để tìmlại một hìnhảnh thơmộng của Tháihồ của 19 năm trước khi conrồng Trungquốc chỉmới vừa tỉnhngủ sau mộtgiấcmộng dài hàng mấy trăm năm. Vôtích trong trínhớ tôi thời bấygiờ chỉlà một thànhphố nhỏ chỉ nổitiếng nhờ cái hồnước rộng baola nhìn khôngthấy bờ bênkia với cảnhtrí thiênnhiên và những ditích lịchsử nằm rãirác quanh hồ. Cáiđẹp của hồ nầy nằmẩn trong cáiđẹp nguyênsơ không chảichuốt, như emgáiquê trong cáinét xinhđẹp mộcmạc và chơnchất. Và chuyến tàulửa đưa tôi trởlại nơi nầy đỗvào trạm Vôtích vàolúc gần một giờkhuya.

Tôi chưa đặtchỗ kháchsạn trước nhưng trongđầu tôi đã chọnsẵn tên ba kháchsạn bốnsao, nên khi vừabước xuống tàulửa rakhỏi nhàga là có taxi mờiđón. Cô tàixế taxi hỏi tôi muốn điđâu? Tôi nói hai cái tên kháchsạn đầutiên hìnhnhư là kháchsạn Tháihồ và kháchsạn Hoaviên, tôi nhớlà khixưa tôi đã từngở một trong hai kháchsạnsạn nầy. Côtàixé nói hai kháchsạn nầy nằm ngoài ngoạivi thànhphố gần Tháihồ, cáchđấy trên 30 câysố. Tôi hỏi côta đâylà vùngnào? Cô nói trungtâm thànhphố. Tôi ngạcnhiên nhớlà trungtâm thànhphố đâucó cách Tháihồ xa đến nhưvậy. Lúc nóichuyện tôi vẫncòn chưa lênkhỏi tầng garage dướihầm nốivới nhàga. Côtàicế nói gầnđây trong khu trungtâm thànhphố có rất nhiều kháchsạn rất rẽ, khôngcần phải đixa nhưvậy. Tôi hỏithêm vậy còn kháchsạn Tântân ("Xinpin") nằm ởđâu? Côtàixế tốtbụng nói, lên trênđường rakhỏi sânnhàga tiếptục đithẳng conđường dọctheo nhàga qua phiá bênkiađường về hướng conkênh — kháchsạn nằm bênbờ kênh phíatay phải, đibộ mấtkhoảng 15 phút, nhưng kháchsạn nầy mắclắm nha.

Tôi cảmơn và kéo chiếc vali lên thangmáycuốn lên sânga phíatrên -— đúngra đólà một côngviên hiệnđại nằmngay phiátrước nhàga. Tôi dùng chữ côngviên "hiệnđại" là vì toànbộ khuvực nầy được xâydựng như một quảngtrường, sân lótgạch đáhoacương, câycối và trụđền sắpxếp ngayhàngthẳnglối và rất sạchsẽ dù vàolúc bấygiờ tôi thấy có những hànhkhách chờtàu ngàymai nằmngủ gátđầu trên hànhlý của họ trên các băngghếgỗ xinhxắn xếpthành hình ngũgiác quanh từng gốccây lớn. Khôngphải tấtcả những ngọnđèn trên quảngtrường-sânga nầy đều bậtsáng, nhưng đủđể soirõ toàn khuvực với màuđèn vàngrực.

Tôi khôngngờ nhàga mới của Vôtích rộnglớn nhưvậy. Xemra khu sânnhàga rộnglớn của trạm Vôtích trông khôngcòn giốnggì cái hìnhảnh ngôinhàga nhỏbé ngàyxưa (cólẽ mớixâycất trên một khumới), đólà một toànhà nhiều tầng tolớn. Xungquanh quảngtrường trước nhàga là khuthịtứ với những toàcaoốc caongất đènđóm giữađêm rựcrỡ. Nằm bêncạnh nhàga là một cửahiệu McDonald giờđó đã đóngcửa, và kếđónữa là một kháchsạn cở basao. Sinhhoạt sânga vàogiờ đó đã vắngtanh, ngoài tôira thì chỉcó khách mới xuốngtàu rasân, những người gọimời khách về trúngụ kháchsạn của họ.

Tôi đi bộ ngangqua kháchsạn trong sânga, nhìnvào khu tiếptân thấy đènđóm sángtrưng, nhưng dùlà basao tôi thường nétránh các kháchsạn gần bếnxe và nhàga. Tôi tiếptục băngngang qua khu sânnhàga một đoạnđường khádài để ra conđườngcái nằm ven quảngtrường, dọc lối đi lầnlượt có nhiều người, đặcbiệt hoàntoàn là đànbà và thiếunữ chắclà đểlàm hànhkhách antâm, bámtheo tôi mờiđón về ở kháchsạn của họ, nàolà kháchsạn mới, giárẽ, v.v... nhưng tôi từchối nói là đã đặtsẵn kháchsạn rồi. Bấygiờ là vàokhoảng hơn 1 giờkhuya, đi trên đoạnđường dọctheo sânga-quảngtrường vắng chỉcó tàixếtaxi, nhânviên kháchsạn chàokhách, dưới ánh đènđường vàngvàng trongđêm cũng gâycho tôi cảmgiác áingại dù nhìnquanh không thấy bóngdáng ngườinào đángkhảnghi. Trên đườngphố cũng vắngngắt xecộ, cả thànhphố vào giờđó đang chìmvào giấcngủ nồngsay.

Theo lờichỉdẫn của côtàixế taxi bannãy tôi tiếptục đi về hướng conđườngcái trướcmặt, nhìnquanh nhưng khôngthấy bảnghiệu đènđóm của kháchsạn Tântân, Một ngườiđànbà khác lại bướctheo tôi mời tôi về kháchsạn. Tôi hỏithăm kháchsạn Tântân ởđâu thì bàta nói cho bả 5 Yuan thì sẽ dẫn tôi đếnđó. Tôi bựcmình khôngchịu, cứ tiếptục đibộ mentheo quảngtrường đến đầu phíabênkia. Ðếnlúcđó tôi mới thấy ánh đènmàu néon bảnghiệu ghi "Tântân Tửuđiếm" ("Xinpin Jiudian" haylà Kháchsạn Tântân — "kháchsạn" là một từ cổ dùng trong tiếngHán) trên đỉnhlầu cao mườimấy tầng của kháchsạn, nhưng vịtrí của kháchsạn nầy lại nằm thụtsâu phiásau và bị nhiều nhà caotầng khách chekhuất. Tôi phải băngngang một đạilộ lớn dù thấy có bảng yêucầu kháchbộhành dùng đườnghầm, vì lúcđó rất vắngxe và tôi sợbấttrắc khi phải bước xuống đườnghầm. Tómlại, dù trông có đẹpđẻ sangtrọng rasao, khu nhàga ở bấtcứ nơinào trên đạilục Trungquốc đềulà những nơi phứctạp cầnphải đềphòng. Vì không lượngtính được giờgiấc xecộ đilại, tôi tới Vôtích vào nửađêm vềsáng và giờđó còn langthang ở khu nhàga là một điều khôngnên bắtchước.

Phía bênkiađường lại cũngcó nhiều kháchsạn hạngtrung khác và lại cóngười ra mờimọc. Tôi nóilà tôi đã đặtsẵn chỗ ở kháchsạn Tântân, xong kéo vali hànhlý đibộ vềhướng có ánhđèn bannảy thì ngườiđànbà nhânviên kháchsạn kia gọi tôi lại chỉlối cho tôi là phải đi trởlại conđường bannảy qua khỏi câycầu bắcngang conkinh thì rẽxuống bậcthang xong đithẳng một đoạn dọctheo conđường ven kênh thì tới. Tôi khôngngờ đường tớ Tântân lại rắcrối nhưvậy, lại còn phải đi một đoạnđường tối, khúcđường nầy đã cáchxa nhàga và quảngtrường đã kháxa, đènđường bắtđấu thơthớt và âmu hơn, khi xuống bậcthang xuống conđường ven bờkênh kia lại còn tối hơn, lạithêm ẩnkhuất haibên đường, tôi nhìnthấy hàng cả haichục người khôngcửakhôngnhà ngủ dọc hai bênđường! Tôi nhớlà tôi khôngcó cảmgiác sợhải hay hồihộp, mà chỉ nhậnthấy là mình đã hơi liềulĩnh.

Tôi lếchthếch kéo cáivali đibộ dọctheo venkênh độkhoảng hai trăm thước là đến kháchsạn Tântân. Khutiếptân của kháchsạn vắngtanh, đènđóm cũng đã bị tắtbớt hết mộtnửa. Chỉ có một cô nhânviên ngồi sau bàn tiếptân đang ngôi làmsổsách. Côta cũng chẳng cóvẻ gì ngạcnhiên khi thấy có khách đến thuêphòng vào giờđó. Tôi hỏi giácả thuêphòng, côta trả lời là 480 Yuan một đêm. Tôi hỏi tiếp là đã tínhgiá "chiếtkhấu" chưa? (Ở Trungquốc, khi đấn kháchsạn mà chưa đặtphòng trước thườnghay trả mắchơn, và nếu trả theo bảnggiá niêmyết thì lại càng mắc hơnnhiều. Nhưng thườngthường kháchsạn có bảngiả riêng tuỳtheo ngày trong tuần, cuốituần giá rẽhơn. Nhiềukhi kháchsạn tínhgiá theo bảnniêmyết, chonên kháchthuê cầnphải hỏilà đã tínhgiá "chiếtkhấu" ("zhékòu") chưa? Thườngthì kỳkèo chútít họ cũng sẽ bớt thêmnữa. Cônhânviên tiếptân nóilà đã tínhgiá đặcbiệt. Tôi cũng không kỳkèo thêm, nóilà sẽ ở hai đêm. Côgái nói bởivì tôi thuêphòng vào giờnầy nên ngàyđi tôi cóthể trả phòng trễhơn vàolúc sáu giờchiều thayvì là 12 giờtrưa nhưthườnglệ. Tôi nói bâygiờ đã gần hai giờđêm, qua ngàyhômsau rồi, nhưvậy một đêm của tôi phải tínhlấn san ngàysau nữa mới đúng chứ. Côgái khôngnhậnra cáchnóiđùa của tôi, nên khi trảlời khôngđược, nétmặt cô nghiêmtrang không biếnđổi.

Khi làmthủtục, xemlại trongbóp thì tổngcộng tôi còn chuatới 100 Yuan, nhưng kháchsạn khôngnhận đổi đôla vào giờđó chonên tôi phải đóng tiềncọc đặtphòng bằng tiền Mỹkim, tínhchẳng 500 Yuan thì phải trảthêm 500 Yuan tiềncọc, cộngthêm một đêm nữa là 500 Yuan, cảthảy 1500 Yuan, nhưvậy tôi phải đưa cho côta 200 đôla, nhưng côta yêucầu khi thanhtoán tiền phải tính bằng tiền Nhândântệ (Yuan). Tôi nhớ ngàyxưa khi mướnphòng, đốivới ngườingoạiquốc là họ phảitrả giábiểu thuêphòng caohơn người bảnxứ và phải trả bằng hốiphiếu ngoạitệ, hoặclà bằng ngoạitê (giáđổi tiền chínhthức hồiđó thấphơn giáchợđen nhiều). Ngàynay cơhồ dukháchkhông ai đổitiền chợđen nữa vì giácả trongngoài gầnnhư nhưnhau, trongkhiđó đổitiền tại ngânhàng antoàn hơnnhiều. Mườimấynăm đãqua, ngoạitrừ nămngoái tôi đi Hảinam thì nhờ ngườiquen đổigiùm ngoài thịtrường chợđen, ngàynay chínhphủ Trungquốc đã dầndần thảnổi đồngbạc Yuan, hốixuất nhưthế cànglúc càngthấp, dođó trướcđây nhiềungười đầutừ vào đồng Nhândântệ thì họ bắtđầu thấy cólời rồi. Tôi tiênđoán là trongvòng hai năm nữa chắc sẽlà hốixuất 1:7 hay thấphơn thayvì 1:8 như bâygờ (7/2005).

Làmthủtục xong, côgái caogiọng gọi "bell boy" đang ngủgật trên ghếsalông ở giữa khutiếptân để đưa tôi về phòng. Côta gọi mấylần nhưng anhta vẫn cứ ngáykhòkhò. Tôi nói khôngsao, nhận thẻchìakhoá xong tựmình vào thangmáy lênlầu.

Tắmrữa xong là đã gần ba giờkhuya!

Mặcdù tối ngàyhômtrước thứckhuya, nhưng như thóiquen thườnglệ, baogiờ tôi cũng dậy rấtsớm kểtừkhi mới đặtchân xuống Thượnghải vì do sự thayđổigiờ giấc, mớiđầu, nửađêm 3 hay 4 giờsáng là dậy, về sau quendần là cứ 5 hay 6 giờsáng là dậy, phachế càphê, phatrà, xem tintức thếgiới qua các đài TV quốctế như CNN, BBC, CCTV, cũngnhư các đài Trungquốc. Ngoài những thóiquen hằngngày nhưvậy, trongsuốt gần 4 tuầnlễ qua, mỗingày là một ngày mới đốivới tôi, không ngàynào giống ngàynào, và cứ trungbình mỗi hai ngày là tôi thứcdậy trong một kháchsạn tại một thànhphố khác trên lụcđịa Trungquốc. Ðólà những ngày thầnthiên đốivới tôi, đôilúc cứtưởnglà đời tôi sinhra là để đihoàiđimãi nhưvậy. Tôi tựhứa là nếu tôi trúng lôđộcđắc của Cali nămbatriệu gìđó là tôi sẽ bỏhết cảđời cònlại của tôi để đi ngoaodu khắp thếgiới.

Nhìnra bênngoài khungcửasổ tôi cóthể nhìn baoquát chungquanh khu trungtâm thànhphố Vôtích với những toàcaốc mớimẻ và đẹpđẻ. Tôi khôngcòn nhậnra bấtcứ dấuvết cũkỹ của khu thịtứ ngáingủ trong trínhớ tôi. Tấtcả đãđược xâydựng mới hoàntoàn với những đạilộ rộnglớn và lốiđibộ rộngrãi khangtrang. Nhìnxuống dướiđường đốidiện kháchsạn là conkênh cắtngang thànhphố. Conkênh nầy kéodài đến cuốiđường phíatrái là hết, nơi một bếnphà đangđược xâydựng. Nằm dọtheo conkênh phíađốidiện, hàngloạ dãy nhàcaotầng khác đangđược xâydựng dangdỡ.

Một ngàymới đanglên, dưới đườngphố xecộ đã bắtđầu tớilui. Bảy giờrưỡi sáng tối xuống nhàhàng kháchsạn ăn bữasáng miễnphí, vẫn những mónăn TâyTàu thườnglệ. Từ cửakính trong nhàhàng ở tầngtrệt ngóra là nhìnthấy conđường dọctheo bờkênh phíatrước. Từ sángsớm những ngườivôgiacư tốiqua tôi thấy nằm ngủ trên lềđường dọc bờkênh giờ này đang ngồichồmhỗm xếphàng bên lềđường trên conđường cắtngang thẳnggóc với conđường bờkênh phíatrước. Một ngườiđàngông đứngtuổi còn đang bậnrộn chămlo cho ba đứa connhỏ traigái tuổi từ độ năm, bảy, chín, nàolà rửamặt, laumình, thayđồ, với cáicậu nước dướchân đặt trênlề — tấtcả mọi chuyện đều diễnra ngoàiộ. Ðólà một conđường nằmkhuất bêndưới conđường chạy từ khunhàga cắt ngangqua conkênh.

Phía bêntrong lềđường nơi những người vôgiacư đangngồi chồmhỗm ngoàinắng là một bãiđậuxe nằmsau một toàbuiding, cólẽ đólà nơi những ngườiđó xinđược nước rữamặt. Tôi hỏi một cônhânviên phụcvụ những ngườiđó là ai, từđâuđến, và họ đang làmgì? Cônhânviên chobiết họ từ nhàquêlên, đangchờ người đến mướn làmcôngnhật. Cảnhtượng dânvôgia tậptrung cảđoàn nhưvậy là lầnlầutiên tôi chứngkiếnthấy trong một thànhphố lớn, gợi cho tôi hìnhảnh những người dânMễ ở thànhphố nàođó ở Cali, thídụ như Los Angeles, đang chờ "jobs". Ðasố là đànông, ănmặc xemra cóvẻ tươmtất, thườngthì áosơmi ngắntay bỏngoài quần, và ai cũng manggiày. Những người phụnữ đứngtuổi cũng ănvận đànghoàng. Xem cungcách của họ trông cóvẻ là những ngườidân lươngthiện, khôngcógì đángghêsợ như đám vôgiacưnghềnghiệp trên đườngphố Cựukimsơn, Mỹquốc.

Ănsáng xong tôi đến quầytiếptân đổitiền đô, trảtiền thuêphòng hai ngày và lấylại hai tờ 100 đô đặtcọc hồikhuya hômtrước. Bướcra ngoàiphố, đingượclại conđường đã đi hồitối, nhưng phải xuống đườnghầm quađường. Dưới con đườnghầm, tôi khámphára một mangnhện của một khu thươngmại với những cửahàng nhỏ, từ tiệmtạphoá đến sạpbáo, quánăn, nằm bêndưới đườngphố, trông rất sạchsẻ và sángsủa, có điềuhoàkhôngkhí mátmẻ hơn trênđường rấtnhiều (các nhà pháttriển đôthị Việtnam nên ghinhậnđiều nầy), ngườiđibộ qualại tấpnập. Dướiđó có đường ănthông xuyênqua bãiđậuxe dưới khu quảngtrường trước nhàga. Trong khumuabán, tôi thấy một tiệm bán thuốclá có bàybán thuốc 555, tôi nhẫm ghinhớ vịtrí tiệm nầy để chiều tối trởvề nhớ ghélại mua.

Tôi đi bằng thàngmáycuốn lên trởlại đườngcái, ngay trên đầu bênnầy của quảngtrường, phiá bêntrái bên kiađường là trạmxekhách, phía bênkia quảngtrường phía tayphải là bếnxebuýt nộithành, cólẽ là tổngtrạm nên có hàng mườimấy trạm chạy nhiều tuyếnđường khácnhau. Khi đingang tôi có đểý xem có tuyến nào đến Tháihồ, nhưng tôi chỉ đi lớtphớt vài trạmđầu phíangoài nên chưa tìmtthấy. Nếu tìmđược tuyếnđường đi bằngxebuýt nộithành thì rẽ hơn nhiều, vãlại hệthống xebuýt ởđây rất mới và hiệnđại, rộngrãi và đềucó máylạnh. Trời đang lênnắng và bắtđầu nónggắt, tôi định đidạo quanh khutrungtâm mộtvòng nên bỏ ýđịnh tìm tuyếnxe đi Tháihồ.

Tôi đi ngượclại vềhướng phíatrước trạm nhàga, xemlại khungcảnh toànbộ khu quảngtrường, lầnnầy dưới ánhsáng mặttrời rựcrỡ, cộngthêm người qualại đôngđúc, nên thấy khunày nhộnnhịp và sốngđộng hẳnlên, khôngcòn cáivẻ đedoạ như vàolúc nửađêm. Trong quán McDonald nằm phíabêntrái nhàga, ngườiăn đôngđúc, và tuy tôi thích món điểmtâm bánhmì trứngchiên của quánănnhanh quốctế nầy nhưng vì mới ănsáng xong nên bỏqua không vào. Khi langthang dạoquanh khuđó, lại có người đến mời đấmbóp. Dĩnhiên là tôi từchối, mấy mục nầy ở kháchsạn antoàn sạchsẻ hơnnhiều, vảlại mới sángsớm mà lãnh mục nầy thì làmsao mà cósức dạo Tháihồ dưới ánhnắng rựclửa của mùahè.

Tôi từ khu mặttiện nhàga đâmthẳng về hướng trướcmặt. Ra khỏi quảngtrường, qua phíabênkiađường là đi trên một khu thươngmại sầmuất, kháchsạn sangtrọng, nhà hàng, quánăn, tiệmcàphê nằm nối nhau trên quảngđường nầy. Tôi băngqua đường khu đốiđiện quảngtrường mé phíatrái, bên mé phíaphải cáchđó độ 200 thước, là nơi tôi từ dưới đườnghầm bướclên đườnglộ, nằm phía tayphải của conđường trướcmặt tôi đang đi, là mộ khoảng khônggiang trông của của côngviên bỏtúi, năm thụtsâu bêntrong là một quáncàphê lịchsự tránglệ, tôi nhũtâm là tốinay sẽ đếnđó ngồi.

Tôi tiếptục đi thêm nhiều đoạnđường nữa, mỗi đoạn là một khuphố thươngmại tấpnập nhộnnhịp. Xecộ nốiđuôi nhau qualại trên khắp các đạilộ nhiều lànxe ngănnắp trậttự và khôngai bópcòi xe. Lềđường haibên rộngrãi và sạchsẻ trồng nhiều câyxanh rợpbóng tươimát. Tómlại đâylà một khuthịtứ hoàntoàn mới khônggiống một tígì về hìnhảnh còn lưutrữ trong kýức của tôi về thànhphố nầy. Về cấutrúc xâydựng và mứcđộ đôthịhoá của nó, thànhphố nầy là một đôthị lớn, lớn hơn cả Hàngchâu và Tôchâu, đi trên đườngphố này dukhách cứngỡ là mình đang đi trên đườngphố Ðàibắc hoặc Hánthành. Tôi ghilại những điềunầy là để nhắcnhở các chuyênviên pháttriển đôthị Sàigòn là họ có lẽ nên đến xem cách quyhoạch và xâydựng của họ mà họchỏi. Sàigòn, nếu sosánh với nhiều thànhphố "vôdanh" trên đạilục Trunghoa, nó chỉ là một tỉnhlỵ mới khởisự xâydựng. Tôi dùng từ "vôdanh" là bởilẽ có nhiều thànhphố tôi chỉ biếttới saukhi đến Hoalục. Nóira để chi? Ðể cho ta biếtrằng mức pháttriển đôthịhoá ở Việtnam còn quáchậm và quá lạchậu sau 20 năm đổimới. Về sựviệc đờisống đôthịhoá đốivới sinhhoạt tâmlinh của ngườidân có tốt hay khôngtốt, đólại là một vấnđề khác tuỳtheo quanđiểm nhânsinh khácnhau, nhưng bộmặt đôthịhoá là cái thướcđo cụthể của sựpháttriển kinhtế trong một vùng nàođó.

Mặttrời đã lêncao và chóichang ánhnắng. Gần mười giờ rồi, cái sứcnóng hâmhấp trong bầu khôngkhí ẩmthấp của một ngàyhè bắtđầu đẩmướt chiếc áosơmi màusáu tôi đang mặc trênngười. Ði dulịch Áchâu vào những ngàyhè, baogiờ tôi cũng mặc áosơmi dàitay thả phủ chekín hai cánhtay tôi để che bớt ánhnắng hừnghực cháyda. Tôi bỏ áo rangoài, và khi cả thânáo ướtđẫm mồhôi, nếu có một làngió nhẹ thổiđến là nó đủ làmmát thânngười nhờ mứcđộ ẩmướt của những sợibôngvải. Ănmặc nhưvậy tôi cảmthấy thoảimái hơnlà mặc áothun ngắntay và quầnsọt, vì nắng không soiđốt trên lànda, giốngnhư lối ănmặc áochoàngtrắng phủ từđầutớichân của các ôngẢrập tại những xứsamạc cátnóng. Cái sứcnóng bốclửa bênngoài baogiờ cũng cao hơn nhiệtđộ trong thânthể mình. Dândatrắng vì ở những vùng ônđới và vì dadẻ họ trắng nên trên thân họ không hấpthụ nắng nhiều như những người có nướcda ngăngăm như tôi. Khi đichơi, tôi quansát mọi ngườichungqunah, thấy những ông Mỹkiều gốcÁ ănmặc áothunquầnsọt thường cóvẻ như bứcrức về cái khíhậu anh-ách của muàhè đỏlửa Áchâu.

Tôi gọi taxi đi Tháihồ, nằmcách trungtâm thànhphố khoảng 30 câysố hay nửagiờ xe. Suốt khoảng đườngđi, sựrộnglớn của thànhphố nầy bàyra trướcmắt vượtxa sựướcđoán của tôi. Dĩnhiên là cái hìnhảnh ngáingủ 19 năm trước của đôthị nầy không còn chút tơhào vươngvấn trong trínhớ tôi. Năm 1997 lầnđầutiên khi tôi về Sàigòn, sau những ngơngác banđầu, qua ngày hômsau là trínhớ tôi hồiphục ngay nhớ rõ nơinào là nơi nào, khunào có những kiếntrúc gì, ngôitrường Vănkhoa cũ, đạilộ Thốngnhất, khu Lê Lợi — Nguyễn Huệ, Bến Bạch Ðằng, Ðường Tự Do... Hầunhư các nơichốn trong kýức vẫn còn nguyênvẹn và bàyra trướcmắt.

Dĩnhiên Thànhphố Vôtích đốivới tôi khôngcóđược những ấntượng mạnhmẽ và sâusắc bằng Sàigòn, nhưng quymô của nó trướcđây cóthể nói giốngnhư Cầnthơ ngàynay vậy, nhưng giờđây nó là một thànhphố hiệnđại, mớimẻ, dườngnhư tấtcả mớiđược xâycất bữahômtrước. Ðườngxá rộnglớn và sạchsẻ, nhàcửa haibên đường tươmtất và khangtrang. Rakhỏi khu thịtứ, nhàcaotầng thưađi, nhưng nhàcửa tưnhân hiệnrõ nét sựpháttriển kinhtế đángkể của vùng nầy. Tôi không nghiêncứu về tiềmnăng kinhtế của nó, nên khôngbiết là nguồn kinhtế chủlực làgì. Tôi chỉbiết là thànhphố nầy có Tháihồ, một hồ rộnglớn hơncả "Lake Tahoe" ở Nevada, Hoakỳ, đứng ở bờ bênnầy không nhìnthấy bến phía bênkia. Ở Mỹ cólẽ bạn đã từng ăn một loại "cábóng" tíhon màutrắngbạc trongsuốt đóngbao đônglạnh gọilà cábạc Tháihồ (Taihu's silver fish) — đólà sảnphẩm xuấtcảng nổitiếng của vùng nầy.

Nhưng lầnnầy tôi trởlại là vì tôi nhớ và thích cái hìnhảnh thơmộng venhồ liễu rũ, lácđác thuyềncâu lờlững soi bóngnước, cầuđá chỏibóng phùdung, nhàthuỷtạ và hònnonbộ tôđiểm thêm sắcmàu cho những khuvườn Tàu xinhxắn... Tôi nhắcđến hìnhảnh nầy là ngườitàixế taxi trẻtuổi nhậnra ngay, anhta nói khu đó của Tháihồ vẫnthế dù ngày đãđược tubổ chỉnhtrang tềchỉnh hơn và cóthêm tàumáy chở kháchdulịch ra những cùlao trong hồ... Cái hìnhảnh xưacũ của thànhphố nầy mà tôi môtả, anhta khôngcó ýniệm concon nào vì thuởđó anhta chỉ chừngđộ 7 tuổi, và chỉ nhớ thànhphố nầy thuởấy rấtnhỏ và nghèonàn.

Tôi nhắclại là ngàyxưa tôi từ Vôtích đi Tôchâu bằng tàumáy dulịch nhỏ đi trong kênhlạch hàng nămsáu tiếngđốnghồ, xem cảnhtrí sinhhoạt dânchúng haibên bờkênh rấtthích, ngàynay có còn không? Anhta nói giờđây những chuyến duhành trênkênh khôngcòn nữa. Tôi cảmthấy thấtvọng và tiếcnuối, nhớlại cảmgiác thúvị khi ngồi trên tàudulịch, nhâmnhi tách bia, nhìnngắm cảnhvật haibên bờkênhđào, những thịtrấn cũkỷ và nhàcửa cổxưa, những côgái bìnhdị ngồi trên bậc cầuthangđá giặtđồ bên bờkênh đằngsau nhà, nhìn ghetàu lạchcạch qualại trên kênh. Suốt cuộchànhtrình nămsáu giờđồng trên dòngkênh nầy đã đưa tôi đi xuyênsuốt và sâuvào lịchsử hằng mấy trămnăm của vùngnầy, của vùng Giangnam thơmộng và thivị. Cáigiá của sựpháttriển kinhtế và đôthịhoá là chúng sẽ xoábỏ hầuhết những vếttích vănhoá hằnin ấnvết trên những kiếntrúc cổxưa và cungcách sinhhoạt của ngườidân.

Trong suytư về những biếnđổi vậtchất của Thànhphố Vôtích, hay bấtcứ một nơi nàokhác, tôi tôi thường liênhệ đến Sàigòn, hay một nơichốn nàokhách ở Việtnam, tôi tựhỏi cóphải đólà conđường tấtyếu chúngta phảiđi? Nếu cần giữlại nhữnggì tiêubiểu và sắcthái độcđáo của Sàigòn ta sẽ giữlại gì? Sàigòn, những gì thựcsự cần giữlại thì đãtừlâu khôngcònnữa, thídụ, Thành Giađịnh, là một ngôithành bềthế có ghirõ trong lịchsử, nhưng gạchđá của thànhluỹ này, cũngnhư Thành Bìnhđịnh, vì lýdo kinhtế, tự thuởnào dânta đã bớigỡ tậndụng gạchđá trongviệc xâydựng. Dođó, độnglực kinhtế cuốicùng vẫn ănđứt về ýthức vănhoá, chỉcònlại là một ýthức trong tâmtưởng, khôngcần chứngcớ vậtchất rõrệt. Xemra dânta đã có chọnlựa conđường từlâu, dođó trong chúngta sẽ không còn ai ngạcnhiên khithấy Sàigòn mộtngày nàođó bỗngdưng caolớn sừngsửng và trởthành một thànhphố không linhhồn ("a city without soul").

Tiền taxi đến khu Tháihồ hơn 50 Yuan. Ngườitàixế để tôi xuốngxe từ đầuđường bênngoài dẫnvào Tháihồ, dặndò tôi sau Tháihồ tôi nhớ đi xem phimtrường Tamquốc Diễnngĩa và Thuỷhử, hai khu dulịch thamquan nổitiếng khác ở Vôtích.

Từ đườngcái bênngoài đibộ vàotrong khuthamquan dài cả hơn câysố. Cảnhtrí dọc theo bờhồ khu bênngoài là ngoài liễurũ mọc venhồ và vài khucâucá dànhcho dânđịa, khôngcó gì nổibật, thànhthử tôi khônghiểusao anhtàixế lại bỏ tôi xuống từ nơiđó. Khi đibộ vào bêntrong, tôi đi ngangqua Kháchsạn Hồtân, nơi tôi đã ởđó lần tớiđây thuởtrước, nhưng kháchsạn nầy ngàynay cũng biếnđổi toàndiện và tôi không còn nhậnra nó nữa.

Giávé vào khuthamquan baonhiêu tôi khôngcòn nhớ nhưng biếtlà rất mắc, khoảng hơn 100 Yuan, baogồm luôncả vé đitàu ra cùlao trong hồ. Ngàyxưa dukhách nướcngoài phảitrả giá gấpđôi giá vé dànhcho dânđịaphương, nhưng ngàynay chínhsách này khôngcòn được ápdụng, dânnướcngoài trảgiá như dânbảnxứ, nhưng thựara khôngphải phải trả thấphơn, mà dânbảnxứ phải trảgiá cao như dânnướcngoài! Tôi khôngcòn cái cảmgiác bấtbình như ngàyxưa khi phải trả giá gấpđôi, đôikhi giá cao gấp mấylần, từ vévàocửa, vé tàuxe, kháchsạn, v.v... nhưng bâygiờ tôi lại cảmthấy tộinghiệp cho đámdânnghèo. Sovới mứcthunhập bìnhquân mỗiđầungười ở Trungquốc ngàynay là vào khoảng 800 Yuan mỗi tháng, giá vé trên 100 Yuan là quá đắc. Tuynhiên, tại mộtsố vùng, thídụ như Lưsơn, chínhphủ địaphương không thutiền dânbảnđịa sởtại.

Từ bênngoài cổng, tôi đã thấy mộtvài thayđổi của khu thamquan dulịch nầy, thídụ cóthêm kháchsạn, nhàhàng, cửahàng thươngmãi, v.v... Bêntrong bước vào chưatới 20 mét là đã thấy những nhàhàng và quánnước sangtrọng. Tómlại khu thamquan hồ Tháihồ đã được chỉnhlý và quyhoạch thành địađiểm thamquan dulịch cho dukhách. Từng nhóm, từng đoàn dukhách lầnlượt vào chothấy đâylà địađiểm thamquan ănkhách. Ðisâu vàotrong vềhướng bờhồ trướcmặt, tôi bắtđầu đivào khu vườncảnh tiểubiểu của Trungquốc với hồsen, cầuđá, nhàthuỷtạ, nhànghỉmát... tấtcả đềuđược bốtrí hàihoà trong một côngviên rộnglớn có dươngliễu xoảlá bênhồ, có thông tùng bách giànua ôm từng lốiđi lót gạchđá.

Tôi bắtđầu nhậnra những nét quenthuộc đã từng inhằn trong trínhớ tôi với một ấntượng khásâusắc chonên tôi đã trởlại nơinày. Ngàyxưa có khutrũng củahồ được làmnơi cho dukhách thuêxe đạpnước lênhđênh trên mătnước, nay không cònnữa, nhưng thayvàođó, ngay bờhồ ngay cuốiđường từ cổng dẫnvào có một bếnphà lớn dànhcho các phà lớn chởkhách ra cùlao nằm giữa hồ cáchđấy độ 30 phút điphà, và những bếnđậu nhỏ dànhcho canô ghemáy caotốc để dukhách baothuê dạohồ. Những thứ tânkỳ hiệnđại nầy đã phávỡ cáinét tựnhiên của khu thamquan cảnh câycỏ mâynước thiênnhiên của hồ nầy. Nhưng dĩnhiên nếu đặt tôi vào vaitrò của nnhà chỉnhtrang quyhoạch khu nầy tôi cũng sẽ chẳngbiết làmsaohơn. Tôi chỉ đành tiếcnuốc nhớlại cáihìnhảnh đơnsơ mộcmạc của nó ngàyxưa, tuy cũkỹ và bị dấuvết thờigian xoámòn trên từng viêngạch trên lốiđi và mỗi viênngói cùng với vết rêuphong trên những máinhà của đềnđài chùachiềng ởđó, tấtcả hoàlẫn với khungcảnh tựnhiên của hồ với cái thanhtịnh trong một khuvườn umtùm câylá, nó dễ gợibắt vào tâmhồn conngười với mộtchút hoàicổ uhoài hơn.

Ítra những gì tôi thoạt nhìnthấy là cáimặtnổi của khu bênngoài. Khi tôi tiếptục ventheo lốiđi bờhồ vàosâuhơn bêntrong thì tôi lại có cảmtưởng là đang vào khu mà mộtbên là rừngsâu hoangdại và mộtbên là bờđá cũng umtùm câycối và bụirậm và khi nhìnxa hơn bêndưới thì đó là mặt nước Tháihồ. Tôi có ýđịnh timlại cây cầuđá phíadưới từ bờhồ lấn ra méxa ngoài mặthồ mà trướcđây từ trên tôi chụpđược một tấmhình tuyệtđẹp nhưng vòng đi đầutiên lại dẫn tôi đisâu vào rừng đến mộ khu rừng trúc mà trướcđây tôi cũng đã đến. Những câytrúc trong khunầy mọc dàyđặc và caochótvót, và thân của chúng lớn như thân tre, nhưng khôngcó gai và cũng khôngcó những nhánh mọc tuatuả ở phíadưới thân mà ở tận đầungọn. Ai đã xem phim "Tàng Long Phục Hổ" thì nhậnra loại trúc nầy ngay. Nămngoái tôi đi Nhật có đếnthăm một điểm dulịch ở Osaka, cũng có một khu rừngtrúc tươngtư nhưng ở đó ngườiNhật xemnhư là loài cây quyhiếm đáng trântrọng nên họ ràolại khôngcho dukhách bướcvô, chonên ngườita chỉ cóthể từ bênngoài nhìnthoáng vàotrong nhưng rồi chẳngthể cảmnhận đượchết cái nét vừa thanhtao vừa oaihùng của loài trúc nầy khi chúng đứngchụm nhau thành rừng.

Khu rừng trúc ở khu Tháihồ được để tựnhiên ai muốn vào xem thì vào. Thân trúc tuy mọc chennhau nhưng nhánhngọn trêncao chụmlại chekhuất hết ánhnắng mặttrời trêncao chonên dướiđất các loại câycỏ dại thường mọc thànhbụi trong rừng lại không mọc nổi ởđây chonên tôi cóthể bước sâu vôtrong mà khôngbị câybụi cảnlối. Cóđiều tự bẩmsinh tôi sợ rắn chonên tôi lại chui trởra lốiđi bênngoài. Nhìn khu rừngtrúc, tôi cảmnhậnđược sựhùngvỹ nhưng thanhtú của loài cây nầy. Chúng caolớn thẳngvút lêncao hàng mấymươi thước nhưng thâncây thẳngthót mãnhkhảnh ẻolã như vócdáng của những chàngthưsinh tróigàkhôngchặt hay nét thonthon những câybútlông taonhã. Chúng có cái nétđẹp vừa ỡmờ vừa mờigọi. Khi chúngta nhìnnhắm những bụi tre già đầulàng ở một miềnquê Việtnam nàođó chúng cho ta cái cảm giác thơthới mátmẻ và chúng ẩnchứa trongđó một linhhồn tuy đã siêuthoát nhưng lúcnào dườngnhư cũng gắnliền với bờdậu đườnglàng và máitranh nghèo mộcmạc với khóilamchiều, tấtcả hoànhau lại một. Còn ởđây, cảnh rừng trúc bátngát vượt lên caongất uynghi lại cho tôi cái cảmgiác thanhthoát, thốngkhoái và tởmở. Chúng cũngcó linhhồn, chínhlà sựhiệnhữu của tựnó biểulộ rangoài với những cànhlá trêncao đongđưa trong làngió nhẹ, nhưng trongđó nó bàngbạc cáivẻ taonhã thưthái và ungdung khôngbị tróbuộc bởi cảnhvật xungquanh, chúng vượt lêntrênhết tấtcả, tựtại và tựtin.

Khuônviên khuthamquan nầy khá rộng. Tôi đi vòngquanh xuyênqua nhiều khu, lêndốc xuốngdốc như đi trong rừng câycối umtùm, thăm một ngôichùa nhỏ nằmkhuất trên một ngọnđồi con. Càng đisâu vàotrong càng vắngthưa người. Dukhách tớilui nhiều dọctheo lốiđi quanh bờhồ.

Ðến xếtrưa tôi đibộ ra lại tiệmăn nằm gần cổngravào, mua vài mónăn nhẹ, trongđó có món đậuhũ mặn (thayvì ngọt như ta thường ăn ở Việtnam) và thêm chai nước tràxanh, mangra ngoài ngồi trên ghế đặt bênngoài. Khoảng giờđó vùngnày vào mùahè thường rất nóng, nhưng hômnay trời có nhiều mây và giólớn, cóvẻ như muốn chớm mưa. Khíhậu bỗngchợt dịulại do ảnhhưởng trậnbão ngoài vùng duyênhải hướngđôngnam ngoàikhơi gần eobiển Ðàiloan nằm cách vùng nầy khoảng trên một ngàn câysố. Mộttrongnhững cáithú đidulịch của tôi là tìm một quánnước thoảimái ngồi nhìn trời nhìn đất nhìn thiênhạ, hút điếuthuốcthơm, tựmình tẳnmẳn với những ýnghĩ mônglung. Cáiquán tôi đang ngồi rất dễthương, xâydựng theo kiếntrúc hiệnđại naná như một quánthứcănnhanh, bêntrong nhàkính có máylạnh chia làm hai ngăn dành cho người hútthuốc và không húthuốc. Bênngoài giờ này mátmẻ hẳnlên, gió dịudàng thoangthoảng từngcơn. Và trong một phútgiây khônglườngtrướcs9ược một trậnmưa giống đỗxuống ràorạt thư trútnước. Maymắn là tôi đang ngồi dưới tấmdù chenắng và phíatrên là khoảngche của cháinhà của tiệm nên annhiên tựtại, trongkhiđó, đoàndukhách ngoàitrời bị mắc mưa bấtngờ chạy lăngxăng tứtán vào các hàngquán xungquanh để đụtmưa.

Gầnđộ nửagiờ sau khi trờitạnh hẳnmưa, tôi đivòng trởra khu bếnphà để lên phà ra hòncùlao giữahồ. Nóilà phà chứ thựcra đólà loại tàu dulịch loạinhỏ, hai tầng, chạy trênhồ chởđược trên 100 hànhkhách. Chuyếnphà chạy cả nửatiếng mới tới đảo, đủ cho tôi một khoảng thờigian nhìnngắm khungcảnh nằm quanh bờhồ trongbờ và phíatrước đầutàu nhìnvề chốnxa chỉ thấy khoảng trờimây và mặtnước hồ rộng baola vôbờ vôbến như đang đitrên biểnkhơi với từngđợt sóng vỗ mạnh vào mạntàu bìbạch lấpxấp. Phía bênkia bờ không nhìnthấyđó về hướngnam giápgiới Tỉnh Triếtgiang. Hồ có diệntích rộng trên 2250 métvuông có khoảng 40 hòncùcao nằm rãirác khắpnơi trong hồ. Thànhphố Vôtích nằm trênbờ phíabắc, thuộc Tỉnh Giangtô, nơi có nhiều cảnhhồ đẹp hơnhết.

Lúc bấygiờ tôi mớicó nhiều thờigiờ quansát mọingười trên boong trêntrần contàu, trongsốđó có mộtvài ngườiÂu, đasố là dânlụcđịa từ cácnơi đến. Thựcsự nóiđúngra cũng rất khó phânbiệt thếnàolà dânlụcđịa và ai là dân Hồngkông, Ðàiloan, hay Tângiaba vì ngàynay cách chưngdiện của dânthịthành ở Trungquốc, nhấtlà những ngườitrẻ, ănvận như bấtcứ nước tiêntiến nào trên thếgiới. Thườngthường chỉcó các ôngquanchức tuổitrungniên trởlên thường có cáchănvận gần giốngnhau là sơmi ngắntay mộtmàunhạt, vạtáo bỏvào trong thắtlưng, quầnthẳng nếp đậmmàu, thườnglà màu xanhđậm, dướinách kẹp một xáchtay da màuđen lớn hơn khổgiấy vănphòng mộtchút, và đasố phìphèo điếuthuốclá trênmôi. Cònlại những người nào ănmặc hơ cóvẻ quêmùa (theo cáinhìn cánhân) mộttí là tôi cóthể xácđịnh ngay họ là ngườiTrungquốc.

Nóithế chứ cũngcó ngoạilệ, tôi trôngthấy một thiếunữ xinhđẹp ănvận áonhung màuxanhthắm sangtrọng nhưlà đidự dạhội. Côgái đichung với một gãđànông trungniên ănmặt theo cách tôi môtả trênđây nhưng sangtrọng và chỉnhtề hơn, trông giốngnhư dânlàmăn. Sosánh lứatuổi của cặp traigái nầy, bỗngnhiên tôi nghĩ ngay là ôngbạn đó bỏvợ ởnhà và đangđi với vợlẽ hay tìnhnhân. Hiệntượng nầy ngàynay ở Trungquốc xảyra rấtnhiều là khi mộtsố các ông làmănkhá, đủngđỉnh dư tiền trongtúi là thích dungdăngdungdẻ với các kiềunữ trẻtrung tươimát. Về phươngdiện nầy tôi nghĩlà dânMỹ khôngthểnào sánhkịp. Cólẽ đólà truyềnthống của nướcTàu chăng? Từxưa đếnnay, lắmngười trong giớithượnglưu của xãhội Trunghoa dườngnhư baogiờ cũng dànhcho họ cáiquyền thụhưởng đó. Sướngnhĩ.

Khi tàu cậpbến phà ở đảo, tôi nốiđuôi theo đoàn dukhách đi một đoạn cầunổi ximăng rất rộng rất dài mới lêntới đảo. Haibên thànhcầu là trụcờ xếp thànhhàngdài treo cờxí đủ màusắcrựcrỡ trôngrất đẹpmắt. Rõràng là đảo nầy được xâydựng chỉnhtrang làm khuvuichơi giảitrí. Thựcsự ởđây có hai hònđảo nốilại vớinhau bằng một câycầu ngắn có máiche xâydựng theo một kiểuđặcbiệt nháitheo một ditích nổitiếng cósẵn ở một vùng nàođó. Trên cầu haibên là băngghế ximăng cóthể ngồi nhìnngắm cảnh hồ và hónggió trông cũng rất dễthương.

Quảđúng như ướcđoán của tôi, trên đảo nầy mới được xâydựng với những tượng Phật, tượng Ôngđiạ bằng ximăng giảđá ngồi bên hồsen nhìn ra Tháihố. Phíasau những tượng nầy có lốiđi dẫn vào một hang động đàosâu vào sườnđồi, trongđó ánhđèn lờmờ âmu với vách tường xungquanh làmnhư hangđộng thật với những váchđá đenđúa sầnsù và rỉnước. Có nhiều lốiđi rẻngang dẫn sau vào những hangđộng khác nơi trưngbày hơn hàng trăm tượng tolớn như hìnhngười, trong đó baogồm hơn mộttrăm bứctượng Lahán. Kểra đây cũnglà một côngtrình nhântạo côngphu và tolớn đángkể thờihiệnđại. Vàitrăm năm sau nếu cứ đểmặc cho tuếnguyệt phongba dàyvò thì ngôiđộng nhântạo nầy cùng những ngôitượng trưngbày trongđó cũng sẽ trởthành mộtthứ ditích "lịchsử" giốngnhư những ditích khác mà dukhách muốn đến Trungquốc để xem! Cólẽ tôi đợi 500 năm nữa để đếnthăm lại động nầy.

Trừra những phần nhântạo (cho tôi cái cảmgiác và vào một khugiảitrí rẻtiền,) cảnhtrí thiênnhiên trên đảo nầy kháđẹp. Nằm phíatrước cửađộng một vườnTàu nhìnra mặthồ môngmênh, có những tảngđá lớn để ngồi nhànhã ngắmnhìn liễurũ quanh bờ đongđưa trong gió và những cònđò đánhcá nhỏ đongđưa theo sóngnước. Bên phíatrên động là đỉnhđồi dốc thoaithoải, đường lótđá ngoằnnghoèo xuyênqua rừng cổthụ và câydại. Từ trênđó cóthể nhìn baoquát cảnhhồ phía thànhphố Vôtích, cóthể địnhrõ phươngvị của khutrungtâm thànhphố, với những toàcaốc caolớn nốinhau, và khu thịtứ cổ, nơi có những ngôinhà cổxưa cũkỷ nằmtrên những bờ kênhlạch chằnchịt như ở Tôchâu.

Tôi dạochơi trên hònđảo đó đến 3 giờrưỡi chiều rồi ra bếnphà lên tàu vôlại bờ. Buổichiều cònlại tôi thảbộ vô khuthamquan tôi đã vào buồisáng, dạo thêm mộtlầnnữa nhưng vàosâu khu hoangdại dọctheo bờhồ cốý tìm lại khu có câycầuđá vòmcung nằmtrên conđườngđá hìnhbánnguyệt chạy lấnra ngoài hồ. Cuốicùng tôi đã tìmthấy nó khi đi một đoạnđường kháxa vàosâu hẳn bêntrong, nơi cơhồ khôngcóai laivãng đến.

Nhưđãnói, tôi có ấntượng rất sâusắc về chiếccầuđá đơnđộc nầy, nằm khuấtnẻo và chovơ ở bờhồ bêndưới. Từ bờdốc cao bêntrên câycầuđá nầy giờđây hoàntoàn đã bị những lùmcây hoangdại chekín, nơi mà xưakia đứngđó nhìn tôi cóthể nhìn thấy câycầu nằm bắcngang trên conđường congcong hình bánnguyệt dàikhoảng 150 mét nằmôm vũngnước trũng mặt phíatrong, xem giốngnhư một cáiáo nhỏ trồng những câyphùdung với lá xanh vươncao có búphoa màuđỏ như hoasen. nước của ao nầy ănthông với nước Tháihồ bênngoài chảyqua dưới chân cầuđá — dàiđộ 15 mét và caođộ 6 mét với lốì thoaithoải. Nếu khôngbị các lùmcây dại chekhuất phía trênbờdốc, như tôi đã nhìnngắm trướckia, nhìn dưới bấtcứ góccạnh nào câycầu đá vòmcung nầy cũng hiệnlên cái nétđẹp của nó.

Khônghiểusao tôi bị cáivẻđẹp thonmãnh congcong, vòngvòng, của câycầu và cáiao hìnhbánnguyệt cuốnhút mộtcách kỳlạ, nhìnhoài nhìnmãi mà khôngthấychán, giốngnhư tôi đang tẳnmẳn ngắmnhìn từ phiásaulưng của một côgái mỹmiễu trầntruồng với tấmlưngong rẽvô vòngeo rồi nhôra đườngcong của cặpmông tròntrịa. Ðúnglà tôi có cáicảmgiác đắmsay nhưvậy khi nhìnngắm khungcảnh thơmộng và lãngmạng nầy. Rấttiếc là những tianắngchiều lúcbấygiờ đã bị nhữngđám mâymưa vầnvũ chekín chonên tôi khôngcòn nhìnthấy được những chùm nắngvàng tuatủa xéxuyên những cụm mâyxám trên bầutrời rồi như mưa tuớixối lên bờvòm cầuđá và tắmđẫm nắngchiều những đoáhoa phùdung hồngthắm. Cáihìnhảnh đó đã gây trong trínhớ tôi một ấntượng khónhạtphai — giốngnhư hìnhảnh người congái đầuđời đã ngủ với mình.

Tôi mentheo con đườngdốc trảiđá đi xuống dướiđó, thảbộ vòng ra méhồ, rồi lên đứng trên vòmcầu dựa thànhcầu nhìnngắm toàndiện cảnhvật xungquanh. Nhưng những phútgiây thivị đó kéodài khôngđượclâu như mongmuốn vì tôi đã nhìnthấy trậnmưa đàng đỗ àoạt với những đámmây đennghịt ở vùng giữa hồ trướcmặt, và một trậngió mạnh đang thổi vềhướng tôi đang đứng. Nhìn quanh khôngthấy nơinào cóthể tạmtrú cơnmưarào đang ầmầp kéovề, tôi vộivã chụplấy chụpđể vài tấmhình rồi chạy ngượclên trờlại bờdốc phíatrên bằng conđường vòngcung sang mặt phía bênkia cầu.

Khi tôi lên tới bờdốc phiá bênkia, chỉkịp quayđầu lại nhìnxuống phíadưới hồ lầnnữa và chụp thêm một tấmhình là cơnmưarào đã đỗậpxuống àoạt. Nhưng nhờ những tàncây rộnglớn ở trênđầu nên những giọtmưa chỉđủ tưới lấmtấm trên thânáo tôi. Nhưng tôi khôngphải là người duynhất đến nơiđó. Một chàngthanhniên trẻtuổi dườngnhư vừa mớitới còn đang langthang trên bờdốc thì đúnglúc cơnmưa đuổi tớinơi. Tôi và chàngtrai cố rasức chạy tấttả quẹo lên một conđườngdốc khác về hướng nơi có những dãynhà cũkỹ làm hàngquán nằm sátbên bờtường của ngôichùacổ bansáng tôi đã vào thăm. Ðoạnđường từ đây đếnđó khôngxa, độ 200 mét, nhưng dốccao, thànhthử chạy chưatới nủađường là tôi đã mệtnhoài thởdốc. Chàngtrai vẫntiếptục chạytiếp, thế mới biết sứclực của tôi khôngthểnào sánhbìkịp với hạng thanhniên tuổiđôimươi nữarồi.

Tôi đànhđi chậmlại, thởhùnghục, mặccho những luống nướcmưa giờđây đã đủmạnh xuyênthấu qua những tànglá dàyđặt trêncao. Áoquần tôi mặc trênngười giờxemra đã ướtđẫm. Cứthế tôi nặngnề từngbước mãiđến hơn năm phút sau mới tới một cửahàng tạphoá cũkỹ bán thức uống và đồkỷniệm. Ngườithanhniên đã đếnđó trước tôi đang đứng nép vàotrong phiá bêntrong cửatiệm nhỏhẹp và chậtchội bàyđầy đồđạc trên sànnhà va trên kệ xungquanh. Tôi cốnép người đứng ngoàithềm dưới cháihiênnhà. Trong cửa tiệm còncó vợchồng chủtiệm và một côcongái, họ vồnvã mời tôi vào trong. Trong cửahàng thì quá chậtchội, đầuđuôi diệntích khôngtới sáu thướcvuông nhưng dườngnhư thứgì cũng có, như là tủkem, quầyhàng, ba chiếc ghếđẩu, rồilà hànghoá nhưlà những bộ bìnhtrà làm bằng đấtsét màunâu bày đầy trên các tủkệ kê quanhtường, và đồ tiêudùng lỉnhkỉnhkhác như giấyvệsinh, khăn, vãi, áoquần...

Tôi cảmthấy khátnước nên mua thêm một bình tràxanh ướplạnh, một bịch giấylautay nhỏ để để laukhô tóc và mặt. Tôi đưamắt nhìn các mẫu bìnhtrà và lytách chưngbày trongtiệm, thấy họ ghi giácả tínhra khôngrẽ bằng những đồ tươngtự bán ở khu PhốTàu ở Cựukimsơn. Vợchồng chủtiệm và côcongái bắtđầu mời tôi mua bộ bìnhtrà có cả lytách. Tôi bẩmsinh rất ghét mua đồkỷniệm mangđi lỉnhkỉnh bấttiện, dùđó là bộphatrà nhỏbé bỏgọn trong một cáihộp chỉ lớn bằng hộp khăngiấylaumặt. Họ bớtgiá nhưng tôi thốcthác nói tôi còn đichơi xa nhiều chỗ khôngtiện mangtheo đồđạc quánhiều. Họ nói họ cóthể gởi bằngđườngbưuđiện cho tôi. Tôi đành nóilà tôi từ Cựukimsơn bên Mỹ đến, những đồ nầy tôi cóthể mua ở bênđó. Họi lạinói nhưng ởđây đồ rẽhơn, và đây cóthể làm đổkỷniệm.

Tôi phải giảithích với họ là giácả ởđây gầnnhư bằnggiá bên Mỹ, nhưng họ khôngtin. Rồi côcongái bắt chiếcghếđầu cao bướclên vóilấy trên kệcao những hộp và baogiấy trongđó đựng những bộphatrà, mang xuống tháora bày trênquầy cho tôi xem. Tôi đành phải chọnlựa một bộ ưathích nhất, nhưng khốnthay, không thấy bộ nào vừaý hết vì xemkỹ nétbút của những hàng chữtàu khắc trên thân bình hoặc lytách, một bàithơ ngắn vịnh Tháihồ chẳnghạn, đều mang những vết khắc bằng dao rất cứngnhắt và thôkệt giốngnhư ngườixấuchữ cố nháilại những bútphút baybỗng của ngườixưa. Tôi cho họ biết cảmnghĩ của tôi, tôi nóilà dù tiếngHán tôi khôngbiết baonhiêu nhưng tôi cảmthấy nétbút vẽ trên bình quá thôlậu, dànhcho người ngoạiquốc không biếtchữ thì được chứ còn tôi thì chẳngthích tínào. Rõràng là những món đồđấtdét nung kểtrên chodù là đồ thủcông nhưng là để dànhcho dukhách ngoạiquốc. Dânbảnxứ khôngai mua những thứ nầy. Tôi nóithêm là ở nhà tôi cũng có một bộbìnhtrà bàxã tôi nămtrước mua ở Hàngchâu, khi đỗ nướcsối vào bình thì nhưng hìnhvẽ longphụng hcúclan trên thânbình và lytách biếnmàu xanhđỏ rấtđẹp, nhưng giờđây lâungày những vànhmiệng lytrà đã bị biếngdạng, conveo, khôngcòntròntrịa nhưhồi mới mua nữa. Họ nói vì đó là đồ nung chưa kỹ, còn đồ họ bán toàn là đồ tốt, gõ nghekêu lengkeng.

Tôi xinlỗi là không mua, họ nói khôngsao nhưng nhưng nhìn thấyrõ nétmặt thấtvọng in trên khuônmặt ba người đó. Ðiều kỳcục là họ không mời cậu thanhniên mua mà cứ nằngnặc nănnĩ tôi mua đồ cho họ. Cólẽ khi mới bướcvà cửatiệm, chưa đợi tôi nói là họ đã biếtngay tôi khôngphải là dânlụcđịa. Tôi nhìn chàngthanhniên quansát thì thấy anhta anmăc thì cũng giốngnhư bấtcứ thanhniên nàođó bên Hồngkông hay bên Mỹ.

Ðộ hai mươi phút sauđó thì trời tạnhmưa. Khi tôi và gãthanhniên trẻtuổi kia cùng đibộ trên cùng một conđường từ trong khutrong dẫnra một khuđườnglớn đến trạm xebuýt của khudulịch để lênxe racổng, tôi hỏi anh ta là nhậnxét của tôi về thưpháp khắc trên bìnhtrà quá thôlậu cóđúngkhông? Anhta nói tôi hơi khótính, thựcra anhta thấy nétbút khôngtệlắm. Tôi imlặng ngẫmnghĩ khônglý nétchữ đẹpxấu mà tôi không thưởngthức nổi saonhỉ? Cólẽ họ dùng mũidao để vẽchữ cho nên nétbút quá cứngnhắc và sắclẽm, thông thíchhợp với thưpháp viếttheoleo lối chữthảo baybướm của thủpháp bútlông.

Trời vẫncòn látđát những hạmưa lâmrâm. Giờnầy đã quá năm giờchiều, vãlại trời còn mưa nên tôi quyếtđịnh leo lên xe buýt để ra cổng thayvì đibộ lòngvòng cũng mất cả giờđồnghồ nũa. Trên chi61cxebuýt kiểu chởkháchdulịc, bêntrong máylạnh mởàoào làmsạch hơimù cửakính trênxe, chonên tôi cảmthấy khílạnh lenthấu trongxương, mộtphần vì quầnáo trênngười tôi vẫncòn ướtđẫm nướcmưa. Tôi engại rũi cảmlạnh thì khổ, chỉcòn độ một tuầnlễ nữa là tôi hếtphép nghỉhè, mấyngày cònlại hyvọng khôngbị nằmliệtgiường. Tôi định mởmiệng nhờ tàixế tắt máylạnh thì đã cóngười lêntiếng hộgiùm. DânTrungquốc tớinay vẫncòn nhiềungười chưaquen với hệthống điềuhoàkhôngkhí trênxe hoặc trong những nhàhàng sangtrọng. Mùahè nóng họ cóthể mặc áothun quầnsọt, nhưng ngủ kháchsạn có hệthống đềuhoàkhôngkhí hoặc lên xebuýt có máylạnh là họ mở cứ mởtung cửasổ ra. Nhưng chiếc xebuýt kiểu dulịch tôi đang ngồi, bốnbên là kính nhưng khôngcó cửasổ, thếlà họ lại không chịuđược lại đòi tắt máylạnh. Thếlà ngồi trênxe nhìnra lại khôngthấy gìcả vì bốnbên kínhxe mờmịt hơisương. Dođó cáithú ngồixe dạoquanh khu thamquandulịch bị giảmđi mộtnửa.

Từ trạmxebuýt ra đếncổng chưađến mườilămphút. Tôi quansát một gãthanhniên nọ trôngvẻ cônđồ ănmặc rằnri áosơmi cởinút tớibụng, quần thì xăn ốngcaốngthấp, miệng ngậmcâytăm xỉarăng, méptai vắt điếuthuốclá. Khi xengừng lại, tấtcả những dukhách trênxe đều xuốngxe. Gãthanhniên bannảy gặp trong cơnmưa giờ đichung với một nhómngười khác đibộ ra bãiđậuxe xebuýt thànhphố tuyếnđường 1K. Tôi đọc bảngchỉdẫn thấy xe nầy về trạmđậu cuốicùng là trạmxelửa thànhphố chonên tôi bướclên theo chuyếnxe đang chờkhách trong bãi. Giávéxe chỉcó 3 Yuan nhưng tôilại khôngcó bạclẽ trênngười. Côtàixế lại khôngnhận tiền vì tấtcả phải bỏ vào máythutiền tựđộng khôngthốilại và khôngchịu cho xe chaỵ vì đợi hànhkhách phải trảtiển đủ. Thànhthử tôi cầm tờgiấybạc 10 Yuan khôngbiết làmsao đành bướcra sauxe hỏi cóai có bạclẽ chođổi. Gãthanhniên tôi quenmặt nhìntôi lắcđầu. Kỳlạ, hơncả mườimấy người trênxe chẳng ai có đủ 10 Yuan bạclẽ cả. Tên ducôn diêntả bannảy nóngnảy đứngdậy totiếng chỉ ngóntay vào mặt tôi nói:

— Ðụmá khôngcótiền thì xuốngxe cho xechạy!" (Tamà de, méiyouqián jìu xiàche gei chezou!)

Bị chửi bấtngờ tôi chưakịp phảnứng thì côtàixế gọi tôi lại nói: "Thôi anh lên ngồi đây. Bỏ mười Yuan vô máy xong ngồiđợi tới trạm khách có khách lên thì thu lại bảy Yuan!" Tôi nghelời ngồixuống, cứ vậy, khi xe tới mỗitrạm, có khách lên là tôi nhậntiền của họ, đủ bảy Yuan và còn dưlại thì tôi bỏ vào máy. Tôi cảmcơn côtàixế, cô mĩmcười trông cáivẻ lúngtalúngtúng của tôi thôngcảm chắcbiết tôi khôngphảilà người bảnđịa. Ðâylà lầnđầutiên tôi đixebuýt nộithành trong chuyếnđi này. Ngàyxưa, khi đichơ Trungquốc, tôi đã códịp leo lên nhiều tuyếnxe buýt thànhphố, nơinào tự dò bảnđồ điđược là tôi đi, nhưvậy tiếtkiệmđược tiềnxe rấtnhiều. Sánghômđó, tôi đi từ trungtâm thànhphố đến Tháihồ tốn trên 50 Yuan. Thờithước, xebuýt nộithành rấtlà cổlổ, đôngđúc, xe nàođâu có máylạnh, nên nóngnực vì chậtcứng hànhkhách và còn phải chenlấnnhau. Khi lênxe, thường có một nhânviên bánvé ngồi chếtmộtchỗ ngaytại lốiravào. Hànhkhách lênxe rồi bị lànsóng người lấnđẩy lùira tuốt đằngsau xe. Thếlà côbánvé cứviệc quáttháo lên nhắcnhở ai chưa muavé thì phải muavé. Thếlà hànhkhách lạiphải chenlấnnhau bướctớ chỗ côta đangngồi để trảtiền muavé!

Lộtrình xebuýt chạy tuyếnđường xa hơn và lâu hơn đoạnđường tôi đixe taxi hồisáng. Mộtphần nhờthế mà tôi códịp tậnmắt thấy nhiều khuvực nộithành trongsuốt hơn một giờđồnghồ ngồi trên chiếc xebuýtnộithành chạy loanhhoanh nhiều ngõngách cũmới khácnhau. Nhìnchung, đâylà một thànhphố lớn, nhàcửa khangtrang và ngănnắp. Sựbiếnđổi của đôthị nầy cóthể vínhư sựlộtxác của connhộng biếnthân thành bướm. Những hìnhảnh cũkỷ xaxưa về nó còn khắcghilại trong trínhớ tôi cơhồ chỉ tồntại trong kýức của tôi. Nếu tôi phải môtả những cảnhtrí tôi đã ghinhận về nó từ mườichín năm trướcđây với một người bảnxứ dưới hămlăm tuổi, cólẽ họ sẽ ngạcnhiên một cách thíchthú. Xemra chínhsách "khaiphóng" (tươngđương với kháiniệm "Ðổimới" của Việtnam) của Trungquốc đã nhìnthấy kếtquả tíchcực đầutiên của họ.

Hồi năm 1979 từ trại Tanjung Pinang ở Namdương được đưaqua Tângiaba ởđó một tuầnlễ để chờ chuyếnbay sang Mỹ địnhcư, tôi đã khôngngừng ngạcnhiên và thánphục trước những thànhđạc rựcrỡ của thànhphố-quốcgia này. Sởdĩ tôi nhắc đến sựkiện nầy bởilẽ đólà ấntượng đầutiên sâusắc nhất đốivới tôi bởilẽ mọithứ ởđó quáđẹp và quá ngănnắp sạchsẻ đối với một người tỵnạn như tôi mới đến từ một xứ Việtnam nghèonàn lạchậu chưabaogiờ rakhỏi xử baogiờ. Chỉ nội chuyện bướcra đườngcái chờ xebuýt và lênngồi trênxebuýt hiệnđại rộngrãi có máylạnh là cũng để tôi xuýtxoa mơước những phươngtiện vănminh tântiến đó cho xứmình. Nhữnggì tôi chứngkiến ở Tângiaba thuởđó ngàynay đã thành hiệnthực ở thànhphố Vôtích. Nhắcđến xebuýt, hiệnnay ở Sàigòn và Hànội đã có những xebuýt hiệnđại vănminh đó, nhưng rõràng là trên đườngphố của hai đôthị tiêubiểu nầy vẫncòn những cảnhtượng hỗnloạn và nguyhiểm nhất.

Những môtả kểtrên cóthể là thừamứa đốivới những người đã códịp ra nướcngoài hay đang sống ở những nước giàucó, nhưng cólẽ sẽ bổích dànhcho những bạnđọc chưa được có cáimaymắn xuấtdương. Tôi đang dùng cặpmắt của gãnhàquê lên tỉnh, từ Sàigòn đến Tângiaba hămbốn năm trướcđây, để nhìn xứ Trungquốc đang pháttriển và vươnlên thờinay, dù tầmnhìn còn bị giớihạn chỉ trong phạmvi những nơi mà tôi đã tớithăm ở xứngười, hyvọng sẽ giúphọ mởrộng tầmnhìn của ếch ngồi đáygiếng, tựmãn với nhữnggì họ đangcó mà phấnđấu thêm nhiềuhơn trong việc gópphần xâydựng nướcnhà.

Xebuýt đỗ về trạm nhàga là đã gần sáu giờchiều. Xuốngxe tôi đibộ băngngang qua quảngtrường nhàga, xuống đườnghầm tìmlại cửahàng có bán thuốclá basốnăm. Tôi hỏi mua vài bao và côchủquán vuitính nănnỉ tôi mua cả cây, tôi lắcđầu. Côta lấy thuốc ra (giấu?) từ dướiquầy traochotôi. Tấtcả các baothuốc baconnăm đều dántemthuế Việtnam! Tôi hỏi côgái là cô lấy thuvô từ nguồn nào thì côta nháynháy mộtbên mắt mĩmcười mộtcách bímật. Tôi cũng khôngbuốn hỏithêm, có thuốc basố hút là vui rồi.

Vềlại kháchsạn, tắmrữa, uốngtràTàu, xem TV theodõi tintức trongngày thì xácđịnh là ở vùng Phúckiến có bãolụt, vìthế chonên chiềunay tôi chịuhứng một trậnmưa lớn ướtđẫm cảthân nhưng maythay chẳng bị cảmlạnh. Khi lấy quầnáo rathay thì nhậnra là là sáu bộbồ mangtheo đã mặcráosạch chẳng cònsót bột nào sạch. Tôi soạnđồ ra để trêngiường, xemđixemlại rồi chọn một bộ xemra chưa baymùi mặclại lầnnữa. Như tại những kháchsạnkhác, tôi lụclạo mở các hộctủ và tìm trong tủáoquần là nơi kháchsạn thường đểsẵn baokhông và mẫuhoáđơn giặtgiũ điềnvào, nhưng cáchtrìnhbày mẫuđơn hơi luộmthuộm không rõràng chonên tôi chẳngbiết là mình điền đúng hay sai. Nếu điềnsai nhiều khi toànbộ họ mangđi tẩykhô thì giá đắc gấpđôi. Trungbình, tuỳtheo vùng và kháchsạc, giá từ 10 chođến 16 Yuan một chiếc. Ngàyxưa tôi gởi họ giặt luôn tất và đồlót, nhưng tínhra giá giặt còn mắc hơn giá mua đồmới ngoài tiệm chonên tôi tự giặtlấy — nhưng nhờ tôi đi săngđan chonên khỏi phải giặt vớ. Xong tôi gọi điệnthoại gọi ngườihầuphòng đến nhậnđồ.

Một cô nhânviênviên xinhđẹp bướcvào, nhận đồ xong lại lôira từngmón từ trong bao bàyra giường, xemxét từngchiếc xem chỗ nào sờn chỗ nào rách. Cônàng chỉ cho tôi xem, đâynầy, chỗ túi quầnjean sờnmòn chỗ khâu, và đây laiquần tủasớ, cổáo sờnphai... Cũngmay là khôngcó quầnlót ốvàng và tấtvớ lủnglỗ. Tôi chảhiểu cô cóphải cô ngữithấy mùi mồhôi trên quầnáo không mà thấy cô chúmchím mĩmcười môtcách lémlĩnh. Tôi đã từng trảiqua cảnh nầy, nhưng với một cô nhânviên sồnsồn, nhưng với cônàng màyngàimắtngọc đẹpnhưtiên kia và cáchnóinăng bởncợt của côgái làm tâmthần tôi như bị dầmtrong hũrượu. Xemxét xong cô lại bỏ từngmón một vào bao.

Tôi đứng gầnsát bên côgái, vócngưới cô thonnhỏ thấp độ tới tai tôi. Côgái tuy mặc đồngphục nhưng những nétkiềudiễm của nàngthiếunữ đươngxuân kia hiệnrõ dưới những đườngcong mỹmiều, và lànda trắnghồng từ khuônmặt thanhtú, chiếccổ, và mộtphần hơhớ của hai quả đàotiên rướmhồng đủ làm cho tôi như dạingườiđi.

Thựctình thoạtđầu tôi khônghề mảymay nảyý tàdâm nhưng cái cungcách và cửchỉ bởncợt của cônàng đậmđà ýtứ làm tôi xốnxao cả dạ. Côgái thuxếp hai bao quầnáo xong xoay người lại là cả thânhình phíatrước đốimặt với tôi cáchnhau chưatới một gantay. Một cảmgiác têdại chạy khắp châuthân tôi, tôi đựcngười ra cảmthấy toàn châuthân tôi như đang bừngcháy. Tôi lúngtalúngtúng hai tay giơ mẫuhoáđơn đã điền lên trao cho côgái nhưng quênhẫngmất điều mình muốn hỏi. Côgái mĩmcười mộtcách tựnhiên, ngướcmặt lên nhìn tôi thoángqua rồilại cúixuống, hai đôi bàntay búttháp xinhxắn đưalên đỡlấy tờgiấy nhưng gầnnhư nắmtrọn hai bàntay tôi và kéosát vào phíatrên đôi bờngực của nàng. Cảngười tôi như bốclửa rạorực xuântình. Khôngcưỡnglạiđược, tôi thọc bàntay trái của mình vào ngựcáo của nàngtiên Vôtích và vồlấy một quả đàotiên và rasức xoanắn. Cứ tưởngtượng bàntay đangnhư bị têlạnh vì khílạnh trongphòng, giờ được tẳnmẳn nắmtrọn nguyêncon mềmmại như quảbongbóng nhonhỏ căngtròn chứađầy nước âmấm. Côgái đứngim không khángcự, cúiđầu đưamắt nhìnxuống phía dướichân, đôitay buôngxuôi đểmặc cho tôi làmgìthìlàm. Tôi đưa bàntayphải kéo khuyáo của cô trệchxuống, taytrái luà nguyên quả hồnđào mơnmỡn rangoài rồi cuốingười xuống dùng môilưỡi tằnmằn nếm chútchít cáinúmson mơnmỡn ngọtngào. Giâyphút tuyệtvời đó tưởngchừng như ngưngđọnglại khôngtrôi. Côgái bạodạn đưatay mơntrớn bộphận căngphồng phíadưới ngườitôi. Rồi như cảhai khônghẹn mànên cùng ômnhau ngãxầm xuống chiếc giườngđệm trải drap trắngmướt.

Khi tưởngnhư chuyệnkhôngthểtránhđược sẽ xảyra khi tôi nằmhẳn trên tấmthân ngườicongái thì bấtchợt nàng vùngdậy đẩy tôi ra nói cửaphòng khôngcó đóng. Tôi bật ngồidậy thì côgái cũng bậtdậy theo, vộivả xốclại khuyáo và nếpquần. Nàng đứngdậy nói bâygiờ khôngđược, em đanggiờ làmviệc, tốikhuya em sẽ gọi anh. Nóixong côgái bướcvội bỏra khỏiphòng và đóngcửalại nghe một tiếng xầm. Tôi như tráibóngbóngbay xìhơi bị giólùa lơlững trên không. (Phần hưcấu nầy là sảnphẩmthêudệt từ trí tưởngtượng phongphú của một gãđànông trungniên còn đang rửngmỡ với những nỗiniềm thầmkín của mình. Chớ tưởngthiệt!)

Buổitối tôi raphố đi dọctheo conkênh vònglên khuphố bansáng tôi đingang tìm quáncàphê Milo ("Mêla") tôi thấy . Hệthống quáncàphê Milo tôi đã ghévào uống càphê nhiềulần tại nhiềunơi trên cùngkhắp các nẽođường tôi đã đến. Ðólà nơi thưgiãn thoảimái, lịchsự và sangtrọng. Giácả cácloại càphê phasẵn còn mắc hơn bữatiểmtâm bánhmì sanwich trứnggàốpla. Hệthống càphê Starbuck của Mỹ đã lácđác xuấthiện tại mộtvài thànhphố lớn như Thượnghải, nhưng tôi thích hệthống địaphương hơn. Ngoài hệthống Milô còncó Thượngđảo, mỗi tiệm đều có món càphê đặcbiệt của họ. Tiệmnào cũng có vitính nốimạng tiệnlợi để đến xem và viết điệnthư, đaphần giá nốimạng DSL rẻ và nhanh hơn lênmạng ở kháchsạn. Trong tiệm thường chiara làm 2 khu dànhcho ngườihútthuốc và ngườiđitu.

Tiệm Milo tôi đến toạlạc trên khúcđường nằm phía bênnầy trước quảngtrường đốidiện với cổngchính của Nhàga Vôtích. Từđó nhìn đến khu nhàga kháxa cho nên chỉ thấy đènđóm sángrực một khu và ngườiqualại lútchút bênđó. Khu trungtâm thươngmãi nằmkhuất phíasau những dãy lầucaotầng không trôngthấy. Khuvực xungquanh quán tươngđối vắngvẻ. Trongquán lảngđảng chỉcó mộtvài người ngồi đơnđộc đang lênmạng, còn những người cóđôicócặp hoặc hẹnhò áphê thì lại ngồi trong những buồngnhỏ buôngrèm.

Tôi gọi vài ba mónăn nhẹ đặcsản, uống bia Tsingtao (những quán nầy khôngcó bán bia "địaphương" rẽtiền.) Ðasố những kháchàng vào hệthống quán càphê nềy đềulà những người trongtúi đủngđỉnh tiềnbạc. Vàoquán uốngcàphê vẫncòn là nếpsống mới giớihạn trong giớigiàucó. Dĩnhiênhiên là bạn cóthể chọn bấtcứ quán càphê khác, tuỳtheo loại mà giácả thayđổi chênhlệch nhau khánhiều. Nhưng nóichung, nơinào cũng đẹp và trangtrí lịchsự, phụcvụ niềmnở và chuđáo.

Ănuốngxong, tôi dời bàn lênmạng xem điệnthư và viếtvài dòng gởi cho vợcon. Khi rakhỏi quán thì đã gần 10 giờđêm, đành bỏýđịnh đidạophố vì tôi đã dạophốđêm cũngđã khánhiều. Ðiều kháchbiệt đốivới những khutrungtâm của một thànhphố Mỹ nàođó là banđêm baogiờ cũng náonhiệt người qualại trên những conphố chính dưới ánhđèn rựcrỡ. Ðâylà đặcđiểmchung cho cả tấtcả các thànhphố lớn ở Áchâu. Nếu bạn đã dạo một khuphố nàođó ở Ðàibắc vềđêm thì ởđây cũng giốngnhưvậy. Tôinhớ gần haimươi năm trướcđây lầnđầutiên từ Mỹ sang Hồngkông, khi rađường dạo phốđêm, ôichao người ơi là người. Cáithúvị là nhìnquanh nơinào cũng chỉthấy đaphần là đầuđen mắtnâu mũitẹt. Nó cho tôi cáicảmgiác gầngũi quenthuộc đã bị đánhmất trướcđoá từlâu. Vềsaunầy, tôi khôngcòn giữđược cáicảmgiác rộnràng thíchthú đónữa.

Buổitối vềlại kháchsạn mộtmình, nhìnthấy cáiquảngcáo đấmbóp muốn gọi họ lên nhưng lại nghĩnhớ đến côgái giặtủi banchiều nên cứ lưỡnglự bầnthần bấtnhất. Cứthế là đêm trôi về khuya và bóngdáng nà ngtiênnữ trong mơtưởng nhưng nàocó thấy đâu.

Sánghômsau, dậysớm, ănsáng uống càphê xong tôi đibộ ra bếnxebuýt, nằm trệch trên conđường bê n Quảngtrường phía bênphải của Nhàga thànhphố nhìnra, mua véxe đi Dươngchâu. Kếhoạch của ngày hômđó là đi thamquan hai khugiảitrí nơi đãđược dựnglên để quay hai bộphim "Tamquốc Diễnnghĩa" và "Thuỷhử" rồi chiều đápxe đi Dươngchâu, nơi mà côgái trên chuyến tàulửa đến Vôtích trong cuộcgặpgỡ đã đềnghị. Khi đứng xếphàng muavé lại gặpphải chuyện chướngmắt là bị cắthàng. Lầnlượt trướcsau hai gãđànông ănmặc tươmtất cóvẻ họcthức nhưng cắthàng là một thứ vănhoá xãhộichủnghĩa cònsống mãnhliệt trên đấtnước Trungquốc đổimới ngàynay. Cungcách hànhxử này được thểhiện mộtcách tựnhiê n, chonên bạn nếu gặpphải cảnhđó thì chớcó nổinóng mà tổnthọ. Xe đi Dươngchâu trongngày có nhiều chuyến — tôi chọn chuyến ba giờchiều.

Mua xongvé tôi lại quayvề lại kháchsạn để trảphòng và gởihànhlý, và khi băngngang qua khu thươngmại dưới đườnghầm tôi khôngquên ghéngang quán bánthuốclá mua thêm vài gói basốnăm. Từ kháchsạn tôi gọixe taxi đi khu "Tamquốc-Thuỷhử". Ðoạnđường xetaxi đến nơiđó ychang như đoạn đường tôi đến Tháihồ ngàyhômtrước, tuynhiên khi gần đến khu bờhồ thì xe rẽtrái sang một conđườngkhá c, chạy mộtđỗi nữa là đến. Tổngcộng tiền taxi là 60 Yuan. Sosánh véxebuýt đi Dươngchâu chỉđộ 50 Yuan và chiều hômtrước xebuýt nộithành từ khu Tháihồ về Nhàga thànhphố chỉcó 3 Yuan. Dođó khiđến chơi Trungquốc, nếu chịukhó nghiêncứu chútít, xem bảnđồ, bạn cóthể chọn đi xebuýt nộithành rẽ hơnnhiều. NHư đãnói, xebuýt nộithành tại các thànhphố lớn ở đạilục ngàynay rất tiệnnghi và tiệnlợi, khôngngạigìcả.

Vé vàocửa để thamquan hai khugiảitrí đó là 120 Yuan, hai khu nầy nốiliền lại vớinhau, toạlạc tại một khuđất rộnglớn bên bờ Tháihồ. Thamquan từng khu một giá 70 Yuan. Hai nơi nầy trướcđây được dựnglê n để làm phimtrường để quay hai bộ phimtập Tamquốc và Thuỷhử. Quayxong, họ biến nơiđó vừa làm khugiảitrí và phimtrường. Còn một khu nữa họ dựng lên cungđiện thànhquách Ðời Ðường nhưng nó không nằmchung trong vùng nầy chonên hômđó tôi khôngđượcxem.

Thựcra phimtrường "Tamquốc" cũng chẳngcógì, toànlà những kiếntrúc bàitrí dàndựnglại thànhqúch Nhà Hán, các cungđiện Ðời Tamquốc của Nước Thục, Nước Ngô, và Nước Nguỵ, cảnh Sông Xíchbích, doanhtrại của Tào Tháo, của Tôn Quyền... Các kiếntrúc được xâydựng mộtcách côngphu có tínhcách quymô nhưng cáivẻ quá mớimẻ của chúng trông khôngthực, mặcdầu khi xem phim do những xảothuật điệnảnh đặcbiệt chúng đã tạonên một sắcthái cổkính độcđáo nhưthật gâynên những ấntượng mạnhmẽ cho ngườixem. Vềsau những bộphim nào thuộc đời NhàHán đềuđược thựchiện ởđây, thídụ bộphim "Há nvũ Ðạiđế." Tôi thuộc loại ghiền truyệnTàu từ thuởnhỏ. "Tamquốc Diễnnghĩa" tôi đãđọc ítnhất bốnlần, lần cuốicùng bằng bản chữHán. Ngàyxưa, thời của tôi, và của nhiều ngườikhác thuộc thếhệ tôi, ngoài thúđọcsách ra thìthôi làmgì có những thứ như TV hay máyđiệntoán hoặc games như thếhệ contôi. Dođó, những bộtruyện như "Tamquốc Diễnnghĩa" hay "Thuỷhử" là cả một thếgiới thời thơấu của tôi. Mê đọc truyệnTàu cũnglà mộttrongnhững độnglực thúcđẩy tôi học tiếngTàu và đến viếngthăm Trungquốc cả hà ngchục lần. Vềsaunầy các hãngphim Trungquốc đã lầnlượt thựchiện những bộphim lịchsử cổtrang rất côngphu, và tôi đã saymê xem chúng như thờinhỏ tôi đã mêsay đọc truyệnTàu vậy. Dođó, khi đến Vôtích và đượcbiết nơinầy có những phimtrường thựchiện những bộphim kểtrên, chonên tôi đã đến tậnnơi để xem, nhưlà đểđược sốnglại trítưởngtượng của thời thơấu của mình. Trong khu "Tamquốc", cứ theo giờgiấc nhấtđịnh, mỗi khuvực sẽcó những mànbiểudiễn võthuật và những trậnđánh nổitiếng như trận Xíchbích. Tôi khôngcó nhiều thờigiờ đểxem nên chỉ đi vòngquanh thamquan những cungđiện NhàThục NhàNgô. Nhưng ditích lịchsử thực trên khắp đạilục Trungquốc tôi đã xem quánhiều, nay phải xem toàn là cảnhgiả mới xâydựng trông chúng vôvị làmsao.

Sosánh giữa hai phimtrường, tôi thích khu "Thuỷhử" hơn. Ởđó mọi kiếntrúc đều xâydựng theokiểu đời NhàTống, từ những khu dândã, chợbúa, cungđiện, và thànhquách, baogồm luôncả vùngnúi "Lươngsơnbạc", mọithứ trông cóvẻ "thực" hơn. Thamquan khunầy giốngnhư đến viếngthăm một cùng dit ích lịchsử cóthực nàođó ở Trungquốc. Trong thờigian thămviếng hai khu, tôi có dịp chứngkiến phimtrường đang thực hiện hai bộphim nàođó, do hai hãngphim, cólẽ là của Hồngkông vì tôi nghe họ diễnviên và nhânviên nóichuyện với nhau bằng tiếngQuảngđông. Tôi khôngthích xen phimbộ do Hồngkông thựchiện vì chúng cóvẻ kịchcởm và rẽtiền, nhưng tôi cũng cốnánlại xemthử họ đóngphim nhưthếnào. Chỉ nội một cảnh, khi tôi đến thì họ đãdàndựng chuẩnbị xong, nhưng tôi phải đợi cả mườilăm phútsau mới thấy họ thựcsự quayphim, "camêla, ắcsờn", giảndị chỉ một cảnh một hiệpsĩ phithân, do dâyk éo nhấclên đưaqua một cách từtừ, từ một tảngđá bay qua bựcthềm của một nhàthuỷtạ trênhồ cáchnhau khôngtới hai thước, trướcsau chưatớ một phút mà cả giàn nhânviên êkíp, máymóc đènđóm trông saomà phứctạpquá. Tôi khôngkiểu những cảnh đấukiếm phithân phứctạp họ làmsao quay nữa. Ở bên khu "Thuỷhử", tôi lại chứngkiến một cảnh quayphim nữa, cảnh tiểuthơ từ trên kiệuxe vénmàn bướcxuống đường...

Chỉ cóvậy nhưng cũng phải chuẩnbị đủthứ, nội chuyện tôsonđánhphấn không cũng mất cả nửagiờ đồnghồ. Xemra thựchiện một cuốn phimbộ dàihàng mấymươi tập khôngphải làdễ, ta chỉ bỏ 1 đô (giá dĩa trungbình cho mỗi tập) ra là được xem một tập!

Tổngcộng thờigian tôi dạo hai khu giảitrí nầy độchừng hơn hai giờđồnghồ. Lúcđó đã gần 1 giờtrưa. Cảmthấy khôngcó thờigiờ để xemnhiềuhơn, nhấtlà bên khu "Thuỷhử" — tựnó là một "ditích" đángkể, rất rộng và gồm nhiều khuvực khácnhau với những thànhquách, cungđiện, chùamiếu, hoaviên xâydựng theo kiểu ÐờiTống — tôi rời khu giảitrí ra trạmxebuýt bênkiađường đứng chờ đóxe về trạm Nhàga thànhphố. Trờinắng changchang nhưng hơn mườilăm phút đợi đáng đồngtiền vì tôi chỉ phải trả có 3 Yuan thayvi 60 Yuan như cuốc xetaxi đi hồisớm. Lênxe là đượchưởng cáikhílạnh thoải mái trênxe.

Tuyếnxe nầy đi lộtrình khác ngàyhômtrước chonên tôi lại códịp thamquan khi xebuýt nộithành điqua nhiều trạm trong những khuvực khácnhau của thànhphố Vôtích. Thànhphố nầy cđã cho tôi nhiều ấntượng đẹp nhưng tôi cũng tự hỏi là vềsaunầy khôngbiết cócòn dịp trởlại chốnđó không vì đâylà lần thứhai tôi trởlại thăm Tháihồ. Bàxã tôi cũng đã đếnthăm vùng nầy vàinăm trướcđây, chonên khôngchắc là tôi sẽ códịp đưa bả trởlại thăm cùng nầy. Tôi còn có ýđịnh đithăm khuphốcổ, nơi cókinhrạch và nhàcửa cổxưa dọctheo haibờkênh, nhưng khôngcòn thờigiờ nữa vì chuyếnxeđò đi Dươngchâu sẽ khởihành vàolúc 3 giờchiều.

Hai giờtrưa vềlại kháchsạn lấy hànhlý, thì quầy tiếptân kháchsạn chobiết tôi còn đồgiặtủi chưalấy! Quảđúnglà nàngtiênnữ Vôtích đã hớphồn tôi trong một chiều phơnphớt giómưa còn hơncả bónghình của nàng Dươngtửgiang đeođẳng theotôi suốt gần bốn tuầnlễ nay. Tôi cámơn và nhận đồđạc, xong ìạch kéo vali ra bếnxe gầnđó nằm bên quảngtrường khu nhàga, và lầnnầy tôi cũnglại giãtừ Vôtích và Tháihồ của thànhphố nầy với nhiều luyếntiếc và nhungnhớ bónghìnhai trong một cuộc hộingộ tìnhcờ bồngbột và sôinổi, tuy ngắnngủi nhưng đủđể cho tôi ômấp hoàitưởng đến ngànthu. Lãngmạng quá há!

Ðoạnđường từ Vôtích đến Dươngchâu rất gần, đâuđộ 150 câysố. Tôi khôngmuốn lặplại cái điệpkhúc nhàmchán là xalộcaotốc tânkỳ của Trungquốc ngàynay đãđưa tôi đến Dươngchâu vù mộtcái nhanh nhưthếnào nhưng nó cũng đángđượcnhắcnhở để cácnhà xâydựng và pháttriển giaothông vùng dulịch lấygương để mà soi, thídụ, đoạn "đườnglàng" từ Mốngcái đến Vịnh Hạlọng đã vậntải trên 100 ngàn dukhách Trungquốc sang Việtnam trong năm 2004 xemra mắccở và tủihổ quá! Ðólà chưakể hệthống xebuýt dulịch tiệnnghi và rộngrãi của các côngty tưnhân kinhdoanh!

Xe chạy chưatới một tiếngđồnghồ thì rẽ vào đường băngngang thànhphố Thườngchâu, nơi trúngụ của côgái tôi gặp trên tàulửa đó, nhưng nghe côta nói thànhphố của cô khôngcógì để xem nên tôi khônghề mảymay có ýđịnh ghévào. Thùngchâu xemra cũng chẳng nhỏ tínào — quáilạ, sao thànhphố "vôdanh" nào của Trungquốc cũng hiệnđại và tânkỳ thế. Rồi xe lại đỗra trởlại xalộcaotốc đểđi Dươngchâu. Ðường dẫnvào thànhphố này lại phải băngngang qua ba nhánhsông tẻra từ dòng Dươngtửgiang hùngvĩ, và ba câycầutreo bắcngang những nhánhsông nầy cũngg hùngvỹ khôngkém.

Xebuýt vào đến bếnxe là gần 5 giờchiều. Tôi đón một chiếc taxi vào trungtâm thànhphố. Vì tôi chưa đặt kháchsạntrước chonên tôi bảo côtàixế taxi chở tôi đến kháchsạn tốtnhất ởđó và ngaytại trungtâm. Xe xe chạy dọcđường, xemra đâylà một thànhphố nhỏ, chưađến 15 phút là xe đã đậu ngaytrước một kháchsạn, phía bênkiađường là một conkênh, tôi thấpthấp chỉthấy những nócnhàngói cổ nằmkhuất bêndưới những tàngcâyxanh phía bênkia conkênh. Cáiấntượng đầutiên là tôi đã đến một thànhphổcổ và nhỏbé. Chonên khi côtàixế bảo đâylà kháchsạn tốtnhất của thànhphố khátiệnnghi. Tôi nhìn bênngoài kháchsạn xemra mặttiền củ nó cũng khangtrang nên quyếtđịnh trảtiền cuốcxe là 10 Yuan, xuốngxe vào bước vào trong quyầytiếptân.

Tôi hỏi mướiphòng thì được cônhânviên chogiá phòngđôi là 168 Yuan, giá của hạng kháchsạn 2 sao. Khi trao hộchiếu cho côgái, nàng cóvẻ lúngtúng, lậtqualậtlại các trang hộchiếu, xong hỏi tôi hộchiếu nầy là của nướcnào? Rõràng là côgái chưahề thấy hộchiếu Mỹ baogiờ. Xemra là tôi đã vào lầm kháchsạn. Tôi nói là của Mỹquốc. Nàng bèn cấttiếng gọi ôngquảnglý kháchsạn đang ngồi bênngoài phòngđợi vào. Ôngquảnlý giảithích với tôi là kháchsạnh haisao của ông chỉdànhcho người bảnxứ, chonên tôi cầnphải đến trìnhbáo với phòng côngan sởtại xong ông mới cóthể cho tôi mướnphòng. Tôi bựcmình cườikhẩy nói tôi đã đến trúngụ trên mườimấy kháchsạn khắpnơi trong suốttháng qua và chưa nơinào bảo tôi phải đi trìnhdiện côngan khuvực hết. Ông giảithích đólà quiđịnh của chínhquyền địaphương. Tôi nói đâylà côngviệc của kháchsạn, khôngviệcgì tôi phải trìnhbáo với ai hết. Tôi nóithêm, Trungquốc ngàynay đã mởcửa, tạisao tại thànhphố nầy còn lạchậu quá vậy — tại Thượnghải kháchsạn tôi ở ngaycả hộchiếu họ cũng chẳngthèm hỏi, chỉ thôngbáo tênhọ là họ cho mướnphòng ngay. Ôngquảnlý nói để ông gọi côngan khuvực hỏithăm phảilàm thếnào? Tuy ôngta dùng phươngngữ địaphương nóichuyện nhưng tôi cũng nghe đoánra loángthoáng là tôi khôngchịu đitrìnhbáo. Thựcsự tôi chảphải cần lôithôi làmgì, chỉviệc đitìm kháchsạn khác làxong. Nhưng tôi tòmò muốn xemthử họ sẽ xửlý sưviệc nầy nhưthếnào. Ở Trungquốc nhiều năm trướcđây đãcó nhiều quyđịnh nghiêmngặt như kháchsạn haisao trởxuống khôngnhững khôngđược nhận ngườinướcngoài màcòn khôngcho dânđịaphương cưngụ trong cùng thànhphố mướnphòng, traigái mướn chungphòng phải trìnhgiấy hônthú, hộchiếu ngườinướcngoài phải gởilại quầytiếptân, giáphòng dànhcho ngườinướcngoài tính gấpđôi, vânvân. Cólẽ kháchsạn nầy là một trong những kháchsạn cuốicùng cònsótlại của disản xãhộichủnghĩa.

Cuốicùng ôngquảnlý, vì muốcđược cóthêm kháchtrọ, chonên yêucầu tôi cho ôngta mượn hộchiếu để tự ôngta đi trìnhbáo côngan. Tôi tự anủi tựnhủ thôiđược nhưvậy nhânviên anninh để đểý giùm phòngmình kỷhơn. Cóđiều trong thâmtâm tự biếtlà ở kháchsạn quốcdoanh này chảcó mục gì vui đángkể, chỉ được cócái là rẻtiền, phòng tuy cũ nhưng có máylạnh và không đếnnổi tệlắm. Thếlà mộtmình tôi lếtthết kéo hànhlý lên lầusáu, cũngmaylà có thangmáy, chứ khôngnhư kháchsạn haisao ở thànhphốcổ Kinhchâu. Ðâuđó chưatới nửagiờ sau là cóngười mang hộchiếu lênphòng trảlại tôi. Ðâylà kháchsạn mà côtaxi bảo với tôi là tốtnhất thànhphố, cóthể là côta được huêhồng của kháchsạn chăng? Giốngnhư năm ngoái tôi đi Huế, cái anhchàng taxi cứ loayhoay tìm những kháchsạn nhonhỏ, trongkhiđó ngoài Kháchsạn Metro bênbờ Sông Hương dưphòng đầyra đấy, sau hỏira ớibiết là anh taxi có ănhuêhồng của những kháchsạn đó chonên anhta khôngchịu chở tôi kháchsạn lớn mà anhta khôngcó "giaokèo". Dođó, đây cũnglà một bàihọc, nếu bạn muốn ở kháchsạn rẻtiền thì sẽ gặp những chuyện trụctrặc nhonhỏ nhưvậy.

Buổitối tôi đibộ ra khuphốchính tìm chỗ ăntối. Conđườngchính của Thànhphố Dươngchâu vềđêm đènđuốc sángchoang và đôngđảo ngườiqualại. Trên khoảngđường dài gần một câysố trướcsau là khuthươngmại, hàngquán, cócả hiệu gàrán KFC. Ðâylà một khuphố tôi nghĩ là đẹpnhất sovới nhiều nơi tôi đã điqua. Dườngphố rộngrãi, trồng nhiều câyxanh. Ngoài conlộchính dànhcho xehơi, hai bên phíatrong là lối dànhcho xe haibánh.Một bênđường, nằmngay khoảnggiữa conlộ chính và đường xehaibánh là một côngviên dài nằm dọc theosuốt đạilộnầy. Côngviên giữaphố nầy có bềrộng độ 10 mét, có câycảnh, hồcá, hònnonbộ, nhàthuỷtạ, băngghế ngồi khắpnơi, và lốiđibộ giữa côngviên loạgạch chạy ngoằnnghoèo xuyênsuốt, lúc thì băngqua cầuđá hìnhvòngcung nhonhỏ, lúcthì quanhco xenqua những lùmcây. Ðènđường cấutrúc theokiểu đènbão thờicổ nhưng dĩnhiên là thắpđiện. Có những ngãtư, vẫncòn uynghi những thápchuông thờixưa nay trangtrí thêm đènmàu xanhđỏ giốngnhư mộtthànhphố Tâyphương đàng vào Mùa Giángsinh. Có những khúcđường cònlại mộtphần của thànhquách ngàyxưa nay được duytrì như một ditích lịchsử. Khu giảitrí gồmcó hàngquán và rạpxinê nằmngay khoảnggiữa phiá bêntrong đường của đạilộ nầy, xâydựng theokiếu tổnghợp vừalà côngviên vừa là khuvuichơi, kháchbộhành tớilui nườmnựợp. Tôi nghĩ đây cólẽ là khuphốđêm lýtưởng của kiểuÁchâu. Nếu khôngsợ bị đaubụng, cólẽ tôi đã ngồixuống ăntối tại một quầyăn ngoàiđường. Bênngoài một côngviên, trên một tảngđá dài hìnhthù như chiếclá, có khắc nhữnglời vàngngọc của cựu Thủtướng Dương Trạchdân. Cólẽ vì đâylà quêhương của ông chonên thànhphố này mớicó cáivẻ khangtrang và đẹpđẻ ngàynay. Có nguyên một đoạnphố dài, toànbộ mặttiền đangđược trùngtu lại, nhàcổ nhà mới tổnghợp, mọi chiphí do thànhphố chitrả. Ðâylà một khuphố huyhoàng rựcrỡ đènđốm vềđêm, cáivẻ cổxưa của những hàngquán nhonhỏ hoàlẫn với những néttânkỳ qua những cửahàngbáchhoá mớimẻ và hiệnđại.

Ngoàikhu phố nầy lúcbấygiờ tôi mới nhậnra là kháchsạn cở nămsao đầyrẫy, nườmnượp ngườixe, trông vuivẻ rộnrịp hơn kháchsạng tôi ở rấtnhiều. Tôi thích ở những kháchsạn lớn nhưvậy — nhưnglỡ rồi, tôi tự anủi, nhờvậy tôi tiếtkiệm được một sốtiền khôngphảilà nhỏ. Khi đangđi dạo ngoàiphố, bỗngdưng có hai người phụnữ, một người trungniên, một cô thanhnữ trẻtrung xinhđẹp, họ chắnđường tôi lại và nóilà họ từ thànhphố khác đến, lỡ chuyếnxe giờ hếttiền đang đói. Tómlại là họ xintiền! Tôi khôngtin lờilẽ của họ nhưng trong dángvẻ của họ ănmặc tươmtất, tôi mềmlòng lục trongtúi còn đâuđược 8 Yuan đồngbạc cắc chohết cho họ. Nhậnxong, họ vẫnchưa chịuđi, bàtrungniên, nói để tôi giảithích cho anh nghe.... trongkghiđó côgái cóvẻ bẻnlẻn cúiđầu, tôi cảmthấy khôngổn nên thoáithác bướcvội bỏđi. Cóthể bàta mà mụ túbà, côkia cóthểlà gái mớivàonghề mãidâm chăng?

Dọctheo đạilộ chính nầy, tôi tẻ vào nhiều con đường nhỏ cắtngang, đường nào cũng rộprịp người qualại,mỗi nơi mỗi vẻ, đasố là quánăn, đủkiểu đủcở, cócả những barrượu theo kiểuTây nhưng bạn cóthể vàođó ăntối. Buổitổi dạoquanh những khuphố như vậy rất thúvị và đôngvui. Những conđường nhỏ tẻngang đó, không như trên đạilộchính, nhỏhẹp và cũkỹ hơn, đươccái là sạchsẽ và tươmtất, nhàhàng nào nhìn vào trông ngănnắp và vệsinh. Cuối tôi chọn nhàhàng có bảngquảngcáo in hình lẫu Trùngkhách caynóng. Nhàhàng rộngrãi và trangtrí hiệnđại mua thứcăn theokiểu "fastfood", nhưng cóđiều lại có cônhânviên khótính khôngcho tôi ngồi ngoài bànăn bên cửakính, cô nói tôi phải theo kiểu "giađình", nghĩalà gọi cáilẫu lớn, khi cóxe đẩy thứcăn đingang thi tựchọn. Tôi hơi bựcmình nhưng đóibụng rồi đành gọi món lẫu nhỏ và hai mónăn nhỏ, ăn với cơm, khoảng 50 Yuan.

Ănxong, tôi đibộ dọctheo conđường nhỏ nằm songsong và nằm khuất đằngsau con phốchính, càng xa khu trungtâm đườngphố càng thưavắng và tốităm. Tôi khôngbiết anninh ở thànhphố này nhưthếnào nhưng tôi không cảmthấy engại cholắm, ngaycả khi đingangqua những barrượu và nhàtắmhới, đấmbóp, nơi tụtập nhiềunhóm thanhniên xemra đúng dânănchơi, tôi cũng không cảmthấy engại cholắm bởilẽ ngoài tôi ra còncó đủ mọi hạngngười khác đng dạophố. Tuynhiên chính vìvậy mà khi ngangqua nhiều barrượu và quáncàphê, tôi lại khôngmuốn vào. Ccứthế tôi nhắmhuớng mà đi, qua nhiều conđường vắng, đường nào cũng trồng nhiều câyxanh haibên. Có những đường hai bên là hai dãynhà cổ lợp ngóiâmdương. Dươngchâu đượcxem nhưlà một trong những thànhphố có lịchsử lâuđời cả gần 2500 năm.

Vịtrí Dươngchâu nằm ngay tại trungtâm của Tỉnh Giangtô, phíanam giáp Sông Dươngtử và phíabắc giáp Sông Hoàihà, và conkênhđào cắtngang qua thànhphố. Chínhvì ỷy là có con kênhđào làmmốc, nghĩlà nó sẽ băngngang qua khuđường nơi kháchsạn tôi ở, nhưng sau cả giờ đồnghồ, conđường có conkênh mộtbên đưa tôi đến nhiều khuđường càngngày càng vắngvẻ. Cuốicùng tôi đành gọi taxi về. Anh tàixế nghe tôi nói tên kháchsạn là anh ta hỏi ngay cóphải là tôi lạclối. Tôigậtđầu. Anhta nói cách đó độ 5 phút xe, có muốn đi không? Tôi ưngthuận và trả cuốcxe taxi tốithiểu là 7 Yuan.

Sáng ngàyhômsau dậysớm tôi đi trởra lại khuphố trungtâm, định vào KFC ănsáng nhưng tiệmnầy cònsớm chưa mởcửa. Trongsuốt thờigian vừaqua ăn đồsănTàu hoài ngánquá nên tôi định tìm nhàhàng Tây mà ăn. Tôi tiếptục đibộ trên conđường tối hômtrước đènđóm rựcrỡ mà tôi đã đi. Khu đạilộ chính của thànhphố quảlà tuyệtđẹp, banngày cũngnhư ban đêm. Ngoài những đoạn đường có những caoốc mớiđược xâydựng mang đặcđiểm của một thànhphố hiệnđại, còn có những đoạn hoàntoàn nhàcổ nhưng đãđược tuchỉnh rất khangtrang. Ðaphần mặttiền của những dãynhà nầy đều do thànhphố chitrả. Tómlại, đườngphố rất tềchỉnh và ngănnắp, thêmvàođó, rất sạchsẻ và câyxanh rấtnhiều. Ðẹpnhất vẫnlà đoạn côngviên nằm dọctheo mộtbên đường của đạilộ nầy.

Nằm cách tiệm KFC đốidiện phía bênkia đường có một tiệm McDonald, nơi phíatrước có côngviên nhỏ băngngang. Tôi rấtthích món bánhmì trứng của tiệm nầy nên vàongay. Bữađiểmtâm gồm có biscuit xúcxích trứng, khoaitây bằm rán, và càphê, giá 22 Yuan, nghĩalà chưatới 3 đôla, rẻ hơn bên Mỹ. Ănxong, rangoài địnhphươnghướng tìmchỗ đichơi thì gặp tiệmsách, tôi bướcvào mua một bảnđồ thànhphố. Khi xếphàng trảtiền lại gặp cáinạn cắthàng. Người cắthàng là một cậu họcsinh tuổi độ 15. Tôi lớn tiếng nói với cậubé: "Người cóănhọc nên hànhxử mộtcách vănminh mộtchút, đừngnên cắthàng." Mọingười xếphàng phíasau tôi và chungquanh tiệm dườngnhư đồngloạt quaylại nhìn tôi.

Tôi cảmthấy híhửng hảdạ khi thấy cậubé xấuhổ dạt rangoài. Dođó mớithấy, muốn đạtđược cáchxửthế vănminh như bênMỹ thựacra cũng khôngphải mộtsớmmộtchiều màcó, đôikhi còn phảimất cả hàng nhiều thếhệ giáodục và gầydựng mới đạttới. Ðừng nóigì ở Trungquốc, ở Việtnam xứta cũng khôngthiếugì những cảnhtượng đó. Trong cuốn "The Voyage to Cochin China" của John White, là một viên thuyềntrưởng, ngườiMỹ đầutiên đặtchân đến Việtnam, tácgiả đả môtả kỷcàng nếpsống vănhoá và cungcách hànhxử của người Annam bảnxứ vào năm 1812. Tôi tinvào những lời nhậnxét ôngta — đọc mà thấy mắccở xấuhổ cùngcực chỉ muốn vùiđầu vào cát. Từđó đếnnay đã gần haitrăm năm, xemra xứta đã tiếnbộ khánhiều, nhưng như mọingười đều nhìnthấy đấy, dânta còn cần họchỏi cách hànhxử vănminh nhiềuhơnnữa, và phảilà từ Mỹ mớiđược (vì lễgiáo Khổngmạnh đã lỗithời rồi,) nếu chúngta thừanhận rằng họ vănminh rấtnhiều, hầuhết tấtcả mọimặt.

Dươngchâu là một trong những thànhphố tôi thíchnhất trong trong chuyếnđi nầy. Tôi đã ởđây bangày bađêm và đã đi thămthú nhiều nơi, từ những ditích lịchsử, hoaviên bên bờkênh, bảotàngviện lịchsử, chùamiếu, SấuTâyhồ, lăngmộcổ Vua Hán, vânvân, tấtcả đều nằm trong và ngoài mộtchút bênngoài thànhphố.

Vào đời Châu, vùngđất Dươngchâu thuộc NướcHàn, sau bị NướcNgô thôntính, và thànhphố nầy thànhhình từ đó với conkênh đầutiên được xâydựng ởđây. Vào đời NhàTuỳ, thếkỷ thứ 6, thànhphố nầy được đặt tên là Dươngchâu và conkênđào dược nớirộng để nốiliền với Sông Dươngtử, nhờđó thànhphố nầy trởnên trùphú hơn. Vua Tuỳ cũng đã xâydựng nhiều cungđiện nơinầy và thườngxuyên đếnđây. Ðến đời NhàÐường (năm 618-907), Dươngchâu càng trởnên trùphú hơn, dânsố lênđến 470 ngàn người, trongđó baogồm 5000 thươngnhân Ảrập và các thiềnsư Nhậtbản. Từ đó xuyênsuốt gần 800 năm dâubể từ đời NhàTống đến NhàMinh Dươngchâu maymay không bị chiếntranh tànphá như nhiều nơikhác. Marco Polo khiđến thăm Dươngchâu đã gọi đây là tiêncảnh. Ðềnđời NhàThanh, Vua Cànlong thườngxuyên đến Dươngchâu, làmcho thànhphố nầy ngàycàng trởnên phồnthịnh.

Ðến thăm thànhphố nầy tốtnhất là vào mùa xuân hoặc mùathu, khihậu mátmẻ hơn và hoa nở rợmùa và bạn cóthể, như Vua Cànlong, đáp thuyềnrồng từ ngay bếnphà ở conkênh trong thànhphố ra thẳng đến hồ SấuTâyhồ (cónghĩalà hồtâysỏ, "sỏ" là "ốm", vì nó được ví nhưlà Hồtây nhưng dài và ốm.) Hồ SấuTâyhồ toạlạc vùng ven hướngtây của thànhphố, nên đượcgọilà Tâyhồ. Rấttiếc là tôi không được ngồi thuyềnrồng nhâmnhi táchtrà hay kybia vào mùahè nóng nức để dược ngắm trên 24 cảnhtrí thơmộng ngằm liễurũ venkênh và dẫnvào hồ, lýdo giảndị là tôi không muốn tựmình baothuê nguyêncả conthuyền dànhcho mườimấy người.

Tôi cholà hồ SấuTâyhồ đẹp hơn Hồtây ở Hàngchâu nhiều. Dọc haibên hồ có nhiều hoaviên khácnhau được xâydựng theo nhiều chủđề khácnhau tượngtrưng cho xuânhạthuđông bốnmùa, và những kiếntrúc, nhàthuỷtạ, nhànghỉmát, và những hànhlang lợp ngóiâmdương chạydài cả hàng câysố dọc theo chiềudài 4 câysố rưỡi của hồ nầy, ngang qua những thắngtích như Chùa Bạchtự, Cầu Ngũcáckiều, và đồi Tiểukim (còn gọilà Trườngxuân) nằm giữa hồ trên một cùlao nhỏ gọi vớinhà nghỉmát lãngmạng và thơmộng. Dọctheo conđê và bờtây của hồ là những hàng dươngliễu xanhmướt lunglay trong làngió nhẹ. Vào đời NhàThanh các thươngnhân đã hùnnhau bỏtiềnra để đào một dòngkênh nốiliền với Ðạiminh Thiềnviện để làmvừalòng vua Cànlong. Sốlượng bùnđất đàolên đủ cao để đunthành ngọnđồi nằm về hướngtâybắc của hồ, trên đỉnhđồi là ngôithác Phongcác. Còn cây câu Ngũcác nằm ngay góc tâybắc của hồ, đólà một câycầu được xâydựng với kiếntrúc NamBắc Trào với những hìnhchạm và điêukhắc tỉmỉ rất côngphu trên năm toàgáclầu ("các") nằm mặt trên của chiếc cầuđá rộnglớn nầy. Cầu nầy nối haibên bờ hồ với những hoaviên có nhiều câycảnh và hònnonbộ, tấtcả mọithứ hoànhập vàonhau mộtcách hàihoà taonhã nênthơ.

Nằm phíacuối hồ là Thiềnviện Ðạiminh, được xâydựng và cũngcổ qua các đờivua thuôc thời NamBắc triều (năm 420 — 589) đời NhàTuỳ (581 — 618) . Chùa này nhưvậy đếnnay đã cótrên 1500 năm lịchsử và đã bị chiếntranh tànphá nhiềulần, nhấtlà trong giaiđoạn Tháibình Thiênquốc dưới đời NhàThanh, toànbộ ngôichùa đã bị huỷhoại hoàntoàn. Hiệntrạng của ngôihùa nầy ngaynay là có từkhi nó được xâydựnglại vào năm 1934. Trong chùa có nhiều kiếntrúc và hoaviện đẹpđẻ và độcđáo như Dạihùng Bảođiện, Bìnhnguyêntháp, Bìnhsơnviện, tháp Kỳlinh, vườn Ngọcviên, v.v... Ðâylà nơi tôi đã trởlại thămviếng vào ngày thứhai ở Dươngchâu.

Nếu trong đời bạn chỉđến dulịch Trungquốc mộtlần, Dươngchâu là nơi đáng cho bạn bỏra nhiều ngày để thưởnglãm phongcảnh nơinầy. Thayvì đi lòngvòng như tôi, bạn cóthể trựctiếp từ Thượnghải đáp xebuýt đến thẳng Dươngchâu mấtđộ 4 giờ đồnghồ. Bạn cũng cóthể thamgia các đoàndudịch dànhcho dukhách nộiđịa hoặc nướcngoài. Nếu là xebuýt thuộc đoàndulịch, khi gầnđến Dươngchâu xe sẽ dừnglại cầytreo Giangâm bắcngang dòng Trườnggiang cho bạn thamquan. Ðó một trong ba cầutreo hiệnđại tolớn của vùngnầy. Khi đến Dươngchâu, Ở Dươngchâu có rấtnhiều tràthất và quáncàphê hiệnđại thuộc hệthống Milo (Mêla) và Thượngđảo, buổisáng uống trà và càphê có baoluôn ănsáng hoặc Tàu hoặc Tây, độ từ 15 đến 25 Yuan.

Tại các tràthất vào buổisáng bạn sẽ códịp quansát nếpsống nhànhạ của dânDươngchâu với cáithú uốngtrà buổisáng của họ, kéodài hàng không thuagì dânViệtnam, vì dânDươngchâu nổitiếngnhất với cáchsống thơthới nhànhạ nhất của họ. Ngoài hồ SấuTâyhồ (nhớ đi thuyền) và Ðạiminh Thiềnviện, bạn nhớ đixem tưthất họ Vượng, có hoaviên, có hònnonbộ, có hồcá, và đoànthể kiếntrúc của ngôinhà nầy lớn như một kháchsạn thờixưa, phòng nầy nốiliền phòng kia, có baolơn nhìn xuống vườn phảngphất lối kiếntrúc phươngTây (chínhtại nơiđây tôi mua một bứctranh thêu bị thối lại tờ 50 Yuan tiềngiả.)

Ngoàira còncó Hàviên (nơi tôi đi thămviếng vào ngày thứhai ởđó), trướcđây thuộc về tưnhân sau năm 1949 hiến cho nhànước, đểxem cơngơi của một dòngdõi quanlại ngàyxưa mang họ Hà lớn nhưthếnào, nếu đivào cửachính, bạn sẽ điqua hết giannhà nầy tới giannhà khác, phíatrên có gáclầu, lợp ngóiâmdương, nằm cáchnhau một sânvườn nhỏ, thường là lótgạch trưngbày câykiểng hổcá hònnonbộ, còn hai bênhông là những cháinhà dànhcho ngườihầu. Và như tôi đã kể, bạn khôngthểnào không viếngthăm cảnh phốđêm ở khutrungtâm, gần ngãnăm nơi có gáclầu Vănxươngcác, để xem ngườiđi như trẩyhội, và nếu muốn bạn cóthể ngồixekéo đểdạophố tưởngtượng mình đang sốnglại Trungquốc thời thậpniên 30, 40 của thếkỷ thứhaimươi. Ở khunầy có nhiều cửahàng caocấp mặc cho quýbà lựachọn thoảthích nhưng nhớ coichừng túitiền, khôngrẽ đâunhé. Dichuyển tớilui trong thànhphố tiệnlợinhất vẫnlà ngồi xetaxi vì diệntích thànhphố rấtnhỏ cho nên từ đầunầy đến đầukia của thànhphố chỉ tốn chừngđộ 10 Yuan. Khi đibộ rakhỏi khuvực trungtâm, băngquađường nhớ cẩnthận ngóchừng ngoài khutrungtâm rấtrí có đènxanhđènđỏ, xecộ tớilui không nhườngđường cho bạn như ở bên Mỹ đâu. Buổitối ngoài việc dạophố các ông có thể vào barrượu. Ðêm thứba cuốicùng tôi có vào một barrượu nọ nằm trong khu côngviên sát bên bờkênh phía cuốiđường của khu trungtâm thànhphố, khi thấy tôi ngồi mộtmình quálâu là chủquán đến hỏi tôi cócần ngườinữ đến hầuchuyện không?

Ở Dươngchâu ngoài chuyệntrụctrặc nhonhỏ là bì bị thốlại tờ 50 Yuan giả, ở trúng kháchsạn quốcdoanh rẽtiền cũng khôngphải là điều khóchịu vì tôi langthang ngoàiđường cảngày đến tốikhuya mới vềlại kháchsạn. Ðếnđây nếu bạn thích ở kháchsạn sangtrọng thì chúng đầyrẫy rađấy. Tôi thíchnhất là kháchsạn hoaviên nằm bêncạnh bảotàngviện lịchsử, phíatrước là conkênhđào cắtngang trướcmặt, qua câycầuđá rẽtrái phíabênkiađuờng có quán càphê Thượngđảo. Về ănuống thì tôi đã có ănthử món cơmchiên Dươngchâu, nhưng tôi nghĩlà mónnầy ngườiViệtmình chiêncơm ngon hơnnhiều. Ðặcsản thì có tômhùmcon. Bữaăntối đêm thứhai tôi đã thử món này với một vài mónđặcsản khác tại một quánăn nhỏ nhưng chẳng cógì đặcbiệt đángnhớ, ngồi tại cáibàn đặt bênlềđường, uống bia địaphương, ngồi nhìnngắm ông điqua bà đilại. Ngoàira thổsản còncó tráithảomật, gọilà mật vì nó thịt nó ngọt như đường, vỏ bênngoài của nó có lông như nỉ màu hồngnhạt trăngtrắng, ănsống thì giòn, ănchín thì ngập sủngnước. Tôi mua gần 30 trái để ăn và làmquà.

Dươngchâu là chặng ápchót trướckhi dòng Dươngtửgiang đổrabiển ngõ Thượnghải, nơi tôi sẽ quay trởại ởthêm ba ngày nữa là đápphicơ về Cựukimsơn. Buổisáng cuốicùng còn lưulại Dươngchâu, tôi mua mộtsố tranhthuỷmạc vẽtay theokiểu đặthàng lớnnhỏ đủcở mườimấy tấm cuốn thành một cuộn cho tiệnviệc đilại.

Từ Dươngchâu nếu tôi đáp xekhách về thẳng Thượnghải thì chỉ mấtđộ 4 tiếngđồnghồ, nhưng vì giữ lờihứa với Giavăn ở Namkinh, thànhthử tôi gọiđiệnthoại cho hắn thì hắn lại ngầnngại chuyện từ Namkinh láixe thẳng đến đó để mangđồ gởicho giađình của hắn ở bên Mỹ, tôi đành nhậnlời đápxe đi Namkinh gặp hắn nhận góiđồ nặng gần 20 kýlô, ăn bữatrưa, xong lại ra bếnxe đónxe về Thượnghải. Dođó chuyếnđi từ Dươngchâu trởlại Thượnghải lạiphải tốnthêm 2 giờ điđường nữa, mãiđến 8 giờtối tôi mới tớinơi. Nhờ tôi đã gọiđiệnthoại đặttrước phòng tại Kháchsạn Thượnghải Ðạihạ (Broadway Mansions) bên PhốÐông bênbờ Sông Hoàngphố, nên nửagiờ ngồi taxi là đã đếnnơi.

Tự bảnthân Kháchsạn Thượnghải Ðạihạ cũng đáng được vàidòng giới thiệu. Ðâylà kháchsạnh bốnsao. Ðâylà một building được một côngty Anhquốc xâydựng vào năm 1934, vềsau là toànhà của côngty thuốctây Bayer (vẫncòn bảngquảngcáo vẫn trên nóc toàcaốc lịchsử nầy). Toànhà kháchsạn nầy cùng với Cầu Ngoạibạchđộ lịchsử, nằm bên mặt bắc của cầu bắcngang qua nhánhsông Tôchâu đổra dòng Sông Hoàngphố nầy, cảhai cùng đã chứngkiến baocuộc bểdâu thăngtrầm của Thànhphố Thượnghải. Trên tầngthượng 18 của toàcaốc nầy bạn cóthể đưamắt nhìnngắm toàmdiện khuônmặt mớimẻ của Thượnghải ngàynay nằm haibên bờ Sông Hoàngphố. Toànhà nầy mang kiếntrúc Ănglê, bêntrong đã được chỉnhtrang lại toàndiện chonên những dấuvết lịchsử ngàyxưa chỉ còn đểlại mặtngoài của toànhà. Vịtrí của kháchsạn nầy khá thuậnlợi vì nằmngay giữa trungtâm Thànhphố Thượnghải, cóthể đibộra bờsông Hoàngphố khu Âuchâu, haylà "The Bund" lịchsử và đường Namkinh. Tôi trả 650 Yuan giá phòngđôi vào đêm đầutiên là tối thứsáu, còn hai ngày cuốituần thứbảy và chủnhật chỉcòn 600 Yuan, tínhra là khárẻ. Dĩnhiên là họ chỉ nhận RMB (Renminbi) tứclà đồngYuan. Theo ướcđoán của tôi, đồngYuan trongvòng 10 năm nữa sẽlà đồngbạc cógiátrị nganghàng với đồng Yen của Nhật và Ðôla của Mỹ. Tôi nhắcđến sựkiện nầy là bởilẽ saukhi đã điqua 19 nơi khácnhau trên đạilục Trungquốc, chứngkiến sứcmạnh kinhtế của nó, tôi đãcó phánđoán nhưvậy.

Sovới khu PhốÐông, ởbên PhốTây vui hơn nhiều. Dưới kháchsạn có quán càphê Thượngđảo nằm ngay mặtđường, mỗi buổisáng tôi đều xuốngđó uống càphê và ănsáng, và hãy khinào cóthờigiờ là tôi xuống đó uống càphê, ngồi cảgiờ từ bêntrong nhìnngắm sinhhoạt thànhphố bênngoài cửakính, trông xéongang phíatrái là câycầu Ngoạibạchđộ, ngàynay xecộ nhộnnhịp đôngđúc.

Sáng ngàyhômsau Quang cùng bàxã của hắn đến chở tôi đi muasắmđồ ở khuphố đibộ Namkinh. Tôi mua gần 2000 Yuan lỉnhkỉnh quàvặt do bàxã dặndò, gần một phầnba là những gói thịtbòkhô phải bỏlại vì bàxã tôi gọiđiệnthoại chobiết là hảiquan phitrường ở Cựukimsơn cấm mang các loạithịt vào Mỹ. Tôi cũng đến hiệusách khổnglồ ở đường Phúcchâu mua 10 bộ phimtập, gần 1500 Yuan, để về luyện chờ ngày nghỉhè làm tiếp chuyếnđi khác.

Qua ngày kếtiếp, tôi liênlạc với Hương, côemhọ đang làmviệc tạiđây thì được biết vợchồng bà chịhọ cũng mới từ Canada sangchơi ngày hômtrước. Thếlà tôi đáp taxi sang nhà côem, ngồi trúng chiếcxe bị hư máylạnh, nửagiờ ngồi chịutrận trênxe trong cáinóng oibức thángbảy của Thượnghải thựclà giốngnhư đang ởtrong lòbánhmì. Cảngày hômđó tôi đichơi chung ănuống với họ, nhờđó được biếtthêm một khu khác nằmvề mặt phíanam của Thượnghải, mớithấy thànhphố nầy nói lớn thì nghe là lớn nhưng có đếnđó mới thấy nó lớn đến cởnào. Trongvòng năm đến mười năm nữa là thànhphố nầy sẽ thaythế Hồngkông để trởthành trungtâm thươngmãi tàichánh chính của vùng ÐôngÁ bên phía đạilục Trungquốc. Về mặt giaothông ngàynay bạn cóthể từ Mỹ baythẳng đếnđây, dođó Hồngkông đã bị mấtđi một sốlượng dukhách thôngqua cửacảng của nó, dođó Hồngkông cũng đã mấtđi mộtphần thunhập đángkể. Tuynhiên, giásinhhoạt ở Thượnghải ngàycàng tăngcao, nhiều người đã nhậnxét thấyrằng muasắmđồ ở thànhphố nầy giờđây mắcmỏ hơn ở Hồngkông rấtnhiều. Dođó, nếu bạn đến Thượnghải khôngphải là để muasắm, mà đây chỉlà cửangỏ để đưa bạn đến bốnphương támhướng điđến các nẽođường Trungquốc.

Trởlại Thượnghải sau hơn 30 ngày tôi langthang đuổitheo bóngdáng nàng Dươngtửgiang, tôi đã làmmộtvòng khởiđầu từđây, từ đông sang tây, lên tận ngọnnguồn của dòng Trườnggiang và vềlại thànphố khởiđiểm nầy, tôi đã kinhqua 19 nơichốn khácnhau, cókhi có nơi sáng thứcdậy hếtchỗ đichơi, thếlà phải lật bảnđồ ra mới địnhđược là mình sẽ điđâu kếtiếp. Cứthế, mỗingày là một ngày mới, mỗingày là một ngày vui. Nếu cócòn cơhội làmlại chuyếnđi nầy lại từđầu nhưvậy, tôi sẽ không ngầnngại táidiễn, cóđiều, nếu điđược vào mùaxuân hoặc mùathu trên vùngđất nầy thì thích hơnnhiều, sẽđược nhìn hoanở hoặc lávàng rơi trong cáikhíkhậu mátmẻ vào haimùa nầy của vùng ônđới. Mùahè ở đây quánóng, oiả và nồngnực, dễ làm bạm thấmmệt và trúngnắng. Dangnắng xong chừng ba ngày là dadẻ bạn gần biếnthành màu của cột nhàcháy.

Kinhnghiệm của tôi đã trảiqua xemra cũng khá hiếmhoi, nếu bạn không thônghiểu tiếngQuanthoại thì khómà lặplại đúng bàibản, vì rấtít người ở xứnầy nóiđược tiếngAnh. Nếumuốn bạn cóthể đtheo đoàn, lênmạng tìm những tuyếnđường tươngtự, nhưvậy chiphí csẽ rẽhơn và tiệnlợi hơn. Mụcđích của chuyếnviễndu nầy của tôi viết tớiđây là đã quá rõrệt, dòng Dươngtửgiang đốivới tôi từxưanay từnglà một nỗithaothức đốivới một niềmbíẩn vể chủngthể Hántộc và Việttộc. Ðếnvới nó lầnnầy thì cũng chỉ cóthể đápứng mộtphầnnào những thaothức từ đáyvựcsâu của vôthức qua niềmkhátkhao đuổitìm bóngdáng của nàngtiênnữ Dươngtửgiang, nhưng những chạmmặt tìnhcờ khônghòhẹn vẫn khôngthểnào trọnvẹn trảlời cho tôi được những câuhỏi mà chotớigiờ tôi vẫnchưa bộcbạch rõrệt bằnglời. Ðólà mối quanhệ của những chủngtộc lớnlên và sinhsống dọctheo Sông Trườnggiang với dântộcHán ngàynay là mối trựchệ hay bànghệ? Cũng mốiquanhệ này chúng đốivới những sắctộc BáchViệt là nhưthếnào? Nói mộtcáchkhác, dântộc mà ta nhìnnhận là ngườiHán ngàynay chủthể cóphảilà do các sắctộc phươngNam hợpthành? Và cóphải "cáihỗnhợp" đó từ thời Tần-Hán gần hai ngàn năm trăm năm trước cho đến ÐờiÐường, là năm 906 Việtnam giànhđược độclập, đã khôngngừng hoànhập với dânbảnđịa sống trên giãiđất dưới vùng Ðộngđìnhhồ trảidài từ vùng Phúckiến, tứclà nước MânViệt thời Chiếnquốc, sang các vùng Quảngđông, Quảngtây, Giaochâu, tứclà toànthể nước NamViệt thời nhàHán, và khốihoàchủng nầy đã khôngngừng thiêndi về phươngNam, baogồm tựý dicư, tảncư, đitrận, xuống vùngđất gọilà Việtnam ngàynay đã tạothành ngườiViệtnam nhưta đượcbiết hiệntại? Tôi vẫnchưa tìmđược câutrảlời thoảđáng bằng cáilýlẽ khoahọc đángtincậy mà chỉ cảmnhậnđược mộtphần qua hìnhbóng Dươngtửgiang.

Dươngtửgiang, Dươngtửgiang, anh sẽ tìmgặp em bằngxương bằngthịt một ngày nàođó khôngxa.

dchph

Hè 2005